I-Watchtower ONLINE LIBRARY
I-Watchtower ONLINE LIBRARY
WeSicongosekulindza
SiSwati
  • LIBHAYIBHELI
  • LOKUTFOLAKALAKO
  • IMIHLANGANO
  • Kukhuluma Ngekushelela
    Zuza Emfundvweni YeSikolwa Semsebenti WemaKhristu
    • SIFUNDVO 4

      Kukhuluma Ngekushelela

      Yini lokudzingeka uyente?

      Fundza futsi ukhulume ngendlela letawukwenta kutsi emagama nemicondvo kushelele. Nawukhuluma ngekushelela, ngeke ungingite nome unense nawukhuluma, futsi ngeke ubambeke nome ungaciniseki ngemicondvo lofuna kuyisho.

      Kungani kubalulekile?

      Nawungakhulumi ngekushelela, tingcondvo talabo labakulalele tingazula futsi kungase kwendluliseleke imicondvo lengasiyo. Loko lokushoko kungase kungabatsintsi.

      NAWUFUNDZA ngelivi lelivakalako, kuyenteka yini kutsi ubambeke kuleminye imisho? Nawetfula inkhulumo, uvame kutikhandza ungaciniseki yini ngemagama lakahle longawasho? Nakunjalo, kungenteka unenkinga yekungakhulumi ngekushelela. Umuntfu lokhuluma ngekushelela ufundza aphindze akhulume ngendlela letawukwenta kutsi emagama nemicondvo kuphume ngekushelela futsi kucace. Kukhuluma ngekushelela akusho kutsi ukhuluma angayekeli, asheshise nome akhulume angakacabangi. Loko lakushoko kuvakala kahle futsi kuyatsandzeka. Kunakwa kakhulu kukhuluma ngekushelela eSikolweni Semsebenti WemaKhristu.

      Kunetintfo letehlukehlukene letingabanga kutsi ungakhulumi ngekushelela. Kuloku lokulandzelako, kukhona yini lokufanele ukutfutfukise? (1) Nawufundzela labanye, kungawetayeli lamanye emagama kungenta kutsi ungabate kuwabita. (2) Kuhlaba likhefu etindzaweni letinyenti kungabangela kutsi ubambeke. (3) Lenkinga ingabangelwa kungalungiseleli kahle. (4) Imbangela lenkhulu yekungakhulumi ngekushelela nawusembikwebantfu kungayihleli ngekulandzelana kwayo indzaba. (5) Kungabi nemagama lamanyenti lowatiko kungenta kutsi ubambeke nawukhuluma, solo ufuna ligama lelikahle longalisebentisa. (6) Kugcizelela emagama lamanyenti kungenta kutsi ungakhulumi ngekushelela. (7) Kungawati umtsetfo welulwimi nako kungaba yimbangela yalenkinga.

      Nawungakhulumi ngekushelela eHholweni LeMbuso, labakulalele ngeke bavele basukume bahambe kodvwa tingcondvo tabo tingase tizule. Umphumela waloko kungaba kutsi bangakukhumbuli lokunyenti lokushoko.

      Ngakulokunye, nawufuna kwetfula inkhulumo ngendlela leshelelako futsi ibe lusito kulabakulalele, kufanele unake kutsi ingevakali shengatsi iyabaphocelela, ize ibente bative banemahloni. Ngesizatfu sekutsi sinemasiko langafani, kubantfu ungevakala ukhuluma budlabha nobe loko lokushoko kuvakale shengatsi akusuki enhlitiyweni, futsi loko kutawubangela kutsi ingafezeki injongo yenkhulumo yakho. Nanobe umphostoli Pawula abesikhulumi lesinalokuhlangenwe nako, kodvwa watsi nakakhuluma nebaseKhorinte weta kubo “ngebutsakatsaka, ngekwesaba, nangekutfutfumela lokukhulu” kuze angatidvonseli emehlo.​—1 Khor. 2:3.

      Lokufanele Ungakwenti. Bantfu labanyenti banemkhuba wekutsi nabakhuluma batsi “e-e-e.” Kunome ngukuphi labakushoko, njalo nabakhuluma labanye bacala ngekutsi “kutsiwa,” nome basebentise emagama latsi “sibe ngulabo,” nome “kusho kutsi.” Mhlawumbe awunaki nawukhuluma kutsi unayo lenkinga. Ungase ucele lomunye umuntfu kutsi akulalele futsi nangabe uwasho lawo magama naye awasho. Ungase umangale kutsi nawe unayo lenkinga.

      Nabafundza nome bakhuluma, labanye bantfu bayakuphindzaphindza lasebakushito. Loko bakwenta ngekutsi bacale umusho bese emkhatsini wawo bayema, babuyele emuva baphindze lebesebakushito.

      Labanye bantfu bakhuluma ngekushelela, kodvwa batsi basengakawucedzi umcondvo labafuna kuwendlulisela bese bayashintja bakhulume ngalokunye. Nanobe bakhuluma ngekushelela, kushintja imicondvo kungakalindzeleki kungaphazamisa.

      Longakwenta Kuze Utfutfuke. Nangabe unenkinga yekubambeka ufuna ligama lelikahle longalisebentisa, kudzingeka wente konkhe lokusemandleni akho kuze wengete emagama lowatiko. Wanakisise emagama longakawetayeli laku-Sicongosekulindza, ku-“Phaphama!” nalakuletinye tincwadzi lotifundzako. Wabuke kusichazamagama, ufundze indlela labitwa ngayo nenchazelo yawo bese uwabamba ngengcondvo. Nangabe ute sichazamagama, cela lomunye lolukhuluma kahle lolo lwimi kutsi akusite.

      Kutayela kufundza ngelivi lelivakalako kutakusita kutsi utfutfuke. Naka emagama lamatima bese uwafundza ngalokuvakalako tikhatsi letinyenti.

      Kuze ufundze ngekushelela, kudzingeka uyati indlela emagama lavumelana ngayo emshweni. Kudzingeka ufundze emagama uwahlanganise kuze wendlulisele umcondvo walokushiwo ngumbhali. Nakisisa indlela lahlelwe ngayo. Nangabe kutakusita, wadvwebele. Umgomo wakho awusiko kumane ufundze kahle emagama kuphela, kodvwa kwendlulisela imicondvo ngendlela lecacile. Ngemuva kwekuhlatiya umusho, yendlulela kulomunye uze usicedze sigaba. Yetayele indlela imicondvo lehlangana ngayo. Ngemuva kwaloko, phrakthiza kufundza ngelivi lelivakalako. Fundza sigaba usiphindzaphindze uze ungasabambeki futsi ungasemi etindzaweni letingakafaneli. Ngemuva kwaloko, yendlulela kuletinye tigaba.

      Nasewukwentile loku, khulisa litubane lofundza ngalo. Nasewuyati indlela emagama lahlelwe ngayo emshweni, utawukhona kubona emagama lamanyenti ngasikhatsi sinye futsi utawukwati kutsi ngumaphi emagama lolindzele kutsi alandzele. Loko kutakusita kutsi ufundze ngendlela lephumelelako.

      Kuphrakthiza kufundza ungakalungiseleli kungayicecesha indlela lofundza ngayo. Nasi sibonelo: Ngaphandle kwekulungiselela, fundza ngalokuvakalako umbhalo welusuku nesigaba sawo; loku akube yintfo loyenta njalo. Cecesha emehlo akho kutsi abuke emagama lamanyenti nawufundza kunekubuka ligama linye ngesikhatsi.

      Kuze ukhulume ngekushelela nawucoca, kudzingeka ucabange ngaphambi kwekutsi ukhulume. Loku kwente malanga onkhe. Ncuma kutsi ngumiphi imicondvo lofuna kuyisho, nekutsi utawuyisho njani; ngemuva kwaloko sewungakhuluma, kodvwa ungajaki. Yetama kusho imicondvo lephelele ngaphandle kwekuma nome ngaphandle kwekusho leminye imicondvo leyehlukile. Kungakusita kutsi usho imisho lemelula nalemifishane.

      Nangabe wati kutsi ufuna kutsini, emagama atatiphumela. Esikhatsini lesinyenti, akudzingeki kutsi uhlele emagama lotawasebentisa nawukhuluma. Kuncono kutsi wati kutsi ufuna kutsini bese ucabanga ngemagama lotawasho njengoba uchubeka nekukhuluma. Nangabe ungacabangi ngemagama kodvwa ucabanga ngalotakusho, emagama atawuvele atifikele futsi utawukhuluma ngalokusuka enhlitiyweni. Kodvwa nawucabanga ngemagama kucala kunekucabanga ngemicondvo, utawubambeka nawukhuluma. Nawuphrakthiza, utawukhona kukhuluma ngekushelela, lokuyintfo lebalulekile nasikhuluma nome nasifundza.

      Ngesikhatsi abelwe kutsi amelele Jehova esiveni sema-Israyeli nakuFaro waseGibhithe, Mosi wativa kungamfaneli loko. Kungani? Kungobe abengakhulumi ngekushelela futsi kungenteka kutsi bekangingita. (Eks. 4:10; 6:12) Mosi wabeka taba kodvwa kute ngisho nasinye Nkulunkulu lasemukela. Jehova watfuma Aroni kutsi ahambe naMosi atomkhulumela, kodvwa waphindze wamsita Mosi kutsi akhulume. Mosi akagcinanga ngekukhuluma nemuntfu munye nome nelicembu lelincane lebantfu kodvwa wakhuluma naso sonkhe sive saka-Israyeli, futsi loko wakwenta ngemphumelelo tikhatsi letinyenti. (Dut. 1:1-3; 5:1; 29:2; 31:1, 2, 30; 33:1) Nawenta konkhe lokusemandleni akho kutsi ukhulume ngekushelela futsi wetsembela kuJehova, nawe ungadvumisa Nkulunkulu ngendlela lokhuluma ngayo.

      KULWISANA NEKUNGINGITA

      Tinyenti tintfo letingabanga kungingita. Kwelashwa lokubasitako labanye bantfu akusebenti kulabanye. Kuze uphumelele, kubalulekile kutsi uchubeke wetama.

      Uyetfuka yini nobe wesabe nawufuna kuphendvula emihlanganweni? Nangabe kunjalo, thantaza kuJehova ucele lusito. (Fil. 4:6, 7) Cabanga ngekudvumisa Jehova nekusita labanye. Ungalindzeli kutsi lenkinga itawuphela nya, kodvwa naka indlela lositwa ngayo kutsi ulwe nayo. Kutfola sibusiso saJehova kanye nesikhutsato sebazalwane kutawubangela kutsi ufune kutfutfuka.

      Sikolwa Semsebenti WemaKhristu sikuniketa litfuba lekutfola lokuhlangenwe nako kwekukhuluma embikwelicembu. Ingase ikumangalise indlela lowenta kahle ngayo nawukhuluma nelicembu lelincane lebantfu labakusekelako nalabafuna uphumelele. Loku kungakusita kutsi utetsembe nakuletinye timo.

      Nawutawetfula inkhulumo, lungiselela kahle. Inkhulumo yakho ayibe sengatini. Nawukhuluma, veta imiva lefanele. Nakwenteka ucala kungingita nawusayetfula, yehlisa umoya. Ungayicinisi imisipha yemhlatsi. Sebentisa imisho lemifishane. Wunciphise umkhuba wekusebentisa emavi latsi “e-e-e.”

      Nangabe sebawati emagama lake ababangela inkinga esikhatsini lesendlulile, labanye labalwisana nekungingita abawasebentisi lawo magama, kodvwa esikhundleni sawo basebentisa lamanye lasho intfo lefanako. Labanye babona kuncono kunaka imisindvo yenkhulumo lebabangela bumatima bese baphrakthiza tikhatsi letinyenti kuyibita.

      Nangabe ungingita nawucoca, ungaphelelwa ngemandla. Ungase ucele loyo lokhuluma naye kutsi achubeke nekukhuluma kuze kube ngulapho nawe sewukhona kukhuluma. Nakunesidzingo, bhala phansi lofuna kukusho nome umkhombise lokubhaliwe.

      INDLELA YEKUKWENTA

      • Nawufundza bomagazini netincwadzi, bekisa emagama longawati, utfole inchazelo yawo bese uyawasebentisa.

      • Phrakthiza kufundza ngelivi lelivakalako lokungenani imizuzu lesihlanu kuya kulelishumi lilanga ngalinye.

      • Tilungiselele kahle tabelo tekufundza. Nakisisa umcondvo lowendluliselwa ngemagama. Yetayele indlela imicondvo lehlangana ngayo.

      • Nawucoca nebantfu malanga onkhe, tifundzise kutsi ucale ucabange ngembikwekutsi ukhulume, bese usho loko lofuna kukusho ngaphandle kwekutsi ume.

      SIVIVINYO: Ngekucophelela, buketa Tikhulu 7:1-25, ufundze sigaba ngasinye. Ciniseka kutsi uyakuva loko lesikushoko. Sebentisa sichazamagama, uhlole emagama longakawetayeli. Bita emagama ebantfu newetindzawo ngalokuvakalako. Ngemuva kwaloko, sifundze kahle leso sigaba futsi usifundze ngalokuvakalako. Nase wenetisekile ngendlela losifundze ngayo, yendlulela kulesilandzelako uze ucedze. Ngemuva kwaloko, fundza sehluko sonkhe. Siphindze lesehluko, wetame kuphangisa nawufundza. Siphindze futsi, uphangise kakhudlwana etindzimeni letifanele kodvwa ungaphangisi kakhulu uze ubambeke.

  • Kuhlaba Likhefu Ngendlela Lefanele
    Zuza Emfundvweni YeSikolwa Semsebenti WemaKhristu
    • SIFUNDVO 5

      Kuhlaba Likhefu Ngendlela Lefanele

      Yini lokudzingeka uyente?

      Nawetfula inkhulumo, hlaba likhefu etindzaweni letifanele. Ngaletinye tikhatsi ungase uhlabe likhefu kancane nome wehlise livi. Kuhlaba likhetfu kukahle nangabe kufeza injongo lebalulekile.

      Kungani kubalulekile?

      Kuhlaba likhetfu lokufanele kubalulekile nawukhuluma kuze lokushoko kuvakale kahle. Kuhlaba likhefu kwenta emaphuzu labalulekile agcame.

      KUHLABA likhefu endzaweni lefanele kubalulekile nawukhuluma. Loku kubalulekile nome ngabe wetfula inkhulumo nome ukhuluma nalomunye umuntfu. Nawungalihlabi likhefu, lokushoko kungase kubadide bantfu kunekutsi kuvakale kahle. Kuhlaba likhefu lokufanele kwenta kutsi lokushoko kucace. Ungahlaba likhefu kuze labakulalele bahlale bawakhumbula emaphuzu lagcamile.

      Ungancuma njani kutsi kufanele ulihlabe kuphi likhefu, nekutsi kufanele ulihlabe sikhatsi lesingakanani?

      Hlaba Likhefu Etimphawini Tenkhulumo. Timphawu tenkhulumo tiyincenye lebalulekile elulwimini lolubhalwako. Tingase tikhombise kutsi umusho sewuyaphela nome tikhombise lapho kunembuto khona. Kuletinye tilwimi, timphawu tenkhulumo tisetjentiselwa kugcamisa lokucashuniwe. Letinye tato tikhombisa kuhlobana emkhatsini wetincenye letehlukahlukene temusho. Umuntfu lotifundzela yena, angatibona timphawu tenkhulumo. Nangabe sekafundzela labanye bantfu, livi lakhe kufanele likhombise loko lokushiwo luphawu lwenkhulumo lolusetjentisiwe. (Kuze utfole imininingwane lebanti, fundza Sifundvo 1, lesitsi “Kufundza Emagama Njengobe Anjalo.”) Nawungalihlabi likhefu lapho kudzingeke khona, ungase ubangele kutsi kube matima kulabanye kukucondza lokufundzako nome kusontse umcondvo wako.

      Ngetulu kwetimphawu tenkhulumo, indlela imicondvo lendluliselwe ngayo emishweni itawuncuma kutsi kufanele ulihlabe kuphi likhefu. Umshayeli lonelikhono uyati kutsi kufanele alinciphise nini litubane lemoto futsi uyati kutsi kunini lapho kufanele eme khona. Kunjalo nangekukhuluma. Kulihlaba kahle likhefu kutawenta kutsi inkhulumo yakho loyilungiselele kahle ibe mnandzi iphindze ibe nengcondvo.

      Nawulungiselela kufundzela linyenti, kungaba lusito kubekisa lapho utawufundza khona. Dvweba umugca lomncane lomile lapho utawuhlaba khona likhefu kancane. Lapho utawuhlaba khona likhefu lelidze, dvweba lemigca ibe mibili isondzelane. Nangabe utfola kutsi kulandzelana kwemagama latsite akuvakali kahle nawufundza, nobe utfola kutsi ulihlaba kanyenti likhefu etindzaweni letingakafaneli, bekisa ngepeniseli onkhe emagama lakulomushwana lokulukhuni kuwufundza. Ngemuva kwaloko, wufundze wonkhe lomushwana. Tikhulumi letinyenti letinalokuhlangenwe nako tiyayisebentisa lendlela.

      Kuhlaba likhefu nawucoca malanga onkhe akusiyo inkinga ngobe usuke ukwati lofuna kukusho. Nome kunjalo, nawunemkhuba wekuhlaba likhefu kanyenti, lokukhulumako kutawulahlekelwa sisindvo futsi kungacaci. Longakwenta kuze utfutfuke ekuhlabeni likhefu kutfolakala kuSifundvo 4 lesitsi, “Kukhuluma Ngekushelela.”

      Kuhlaba Likhefu Kuze Ushintje Umcondvo. Nawusuka kulelinye liphuzu leliyinhloko uya kulelinye, kuhlaba likhefu kunganiketa labo labakulalele litfuba lekucabanga kabanti ngaloko lokushoko, futsi bahambisane nawe, babone kutsi sewushintja umcondvo, baphindze balicondze kahle liphuzu lelilandzelako lokhuluma ngalo. Kubalulekile kutsi uhlabe likhefu nawusuka kulomunye umcondvo uya kulomunye njengobe kubalulekile kutsi wehlise litubane nawujika likona usuka kulesinye sitaladi uya kulesinye.

      Lesinye sizatfu lesenta tikhulumi tijake, tingalihlabi likhefu natisuka kulelinye liphuzu tiya kulelinye kutsi tisuke tetama kuhlanganisa emaphuzu lamanyenti kakhulu. Labanye kusuke kuyintfo labayetayele nabakhuluma. Kungenteka kutsi bantfu labavame kucoca nabo bakhuluma ngaleyo ndlela. Kwenta njalo, akukwenti uphumelele nawufundzisa. Nangabe kukhona lokumcoka lofuna kukusho futsi lofuna bantfu bakukhumbule, tinikete sikhatsi lesenele sekukwenta kucace. Kuze emaphuzu acace enkhulumeni, kubalulekile kutsi uhlabe likhefu.

      Nawutawetfula inkhulumo leseluhlakeni, kufanele uyihlele ngendlela yekutsi kubonakale lapho kufanele uhlabe khona likhefu emaphuzwini layinhloko. Nangabe utawetfula inkhulumo lefundvwako, bekisa tindzawo lokufanele ushintje kuto nawusuka kulelinye liphuzu leliyinhloko uya kulelilandzelako.

      Likhefu lolihlaba nawendlulela kulelinye liphuzu livame kuba lidze kunalelo lolihlaba etimphawini tenkhulumo, kodvwa akukafaneli ulihlabe sikhatsi lesidze ize inkhulumo yakho idvonse. Nawuhlaba emakhefu lamadze kakhulu, labanye batawucabanga kutsi awukalungiseleli kahle futsi wetama kucabanga kutsi yini lotawuyisho ngalokulandzelako.

      Kuhlaba Likhefu Kuze Ugcizelele. Kuhlaba likhefu kuze ugcizelele kuvamise kuphumelela nangabe kwendvulela nome kulandzela umbuto nome umusho lowetfulwa ngemfutfo. Kuhlaba likhefu lokunjalo kuniketa labakulalele litfuba lekucabanga kabanti ngaloko losandza kukusho nome kubente balindzele kuva lokulandzelako lotakusho. Letindlela tekuhlaba likhefu atifanani. Ncuma kutsi nguyiphi indlela lekahle lotayisebentisa. Khumbula kutsi kuhlaba likhefu kuze ugcizelele kufanele ukwente emaphuzwini labalulekile kuphela. Nawungenti njalo, ngeke kubonakale kubaluleka kwawo.

      Ngesikhatsi Jesu afundza imiBhalo ngelivi lelivakalako esinagogeni eNazaretha, walihlaba kahle likhefu. Kwekucala, wafundza incenye lekhuluma ngekutfunywa kwakhe emculwini wemphrofethi Isaya. Kodvwa-ke ngaphambi kwekuchaza lombhalo, wawugocota lomculu wawuniketa inceku wase uhlala phansi. Bonkhe bantfu esinagogeni bambukisisa, wase utsi: “Lamuhla, lombhalo lenisandza kuwuva uyagcwaliseka.”​—Luk. 4:16-21.

      Kuhlaba Likhefu Nangabe Timo Tidzinga Kutsi Wente Njalo. Tiphazamiso tingase tidzinge kutsi ume kancane nawukhuluma. Umsindvo wetimoto letendlulako nome wemntfwana lokhalako, ungase udzinge kutsi ume kancane nawukhuluma nalotsite ensimini. Nangabe endzaweni yemhlangano kunemsindvo longasimkhulu kakhulu, ungase uphakamise livi futsi uchubeke. Nangabe lomsindvo umkhulu futsi utsatsa sikhatsi lesidze, kufanele ume kancane, ngobe labo labakulalele basuke bangakuva. Ngaleso sizatfu, hlaba likhefu unesifiso sekusita labakulalele kutsi bazuze kakhulu kuloko lofuna kubatjela kona.

      Hlaba Likhefu Kuze Ulindzele Imphendvulo. Nanobe kungenteka kutsi wetfule inkhulumo lengadzingi kutsi ucocisane nalabo labakulalele, kubalulekile kutsi ubanikete litfuba lekuphendvula, hhayi ngemlomo kodvwa ngenhlitiyo. Nangabe ubuta imibuto lokufanele yente labakulalele bacabange kodvwa ungalihlabi likhefu lelenele, injongo yaleyo mibuto ngeke ifezeke.

      Kuliciniso kutsi kubalulekile kungagcini ngekuhlaba likhefu nasisendzaweni yesikhulumi kodvwa loko sikwente ngisho nalapho sifakaza kulabanye. Kubonakala shengatsi labanye bantfu abalihlabi likhefu. Nangabe nawe unenkinga lenjalo, yenta konkhe lokusemandleni kuze utfutfukise kulendlela yekukhuluma. Utawutfutfuka ekucoceni nalabanye uphindze uphumelele nasemsebentini wekushumayela. Kuhlaba likhefu kusho kubindza kancane, futsi basho bacinisile kutsi kukunika litfuba lekuphumula, lekugcizelela, kwente bantfu banake futsi bachubeke balalela.

      Nawukhuluma nebantfu malanga onkhe kudzinga kutsi ubanike litfuba lekutsi nabo bakhulume. Labanye bangakulalela nangabe nawe ubalalela nabakhuluma futsi ukunaka labakushoko. Loku kudzinga kutsi uhlabe likhefu lelidze ngalokwenele kuze nabo batfole litfuba lekukhuluma.

      Emsebentini wekushumayela, sitawuphumelela kakhulu nangabe sinika labo lesicoca nabo litfuba lekutsi bakhulume. Ngemuva kwekubingelela, BoFakazi labanyenti bakutfola kuphumelela kusho sihloko labatawucoca ngaso bese babuta umbuto. Bahlaba likhefu kuze banikete labacoca naye litfuba lekuphendvula bese bayamncoma ngemphendvulo yakhe. Nabasacoca, bangase banikete labacoca naye ematfuba lamanyenti ekuveta imibono yakhe. Bayati kutsi kunyenti labangakwenta kuze basite umuntfu nangabe sebayivile imibono yakhe ngendzaba labacoca ngayo.​—Taga 20:5.

      Kuliciniso kutsi akusibo bonkhe labatawuphendvula ngendlela lebesiyilindzele. Loko akuzange kumvimbe Jesu ekuhlabeni likhefu lelenele kuze anikete ngisho nebaphikisi litfuba lekukhuluma. (Mak. 3:1-5) Kuniketa lomunye umuntfu litfuba lekukhuluma kumkhutsata kutsi acabange, futsi angase akhiphe lokusenhlitiyweni yakhe. Lenye injongo yekushumayela kwetfu kutsintsa tinhlitiyo tebantfu ngekubatjela tindzaba letibalulekile letiseVini laNkulunkulu, lokufanele batsatse sincumo ngato.​—Heb. 4:12.

      Kuhlaba likhefu ngendlela lefanele nasishumayela kulikhono. Nangabe ulihlaba kahle likhefu, emaphuzu endluliseleka ngendlela lecacile futsi avama kukhumbuleka sikhatsi lesidze.

      INDLELA YEKUKWENTA

      • Tinakisise timphawu tenkhulumo nawufundza ngelivi lelivakalako.

      • Tilalelisise tikhulumi letinelikhono, uphindze unake lapho tihlaba khona likhefu nekutsi tilihlaba sikhatsi lesidze kangakanani.

      • Ngemuva kwekusho lokutsite lofuna kutsi labanye bakukhumbule, hlaba likhefu kuze kungene kujule etingcondvweni tabo.

      • Nanicoca, cela labanye kutsi basho labakucabangako bese uyabalalela. Bayekele bacedze ngaphambi kwekutsi ukhulume.

      SIVIVINYO: Fundza Makho 9:1-13 ngelivi lelivakalako; hlaba likhefu ngendlela lefanele etimphawini tenkhulumo letehlukehlukene. Unganensi nawufundza. Nangabe sewuphrakthizile, cela lotsite kutsi akulalele futsi asho lapho kufanele utfutfukise khona.

  • Kugcizelela Umcondvo Ngendlela Lefanele
    Zuza Emfundvweni YeSikolwa Semsebenti WemaKhristu
    • SIFUNDVO 6

      Kugcizelela Umcondvo Ngendlela Lefanele

      Yini lokudzingeka uyente?

      Gcizelela emagama nemishwana kute kube melula ngalabo labakulalele kutsi bawacondze emaphuzu lokukhulunywa ngawo.

      Kungani kubalulekile?

      Kugcizelela umcondvo ngendlela lefanele kusita sikhulumi kutsi sente labo labalalele bakunake loko lesikushoko futsi sibakhutsate kutsi bakwente.

      NAWUKHULUMA nome ufundza ngelivi lelivakalako, kubalulekile kutsi ungagcini ngekuwabita kahle emagama kodvwa kufanele ugcizelele emagama layinhloko nemicondvo lengumgogodla wendzaba ngendlela letawenta kutsi emaphuzu acace.

      Kugcizelela umcondvo ngendlela lefanele kusho lokungetulu kwekugcizelela emagama lambalwa nome lamanyenti. Kufanele ugcizelele emagama lafanele. Nangabe ugcizelela emagama langakafaneli, lokushoko kungase kungacaci kulabakulalele, futsi kwente tingcondvo tabo ticabange letinye tintfo. Ngisho nome inkhulumo yakho inemaphuzu lafundzisako, kodvwa nangabe ungayigcizeleli kahle imicondvo, ngeke ibakhutsate labo labakulalele.

      Kugcizelela kungentiwa nganati tindlela letehlukehlukene letivame kusetjentiswa kanye kanye: Kuphakamisa livi, kuveta imiva lejulile, kunensa, kuhlaba likhefu ngaphambi nangemuva kwekusho lokutsite (nome kokubili), kunyakatisa umtimba kanye nesimo sebuso. Kuletinye tilwimi, kungagcizelelwa nangekutsi kwehliswe livi nome liphakanyiswe. Cabanga ngemaphuzu enkhulumo kanye nangetimo kuze uncume kutsi nguyiphi indlela lefanele.

      Nawuncuma kutsi ngukuphi lotakugcizelela, cabanga nganaku lokulandzelako. (1) Kunobe ngumuphi umusho, emagama lokufanele agcizelelwe akancunywa ngumusho kuphela, kodvwa ancunywa nayingcikitsi yendzaba. (2) Kugcizelela imicondvo kungentiwa nangabe ungena ephuzwini lelisha, kungaba nguleliyinhloko nome nasewuchaza liphuzu ngalenye indlela. Loko kungaphindze kusivete kahle siphetfo lokufinyelelwa kuso. (3) Sikhulumi singase sigcizelele kuze sikhombise indlela lesitiva ngayo ngendzaba. (4) Kugcizelela imicondvo ngendlela lefanele kungagcamisa emaphuzu layinhloko enkhulumo.

      Kuze sigcizelele ngaletindlela lesikhulume ngato, sikhulumi nobe loyo lofundzela linyenti kufanele ayati kahle inkhulumo yakhe futsi ente imetamo yekutsi labalalele bayive kahle. Mayelana nesicondziso lesaniketwa ngesikhatsi sa-Ezra, Nehemiya 8:8, utsi: “Bafundza incwadzi yemtsetfo waNkulunkulu, bawucacisa kahle. Babechazela sive inshokutsini yawo, kuze kutsi sonkhe sive sicondzisise kahle kutsi kukhulunywa ngani.” Kuyacaca kutsi labo lebebafundza futsi bachaza uMtsetfo waNkulunkulu ngaleso sikhatsi bakubona kubaluleka kwekusita labalalele kutsi bacondze inchazelo yaloko lebekufundvwa, bakukhumbule futsi bakusebentise.

      Lokungase Kubange Inkinga. Bantfu labanyenti bayakwati kukucacisa labakushoko nabaticocela malanga onkhe. Nome kunjalo, nabafundza intfo lebhalwe ngulomunye umuntfu kungase kube matima kuncuma kutsi ngumaphi emagama nome imisho labatayigcizelela. Lokungasita kutsi uyicondze kahle indzaba. Loku kudzinga kutsi ukutadishe ngekucophelela loko lokubhaliwe. Ngako-ke, nangabe ucelwe kutsi ufundze emhlanganweni welibandla, kufanele ulungiselele kahle.

      Labanye balibala kugcizelela kunekutsi bagcizelele imicondvo kuphela. Bagcizelela ligama neligama ngisho nome singekho sidzingo. Labanye bagcizelela emagama latsite, mhlawumbe bagcizelele kakhulu emagama lachaza simo, indzawo kanye nesikhatsi lokwenteke ngaso intfo letsite kanye netihlanganiso. Nangabe kugcizelela kwakho kungasiti ekukhanyiseni umcondvo, kutawubaphazamisa labo labalalele.

      Nangabe tetama kugcizelela emagama nemisho leyinhloko, letinye tikhulumi tiphakamisa livi ngendlela leyenta labalalele bacabange kutsi bayatsetsiswa. Kwenta njalo akukavami kuba nemiphumela lemihle. Nangabe sikhulumi sigcizelela ngendlela lengakavami, labalalele bangacabanga kutsi sibabukela phansi. Kuncono kakhulu kutsi ubakhutsate ngelutsandvo uphindze ubasite bacondze kutsi loko lokushoko kusekelwe emiBhalweni futsi kunekucabangela.

      Longakwenta Kuze Utfutfuke. Esikhatsini lesinyenti, umuntfu lonenkinga yekugcizelela usuke angati kutsi unalenkinga. Kungase kudzingeke kutsi lotsite amtjele. Nangabe kudzingeka kutsi utfutfukise kulendzaba, umbonisi wesikolwa utakusita. Tive ukhululekile kutsi ucele lusito kunobe ngabe ngubani losikhulumi lesiphumelelako. Mcele kutsi akulalelisise nawufundza nobe nawukhuluma, bese uyakutjela lapho kufanele utfutfukise khona.

      Angacala ngekutsi akucele usebentise sihloko lesitsite ku-Sicongosekulindza, kuze uphrakthize. Utakutjela kutsi uhlatiye umusho ngamunye kuze ubone kutsi ngumaphi emagama nobe imishwana lokudzingeka kutsi uyigcizelele kuze lokushoko kube melula kukucondza. Angase akukhumbute kutsi uwanakisise emagama latsite labhalwe atjekiswa. Khumbula kutsi emagama lasemshweni ayavumelana. Etikhatsini letinyenti, kufanele ugcizelele emagama lahlanganisiwe, hhayi ligama ngalinye. Kuletinye tilwimi, bafundzi bangase bakhutsatwe kutsi banake kakhulu timphawu letingetulu nobe ngephansi kwemagama kuze bagcizelele ngendlela lefanele.

      Sinyatselo lesilandzelako kungaba kutsi loyo lokusitako akucele kutsi unake ingcikitsi yendzaba ngobe yona inemcondvo lobanti kunemusho. Nguliphi liphuzu lelingumgogodla lokukhulunywa ngalo kuleso sigaba? Loko kungakusita njani kuloko lokufanele ukugcizelele emshweni ngamunye? Endzabeni loyifundzako, buka sihloko kanye nesihlokwana lesibhalwe ngemagama lagcamile. Loko kungakusita njani ekukhetseni kutsi ngukuphi lokufanele ukugcizelele? Kufanele uwacabangele onkhe lamaphuzu. Caphela kutsi ungagcizeleli kakhulu emagama lamanyenti.

      Ngisho nobe utawube ukhuluma ngemavi akho nome ufundza, loyo lokusitako angase akukhutsate kutsi indlela loveta ngayo emaphuzu ilawule indlela logcizelela ngayo imicondvo. Kufanele wati lapho kushintja khona indlela yekuchaza liphuzu nobe lapho kucala khona lelinye liphuzu lelibalulekile. Labo labakulalele batawusitakala nangabe indlela lokhuluma ngayo ibenta babone kutsi sewuyasuka ephuzwini lelitsite uya kulelinye. Loko kungentiwa ngekusebentisa emagama lanjengalawa: Kwekucala, lokulandzelako, kwekugcina, ngako-ke kanye nalatsi lokufanele sikunake.

      Loyo lokusitako utakukhombisa imicondvo lokufanele uvete kuyo imiva. Kuze wente loko, ungase ugcizelele emagama lanjengalawa: Asingabati, ikakhulukati, nome kanjani, kubalulekile kanye nalatsi ngaso sonkhe sikhatsi. Kwenta njalo kutawutsintsa indlela labo labakulalele labativa ngayo ngaloko lokushoko. Kutawukhulunywa kabanti ngalendzaba eSifundvweni 11, lesitsi “Bungani Kanye Nemiva.”

      Kuze utfutfukise indlela logcizelela ngayo, utawukhutsatwa nekutsi uwati kahle emaphuzu layinhloko lofuna kutsi labo labakulalele bangawakhohlwa. Loku kutawukhulunywa kabanti ngako mayelana nekufundzela linyenti kuSifundvo 7, lesitsi “Imicondvo Leyinhloko Igcizelelwe” kanye nakuSifundvo 37, lesitsi “Emaphuzu Layinhloko Agcanyisiwe.”

      Nawufuna kutfutfuka emsebentini wekushumayela, yinakisise indlela lofundza ngayo imibhalo. Tibute nangu umbuto: ‘Kungani ngifundza lombhalo?’ Kumuntfu lofundzisako, akukeneli kumane awabite kahle emagama nobe afundze ngendlela leveta imiva. Nawuphendvula umbuto walotsite nobe umfundzisa emaciniso lasisekelo, kuhle kutsi kulowo mbhalo ugcizelele emagama nome imisho lesekela loko lenicoca ngako. Nawungenti njalo, loyo muntfu angase angalitfoli liphuzu.

      Njengobe kugcizelela imicondvo kufaka ekhatsi kugcizelela emagama kanye nemishwana letsite, sikhulumi lesite lokuhlangenwe nako singase siwagcizelele ngendlela leyecile lawo magama kanye nemishwana. Nasenta njalo, singafana nemuntfu losacala kufundza kusebentisa insimbi yemculo. Nakachubeka aphrakthiza kudlala “linothi” ngalinye, utawugcine asadlala “umculo” lomnandzi.

      Nasewutati letinye tindlela letisisekelo tekugcizelela, kutakuzuzisa kunaka tikhulumi letinalokuhlangenwe nako. Ngekushesha utawubona umphumela wekugcizelela ngemazinga lehlukehlukene. Utakubona kubaluleka kwekugcizelela ngetindlela letehlukehlukene kuze ucacise loko lokushoko. Kuba nelikhono lekugcizelela imicondvo kutakusita kakhulu kutsi uphumelele nawutifundzela wena nome nawukhuluma.

      Ungamane nje ugcizelele ngobe ufuna kutikhipha ecaleni. Kuze ube sikhulumi lesiphumelelako, chubeka ulwela kutfutfuka uze ukhone kugcizelela ngendlela lefanele futsi labakulalele beve kutsi ukhuluma ngendlela leyetayelekile.

      UNGAKUTFUTFUKISA NJANI?

      • Phrakthiza kubona emagama layinhloko kanye nemishwana. Nawenta loku, naka ingcikitsi yendzaba.

      • Yetama kugcizelela kuze ukhombise (1) kutsi usuka kulelinye liphuzu uya kulelinye, kanye (2) nendlela lotiva ngayo ngalokushoko.

      • Nawufundza imibhalo, kwente umkhuba kugcizelela emagama lahlobana neliphuzu lelikwente wawu-fundza.

      TIVIVINYO: (1) Khetsa imibhalo lemibili lovame kuyisebentisa ensimini. Ncuma kutsi yini lofuna kuyiveta ngembhalo ngamunye. Fundza lemibhalo ngelivi lelivakalako ugcizelele emagama nome imishwana lesekela lawo maphuzu. (2) Fundza Hebheru 1:1-14. Kungani kufanele agcizelelwe emagama latsi “baphrofethi” (kuvesi 1), “ngeNdvodzana” (kuvesi 2), kanye nalelitsi ‘tingilosi’ (kuvesi 4 na-6) kuze kucaciswe liphuzu kulesehluko? Phrakthiza kufundza lesehluko ngelivi lelivakalako ngekugcizelela emagama nemisho leyinhloko kuze likhanye liphuzu lelingumgogodla.

  • Imicondvo Leyinhloko Igcizelelwe
    Zuza Emfundvweni YeSikolwa Semsebenti WemaKhristu
    • SIFUNDVO 7

      Imicondvo Leyinhloko Igcizelelwe

      Yini lokudzingeka uyente?

      Nawufundza ngelivi lelivakalako, gcizelela imicondvo leyinhloko letfolakala kuyo yonkhe indzaba loyifundzako, ungagcizeleli imisho letsite kuphela.

      Kungani kubalulekile?

      Loko lokushoko kutawukhumbuleka melula nangabe imicondvo leyinhloko uyigcizelele.

      UMUNTFU lofundza kahle akagcini ngekunaka umusho ngamunye, ngisho nesigaba lovela kuso. Nakafundza, ucabanga ngemicondvo leyinhloko lekuyo yonkhe indzaba layifundzako. Loku kumenta abone kutsi utawugcizelela kuphi.

      Nangabe ungakwenti loku, kute emaphuzu latawugcama kuloko lokushoko. Emaphuzu ngeke acace kahle. Nasewucedzile kukhuluma, kungaba matima kutsi akhumbuleke emaphuzu lagcamile kuloko bewukusho.

      Kugcizelela imicondvo leyinhloko ngendlela lefanele kungadlala indzima lebalulekile ekutfutfukiseni indlela lofundza ngayo indzaba leseBhayibhelini. Kugcizelela lokunjalo nawufundza tigaba esifundvweni seliBhayibheli sasekhaya nobe emihlanganweni yelibandla kungatenta tiphile leto tigaba. Kubaluleke kakhulu nalapho wetfula inkhulumo lefundvwako, njengobe ngaletinye tikhatsi tiba khona emihlanganweni yesigodzi.

      Indlela Yekukwenta. Esikolweni, kungenteka wabelwe kufundza incenye letsite eBhayibhelini. Yini lokufanele uyigcizelele? Nangabe indzaba lotawube uyifundza isekelwe ephuzwini lelitsite leliyinhloko nobe kulokutsite lokwenteka, kutawuba kuhle kutsi loko ukwente kugcame.

      Ngisho nome loko lotawube ukufundza kuyinkondlo nobe indzaba, kusaga nobe kuyindzaba lelandziswako, labakulalele batawuzuza kakhulu nangabe utawufundza kahle. (2 Thim. 3:16, 17) Kuze wente loku, kufanele ucabange ngendzaba lotawube uyifundza kanye nalabo labatawube bakulalele.

      Nangabe utawube ufundza ngelivi lelivakalako nawuchuba sifundvo seliBhayibheli nobe emhlanganweni welibandla, ngumiphi imicondvo leyinhloko lokufanele uyigcizelele? Tsatsa timphendvulo temibuto njengemicondvo leyinhloko. Gcizelela nemaphuzu lahlobana netihlokwana letisendzabeni loyifundzako letibhalwe ngemagama lagcamile.

      Akukhutsatwa kutsi nawetfula inkhulumo ebandleni ufundze luhlaka njengobe lunjalo. Nobe kunjalo, ngaletinye tikhatsi tinkhulumo letifundvwako tiba khona emihlanganweni yesigodzi kuze emaphuzu etfulwe ngendlela lefananako kuyo yonkhe imihlangano. Kuze sigcizelele imicondvo leyinhloko enkhulumeni lefundvwako, sikhulumi kufanele sicale ngekuluhlatiya ngekucophelela luhlaka. Ngumaphi emaphuzu layinhloko? Kufanele sikhone kuwabona. Emaphuzu layinhloko akusiwo nje emaphuzu sona lesiweva amnandzi. Ayimicondvo leyinhloko letfutfukisa indzaba. Ngaletinye tikhatsi, emavi lambalwa laphetse umcondvo loyinhloko etfula indzaba letsite nobe akhanyise liphuzu. Kuvamile kutsi kushiwo liphuzu lelinemandla ngemuva kwekwetfula bufakazi lobulisekelako. Nasesiwatfolile lamaphuzu layinhloko, sikhulumi kufanele siwabekise eluhlakeni lwaso. Avame kuba mbalwa, mhlawumbe angengci kulamane nobe kulasihlanu. Nasesiwatfolile lamaphuzu, sikhulumi kufanele siphrakthize kufundza ngendlela yekutsi labalalele bakhone kuweva. Ngiwo emaphuzu lanemandla enkhulumeni. Nangabe inkhulumo yetfulwe ngekugcizelela lokufanele, lemicondvo leyinhloko kutawuba melula kuyikhumbula. Lona ngumgomo sikhulumi lokufanele sibe nawo.

      Sikhulumi singawagcizelela ngetindlela letehlukehlukene emaphuzu layinhloko kuze sisite labalalele kutsi bawabone. Letinye taletindlela kuba nemdlandla, kushintja litubane, kuveta imiva lejulile nobe kushukuma kwemtimba.

      LOKUFANELE UKUKHUMBULE

      • Hlatiya luhlaka lwenkhulumo kuze ubone imicondvo leyinhloko letfutfukisa indzaba. Yibekise.

      • Nawufundza ngelivi lelivakalako, fundza ngemdlandla, ngelitubane leliphansi nobe uvete imiva lejulile lapho kufanele khona kuze ugcamise lemicondvo leyinhloko.

      SIVIVINYO: Khetsa tigaba letisihlanu esihlokweni lesifundvwako se-Sicongosekulindza. Dvwebela timphendvulo taleto tigaba. Fundza letigaba ngelivi lelivakalako ngendlela yekutsi kube melula ngemuntfu lolalele kutsi atfole timphendvulo.

Tincwadzi TesiSwati (2002-2025)
Phuma
Ngena
  • SiSwati
  • Share
  • Khetsa Lokufunako
  • Copyright © 2025 I-Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Imibandzela Yekuyisebentisa
  • Kusetjentiswa Kwemininingwane Yakho
  • Privacy Settings
  • JW.ORG
  • Ngena
Share