Deuteronomio
1 Rígi̱ nindxu̱u̱ ajngáa dí Moisés niʼthún xúgíinʼ xa̱bu̱ Israel náa mbaaʼ ndrígóo Jordán, náa ku̱ba̱ʼ mijxooʼ,* náa xkua̱ mijxooʼ dí rígá náa inuu Suf, náa majñu̱u̱ʼ Parán, Tófel, Labán, Hazerot ga̱jma̱a̱ Dizahab. 2 Á mu mbáa na̱jkha̱ ga̱jma̱a̱ rajkhúu náa Horeb asndu náa Cadés-Barnea xígií náa kamba̱a̱ dí na̱jkha̱ náa kúbá Seír ndajyúuʼ mbá 11 mbiʼi. 3 Timbá mbiʼi índo̱ niʼni gu̱nʼ 11 nákhá tsiguʼ 40. Moisés niʼthún israelitas* xúgíʼ dí Jeobá niʼthúu̱n maʼthúún. 4 Rígi̱ nirígá nda̱wa̱á dí ikhaa niʼngo̱o̱ nixmínaʼ ga̱jma̱a̱ Sehón, rey ndrígu̱ún amorreos, bi̱ nixtáa náa Hesbón, ma̱ngaa Og, rey bi̱ niʼtáñajunʼ náa Basán, bi̱ nixtáa náa Astarot, náa mbaaʼ ndrígóo Edréi. 5 Náa mbaaʼ ndrígóo Jordán, náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Moab, Moisés nigíʼdu̱u̱ niʼthí Xtángoo rígi̱. Niʼthí:
6 “Jeobá Dios ndrígulú niʼthúlú náa Horeb: ‹Ikháanʼ kuwáanʼ má mba̱yu̱u̱ʼ náa kúbá rígi̱. 7 Gu̱ni̱ ratamijnála ga̱jma̱a̱ gaʼgua náa kúbá dí kúwá bi̱ amorreos, aʼguala xúgíʼ mbaaʼ dí rígá náa Arabá, náa kúbá, náa Sefelá, náa Négueb ga̱jma̱a̱ náa rawuunʼ lamáa,* náa ku̱bu̱únʼ bi̱ cananeos, ga̱jma̱a̱ náa Líbano asndu náa mañu mba̱a̱, náa mañu Éufrates. 8 Gu̱ya̱a̱la, ku̱ba̱ʼ rígá náa inala. Gata̱ʼa̱la ga̱jma̱a̱ gundrígúu ku̱ba̱ʼ rí Jeobá nikudaminaʼ maxnún wajin xiʼñála, Abrahán, Isaac ga̱jma̱a̱ Jacob, ma̱ngaa e̱jñu̱ún ikhiin›.
9 Nákhá ikhú nitha̱: ‹Xáʼngo̱ʼ gáʼgá kagui̱i̱n mbáwún. 10 Jeobá Dios ndrígu̱ún niʼni rí maʼni mbaʼin, xúgi̱ ra̱ʼkhá tháán mbaʼin, nindxu̱ún xóo a̱ʼgua̱a̱n bi̱ tri̱gi̱i̱n mekhuíí. 11 Jeobá Dios ndrígu̱ún wajin xiʼñúnʼ, gáʼni rí mani̱ndxu̱ún mbá mil nuthu itháan ki xóo nindxu̱ún xúgi̱ ga̱jma̱a̱ gaʼni tsajkurámíinʼ xó má nikudaminaʼ maʼni. 12 Xú káʼnii lá gáʼngo̱ʼ mbáwún manimbánuu ñajunʼ dí kajkuáa ñawúnʼ ga̱jma̱a̱ maʼgá kaguáanʼla ma̱ngaa manimbánuu xkujndu ndrígala rá. 13 Guraʼwi̱i̱n xa̱bu̱ náa xuajin majkhaʼ* ndrígala, xa̱bu̱ bi̱ najmañún, bi̱ nakru̱ʼu̱u̱n, bi̱ nundxa̱ʼwa̱a̱ májánʼ edxu̱ún, mu magruígíin mbuya edxu̱u̱ náa ikháanʼla›. 14 Ikháanʼ niriʼñula: ‹Dí niratá mu̱nixu̱, nindxu̱u̱ májánʼ›. 15 Ikha jngóo niraʼwi̱i̱n xa̱bu̱ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa xuajin majkhaʼ ndrígala, xa̱bu̱ bi̱ najmañún ga̱jma̱a̱ bi̱ nakru̱ʼu̱u̱n nigruígíin mu mbuya̱ edxu̱u̱ náa ikháanʼla, bi̱ mbuya̱ edxu̱u̱ náa mil xa̱bu̱, náa cien, náa cincuenta ma̱ngaa náa gu̱wi̱i̱nʼ xa̱bu̱, xúʼko̱ má xa̱bu̱ ñajunʼ náa mámbá xuajin majkhaʼ ndrígala.
16 Nákhá ikhú, nitañájúúnʼ bi̱ nunimbaníí xkujndu náa ikháanʼla: ‹Índo̱ guxuriga̱a̱ mbáa ndxájuala náa inala, mbaʼyóoʼ munimbáníí numuu xó má kaʼyoo, xúʼko̱ má gíʼmaa muni̱i̱ mbáa xa̱bu̱ na̱ʼkha̱á. 17 Xúraʼwíinʼla xa̱bu̱ bi̱ munimbáníí numún. Mbaʼyóoʼ mudxawíínʼ dí gáʼthí bi̱ chíʼgíiʼ* xúʼko̱ má bi̱ mba̱a̱. Xámiñalaʼ kuya̱a̱ nimbáa, numuu rí i̱ndó Dios kaʼyoo manda̱ʼa̱a̱ cuenta. Á mu rígá mbá xkujndu dí naʼniala mingíjyúuʼ, mbaʼyóoʼ maguwaʼ ku̱ya̱la náa ikhúún ga̱jma̱a̱ ikhúún madxawanla›. 18 Nákhá ikhú nitala xúgíʼ dí gíʼmaa mu̱ni̱.
19 Ikhú nigájnulú náa Horeb ga̱jma̱a̱ ninújngulú náa ku̱ba̱ʼ mijxooʼ dí mba̱a̱ ga̱jma̱a̱ rí migamíi rí ikháanʼ má ndiya̱a̱ índo̱ ninújngulú náa kúbá dí kúwá bi̱ amorreos, xó má niʼtáñajunlú Jeobá Dios ndrígulú. Asndu náá niguáʼnu náa Cadés-Barnea. 20 Ikhú nitala: ‹Niguáʼnu náa kúbá dí kúwá bi̱ amorreos, rí Jeobá Dios ndrígúlú maxnúlú. 21 Atayáá, Jeobá Dios ndrígáaʼ nixnájxa̱a̱ʼ ku̱ba̱ʼ. Atatsimaaʼ gátandrigú, xó má Jeobá niʼtháanʼ, Dios ndrígu̱ún wajin xiʼñáaʼ. Xámíñáaʼ ni má xáguáʼáán›.
22 Nda̱wa̱á xúgiáanʼ niguwaʼ ga̱jma̱a̱ nithu̱nʼ: ‹Guxuʼmíin xa̱bu̱ magún ginii mu mbuyáá xú kaʼnii nindxu̱u̱ ku̱ba̱ʼ, nda̱wa̱á matangi̱ín muthulú xú káʼnii kamba̱a̱ guʼgualú ma̱ngaa mu mbuʼyáá xú kaʼnii nindxu̱u̱ xuajin rí muxkamaa náa muʼgua̱›. 23 Májánʼ ndi̱yo̱o̱ dí nithu̱nʼ, ikha jngóo niraʼwíin mbá 12 xa̱bu̱, mámbáa náa mámbá xuajin majkhaʼ. 24 Ikhiin nigún ga̱jma̱a̱ nitsimún náa kúbá. Niguánú asndu náa mata* ndrígóo Escol ga̱jma̱a̱ niyamaa ku̱ba̱ʼ rúʼko̱. 25 Nida tikhu dí najmaa náa ku̱ba̱ʼ rúʼko̱ ga̱jma̱a̱ niguwáa̱nʼ kudúún, índo̱ nitangiín nithi: ‹Nindxu̱u̱ májánʼ ku̱ba̱ʼ rí Jeobá Dios ndrígúlú maxnúlú›. 26 Mú ikháanʼ na̱nguá nindala gutsimala ga̱jma̱a̱ ninújngurámála kiʼtáñajunʼ dí Jeobá Dios ndrígala nixnála. 27 Nitala má xúʼko̱ náa awúu̱n guʼwá xtíin ndrígala: ‹Jeobá tsíyoo gáʼyulúʼ ikha jngóo niguwáánʼ náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto mu maxnájxáánʼlú náa ñawúúnʼ xa̱bu̱ amorreos mu maʼni gámbánʼlú. 28 Náá gúʼgua rá. A̱ngiu̱xu̱ nini miñunxu̱ índo̱ nithi: “Xa̱bu̱ bi̱ kúwá ikhí itháán mbijui̱i̱n ga̱jma̱a̱ itháan mixkujiinʼ ki xóo ikháanʼ, xuajñún nindxu̱u̱ mba̱ʼu̱ ga̱jma̱a̱ xtajtsí dí kúgúmáʼán ga̱jma̱a̱ najka̱núu̱ asndu mekuíí. Ikhí ndiñuxu̱ e̱jñu̱ún anaquim”›.
29 Ikha jngóo nitala: ‹Xámiñala kuñu̱u̱n. 30 Jeobá Dios ndrígala maʼga inala ikháanʼ ga̱jma̱a̱ maxmínaʼ ga̱jma̱a̱ numala, xó má niʼni náa Egipto rí ikháanʼ má ndi̱ya̱a̱la. 31 Náa ku̱ba̱ʼ mijxooʼ ndi̱ya̱a̱la, xó má mbáa xa̱bu̱ na̱jkha̱ kayáa a̱ʼdióo, Jeobá Dios ndrígala ni̱ʼkha̱ kaguáanʼ náa xúgíʼ kamba̱a̱ asndu ni̱ʼkha̱nú kaguáanʼla náa mbaaʼ rígi̱›. 32 Mú, maski má ndiya̱a̱ xúgíʼ rígi̱, ikháanʼ na̱nguá niguaʼdáá fe náa Jeobá Dios ndrígala, 33 bi̱ na̱jkha̱ ginii náa inala mu mbayáʼ mbá mbaaʼ náa maguanála. Ikhaa nakujmaa náa aguʼ dí mbruʼun ga̱jma̱a̱ rí mbiʼi náa du̱u̱n mu masngájmala náa kamba̱a̱ gíʼmaa muʼgua.
34 Náa xúgíʼ mbiʼi rúʼko̱, Jeobá niʼdxawuun dí kuwáanʼla rutha̱, ikha jngóo nikiʼnáa ga̱jma̱a̱ nixná ajngóo: 35 ‹Nimbáa xa̱bu̱ bi̱ xkawiʼ a̱jkiu̱u̱n bugi̱ mbaʼyoo ku̱ba̱ʼ rí májánʼ dí nitha̱ maxnu̱u̱n ana̱la, 36 i̱ndó Caleb a̱ʼdióo Jefuné. Ikhaa dí gajkhun maxnu̱u̱ gajmíi̱n e̱ji̱i̱n, ku̱ba̱ʼ náa dí ikhaa ni̱jkha̱, numuu dí ikhaa niʼnimbo̱o̱ kaʼyoo Jeobá ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱u̱n. 37 (Asndu mangúún nikiʼnáa kaʼyoʼ Jeobá ga̱jma̱a̱ numala, niʼthúnʼ: “Ikháán ma̱ngaa xáta̱ʼa̱a̱ ikhí. 38 Josué a̱ʼdióo Nun, bi̱ wíji̱ náa inaaʼ, ikhaa mato̱ʼo̱o̱ náa ku̱ba̱ʼ rúʼko̱. Atani̱ dí magiʼdoo tsiaki̱i̱,* numuu dí ikhaa maxnún ku̱ba̱ʼ rúʼko̱ xa̱bu̱ Israel”). 39 E̱ji̱n bi̱ ikháanʼla nitha̱ dí maʼga kiʼdiin, ga̱jma̱a̱ e̱jña̱la bi̱ xúgi̱ tséyáá dí nindxu̱u̱ májánʼ ga̱jma̱a̱ dí ra̱májánʼ ikhiin mata̱ʼa̱án ikhí, ikhiin gánindxu̱ún bi̱ maxnu̱u̱n maʼni mbañúúnʼ. 40 Mú ikháanʼla, gutangáanʼla, gaʼgua̱a̱ʼ náa ku̱ba̱ʼ mijxooʼ náa kamba̱a̱ dí na̱jkha̱ náa lamáa Maña̱ʼ›.*
41 Índo̱ nirígá rígi̱, ikháanʼ nithu̱nʼ: ‹Nikiéʼkuxuʼ náa inuu Jeobá. ¡Ikha jngóo dí xúgi̱ matsimuxu ga̱jma̱a̱ muxmíjná, xó má Jeobá Dios ndrígúxu̱ niʼtáñajunxu!›. Ikhú ikháanʼla ni̱da ajua̱nʼ ndrígala, nindxa̱wa̱ʼmíjna̱ dí xáʼni gakhi̱i̱ matsimala náa kúbá. 42 Mú Jeobá niʼthúnʼ: ‹Arathún: “Xátsimala gúxmijná, numuu dí ikhúún xáxtáa ga̱jma̱á nindxa̱la. Á mu natsimala, xa̱bu̱ sia̱nʼ ndrígala muradiáanʼ”›. 43 Ikhúún ni̱tala, mú ikháanʼ na̱nguá nidxawunʼ. Dí ni̱nila, ninújngurámala kiʼtáñajunʼ ndrígóo Jeobá, ga̱jma̱a̱ ninimíjna̱ dí matsimala náa kúbá. 44 Ikhú xa̱bu̱ amorreos bi̱ kúwá náa kúbá rúʼko̱ nigájnún gúraʼnala ga̱jma̱a̱ nigún ru̱xkala xóo a̱ʼma, ni̱xkala náa Seír, asndu náa Hormá. 45 Ikhú nitangáanʼla ga̱jma̱a̱ nigíʼdi̱i̱ nimbi̱ya̱ʼ náa inuu Jeobá, mú Jeobá na̱nguá nixnátíʼñaminaʼ maʼdxawanlaʼ. 46 Ikha jngóo mba̱yu̱u̱ʼ wéñuuʼ niguanála nikuwáanʼ náa Cadés.