BANTFU LABASHA BAYABUTA
Ngingakuncoba Njani Kuba Nemahloni?
Lokubi ngekuba nemahloni: Kuba nemahloni kungakulahlekisela ematfuba lamahle ekutsi ube nebangani labangakufundzisa tintfo letinyenti letinhle.
Lokuhle ngekuba nemahloni: Ngalesinye sikhatsi akusiko kubi kuba nemahloni. Ngobe kuyakusita kutsi ukhone kucabanga ngaphambi kwekutsi ukhulume, futsi kuyakusita ube silaleli lesihle nemuntfu lonakako.
Lokuncono ngekuba nemahloni: Nawunemahloni akusho kutsi sotawuhlale unawo, ungakhona kulawula tinkinga tekuba nemahloni. Lesihloko sitakusita ubone kutsi ungakwenta kanjani loko.
Tfola kutsi yini leyenta kutsi ube nemahloni
Nawunemahloni, kucabanga nje kutsi kumelwe uyokhuluma nalabanye bantfu buso nebuso kukwenta wesabe. Umphumela waloko, ubakutsi utiva ulahliwe kube ngazutsi uwedvwa endlini lemnyama. Loko kungetfusa kakhulu, kodvwa kutfola kutsi yini lekwenta ube nemahloni, kungakwenta ubone kutsi akudzingeki wesabe. Cabanga nganati tibonelo letintsatfu.
Kwekucala longakwesaba: “Angati ngitawucoca ngani.”
Liciniso: Bantfu bakhumbula kakhulu indlela lobente bativa ngayo kunaloko lokushito. Ungakuncoba lokwesaba ngekutsi utifundzise kulalelisisa lapho labanye bakhuluma futsi ube nendzaba naloko labakushoko.
Longacabanga ngako: Utsandza umngani lonjani—umngani lokhulumela futsi noma losilaleli lesihle?
Kwesibili longakwesaba: “Bantfu batawucabanga kutsi ngiyabhora.”
Liciniso: Bantfu batawuba nalokutsite labangakusho ngawe ngisho nobe unemahloni noma ute. Ungakuncoba lokwesaba ngekutsi wente bantfu babone loko longiko mbamba futsi ubente basho tintfo letinhle ngawe.
Longacabanga ngako: Nawucabanga kutsi labanye banembono lokabi ngawe, kungenteka yini kutsi nguwe lonembono lokabi ngabo ngekutsi ucabange kutsi abakutsandzi?
Kwesitsatfu longakwesaba: “Ngitawuhlazeka nangitawusho intfo lengasiyo.”
Liciniso: Loku kwenteka kunome ngangubani. Ungakuncoba lokwesaba ngekutsi utsatse emaphutsa akho njengelitfuba lekukhombisa labanye kutsi awucabangi kutsi ute sono.
Longacabanga ngako: Awukujabuleli yini kuba nebantfu labavumako kutsi bayawenta emaphutsa?
Bewati yini? Labanye bantfu bacabanga kutsi bete emahloni ngobe bacitsa sikhatsi lesinyenti batfumela imilayeto. Kepha kulula kwakha bungani sibili nebantfu nanicoca nibonana buso nebuso. Sherry Turkle losati sekusebenta kwengcondvo netebuchwephesha wabhala watsi: “Kucoca nemuntfu, uve nelivi lakhe nibonana buso nebuso kunenta nisondzelane kakhulu.”a
Nawulawula kwesaba ungatfola kutsi kucoca nebantfu buso nebuso akwetfusi njengobe bewucabanga.
Loko longakwenta
Ungaticatsanisi. Akudzingeki kutsi uze ube ngumuntfu lotsandza kucoca. Kunaloko, umgomo wakho kumelwe ube kulawula emahloni kuze utojabulela kuba nebangani.
“Akudzingeki kutsi ucoce nebantfu sikhatsi lesidze, nobe kube nguwe lowenta umcimbi ube mnandzi. Tetfule kumunye nje umuntfu longamati nobe umbute imibuto lembalwa lemelula.”—Alicia.
Simiso seliBhayibheli: “Kodvwa nguloyo naloyo akahlole tento takhe, nakenta njalo utawujabula ngalakwentile, hhayi ngekutsi aticatsanise nalomunye umuntfu.”—KubaseGalathiya 6:4.
Naka. Buka bantfu labatsandza kucoca futsi ukope indlela labacoca ngayo nalabanye. Yini lebasitako? Yini lengabasebenteli? Ngumaphi emakhono labanawo longatsandza kubanawo nawe?
“Buka futsi ufundze kubantfu labakhona kwakha bangani kamelula. Buka indlela labenta ngayo nalabakhuluma ngayo nabahlangana nemuntfu kwekucala.”—Aaron.
Simiso seliBhayibheli: “Njengobe insimbi ilola insimbi, kanjalo-ke nemuntfu usita lomunye kutsi abe ngumuntfu loncono.”—Taga 27:17.
Buta imibuto. Bantfu bayatsandza kuveta imibono yabo, ngako kubuta imibuto kungaba yindlela lekahle yekucalisa incociswano nabo. Kuphindze kwente kutsi kunganakwa wena.
“Kutilungiselela kusengaphambili kunganciphisa kwesaba. Ungaphindze ucabange ngetihloko letitsite nobe imibuto ungakayi emcimbini kuze kutoba melula kucoca nebantfu.”—Alana.
Simiso seliBhayibheli: “Ningaticabangeli nine kuphela, kodvwa nicabangele nalabanye.”—KubaseFiliphi 2:4.
a Kutfolakala encwadzini letsi, Reclaiming Conversation.