Tikhombo Tencwajana Yekubhalela Emhlanganweni Wekuphila KwemaKhristu Nemsebenti Wawo
MAY 1-7
UMCEBO LOSEVINI LANKULUNKULU | JEREMIYA 32-34
“Sibonakaliso Sekutsi Ema-Israyeli Atawubuyiselwa”
(Jeremiya 32:6-9) Jeremiya wakhuluma watsi: “Livi laSimakadze lefika kimi, latsi: 7 Hanameli, umnakenu, umsa waShalumi, utawuta kuwe afike atsi: ‘Tsenga insimi yami e-Anathothi, njengobe usihlobo sami lesisedvutane kakhulu nje, kulilungelo lakho nemsebenti wakho kutsi uyitsenge.’ 8 “Ngako-ke, njengobe Simakadze abeshito, umzala wami Hanameli weta kimi esibuyeni sabogadzi, watsi: ‘Tsenga insimi yami e-Anathothi, eveni lakaBhenjamini. Njengobe kulilungelo lakho kutsi uyihlenge ibe yakho, titsengele yona.’ “Ngavele ngati kutsi leli bekulivi laSimakadze; 9 ngako ngayitsenga lensimi e-Anathothi kulomzala wami, Hanameli, ngase ngimkalela isiliva lengemagremu langema-200, ngamnika.
(Jeremiya 32:15) Ngobe naku lokushiwo nguSimakadze longuSomandla, Nkulunkulu wema-Israyeli, utsi: Tindlu, nemasimi kanye netivini kuyawuphindze kutsengwe kulelive.’”
it-1 105 ¶2
I-Anathothi
Jeremiya abewase-Anathothi, kodvwa waba ‘ngumphrofethi longahlonishwa’ bantfu baseveni lakubo, njengobe bebasongela kumbulala ngobe abememetela umlayeto waJehova loliciniso. (Jer 1:1; 11:21-23; 29:27) Ngaleso sizatfu, Jehova wabiketela kutsi lelidolobha litawubhujiswa, futsi loku kwenteka ngesikhatsi iBhabhulona ilincoba. (Jer 11:21-23) Ingakawi iJerusalema, Jeremiya wasebentisa ligunya lebekanalo kuze akhone kutsengela umzala wakhe insimu e-Anathothi njengeluphawu lwekukhululwa ekutfunjweni. (Jer 32:7-9) Zerubhabheli nemadvodza langu-128 bebasecenjini lekucala lebantfu lebebabuya ekutfunjweni e-Anathothi; futsi i-Anathothi ingulelinye lalamadolobha langazange avunyelwe kubuyela endzaweni yawo, lokwenta kwagcwaliseka siphrofetho saJeremiya.—Ezr 2:23; Ne 7:27; 11:32.
(Jeremiya 32:10-12) Lencwadzi yesivumelwane ngayisayina, ngayivala ngeluphawu, ngafakazelwa, ngase ngikala lesiliva etikalini. 11 Ngatsatsa lencwadzi yekutsenga, incwadzi leyayivalwe ngeluphawu inayo yonkhe iminantiso nemininingwane yekutsenga kanye nencwadzi leyayingakangcivitwa. 12 Ngakunika Bharuki, umsa waNeriya, umsa waMahaseya, embikwemzala wami Hanameli nabofakazi lababesayine lencwadzi, nasembikwawo onkhe emaJuda labehleti esibuyeni sabogadzi.
w07 3/15 11 ¶3
Emaphuzu Lagcamile Encwadzi YaJeremiya
32:10-15—Kungani kwentiwa tincwadzi tesivumelwane letimbili tensimu yinye? Incwadzi yesivumelwane sensimu beyibufakazi bekutsi lensimu itsengiwe. Lelenye incwadzi beyigciniwe futsi isetjentiswa nangabe kudzingeka. Jeremiya usibekela sibonelo lesihle sekungawephuli umtsetfo ngisho nobe asebentelana netihlobo takhe kanye nalabanye lakholwa nabo.
(Jeremiya 33:7, 8) Ngiyawubuyisa bakaJuda nema-Israyeli ekutfunjweni, ngibuye ngibakhe kabusha babe njengaloku babenjalo kucala. 8 Ngiyawubahlanta kuso sonkhe sono labasente kimi, ngibuye ngibatsetselele tonkhe tono tekungihlubuka kwabo.
jr 152 ¶22-23
“Loko Akusho Kona Yini Kwati Mine?”
22 Nangabe umuntfu akucansula ngemavi lawashoko nobe ngetento letikhombisa kutsi akakucabangeli, utawulingisa Jehova yini? Nakakhuluma ngemaJuda asendvulo, Nkulunkulu watsi ‘utawubahlanta’ labo labatsetselele. (Fundza Jeremiya 33:8.) Uhlanta nobe ugeza, ngemcondvo wekutsi utilahlela khashane tono talabaphendvukako, abanike litfuba lekuwucala kabusha umsebenti wakhe. Ecinisweni, kutsetselelwa nguNkulunkulu akusho kutsi umuntfu sewuhlantiwe esonweni lasizuza njengelifa futsi sewuphelele nobe sewute sono. Nobe kunjalo, kunesifundvo lesisitfolako kuloko Nkulunkulu lakusho ngekuhlanta bantfu. Singalwela kulendlulisa liphutsa nobe sono lesentiwe ngulomunye, lokufanekisela kuhlanta umbono lesinawo ngaloyo muntfu etinhlitiyweni tetfu. Njani?
23 Tibone ngeliso lengcondvo uphiwe sitja lesiligugu njengelifa. Kube besingangcola noma sibe nemabala, botawuvele usilahle yini? Kuyacaca kutsi bewungeke. Kungenteka bewungetama kusiwasha ngebunono, ususe onkhe emabala kanye nekungcola. Ufuna sibonakale buhle baso, nendlela lesicwebetela ngayo nasiselangeni. Ngendlela lefanako, ungatikhandla kuze ulawule intfukutsele lonayo ngemzalwane nobe ngadzadzewenu lokucansulile. Kubalekele kuhlala ucabanga ngemavi labuhlungu lawashito nobe indlela lakuphetse ngayo. Njengobe ukhona kukwengcisa, uhlanta konkhe lokukhumbulako engcondvweni yakho ngalona losewumcolele. Njengobe sewuyihlantile inhlitiyo yakho, wasusa imicabango lemibi ngaloyo muntfu, sewukulungele kutsi ningaphindze nibe bangani nanobe besekubonakala shengatsi angeke niphindze nibe bangani.
Funisisa Umcebo EVini LaNkulunkulu
(Jeremiya 33:15) Kulawo malanga nangaleso sikhatsi ngiyawuhlumisa Ligala Lelilungile leliyawuhluma elusendvweni lwendlu yakaDavide. Uyakwenta lokubucotfo bemtsetfo nalokulungile eveni.
jr 173 ¶10
Sivumelwane Lesisha Singakuzuzisa
10 Jeremiya wachaza Loyo lobekaseta, lokunguMesiya, ngekutsi “lihlumela” laDavide. Kuyamfanela loko. Ngesikhatsi Jeremiya angumphrofethi, luhla lwekutalwa lwaDavide lwancamuka. Kepha aluzange luphelele eteni. Ngekuhamba kwesikhatsi, Jesu watalwa eluhlwini lweNkhosi Davide. Bekangase abitwe ngekutsi “Simakadze Kulunga Kwetfu,” lokugcizelela kutsi Nkulunkulu uyakwatisa kulunga. (Fundza Jeremiya 23:5, 6.) Jehova wavumela kutsi iNdvodzana yakhe letelwe yodvwa ihlupheke emhlabeni futsi ife. Ngemva kwaloko, Jehova abengasebentisa linani lenhlawulo ‘yelihlumela’ laDavide njengesisekelo sentsetselelo ngobe ulungile. (Jer. 33:15) Loku kwavula litfuba lekutsi bantfu kutsiwe “balungile kuze kuphila” futsi bagcotjwe ngemoya longcwele, babe nencenye kulesivumelwane lesisha. Lobunye bufakazi bekutsi Nkulunkulu uyakwatisa kulunga kutsi nalabanye labangesiyo incenye yalesivumelwane ngalokucondzile bayazuza kuso, njengobe sisetawufundza ngako.—Roma 5:18.
(Jeremiya 33:23, 24) Livi laSimakadze lefika kuJeremiya, latsi: 24 “Awukanaki yini kutsi labantfu batsi: ‘Simakadze uyilahlile lemibuso lemibili layikhetsa’? Ngako bababukela phansi labantfu bami, ababatsatsi ngekutsi nabo basive.
w07 3/15 11 ¶4
Emaphuzu Lagcamile Encwadzi YaJeremiya
33:23, 24—Ngumiphi “lemibuso lemibili” lombhalo lokhuluma ngayo? Umbuso wekucala wasebukhosini weluhla lwentalo yeNkhosi Davide, wesibili ngumbuso webaphristi wentalo ya-Aroni. Nakubhujiswa iJerusalema nelithempheli laJehova, kwabonakala shengatsi Jehova angeke asaba nayo imibuso lapha emhlabeni noma avusetele kukhonta kwakhe.
Kufundvwa KweliBhayibheli
(Jeremiya 32:1-12) Leli livi lelefika kuJeremiya liphuma kuSimakadze emnyakeni welishumi wekubusa kwaSedekiya, inkhosi yakaJuda, lekwakungumnyaka weli-18 wekubusa kwaNebukhadnezari. 2 Imphi yenkhosi yaseBhabhulona yase ivimbetele iJerusalema, Jeremiya umphrofethi abevalelwe esibuyeni sabogadzi, esigodlweni senkhosi yakaJuda. 3 Sedekiya, inkhosi yakaJuda, yayimvalele lapho, yatsi: “Uphrofethelani ngalendlela lophrofetha ngayo? Utsi: ‘Naku lokushiwo nguSimakadze, utsi: Lelidolobha sengitalinikela enkhosini yaseBhabhulona letawulitfumba. 4 Sedekiya, inkhosi yakaJuda, ngeke aphunyule etandleni temaBhabhulona, yena nakanjani utawunikelwa enkhosini yaseBhabhulona. Uyawukhuluma nayo umlomo nemlomo, ayibone ngewakhe emehlo. 5 Iyawutsatsa Sedekiya imyise eBhabhulona, lapho ayawuhlala khona ngize ngimcondzise, kusho Simakadze. Nanilwa nemaBhabhulona ngeke niphumelele.’” 6 Jeremiya wakhuluma watsi: “Livi laSimakadze lefika kimi, latsi: 7 Hanameli, umnakenu, umsa waShalumi, utawuta kuwe afike atsi: ‘Tsenga insimi yami e-Anathothi, njengobe usihlobo sami lesisedvutane kakhulu nje, kulilungelo lakho nemsebenti wakho kutsi uyitsenge.’ 8 “Ngako-ke, njengobe Simakadze abeshito, umzala wami Hanameli weta kimi esibuyeni sabogadzi, watsi: ‘Tsenga insimi yami e-Anathothi, eveni lakaBhenjamini. Njengobe kulilungelo lakho kutsi uyihlenge ibe yakho, titsengele yona.’ “Ngavele ngati kutsi leli bekulivi laSimakadze; 9 ngako ngayitsenga lensimi e-Anathothi kulomzala wami, Hanameli, ngase ngimkalela isiliva lengemagremu langema-200, ngamnika. 10 Lencwadzi yesivumelwane ngayisayina, ngayivala ngeluphawu, ngafakazelwa, ngase ngikala lesiliva etikalini. 11 Ngatsatsa lencwadzi yekutsenga, incwadzi leyayivalwe ngeluphawu inayo yonkhe iminantiso nemininingwane yekutsenga kanye nencwadzi leyayingakangcivitwa. 12 Ngakunika Bharuki, umsa waNeriya, umsa waMahaseya, embikwemzala wami Hanameli nabofakazi lababesayine lencwadzi, nasembikwawo onkhe emaJuda labehleti esibuyeni sabogadzi.
MAY 8-14
UMCEBO LOSEVINI LANKULUNKULU | JEREMIYA 35-38
“Ebedi Meleki Abenesibindzi Futsi Anemusa”
(Jeremiya 38:4-6) Tiphatsimandla takhuluma enkhosini, tatsi: “Lomuntfu kufanele abulawe. Utsela emanti emadvolweni emasotja lasele kulelidoloba, nakuwabo bonkhe bantfu, ngaletintfo latishoko kubo. Lomuntfu akacondzi lokuhle ngalabantfu, kodvwa ubafisela lokubi.” 5 Inkhosi Sedekiya yaphendvula yatsi: “Usetandleni tenu, inkhosi ingeke yente lutfo lolungamelana nani.” 6 Ngako batsatsa Jeremiya bamfaka emgodzini wakaMalkhiya, umntfwanenkhosi, lowawusekhatsi esibuyeni sabogadzi. Jeremiya bamehlisa ngetindophi, bamehlisela emgodzini, noko wawute emanti lapha kuwo, kwakuneludzaka nje. Jeremiya watika kuloludzaka.
it-2 1228 ¶3
Sedekiya
Intfo leyakhombisa kutsi Sedekiya bekangumbusi lomubi, kungalesikhatsi tiphatsimandla ticela kutsi Jeremiya abulawe ngobe bekacedza emasotja emandla ngalebekakusho. Sedekiya watsi: “Usetandleni tenu, inkhosi ingeke yente lutfo lolungamelana nani.” Nanobe kunjalo, ngemuva kwesikhatsi Sedekiya wanika Ebedi Meleki imvume yekuyosita Jeremiya futsi wayala kutsi atsatse emadvodza langu-30 ahambe nawo bayewukhipha Jeremiya. Ngekuhamba kwesikhatsi, Sedekiya wabese ukhuluma naJeremiya babodvwa. Wacinisekisa lomphrofethi kutsi angeke ambulale nobe amnikele esandleni salabo labafuna kumbulala. Kodvwa Sedekiya bekesaba kuhlushwa ngemaJuda lebesekahlangene nemaKhaledi futsi ngaloko akazange asilalele seluleko saJeremiya lesiphefumelelwe sekutinikela kuletiphatsimandla taseBhabhulona. Ngenca yekwesaba kwayo lokukhulu, lenkhosi yacela Jeremiya kutsi angakhulumi lutfo ngalomhlangano bebanawo kuletiphatsimandla lebetibasola.—Jer 38:1-28.
(Jeremiya 38:7-10) Kodvwa Ebedi Meleki, umKushe, labengumtsenwa esigodlweni senkhosi, weva kutsi Jeremiya sebamfake kulomgodzi. Kwatsi inkhosi isehleti eSangweni lakaBhenjamini, 8 Ebedi Meleki waphuma esigodlweni waya kuyo watsi: 9 “Nkhosi yami, inkhosi, labantfu bente sento lesibi kabi kuJeremiya, umphrofethi. Sebamfake emgodzini lapho atawubulawa yindlala adzimate afe, ngobe sekute sinkhwa lapha edolobheni.” 10 Inkhosi yase ikhipha Ebedi Meleki, umKushe, yamtfuma, yatsi: “Tsatsa emadvodza langema-30 lapha, nihambe nawo niyewukhipha Jeremiya, umphrofethi, lena emgodzini nyalo, asengakafi.”
Umvuzi Wabo Bonkhe Labamkhontako
Bekangubani Ebedi Meleki? Bekasikhulu sendlu yenkhosi Sedekiya yakaJuda. Waphila ngesikhatsi kusaphila Jeremiya umphrofethi waNkulunkulu lobekacwayisa emaJuda langaketsembeki ngembhubhiso lebeyisondzela. Nanobe bekaphila emkhatsisini wetiphatsimandla lebetingamesabi Jehova, Ebedi Meleki yena bekamesaba Nkulunkulu futsi wamhlonipha nemphrofethi wakhe Jeremiya. Kwesaba kwakhe Nkulunkulu kwavivinywa ngalesikhatsi tiphatsimandla letikhohlakele titfwesa Jeremiya licala lekuvukela umbuso futsi timfaka emgodzini lobewuneludzaka kuze afele khona. (Jeremiya 38:4-6) Wenta njani Ebedi Meleki?
Waba nesibindzi, akazange atesabe letiphatsimandla kutsi titambulala. Waya kuSedekiya kute akhulume naye ngekuphatfwa kabi kwaJeremiya. Wafike watsi “Labantfu bente sento lesibi kabi kuJeremiya.” (Jeremiya 38:9) Ebedi Meleki waphumelela ngekwenta njalo ngobe inkhosi Sedekiya yatsi akutsatfwe emadvodza langu-30 ahambe ayokhipha Jeremiya.
(Jeremiya 38:11-13) Ngako Ebedi Meleki watsatsa emadvodza wahamba nawo, bangena endlini leyayingaphansi kwendlu yengcebo yasesigodlweni senkhosi. Watsatsa emanikiniki netidvwedvwe, wakwehlisa netindophi taya kuJeremiya emgodzini. 12 Ebedi Meleki, umKushe, wakhuluma kuJeremiya watsi: “Faka nankho emanikiniki netidvwedvwe emakhwapheni akho, khona ungetiwuhhudlwa nguletindophi.” Jeremiya wenta njalo, 13 base bamdvonsa ngaletindophi bamkhiphela ngephandle kwalomgodzi. Jeremiya wahlala esibuyeni sabogadzi.
Umvuzi Wabo Bonkhe Labamkhontako
Ebedi Meleki waphindze wakhombisa lobunye buntfu lobuhle, umusa. Watsatsa “emanikiniki netidvwedvwe, wakwehlisa netindophi taya kuJeremiya emgodzini.” Wakwentelani loku? Bekafuna Jeremiya awafake emakhwapheni lamanikiniki kuze angalimali nabamdvonsa.—Jeremiya 38:11-13.
Funisisa Umcebo EVini LaNkulunkulu
(Jeremiya 35:19) Ngako-ke, naku lokushiwo nguSimakadze longuSomandla, Nkulunkulu wema-Israyeli, utsi: ‘Jonadabi, umsa waRekhabi, ngeke eswele umuntfu lotawukhonta mine.’”
it-2 759
EmaRekhabi
Jehova wajabula ngendlela emaRekhabi labekalalela futsi ahlonipha ngayo. Kulalela kwabo imiyalo yabokhokho babo kwabenta behluka kumaJuda langazange amlalele uMdali wawo. (Jer 35:12-16) Ngako-ke, Nkulunkulu wema-Israyeli wase utsembisa emaRekhabi watsi: “Jonadabi, umsa waRekhabi, ngeke eswele umuntfu lotawukhonta mine.”—Jer 35:19.
(Jeremiya 37:21) Inkhosi Sedekiya yase ikhipha umyalo kutsi Jeremiya akabekwe esibuyeni sabogadzi anikwe sinkhwa lesibuya esitaladini sebabhaki onkhe emalanga, size siphele sonkhe sinkhwa edolobheni. Ngako Jeremiya wahlala esibuyeni sabogadzi.
w98 1/15 18 ¶16-17
Chubeka Uhamba NaNkulunkulu
16 Ngelutsandvo, Jehova usitjela ngekuphumula lesitakutfola nasekubusa umbuso waMesiya. (Tihlabelelo 72:1-4, 16; Isaya 25:7, 8) Nyalo uyasisita kutsi sibeketelele tinkinga tekuphila futsi usinike neseluleko sekuhlala sinakisise tintfo lokufanele tite kucala ekuphileni kwetfu. (Matewu 4:4; 6:25-34) Jehova uyasicinisekisa eVini lakhe nasifundza ngendlela lasita ngayo tinceku takhe tasendvulo. (Jeremiya 37:21; Jakobe 5:11) Uphindze asicinisekise ngekutsi noma ngabe ngukuphi kuhlupheka lesibhekana nako, lutsandvo lwakhe ngatsi alushintjashintji. (Roma 8:35-39) Kulabo labetsemba Jehova utsi: “Ngingeke ngikuyekele, ngingeke ngikushiye.”—Hebheru 13:5.
17 Ngekwati loko, emaKhristu eliciniso achubeka ahamba naNkulunkulu kunekutsi alingise tindlela talelive tekuphila. Tinkholelo tefilosofi letivamile titsi kutsatsa lutfo kumuntfu lonalokunyenti kute wondle umndeni wakho akusiko kweba. Kodvwa labakholwako bayakuphika loku. Bajabulela kwemukelwa nguNkulunkulu ngetulu kwatotonkhe tintfo futsi bayati kutsi Jehova utawubanika umvuzo ngenca yekwetsembeka kwabo. (Taga 30:8, 9; 1 Khorinte 10:13; Hebheru 13:18) Lomunye umfelokati waseNdiya watsi kutimisela emsebentini nekuhlala acabanga ngemiphumela layitfolako kuyamsita kutsi abhekane netimo letimatima. Kunekutsi ativele buhlungu ngendlela laphila ngayo, utsi kubeka uMbuso waNkulunkulu kucala ekuphileni kwakhe kuyamsita kakhulu futsi uyati kutsi Jehova utambusisa yena kanye nendvodzana yakhe ngekwenta njalo. (Matewu 6:33, 34) Tinkulungwane letinyenti emhlabeni tiyachubeka tihamba naNkulunkulu ngisho nangetulu kwetimo letimatima letingase tibhekane nato. (Tihlabelelo 91:2) Kunjalo yini ngawe?
w95 8/1 5 ¶5-6
Tikhatsi Letincono Tiseta
Ngemuva kwekuba iNkhosi yaseBhabhulona ivimbetele iJerusalema lehlubukile, bantfu bakhona ‘bebadla kudla kwekwemukeliswa bancenekile.’ (Hezekeli 4:16) Simo sabese siba sibi kakhulu kangangekutsi labanye bafati baze badla ngisho nebantfwababo. (Sililo 2:20) Nanobe umphrofethi Jeremiya bekaboshiwe ngenca yekushumayela kwakhe, Jehova wenta indlela yekutsi Jeremiya “anikwe sinkhwa lesibuya esitaladini sebabhaki onkhe emalanga, size siphele sonkhe sinkhwa edolobheni.”—Jeremiya 37:21.
Jehova wamkhohlwa yini Jeremiya ngesikhatsi sinkhwa sesiphelile edolobheni? Liciniso likutsi akazange amkhohlwe, ngesikhatsi iJerusalema itfunjwa baseBhabhulona, Jeremiya wanikwa ‘umphako nesipho futsi bamkhulula.’—Jeremiya 40:5, 6; buka neTihlabelelo 37:25.
Kufundvwa KweliBhayibheli
(Jeremiya 36:27-37:2) Emvakwekube inkhosi seyishise lencwadzi legocotwako leyayetfwele lamavi labebhalwe nguBharuki atjelwa nguJeremiya, kwefika livi laSimakadze kuJeremiya, latsi: 28 “Tsatsa lenye incwadzi legocotwako ubhale kuyo onkhe emavi labekulencwadzi yakucala legocotwako, leyashiswa nguJehoyakimu, inkhosi yakaJuda. 29 Umtjele futsi Jehoyakimu, inkhosi yakaJuda, utsi: ‘Naku lokushiwo nguSimakadze, utsi: Ushise lencwadzi legocotwako watsi: “Ubhaleleni kuyo kutsi inkhosi yaseBhabhulona ngempela iyawuta itewubhubhisa lelive, icotfule imbokodvo nesisekelo?” 30 Ngako-ke, naku lokushiwo nguSimakadze ngaJehoyakimu, inkhosi yakaJuda, utsi: Iyakubate muntfu wakayo loyawuhlala esihlalweni saDavide sebukhosi; sidvumbu sayo siyawulahlwa ngephandle, sitfoswe lilanga emini, sicandziswe sitfwatfwa ebusuku. 31 Ngiyawumjezisa yena kanye nebantfwana bakhe, kanye netinceku takhe letimsingatsile ngenca yebubi babo; ngiyakwehlisela etikwabo kanye nakubo bonkhe labakhile eJerusalema nakubantfu bakaJuda tonkhe tigameko lengitikhulumile ngemelana nabo, ngobe abakangilaleli.’” 32 Ngako Jeremiya wabuye watsatsa lenye incwadzi legocotwako wayiniketa umbhali Bharuki, umsa waNeriya; watsi Jeremiya nakakhulumako, Bharuki wabe abhala kuyo onkhe emavi alencwadzi legocotwako leyashiswa nguJehoyakimu, inkhosi yakaJuda, emlilweni. Manyenti futsi lamanye emavi lafananako lengetelwa kuwo.
37 Sedekiya, umsa waJosaya, wabekwa waba yinkhosi yakaJuda, abekwa nguNebukhadnezari, inkhosi yaseBhabhulona; wabusa esikhundleni saJehoyakhini, umsa waJehoyakimu. 2 Yena netinceku takhe letatimsingatsile kanye nebantfu nje belive abazange sebawanake emavi labekhulunywe nguSimakadze ngemphrofethi Jeremiya.
MAY 15-21
UMCEBO LOSEVINI LANKULUNKULU | JEREMIYA 39-43
“Jehova Uyawuvuza Wonkhe Umuntfu Njengekwemisebenti Yakhe”
(Jeremiya 39:4-7) Kwatsi Sedekiya, inkhosi yakaJuda, nawo onkhe emabutfo nakatibona letiphatsimandla, babaleka; baphuma kulelidolobha ebusuku, babaleka ngendlela yengadze yenkhosi, ngelisango lelisemkhatsini wetibondza letimbili, babhekisa emabombo kuyo i-Arabha. 5 Kodvwa lamabutfo aseBhabhulona abacosha, akhandza Sedekiya etsafeni laseJerikho. Ambamba ammikisa kuNebukhadnezari, inkhosi yaseBhabhulona, labeseRibla, eveni laseHamathi, lapho akhipha khona sigwebo sakhe kuye. 6 Kwatsi khona lapho eRibla inkhosi yaseBhabhulona yabulala emadvodzana aSedekiya embikwemehlo akhe abukile, yabulala nabo bonkhe labahloniphekile bakaJuda. 7 Wase ukupuluta emehlo aSedekiya, wambopha ngetinketane telitfusi kuze amyise eBhabhulona.
it-2 1228 ¶4
Sedekiya
Kuwa KweJerusalema. Ekugcineni (607 B.C.E.), ‘ngemnyaka wesi-11 wekubusa kwenkhosi Sedekiya, ngelilanga lemfica enyangeni yesine,’ iJerusalema yabhidlitwa. Ngalobo busuku Sedekiya nemasotja akhe babaleka. Emabutfo aseBhabhulona abakhandza etsafeni laseJericho, efike atsatsa Sedekiya amyisa kuNebukhadnezari eRibla. Emadvodzana aSedekiya abulawa embikwakhe abukile. Njengobe Sedekiya abeneminyaka lengu-32 budzala ngaleso sikhatsi, lamadvodzana akhe abesemancane. Ngemvakwaloko bamkupuluta emehlo, bambopha ngetinketane telitfusi, bammikisa eBhabhulona lapho afela khona.—2Kh 25:2-7; Jer 39:2-7; 44:30; 52:6-11; catsanisa naJer 24:8-10; Hez 12:11-16; 21:25-27.
(Jeremiya 39:15-18) Ngesikhatsi Jeremiya asevalelwe lapha esibuyeni sabogadzi, kwefika livi laSimakadze kuye, latsi: 16 “Hamba utjele Ebedi Meleki, umKushe, utsi: ‘Naku lokushiwo nguSimakadze longuSomandla, Nkulunkulu wema-Israyeli, utsi: Sengitawugcwalisa emavi ami lamelana nalelidolobha ngitakuwagcwalisa ngesigameko, hhayi ngalokuhle. Ngaleso sikhatsi ayawugcwaliseka embikwemehlo akho. 17 Kodvwa ngiyakukwephula wena ngalelo langa, ngeke uniketelwe etandleni talabo lobesabako, kusho Simakadze. 18 Ngiyawukusindzisa, ngeke ufe ngenkemba, kodvwa wena uyawuphunyula nemphilo yakho, ngobe wena wetsembele kimi, kusho Simakadze.’”
Umvuzi Wabo Bonkhe Labamkhontako
Jehova wakubona lokwentiwa ngu-Ebedi Meleki. Wajabula yini ngaloko? Asebentisa Jeremiya, Nkulunkulu watjela Ebhedi-meleki kutsi kubhujiswa kwelive lakaJuda kusedvute. Wase sewucinisekisa Ebedi Meleki, watsi: “Ngiyakukwephula . . . Ngeke uniketelwe etandleni talabo lobesabako . . . Ngiyawukusindzisa . . . ngeke ufe ngenkemba; kodvwa wena uyawuphunyula nemphilo yakho.” Kungani Jehova etsembisa kusindzisa Ebedi-Meleki? Jehova watsi kuye: “Ngobe wena wetsembele kimi.” (Jeremiya 39:16-18) Jehova bekati kutsi Ebedi Meleki akazange nje asite Jeremiya ngobe unendzaba naye kodvwa wentiwa kutsi abenekukholwa kuNkulunkulu.
(Jeremiya 40:1-6) Kwefika livi laSimakadze kuJeremiya emvakwekube Nebuzaradani, indvuna yabomahlalesangweni, asamkhululile eRama. Abemkhandze Jeremiya aboshwe ngetinketane emkhatsini wabo bonkhe batfunjwa lababephuma eJerusalema nakaJuda, batfunjwa bayiswa eBhabhulona. 2 Kwatsi lendvuna yabomahlalesangweni nayimtfola Jeremiya, yakhuluma kuye, yatsi: “Simakadze longuNkulunkulu wakho wakhipha livi kutsi lendzawo yehlelwe ngulesigemegeme. 3 Manje Simakadze sewusehlisile vele, sewente njengaloku abevele ashito kutsi utakwenta. Konkhe loku kwentiwe kutsi nine bantfu none kuSimakadze, nangete namlalela. 4 Kodvwa lamuhla sengiyakukhulula kuletinketane letisetandleni takho. Wota sambe nawe siye eBhabhulona, nawutsandza, ngitakunakekela. Kodvwa nawungafuni, ungeti. Buka la, lonkhe lelive lisembikwakho, yani lapho utsandza kuya khona.” 5 Noko, Jeremiya angakagucuki kutsi ahambe, Nebuzaradani wengeta watsi: “Buyela emuva kaGedaliya, umsa wa-Ahikamu, umsa waShafani, lobekwe yinkhosi yaseBhabhulona etikwemadolobha akaJuda, uyewuhlala naye kanye nebantfu, nome-ke uye nome ngukuphi lapho utsandza kuya khona.” Ngako indvuna yabomahlalesangweni yamnika umphako nesipho, yase iyamyekela, wahamba. 6 Ngako Jeremiya wahamba waya kaGedaliya, umsa wa-Ahikamu, eMispa, wahlala naye asemkhatsini webantfu lababesele eveni.
it-2 482
Nebuzaradani
Nebuzaradani, alalela sicondziso saNebukhadnezari, wakhulula Jeremiya futsi wakhuluma naye ngemusa, watsi akasho lacela amentele kona, wametsembisa kutsi utamnakekela futsi amnike konkhe lakudzingako. Nebuzaradani, indvuna yabomahlalesangweni esigodlweni seNkhosi yaseBhabhulona wabeka Gedaliya kutsi agadze labebatfunjiwe. (2Kh 25:22; Jer 39:11-14; 40:1-7; 41:10) Ngemva kweminyaka lecishe ibe ngu-5, nga-602 B.C.E., Nebuzaradani watfumba lamanye emaJuda, lawa lebekabalekele edvute naseBhabhulona.—Jer 52:30.
Funisisa Umcebo EVini LaNkulunkulu
(Jeremiya 42:1-3) Kwatsi bonkhe baholi bemabutfo kanye naJohanani, umsa waKhareya, na-Azariya, umsa waHoshaya, beta nebantfu bato tonkhe tigaba, 2 bafika kuJeremiya, umphrofethi, batsi: “Sicela ulalele nasi sicelo setfu, bese uthandazela yonkhe lensali kuSimakadze longuNkulunkulu wakho. Njengobe ubona nje, nome sake saba banyenti, kodvwa nyalo sesisele simbalwa. 3 Thandaza ucele kuSimakadze Nkulunkulu wakho kutsi asitjele kutsi sesitakuya kuphi nekutsi kufanele senteni.”
(Jeremiya 43:2) Azariya, umsa waHoshaya, naJohanani, umsa waKhareya, nawo onkhe emadvodza labetibeka embili akhuluma kuJeremiya, atsi: “Unemanga! Simakadze longuNkulunkulu wetfu akakutfumi kutsi utewutsi: ‘Kufanele ningayi eGibhithe kuyawuhlala khona.’
(Jeremiya 43:4) Ngako Johanani, umsa waKhareya, kanye nato tonkhe tindvuna temabutfo nebantfu bonkhe abawulalelanga umyalo waSimakadze kutsi bahlale eveni lakaJuda.
w03 5/1 10 ¶10
Uyabuta Yini Utsi, ‘Uphi Jehova?’
10 Ngemuva kwekubhujiswa kweJerusalema futsi nelibutfo laseBhabhulona selihambe nemaJuda lebetfunjiwe, Johanani walungiselela kutsatsa licembu lelincane lalamaJuda lebekasele kaJuda kuze aliyise eGibhithe. Bahlela bacedza, kodvwa ngaphambi kwekutsi bahambe bacela Jeremiya kutsi abathantazele acele sicondziso saJehova. Nanobe kunjalo, ngesikhatsi bangayitfoli imphendvulo lebebayifuna, bachubeka benta njengobe bebahlelile. (Jeremiya 41:16–43:7) Uyabona kutsi letifundvo letikuletentakalo tingasizuzisa futsi nangabe sifuna Jehova sitamtfola?
(Jeremiya 43:6, 7) Tayihola embili yonkhe: emadvodza, nebafati, nebantfwana, nemadvodzakati enkhosi, Nebuzaradani, indvuna yabomahlalesangweni, abewashiye naGedaliya, umsa wa-Ahikamu, umsa waShafani, tahamba naboJeremiya, umphrofethi, naBharuki, umsa waNeriya. 7 Ngako bangena eGibhithe ngekungamlaleli Simakadze, baze bayawufika eThaphanesi.
it-1 463 ¶4
Kulandzelana Kwetentakalo
Kwatsi ngemnyaka wemfica wekubusa kwenkhosi Sedekiya (609 B.C.E.), iJerusalema yavinjetelwa kwaze kwaba ngumnyaka wesi-11 (607 B.C.E.) wekubusa kwakhe, lubondza lwayo lwabhidlika, cishe emnyakeni wesi-19 (kusukela nakacala kubusa nga-625 B.C.E.) wekubusa kwaNebukhadnezari, inkhosi yaseBhabhulona. (2Kh 25:9-12, 22-26) Ngenyanga yesi-5 yangalowo mnyaka (inyanga ya-Abibi, cishe inyanga ya-July nobe-August ku-calendar yetfu) lelidolobha lokhelwa ngemlilo, lubondza lwadzilika, futsi bantfu batfunjwa. Nobe kunjalo, indvuna yabashiya “labanye lababemphofu bakulelo live” kwaze kwaba ngulapho kufa Gedaliya, labebekwe nguNebukhadnezari. Sonkhe sive sabalekela eGibhithe, live lakaJuda lasala lingenamuntfu. (2Kh 25:9-12, 22-26) Besekuyinyanga yesi-7, inyanga ya-Ethanimu (nobe Tishri, cishe inyanga yaSeptember nobe October ku-calendar yetfu). Kungenteka iminyaka lengu-70 yekulahlwa kwalo yacala nga-October 1, 607 B.C.E., yaphela nga 537 B.C.E. Ngenyanga yesi-7 yalowo mnyaka emaJuda abuyela eveni lawo.—2Khr 36:21-23; Ezr 3:1.
Kufundvwa KweliBhayibheli
(Jeremiah 40:11-41:3) Kwatsi onkhe emaJuda labekaMowabi, naka-Amoni, naka-Edomu, nakuwo onkhe lamanye emave, nakeva kutsi inkhosi yaseBhabhulona ishiye imisalela kaJuda, yase ibeka Gedaliya, umsa wa-Ahikamu, umsa waShafani, kutsi abe ngumbusi wabo, 12 onkhe abuyela eveni lakaJuda, kuGedaliya eMispa, esuka kuwo onkhe emave lapho abesakateleke khona. Afike avuna lesikhulu sivuno seliwayini nesetitselo tasehlobo. 13 Johanani, umsa waKhareya, kanye nato tonkhe tindvuna temphi letatisesetigangeni, teta kuGedaliya eMispa 14 tatsi kuye: “Awati yini kutsi Bhalisi, inkhosi yema-Amoni, utfumele Ishmayeli, umsa waNethaniya, kutsi atekubulala?” Kodvwa Gedaliya, umsa wa-Ahikamu, akazange abakholwe. 15 Ngako Johanani, umsa waKhareya, wakhuluma kuGedaliya ngasense eMispa, watsi: “Ngivumele ngiyewubulala Ishmayeli, umsa waNethaniya, kute namunye loyawukwati ngaloko. Kudzingeke ngani kutsi abulale wena, ente onkhe lamaJuda lasabutsene lapha kuwe asakateke, nensali yakaJuda iphele?” 16 Kodvwa Gedaliya, umsa wa-Ahikamu, wakhuluma kuJohanani, umsa waKhareya, watsi: “Ungacali wente intfo lenjalo! Loku lokushoko nga-Ishmayeli akusilo nani liciniso.”
41 Ngenyanga yesikhombisa, Ishmayeli, umsa waNethaniya, umsa wa-Elishama, labewendlu yasebukhosini, kantsi futsi abengulomunye wetindvuna tenkhosi, wefika nemadvodza lalishumi kuGedaliya, umsa wa-Ahikamu, eMispa. Batsi basadla ndzawonye lapho, 2 Ishmayeli, umsa waNethaniya, kanye nalamadvodza lalishumi labenawo asukuma akhipha tinkemba tawo abulala Gedaliya, umsa wa-Ahikamu, umsa waShafani. Gedaliya abebekwe yinkhosi yaseBhabhulona, kutsi abe ngumbusi welive. 3 Ishmayeli wachubeka wabulala onkhe emaJuda labenaGedaliya eMispa kanye nemadvodza emphi yemaBhabhulona labelapho.
MAY 22-28
UMCEBO LOSEVINI LANKULUNKULU | JEREMIYA 44-48
“Yekela ‘Kutifunela Tintfo Letinkhulu’”
(Jeremiya 45:2, 3) “Naku lokushiwo nguSimakadze Nkulunkulu wema-Israyeli, ukhuluma kuwe Bharuki, utsi: 3 Watsi kimi: ‘Nako kimi! Simakadze sewengete iminjunju etinhlungwini tami, sengiphelile ngenca yekububula kwami, angisatfoli nekuphumula.’“
jr 104-105 ¶4-6
Gwema ‘Kutifunela Tintfo Letinkhulu’
4 Kungenteka kutsi lenye intfo lebeyikhatsata Bharuki beyimayelana neludvumo nekuhlonishwa. Nanobe Bharuki abengumabhalane waJeremiya, kungenteka kutsi abengasuye nje mabhalane waJeremiya kuphela. Jeremiya 36:32 uveta kutsi Bharuki, ‘abengumabhalane.’ Labacwaninga ngemlandvo nabo batsi abenesikhundla sekuba sikhulu lesiphakeme ebukhosini. ‘Na-Elishama, labengumabhalane’ abebitwa ngaso lesicu. Loku kuveta kutsi naBharuki abengena “ekamelweni lamabhalane esigodlweni senkhosi” njengalomunye wetisebenti ta-Elishama. (Jer. 36:11, 12, 14) Ngako-ke kufanele kutsi Bharuki bekasikhulu lesifundzile esigodlweni senkhosi. Umnakabo Seraya abeyindvuna yekulungisa tindzawo tekuphumula teNkhosi Sedekiya futsi wahamba nenkhosi ngesikhatsi itsatsa luhambo lolubalulekile loluya eBhabhulona. (Fundza Jeremiya 51:59.) Njengendvuna lelungisa tindzawo tekuphumula, Seraya nguye lobekanakekela timphahla nendzawo yekuhlala yenkhosi nayihambile, lokusikhundla lesisetulu mbamba.
5 Ungacondza kutsi umuntfu lotayele kuba sitatanyiswa kungamdzina kubhala imilayeto lemayelana nebakaJuda. Ecinisweni, kusekela umphrofethi waNkulunkulu bekungenta Bharuki alahlekelwe sikhundla nemsebenti wakhe. Cabanga nangemphumela bewungaba khona kube Jehova wabhidlita konkhe labekwakhile, njengobe sifundza kuJeremiya 45:4. ‘Tintfo letinkhulu’ Bharuki abecabanga ngato—kungaba kutsi abefuna ludvumo noma kuba nemcebo, konkhe loko bekungeke kumsite. Nangabe Bharuki abefuna sikhundla lebesitamvikela kulelive lemaJuda lebelitawubhujiswa, Nkulunkulu abenesizatfu lesihle sekumvimba.
6 Ngakulokunye, ‘tintfo letinkhulu’ lebetifunwa nguBharuki kungenteka betifaka ekhatsi kuba nemcebo lomnyenti. Tive lebetakhelene naJuda betetsembele kakhulu etintfweni letinato kanye nemcebo. BakaMowabi bebatsembele ‘etentweni tabo nasebunjingeni babo.’ Nema-Amoni nawo abenjalo. Jehova waphefumulela Jeremiya kutsi achaze iBhabhulona ngekutsi ‘ngulenjingile ngemcebo.’ (Jer. 48:1, 7; 49:1, 4; 51:1, 13) Kodvwa liciniso likutsi, Nkulunkulu watilahla letotive.
(Jeremiya 45:4, 5a) “Khuluma kuye, utsi: ‘Naku lokushiwo nguSimakadze, utsi: Loko lesengikwakhile ngiyawukuketula, ngikuzuphune naloko bengikuhlanyelile eveni lonkhe. 5 Pho, ungatifunela yini wena tintfo letinkhulu? Ungatifuni.”’
jr 103 ¶2
Gwema ‘Kutifunela Tintfo Letinkhulu’
2 Bharuki watsi: “Nako kimi! Simakadze sewengete iminjunju etinhlungwini tami, sengiphelile ngenca yekububula kwami.” Kungenteka nawe uke ube netikhatsi losho ngato emavi lakhombisa kutsi udziniwe, kungaba kutsi uwasho ngalokuvakalako noma uwasho ngenhlitiyo. Akunendzaba kutsi Bharuki wawasho kanjani, kodvwa Jehova abelalele. Jehova lohlola tinhlitiyo tebantfu bekati kutsi yini lebeyenta Bharuki akhatsateke kangaka. Ngako Nkulunkulu wasebentisa Jeremiya, kutsi amsite. (Fundza Jeremiya 45:1-5.) Kungenteka uyatibuta kutsi yini lebeyenta Bharuki adzinwe kangaka. Bekungumsebenti lebekawenta yini nobe mhlawumbe timo labekasebenta ngaphansi kwato? Cha, inkinga beyisenhlitiyweni yakhe. Phela Bharuki ‘abetifunela tintfo letinkhulu.’ Ngutiphi letintfo? Yini Jehova lamcinisekisa ngayo nangabe asemukela seluleko nesicondziso sakhe? Yini tsine lesingayifundza kuloku lokwehlela Bharuki?
(Jeremiya 45:5b) “‘Ngobe ngiyakwehlisela inhlekelele etikwabo bonkhe bantfu, kodvwa wena nome ngukuphi lapho uya khona, ngiyawukwenta uphunyule kanye nemphilo yakho, kusho Simakadze.’”
Funani UMbuso, Hhayi Umcebo
6 Cabanga ngaBharuki, mabhalane waJeremiya umphrofethi. Njengobe kubhujiswa kweliJerusalema bekusondzela, Bharuki wabese ucala ‘kutifunela tintfo letinkhulu,’ lobekutintfo letingeke tihlale njalo. Yinye intfo lebekufanele Bharuki afise kuyitfola, nguloko Jehova lamtsembisa kona nakatsi: “Ngiyawukwenta uphunyule kanye nemphilo yakho.” (Jer. 45:1-5) Kuliciniso kutsi Nkulunkulu nakaletsa imbhubhiso kulelidolobha abengeke ashiye lutfo kodvwa abetawubhubhisa konkhe. (Jer. 20:5) Njengobe kuphela kwalelive kusondzela, lesi akusiso sikhatsi sekutsi sicokelele umcebo lomnyenti. Akukafaneli sicabange kutsi tintfo lesinato, ngisho nobe tiligugu kangakanani, titawusindza kanye natsi ngesikhatsi sekuhlupheka lokukhulu.—Taga 11:4; Mat. 24:21, 22; Luk. 12:15.
Funisisa Umcebo EVini LaNkulunkulu
(Jeremiya 48:13) Ngako Mowabi uyawuba nemahloni ngaKhemoshi, sithico sakhe, njengobe nendlu yaka-Israyeli yaba nemahloni nase betsembela eBetheli.
it-1 430
Khemoshi
Nakabiketela ngenhlekelele lebeyitawehlela bakaMowabi, umphrofethi Jeremiya waveta kutsi nkulunkulu wabo Khemoshi, baphristi kanye netindvuna takhe bebatawutfunjwa. BakaMowabi bebatawuba nemahloni ngankulunkulu wabo ngobe abete emandla. Nembuso waka-Israyeli wetive letilishumi waba nemahloni ngeBetheli ngobe beseyikhonta litfole.—Jer 48:7, 13, 46.
(Jeremiya 48:42) Mowabi uyawubhujiswa angabe asaba sive, ngobe wedzelela Simakadze.
it-2 422 ¶2
Mowabi
NjengeSodoma neGomora, ne-Edomu kute loyawuhlala kuyo ngenca yekutsi izonda bantfu baNkulunkulu. Jehova uyitsatsa njengalebhekiswe kuye cobo lwakhe lenzondo. (Jer 48:42) Lamuhla, emadolobha lebekawakaMowabi lafaka ekhatsi iNebo, iHeshibhoni, i-Aroweri, iBhethi Gamuli, neBhethi Meyoni asatindzala. Letinye tindzawo atisatiwa.
Kufundvwa KweliBhayibheli
(Jeremiya 47:1-7) Leli livi laSimakadze lelefika kuJeremiya umphrofethi, macondzana nemaFilisti, Faro asengakayihlaseli iGaza, litsi: 2 Naku lokushiwo nguSimakadze, utsi: “Buka kutsi aqubuka kanjani emanti ngasenyakatfo, atakuba sikhukhula lesikhulu. Atawukhukhula lelive kanye nako konkhe lokukulo, emadolobha kanye nebantfu labahlala kuwo. Bantfu bayawukhala bumayemaye, bonkhe labahlala kulelive bayawulila, 3 nabeva umsindvo wetinselo temahhashi akhe, nebukhehlekhehle betincola takhe temphi, nemsindvo wemasondvo ato. Boyise bangeke baphendvuke babasite bantfwababo, ngobe tandla tabo tiyawulenga. 4 Ngobe lilanga lona selifikile lekubhubhisa onkhe emaFilisti, nekubhubhisa nekucedza bonkhe labayinsali lababengasita iThire neSidoni. Simakadze sewutawabhubhisa emaFilisti, imisalela yalabo labaphuma eKhrethe. 5 IGaza iyawuhhula inhloko yayo ilile, i-Ashkeloni yona iyawuvalwa umlomo, ibhubhe. Awu, nsali yasetsafeni, niyawutikhipha umkhuphulwane kuze kube ngunini? 6 “Nikhala nitsi: ‘Awu, nkemba yaSimakadze, uyawudzimate uphumule nini? Buyela emgodleni wakho; sale uma ubindzise.’ 7 Kodvwa ingaphumula kanjani, nangabe Simakadze akhiphe umyalo kuyo kutsi ihlasele i-Ashkeloni nelusentse lwelwandle?”
MAY 29–JUNE 4
UMCEBO LOSEVINI LANKULUNKULU | JEREMIYA 49-50
“Jehova Uyababusisa Labatfobekile Futsi Abajezise Labadzelelako”
(Jeremiya 50:4-7) Simakadze utsi: “Kulawo malanga, nangaleso sikhatsi, bantfu baka-Israyeli nebantfu bakaJuda bayawuhamba kanyekanye, bonkhe bayawukhala tinyembeti sebahamba bafunana naSimakadze Nkulunkulu wabo. 5 Bayawubuta indlela leya eSiyoni, emabombo abo bawabhekise khona. Bayawuta batetibophela bona kuSimakadze ngesivumelwane saphakadze lesingeke siphindze sikhohlakale. 6 “Bantfu bami babetimvu letilahlekile, belusi bato batedukisile, batenta tasabalala etulu etintsabeni. Babezulazula etikwetintsaba nemagcuma, baze bayikhohlwa nendzawo yabo, lapho baphumula khona. 7 Bonkhe lababatfola babadla, titsa tabo tatsi: ‘Site tsine licala, ngobe bona kuSimakadze labelidlelo labo sibili, Simakadze, litsemba laboyisemkhulu.
(Jeremiya 50:29-32) “Butsani banembi bamelane neBhabhulona, bonkhe labakwati kujijimeta ngebutjoki, niyitungelete yonkhe, kubete lophunyulako. Yikhokheleni njengetento tayo; yentani kuyo njengobe nayo yenta. Ngobe yedzelele Simakadze, longuLongcwele waka-Israyeli. 30 Ngako-ke emajaha ayo ayawufela etitaladini tayo, onkhe emabutfo ayo ayawubhujiswa ngalelo langa,” kusho Simakadze. 31 “Buka la, ngimelene nawe, live lemaBhabhulona, awu, wena lotiphakamisako, ngobe lilanga lakho selifikile, sikhatsi sakho sekutsi ujeziswe,” kusho iNkhosi Simakadze lenguSomandla. 32 “Lotiphakamisako utawukhubatela awe, kute namunye lotamsita amsukumise; ngiyawulumeka umlilo emadolobheni akhe, umlilo loyawudla bonkhe labakhelene naye.”
it-1 54
Sitsa
Ngesikhatsi bantfu baNkulunkulu bakhombisa kungetsembeki, wavumela titsa tabo kutsi tibancobe. (Hla 89:42; Sil 1:5, 7, 10, 17; 2:17; 4:12) Nanobe kunjalo, letitsa tafinyelela esiphetfweni lesiliphutsa ngalokuncoba, ngobe tatibongela tona futsi tadvumisa bonkulunkulu bato. Mhlawumbe beticabanga nekutsi tingeke tijeziswe ngekutsi tiphatse kabi bantfu baJehova. (Dut 32:27; Jer 50:7) Ngako Jehova waphoceleleka kutsi atitfobise letitsa letitigcabhako (Isa 1:24; 26:11; 59:18; Na 1:2) futsi loku wakwenta ngenca yeligama lakhe lelingcwele.—Isa 64:2; Hez 36:21-24.
(Jeremiya 50:38, 39) Kulengela somiso etikwemanti ayo! Ayawukoma, ngobe kulive letithico, bantfu balo bahlanyiswa kwesaba leto tithico. 39 “Ngako-ke tidalwa tasehlane netimphisi kuyawuhlala khona lapho, nesahhukulu siyakwakhela khona. Akusayiwuphindze kwakhe muntfu, nome ahlale khona, titukulwane ngetitukulwane.
jr 161 ¶15
‘Jehova Wente Loko Labesakumisile’
15 Jeremiya waphrofetha ngekuncotjwa kweBhabhulona. Eminyakeni lelikhulu ngaphambi kwekutsi iBhabhulona incotjwe, Jeremiya wakubiketela ngalokucondzile kuwa kwalo. Belitowa kanjani? Lomphrofethi waNkulunkulu wabiketela kutsi emanti alo lalivikelako ‘abetawoma,’ futsi emabutfo alo abengeke alwe. (Jer. 50:38; 51:30) Letiphrofetho tagcwaliseka ngesikhatsi emaMede nemaPheresiya aphambukisa uMfula iYufrathe, loncamula kuwo futsi angena kulomuti, afike ahlasela baseBhabhulona bangakagadzi. Sitakumangalisa nawe simemetelo lesitsi kute lebekutawuphindze kuhlale kulelidolobha. (Jer. 50:39; 51:26) Kuze kube ngulamuhla, tindzala tembuso waseBhabhulona tifakazela kuba liciniso kwesiphrofetho lesivela kuNkulunkulu.
w98 4/1 20 ¶20
Incwadzi Levela KuNkulunkulu
20 Isaya wafa angakayiboni iBhabhulona iba yindzawo lengahlali muntfu. Kodvwa njengobe lesiphrofetho besishito, ekugcineni iBhabhulona yaba “yindvundvuma yematje.” (Jeremiya 51:37) Sati lesingumHebheru Jerome (lowatalwa ngelikhulu lesine C.E.), ngesikhatsi sakhe iBhabhulona beyiyindzawo yekutingela lapho bekuhlala khona “tilwane tato tonkhe tinhlobo,” futsi solo itindzala nalamuhla. Nanobe kuvusetelwa kweBhabhulona kungahle kukhange tivakashi, kodvwa ‘titukulwane’ taseBhabhulona tahamba siphelane, njengobe Isaya abiketela.—Isaya 14:22.
Funisisa Umcebo EVini LaNkulunkulu
(Jeremiya 49:1, 2) Macondzana nema-Amoni: Naku lokushiwo nguSimakadze, utsi: “Israyeli akanamadvodzana yini? Ute yini tindlalifa? Kepha kwentiwa yini kutsi Moloki atsatse Gadi amente wakhe? Kwentiwa yini kutsi bantfu bakhe bahlale emadolobheni akhe?” 2 Simakadze utsi: “Kodvwa ayeta emalanga, lapho ngiyakwenta kutsi kuhlatjwe umkhosi, ngimelane neRabha yema-Amoni; iyawuba yindvundvuma yemadzibikelo, netabelo tayo letiyitungeletile tiyawulunyekwa ngemlilo. Israyeli-ke uyawubadvungulula labo labamkhipha ngendlovuyangena,” kusho Simakadze.
it-1 94 ¶6
Ema-Amoni
Ngesikhatsi bantfu bembuso waka-Israyeli losenyakatfo batfunjwa nguThiglathi Phileseri wesitsatfu kanye nalobekatawungena esikhundleni sakhe (2Kh 15:29; 17:6), ema-Amoni abese atsatsa indzawo yesive sakaGadi, lebewangakayilweli kahle nawalwa naJeftha. (Catsanisa na-Hla 83:4-8) Ngako, Jehova watjela Jeremiya umlayeto losiphrofetho watsi akekhute ema-Amoni latsetse lifa lesive sakaGadi futsi awecwayise ngenhlekelele lebeyitawubehlela bona kanye nankulunkulu wawo Moloki. (Jer 49:1-5) Ema-Amoni aphindze atfumela bosidlani kutsi bayohlupha bakaJuda ngaphansi kweNkhosi Jehoyakini ngasekupheleni kwemnyaka wekubusa wakaJuda.
(Jeremiya 49:17, 18) “I-Edomu itawuba sesabiso; bonkhe labendlula ngendlela bayawumangala bahleke bulima ngenca yawo onkhe emanceba ayo. 18 Njengobe neSodoma neGomora yagumbucelwa kanye nemadolobha labeyitungeletile, kanjalo nakuyo i-Edomu kuyawubate lohlala kuyo, kute muntfu loyakwakha kuyo,” kusho Simakadze.
jr 163 ¶18
‘Jehova Wente Loko Labesakumisile’
18 Lesinye siphrofetho sagcwaliseka ekhulwini lekucala C.E. Nkulunkulu wabiketela ngaJeremiya kutsi i-Edomu beyisemkhatsisini wetive lebetitawuhlaselwa yiBhabhulona. (Jer. 25:15-17, 21; 27:1-7) Kodvwa Nkulunkulu washo nalokunye. Watsi i-Edomu itawuba njengeSodoma neGomora. Uyati nawe kutsi bekusho kutsini loko, bekusho kutsi kute lebekutawuphindze kuhlale khona. (Jer. 49:7-10, 17, 18) Nguloko kanye lokwenteka. Ucabanga kutsi singawatfolaphi emagama latsi Edomu nebaka-Edomu lamuhla? Kumabalave? Cha. Atfolakala kakhulu etincwadzini temlandvo nasemaBhayibhelini noma emabalaveni asendvulo. Flavius Josephus usitjela kutsi baka-Edomu baphocelelwa kutsi bemukele inkholo yemaJuda ekhulwini lesibili B.C.E. Ngesikhatsi kubhujiswa iJerusalema nga-70 C.E., lesive saphela nya.
ip-2 351 ¶6
Jehova Utentela Ligama Lelihle
6 Kungani Jehova abeyokulwa ka-Edomu? Besekusikhatsi lesidze baka-Edomu solo banenzondo leyacala ngabo khokho wabo Esawu, batitsa tebantfu baNkulunkulu besivumelwane. (Genesisi 25:24-34; Numeri 20:14-21) Indlela baka-Edomu lebebanyanya ngayo emaJuda yabonakala kahle ngesikhatsi kubhujiswa iJerusalema ngesikhatsi baka-Edomu babongelela emasotja aseBhabhulona. (Tihlabelelo 137:7) Jehova watsatsa lenzondo njengalebeyibhekiswe kuye cobo lwakhe. Kungako ancuma kuhoshula inkemba kuze atiphindziselele kubaka-Edomu.—Isaya 34:5-15; Jeremiya 49:7-22.
Kufundvwa KweliBhayibheli
(Jeremiya 50:1-10) Leli livi Simakadze lalikhuluma ngemlomo waJeremiya, umphrofethi, macondzana neBhabhulona nangelive lemaBhabhulona, litsi: 2 “Memetelani nikhulume emkhatsini webetive, phakamisani siboniso semphi, nimemetele, ningafihli lutfo, kodvwa tsanini: ‘IBhabhulona itawutfunjwa, Bheli utawuhlazeka, Maduki yena agcwale kwesaba. Titfombe tayo tiyawuhlazeka netithico tayo tigcwale kwesaba.’ 3 Sive lesichamuka enyakatfo siyawuyihlasela, live layo silishiye lingenalutfo. Kute muntfu loyawuhlala kulo, bantfu netilwane kuyawulibalekela.” 4 Simakadze utsi: “Kulawo malanga, nangaleso sikhatsi, bantfu baka-Israyeli nebantfu bakaJuda bayawuhamba kanyekanye, bonkhe bayawukhala tinyembeti sebahamba bafunana naSimakadze Nkulunkulu wabo. 5 Bayawubuta indlela leya eSiyoni, emabombo abo bawabhekise khona. Bayawuta batetibophela bona kuSimakadze ngesivumelwane saphakadze lesingeke siphindze sikhohlakale. 6 “Bantfu bami babetimvu letilahlekile, belusi bato batedukisile, batenta tasabalala etulu etintsabeni. Babezulazula etikwetintsaba nemagcuma, baze bayikhohlwa nendzawo yabo, lapho baphumula khona. 7 Bonkhe lababatfola babadla, titsa tabo tatsi: ‘Site tsine licala, ngobe bona kuSimakadze labelidlelo labo sibili, Simakadze, litsemba laboyisemkhulu.’ 8 “Balekani niphume eBhabhulona; lishiyeni lelive lemaBhabhulona, nibe njengetiphongo letihola umhlambi. 9 Ngobe ngiyawuchukuluta letive letinemandla ngitiletse titewusukela iBhabhulona tiyihlasele, tichamuka emaveni angasenyakatfo, tiyawutihlela kahle ize itfunjwe. Imicibisholo yato ifanana neyetingcweti tetihlabani letingabuyeli emuva tilengisa tandla. 10 Live lemaBhabhulona liyawuphangwa, bonkhe labaliphangako bayakwesutsa,” kusho Simakadze.