¿Piri ju echi espíritu santo?
Japi aní echi Biblia
Echi Onorúami Iwigala o espíritu santo ko ju echi Onorúami jiwérala japi ta ke ritiwá (Miqueas 3:8; Lucas 1:35). Echi ko nee echi jiwérala japalí isínili bilé namuti (Salmo 104:30; 139:7).
Echoná Bíbliachi, echi raʼíchali rúaj (hebreo niraa) alí pnéuma (griego niraa) aniwáami ju “iwigá” rarámuli niraa. Ne sojí sinibí jepuná raʼíchali ko aniwáami ju echi Onorúami jiwérala o echi espíritu santo (Génesis 1:2). Nalí be ayénachó néeliwa japi riká:
Japi ta iwila (Habacuc 2:19; Apocalipsis 13:15).
Echi iká (Génesis 8:1; Juan 3:8).
Echi jiwérala japi isimí japi echi pagótami alí echi namuti jákami bitélima (Job 34:14, 15).
Japi riká inili o isimí bilé pagótami (Números 14:24).
Onorúami alí echi ángeles (1 Reyes 22:21; Juan 4:24).
Suwaba jepuná ke ta omero inea, nalí echi ko noká namuti japi ta a omero inea. Echi espíritu santo ko ju “japi riká echi iká, ke ti ritiwá, ke ti omeri chapiyá, nalí we jiwérami ju” (Diccionario expositivo de palabras del Antiguo y del Nuevo Testamento exhaustivo, japi osali William E. Vine).
Echoná Bíbliachi aní japi echi espíritu santo ko ju japi riká echi Onorúami “sikala” o echi “makúsuwala” (Salmo 8:3; 19:1; Lucas 11:20; ayénachó iné Mateo 12:28). Japi riká bilé nóchami nee kipi siká alí makúsuwala japalí nocha, Onorúami ko ayénachó néeli kipi espíritu santo:
Niwamia echi universo (Salmo 33:6; Isaías 66:1, 2).
Niwamia echi Biblia (2 Pedro 1:20, 21).
Jiti echi chabéwala pagótami nijéwami omebama weli namuti nokayá alí nawesia Onorúami jitra (Lucas 4:18; Hechos 1:8; 1 Corintios 12:4-11).
Jiti echi pagótami nijéwami omérima simá nokáami niya (Gálatas 5:22, 23).
Echi espíritu santo ke bilé pagótami ju
Japalí Biblia aní japi echi espíritu santo ju japi riká echi Onorúami “sikala”, “makúsuwala” o “iwigala”, néwariwéliti japi echi espíritu santo ke bilé pagótami ju (Éxodo 15:8, 10). Echi nóchami sikala ke bineli nocha, nalí echi ko nee echi moʼola alí echi ripokala. Echi riká cho echi espíritu santo ko nocha bi, japalí Onorúami nakí alí japi riká echi nulé (Lucas 11:13). Alí echi Biblia ko aní japi echi espíritu santo ayénachó ju japi riká echi baʼwí alí jarecho namuti japi riká echi machiwáami alí echi bichíwiliami. Jiti la a ti omero machiyá japi echi espíritu santo ke bilé pagótami ju (Isaías 44:3; Hechos 6:5; 2 Corintios 6:6).
Echi Biblia ko aní japi Onorúami Jeobá riwewi, alí japi binoy nolá Jesucristo riwewi, we be nalí ke biléana aní echi espíritu santo rewalá (Isaías 42:8; Lucas 1:31). Siné rawé, Onorúami riwíritili echi discípulo Esteban ripá riwigachi, alí echi ko riwali okuá rijoi bi, ke ko bikiá. Echi Biblia aní: “Chopi echi Siteba galabé nulérami níili echi Wabé Galabé Riosi Iwigala jiti. Echalí binói echoʼná ripá riwigachi ʼnénaga, galá riwali mapurigá Riosi ne wabé simírami ratábami ju; ayénachó binói riwali echi Walubela Jesusi echoʼná ripá riwigachi Riosi yuwa watoná atíami” (Hechos 7:55). Echi espíritu santo ko nili echi jiwérala japi Onorúami néeli jiti Esteban omérima inea jepuná namuti.
Japi aní jaré pagótami echi espíritu santo jitra japi ke bichíwali ju
Japi aní jaré pagótami: Jaré pagótami ko mayé japi echi espíritu santo bilé pagótami ju, alí japi Onorúami alí Jesús yúa bikiánika bilepi bi ju, Trinidad rewéami. Echi riká aní 1 Juan 5:7, 8 jaréana biblias, japi riká echi Torres Amat alí echi Reina-Valera.
Japi bichíwali ju: Echi Biblia Torres Amat aní echoná 1 Juan 5:7, 8: “Bikiá ju japi nawesa ripá rewegachi: Onolá, Jesús alí echi Iwigala; alí echi bikiánika bilepi ju. Alí bikiá ju, japi nawesa jenaʼí wichimóbachi”. Nalí be, jaré we machíami rijoi a machili japi echi apóstol Juan ke osali jepuná raʼíchali, jiti la, ke uchasa riweili echoná Bíbliachi. Japi riká anili echi biblista Bruce M. Metzger: “Jepuná raʼíchali ko ke bichíwali ju, alí [...] ke oserúa chukusá riweili echoná Kulíwami Testamento” (Un comentario textual al nuevo testamento griego).
Japi aní jaré pagótami: Echi Biblia ko raʼicha echi espíritu santo jitra japi riká bilé pagótami, jiti la a echi riká nísaré.
Japi bichíwali ju: Isini kaachi echi Biblia raʼicha echi espíritu santo jitra japi riká bilé pagótami, nalí, ke aniwáami ju japi echi riká ju. Echi riká cho raʼicha echi machiwáami jitra, echi mukuwáami jitra, alí echi pecado jitra (Proverbios 1:20; Romanos 5:17, 21). Japi riká, aniwá japi echi pecado ju japi riká bilé pagótami korúkami, miʼáami alí japi isimí japi jarecho cha nokimea (Mateo 11:19; Lucas 7:35; Romanos 7:8, 11).
Echoná Evangelio de Juan, ata iné japi Jesús anili japi echi espíritu santo ko ju japi riká bilé iʼwíriami. Anili japi jepuná iʼwíriami (ayénachó anéliwa paráclito), iʼwírima riweili, raʼichama riweili, kipuma riweili, binérima riweili echi bichíwali echi discípulos, wabé galabé animea riweili Jesús jitra alí narema namuti echi jitra. Jiti Juan néeli echi pronombres personales griego niraa japalí raʼíchili echi espíritu santo jitra, jaré aní japi bilé pagótami nísaré (Juan 16:7-15). Nalí, ¿a bichíwali ju? Ke. Echi griego raʼicháliami ke aní japi riká echi español, jiti nee echi sustantivos alí echi pronombres japi riká masculinos (rijoi), femeninos (mukí) alí neutros. Japi riká echi sustantivo griego japi Juan osali japalí raʼíchali echi iʼwíriami jitra (paráklētos) masculino ju, echi pronombre ayenachó masculino nisa riweili. Nalí be, japalí Juan raʼíchali echi espíritu santo jitra néeka echi sustantivo neutro pnéuma, español niraa “espíritu”, echi ko néeli bilé pronombre neutro (Juan 14:16, 17).
Japi aní jaré pagótami: Japalí ti pakó néeliwa echi espíritu santo rewalá; jiti la, echi espiritu santo bilé pagótami nísaré.
Japi bichíwali ju: Isini kaachi echi Biblia nee echi raʼíchali español niraa “en el nombre de”, jiti animea japi bilé pagótami isimí jaré namuti jiti bilecho wilali (Deuteronomio 18:5, 19-22; Ester 8:10). Español niraa ayénachó ti echi riká nee echi raʼíchali “en el nombre de la ley”, nalí be, ke aniwáami ju japi echi ley bilé pagótami ju. Jiti la japalí bilé pagótami pakosa “en el nombre del” espíritu santo, echi ko aniwáami ju japi bichiwi japi echi espíritu santo we jiwérami ju alí japi Onorúami nee jiti isima japi echi binoy nakí (Mateo 28:19).
Japi aní jaré pagótami: Echi Jesús najátowala alí echi apóstoles ayénachó mayeli japi echi espíritu santo bilé pagótami ju.
Japi bichíwali ju: Echi Biblia ke bineri jepuná, ke cho echi historia. Japi riká aní echi Encyclopædia Britannica, “japi jaré bineri japi echi Espíritu Santo bilecho pagótami ju alí japi riká bilecho onorúami [...] chotásili echoná Concilio de Constantinopla, bamíali 381 japalí ma mukúlachi Cristo”. Jepuná ikili japalí ma simírilachi aminá 200 bamíali japalí jonsa mukuli echi upáwala apóstol.