Referencias ndrígóo I̱yi̱i̱ʼ dí najmulú náa reunión Xóo kúwi̱i̱n ga̱jma̱a̱ xóo Etaraʼa Cristianos
4-10 MARZO
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA | ROMANOS 12-14
“Ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n rí musngájma ngajua xó má Cristo rá.”
(Romanos 12:10) Gaʼndala kuyamíjna̱ xóo bi̱ kaníkháanʼ. Ikháanʼ guya edxu̱u̱ rí mbuyamajkumijnála.
it-1-S ináa 429
Ngajua
Xúgínʼ bi̱ kuwa náa congregación cristiana ndayóoʼ maʼndún kuʼyamijná (gr. fi·la·del·fí·a, rí nandoo gáʼthúu̱n, ‹maʼnda̱ʼ xtáyá ndxájuaʼ›). (Ro 12:10; Heb 13:1; atayáá ma̱ngaa 1Pe 3:8.) Mu xúʼko̱, náa awúu̱n congregación mambaxúlúʼ itháan májánʼ, xóo náa mbá guʼwíin. Maski ajndu nusngajmá má rí kuaʼdáá ngajua, najuiʼthún rí maʼndún kuyamijná ga̱jma̱a̱ xúgi̱ a̱jkiu̱ún (1Te 4:9, 10).
Náa ajngá griego fi·ló·stor·gos, rí nandoo gáʼthúu̱n “bi̱ nandoo kaʼñún eʼwíínʼ”, najmaa mu miʼtá rí mbáa xa̱bu̱ nambáxu̱u̱ májánʼ ga̱jma̱a̱ imba̱a̱. Náa phú e̱ʼkha̱ ajngáa rígi̱, stér·gō, najmaa nángi eʼni mu maʼthí dí rígá ngajua, xóo narígá náa mbá guʼwíin. Apóstol Pablo niʼthún cristianos rí gíʼmaa maguaʼdáá cualidad rígi̱ (Ro 12:10). Ma̱ngaa niʼthí rí iwáá mbiʼi majmaʼnunʼ xa̱bu̱ bi̱ ‹xáʼndun kuñún a̱ngiu̱ún› (gr. á·stor·goi) bi̱ kaʼñúún makhañún (2Ti 3:3; Ro 1:31, 32).
(Romanos 12:17-19) Xurtanga̱a̱ muniu̱u̱n dí ra̱májánʼ bi̱ niniala dí raʼkhí. Guni rí májánʼ náa inún xúgínʼ xa̱bu̱. 18 Á mu nandoo, xó má kaʼnii munila, xákiʼnáanʼ gajmiála xúgínʼ xa̱bu̱. 19 A̱ngui̱nʼ, xágutangáanʼ muniu̱u̱n dí ra̱májánʼ bi̱ niniala dí ra̱májánʼ, xuguáʼdáála sia̱nʼ; numuu rí kiʼniraʼmáʼ: “Ikhúúnʼ kaʼyoʼ manda̱ʼa̱a̱ cuenta; ikhúúnʼ gani numa̱a̱, eʼthí Jeobá”.
w09-S 15/10 ináa 8 kutriga̱ 3
“Ganindxalá májánʼ xa̱bu̱ gajmiála xúgínʼ”
3 (Atraxnuu Romanos 12:17.) Pablo niʼthí rí xáʼyóoʼ murtanga̱a̱ muʼniu̱u̱n dí ra̱májánʼ bi̱ nuniulú dí raʼkhí. Xtágabu rígi̱ gíʼdoo wéñuʼ numuu náa cristianos á mu bi̱ ndi̱ya̱a̱ na̱nguá nindxu̱u̱ xa̱bi̱i̱ Jeobá. Mbáa cristiano gíʼmaa maxpríguminaʼ mu xáriʼñuu bi̱ naʼni gawúunʼ o naʼniuu mbá dí raʼkhí. Nda̱a̱ rí gakhánúu á mu natanga̱a̱ naʼni dí raʼkhí, i̱ndó maʼni marigá xkujndu.
w07-S 1/7 ináa 24 kutriga̱ 12, 13
“Xurtanga̱a̱ muniu̱u̱n dí ra̱májánʼ bi̱ niniala dí raʼkhí”
12 Pablo naʼtulúʼ rí guʼniu̱u̱n rí májánʼ xúgínʼ xa̱bu̱, á mu ni̱ndxu̱ún o na̱nguá ni̱ndxu̱ún xa̱bi̱i̱ Jeobá: “Xurtanga̱a̱ muniu̱u̱n dí ra̱májánʼ bi̱ niniala dí raʼkhí”. Xtágabu rígi̱ nambriguii ga̱jma̱a̱ xó má niʼthí nákhi ginii: “Gaguiyala ku̱ya̱a̱ dí ra̱májánʼ”. Mú, raʼkhí ganindxu̱u̱ rí índo̱ muʼthá rí naguiyulúʼ kuʼyáá dí raʼkhí, mú najmulú mu magutangáanʼ muʼniu̱u̱n dí raʼkhí eʼwíínʼ. A mú nuʼni xúʼko̱ kaʼnii musngajmá ngajua ‹rí a̱jma̱ inuu›. Imbo̱o̱ xtágabu ndrígóo Pablo dí gúʼni “rí májánʼ náa inún xúgínʼ xa̱bu̱” (Romanos 12:9, 17). Xú káʼnii gándoo guʼnimbánii ajngáa rígi̱ rá.
13 Nákha ikhú Pablo niʼnirámáʼ má carta rí na̱jkha̱ inún bi̱ Corintios, náa naʼthí rí majuixkhún apóstoles ikhaa niʼthí: “Numuu rí ni̱jkuánú nini̱ndxu̱xu̱ʼ mbá rí xa̱bu̱ kuwa rumindííʼ, ga̱jma̱a̱ ángeles mangiin. [...] Índo̱ nuta wéñulu, ikháanʼ nuʼtájkáan ga̱jma̱a̱ numún ikhiin; índo̱ nuxkulú, naʼngulú; índo̱ nunigámáanʼ, nuʼthá ga̱jma̱a̱ ajngáa guabaaʼ” (1 Corintios 4:9-13). Xúʼko̱ má mangáanʼ bi̱ ni̱ndxu̱lú cristianos gajkhun xa̱bu̱ numbaaʼ nuyeʼxulú. Nguáná, xa̱bu̱ bi̱ nduyulú rí nuʼni rí májánʼ maski má naguma gínáanʼ, naʼni rí maʼndún mudxawíín ajngáa rí májánʼ (1 Pedro 2:12).
(Romanos 12:20, 21) Mú, “á mu naxkidxu̱u̱ xa̱bu̱ sia̱nʼ ga̱jma̱ʼ araxníʼtsíí; á mu nakandawuuʼ, araxnáá rí maga̱a̱n; numuu rí á mu natani rígi̱ matadrámaaʼ xámbúʼ mijkha náa edxu̱u̱”. 21 Xátatsiʼñáminaʼ maʼngo̱o̱ dí ra̱májánʼ, gaʼngaʼ atani ga̱jma̱ʼ dí ra̱májánʼ índo̱ natani rí májánʼ.
w12-S 15/11 ináa 29 kutriga̱ 13
Guni mba̱a̱ a̱jkia̱la kuyamijná
13 Mbáa nguáná maʼngaaʼ matani rí bi̱ niʼni gawáanʼ manigu̱nʼ rí nunimbu̱ún cristianos. Apóstol Pablo niʼnirámáʼ: “Á mu naxkidxu̱u̱ xa̱bu̱ sia̱nʼ ga̱jma̱ʼ araxníʼtsíí; á mu nakandawuuʼ, araxnáá rí maga̱a̱n; numuu rí á mu natani rígi̱ matadrámaʼ xámbúʼ mijkha náa edxu̱u̱”. Xátatsiʼñáminaʼ maʼngo̱o̱ dí ra̱májánʼ, gaʼngaʼ atani ga̱jma̱ʼ dí ra̱májánʼ índo̱ natani rí májánʼ (Rom. 12:20, 21). Ajngáa gua̱ba̱ʼ ma̱ndoo maʼni rí mariʼkuminaʼ xa̱bu̱ sia̱nʼ ga̱jma̱a̱ ma̱ndoo masngájma rí májánʼ xa̱bu̱ nindxu̱u̱. A mú ikháánʼ nakruaʼaʼ ga̱jma̱a̱ nagáwiinʼ a̱jkia̱nʼ xtayáá bi̱ niʼni gawáanʼ, mbáa ma̱ndoo matambáyii makro̱ʼo̱o̱ dí naʼthí náa Biblia. Rí matriʼñáá wabaʼ maʼni rí xa̱bu̱ mandxaʼwáminaʼ rí nindxa̱a̱ʼ májánʼ xa̱bu̱ náa ikhaa (1 Ped. 2:12; 3:16).
Guʼyááʼ rí gíʼdoo numuu
(Romanos 12:1) Rí xúgi̱, natakháñala a̱ngui̱nʼ ga̱jma̱a̱ numuu rí Dios nagáwinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼyulú, dí muxnaxí xuyala xóo tsigijñaʼ rí ndaʼya, kaʼwu, rí maniguuʼ Dios, mbóó ñajunʼ rí mitsúʼkháan ga̱jma̱a̱ rí mundxa̱ʼwa̱a̱ májánʼ edxa̱la.
Xú káʼnii guraʼwíí dí muʼni gagimijná májánʼ rá.
5 Xó má eʼyáá, xúgíʼ dí nuʼni tsejtsí mbiʼi nambánii ga̱jma̱a̱ ñajunʼ rí nuʼni náa Jeobá. Pablo nisngájmun cristianos bi̱ kuwa náa Roma rí gíʼdoo wéñuʼ numuu rígi̱, índo̱ niʼthí: “Muxnaxí xuyala xóo tsigijñaʼ rí ndaʼya, kaʼwu, rí maniguuʼ Dios, mbóó ñajunʼ rí mitsúʼkháan ga̱jma̱a̱ rí mundxa̱ʼwa̱a̱ májánʼ edxa̱la” (Romanos 12:1). Índo̱ Pablo niʼthí xuyala nindoo gáʼthi ga̱jma̱a̱ numuu xúgíʼ rí endxaʼwamíjna̱, a̱jkiu̱lú ga̱jma̱a̱ tsiakii dí kuaʼdáá (Marcos 12:30). Xú káʼnii exnaxí xóo tsigijñaʼ xuyulúʼ rá. Índo̱ nuʼni ñajuunʼ Dios ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱lú ga̱jma̱a̱ mbá kañiʼ xóo xa̱bu̱ ni̱ndxu̱lú. Ajngáa “tsigijñaʼ” rígá rí eyoo gáʼthulúʼ asndu mangáanʼ. Ndíjkha rá. Numuu rí náa xtángoo dí nijuixnáá Moisés niʼthí dí ragíʼmaa mixnáxi̱i̱ xóo tsigijñaʼ mbáa xujkhúʼ bi̱ na̱nguá májáánʼ; Dios tsegruigú tsigijñaʼ rúʼko̱ (Levítico 22:18-20). Xúʼko̱ má ma̱ngaa, á mu mbáa cristiano tséʼni májánʼ ñajuunʼ Jeobá, ikhaa xagruigú. Mú, ndiéjunʼ gáʼni dí ikhaa xagruigú tsigijñaʼ dí nuxnáá xá.
6 Pablo niʼthún cristianos bi̱ nikuwa náa Roma: “Xúxnaxí xuyala náa aʼkhá”. Xúʼko̱ má ma̱ngaa niʼthún dí xúni̱ xó má eguaʼa xuñúnʼ (Romanos 6:12-14; 8:13). Nákha wapháá, niʼthí ga̱jma̱a̱ numuu xuyulúʼ ga̱jma̱a̱ xú káʼnii ejmaa mu maʼni dí ra̱májánʼ. Niʼthí ga̱jma̱a̱ numún xa̱bu̱ aʼkhá índo̱ niʼthí: “Ga̱jma̱a̱ rawúnʼ gajthíí dí ra̱májánʼ”. “Kuwa xawii má xúʼko̱ mu muradíin eʼwíínʼ.” “Tsímiñun kuyáá Dios.” (Romanos 3:13-18.) Ndiéjunʼ gárígá á mu mbáa cristiano najmuu xuyuʼ mu maʼni aʼkhá xóo rúʼko̱ rá. Maxtáa raʼni gachúu xúgíʼ xuyuʼ. Mbá xkri̱da, á mu xtáa má raʼyoo xtiʼkhuu dí mitsaga, xóo náa nubúunʼ xa̱bu̱ o nagájnún tsaʼtsin ga̱jma̱a̱ ma̱ngaa náa tsígawiinʼ a̱jkiu̱ún kuyamijná índo̱ nuxmijná, ikhú maxtáa raxnáxi iduu náa aʼkhá ga̱jma̱a̱ xúʼko̱ eʼni gachúu xúgíʼ xuyuʼ. Ní xándoo gaxnáxi xóo tsigijñaʼ májánʼ náa Dios, numuu rí nánguá exnúu mbá gamajkhu kaʼwu (Deuteronomio 15:21; 1 Pedro 1:14-16; 2 Pedro 3:11). Numuu dí niraʼwíí maʼni gagiminaʼ ga̱jma̱a̱ dí ra̱májánʼ, ikhaa má gámínuʼ wéñuʼ nda̱wa̱á.
(Romanos 13:1) Xúgínʼ xa̱bu̱ gíʼmaa munimbánii rí nuthi Xa̱bu̱ Ñajunʼ, numuu rí ikhiin kuwa ga̱jma̱a̱ numuu Dios; Xa̱bu̱ Ñajunʼ bi̱ kuwa nigruigi̱i̱n Dios náa kaʼñún.
w08-S 15/6 ináa 31 kutriga̱ 4
Rí itháan nagájnuriyoʼ náa carta a los Romanos
13:1. Ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n rí “Xa̱bu̱ Ñajunʼ bi̱ kuwa nigruigi̱i̱n Dios náa kaʼñún” rá. Nandoo gáʼthúu̱n rí Xa̱bu̱ Ñajunʼ kuwa numuu rí Dios nixnúún ñajunʼ rígi̱. Índo̱ ikhaa niʼni rí mugíʼdi̱i̱ mutañajunʼ ga̱jma̱a̱ magumaraʼmáʼ náa Biblia rí nijuiʼtáriyaaʼ ga̱jma̱a̱ numún tikhun Xa̱bu̱ Ñajunʼ, ma̱ndoo muʼthá rí ikhiin “kuwa ga̱jma̱a̱ numuu”.
Migixnuu Biblia
(Romanos 13:1-14) Xúgínʼ xa̱bu̱ gíʼmaa munimbánii rí nuthi Xa̱bu̱ Ñajunʼ, numuu rí ikhiin kuwa ga̱jma̱a̱ numuu Dios; Xa̱bu̱ Ñajunʼ bi̱ kuwa nigruigi̱i̱n Dios náa kaʼñún. 2 Ikha jngó, bi̱ tséʼnimbo̱o̱ náa Xa̱bu̱ Ñajunʼ tséʼnimbánuu awan rí nigíiʼ Dios; bi̱ tsenimbánii rígi̱ maxtandi̱ʼi̱i̱n cuenta. 3 Numuu rí xa̱bu̱ ñajunʼ na̱nguá kuwa mú munimiñún bi̱ nuni rí májánʼ, ikhiin kuwa mú nunimiñún bi̱ nuni dí raʼkhí. Lá nandaʼ rí xámiñaʼ xtañún xa̱bu̱ ñajunʼ ráʼ. Atani má xúʼko̱ rí májánʼ, mú xúʼko̱ muthi rí májánʼ ga̱jma̱a̱ numaaʼ; 4 numuu rí ikhiin kuwa mu muni ñajunʼ Dios mu mambáyaʼ má ikháán. Mú á mu xtaa ratani̱ dí raʼkhí, gamiñánʼ: Numuu dí raʼkháa ndíí kuya̱ espada; numuu rí kuwa runi ñajunʼ Dios, mú ma̱ngaa muni mumíniiʼ bi̱ nuni dí raʼkhí. 5 Rígá mbá numuu, rí ikháanʼ munimbala, raʼkháa i̱ndó ga̱jma̱a̱ numuu sia̱nʼ rúʼko̱, ma̱ngaa ga̱jma̱a̱ numuu ku̱ma̱ ndrígála. 6 Ikha jngó ikháanʼla mangáanʼ nuni numáá impuesto; numuu rí ikhiin kuwa runimbánii ñajunʼ ndrígu̱ún náa inu Dios nuni ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱. 7 Guxnu̱u̱n xúgínʼ rí kaʼñún: Bi̱ na̱nda̱ʼa̱ impuesto, guxna̱a̱ impuesto; bi̱ nuthala mumbañún ga̱jma̱a̱ mbújkha̱a̱, gumbañún ga̱jma̱a̱ mbújkha̱a̱, bi̱ na̱nda̱ʼa̱ gamajkhu, guxna̱a̱ gamajkhu, bi̱ na̱nda̱ʼa̱ rí miʼni mba̱a̱, guni mba̱a̱. 8 Xagiʼmáanʼla nditháan náa inu nimbáa, i̱ndó gáʼndalá ku̱ya̱mi̱jna̱ kanikháanʼ; numuu rí bi̱ nandoo kaʼyoo imba̱a̱ xa̱bu̱ naʼnimbánuu xtángoo. 9 Numuu dí náa xtángoo naʼthí: “Xátaba̱ʼ ga̱jma̱a̱ imba̱a̱ xa̱bu̱ kaníí á mu nitatsigúnʼ má, ragíʼmaa mataxíyáa xa̱bu̱, ragíʼmaa matani kuʼwáʼ, ragíʼmaa magua̱ʼa̱ maraʼdáá rí gíʼdoo imba̱a̱ xa̱bu̱”, asndu xú káʼnii má imbo̱o̱ xtángoo dí rígá, naʼni̱i̱la mbóó ajngáa, ikhaa rígi̱: “Gíʼmaa rí maʼndaʼ xtayáá xa̱bu̱ numbaaʼ ga̱jma̱ʼ xó má eyaʼ xtayaminaʼ ikháánʼ”. 10 Á mu nandaʼ xtayáá xa̱bu̱ numbaaʼ ga̱jma̱ʼ xátani̱i̱ nimbá dí raʼkhí; ikha jngó, índo̱ nandulú kuʼñúún eʼwíínʼ nindxu̱u̱ rí matanimbaníí xtángoo. 11 Ma̱ngaa guni rígi̱, numuu rí ikháanʼ ndu̱ya̱a̱ májánʼ nguáthá mbayuuʼ, ni̱jkha̱nú mbiʼi rí muguaxu̱u̱nʼ náa rí nu̱nuʼ, numuu rí xúgi̱ gíʼ itháan mijngii rí makáwáanʼlu ki xó nákha nigíʼdi̱i̱ niʼnimbu̱lúʼ. 12 Mbruʼun nanújngoo nacha̱; mbiʼi gíʼ mijngii. Ikha jngó, guniʼñáʼ ruʼni dí narígá náa mikrína ga̱jma̱a̱ guʼgíʼ muʼni rí kaʼyoo náa mbiʼi. 13 Xó má rí mbiʼi, gajngruigulú xó má kaʼyoo, raʼkháa bi̱ tsiñewa̱a̱n rí eni índo̱ nagún náa ndxa̱a̱ ga̱jma̱a̱ índo̱ najngi̱i̱n, náa bi̱ nuxuda̱mi̱jna̱ aʼkhá ga̱jma̱a̱ tsítiñuunʼ nditháan, xúʼni̱ rí marigá xkujndu ga̱jma̱a̱ rí maʼxigúlú. 14 Guyaridáá Señor Jesucristo, ga̱jma̱a̱ xuríyaaʼ awan mu munila rí xóo nagua̱ʼa̱ náa xuyala.
11-17 MARZO
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA | ROMANOS 15, 16
“Guʼyáaʼ náa Jeobá rí maʼngulú ga̱jma̱a̱ dí maʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú”
(Romanos 15:4) Numuu rí xúgíʼ rí nigumaraʼmáʼ nákha wajyúúʼ nigumaraʼmáʼ mu maxnúlúʼ ikha, mu maʼngo̱o̱ a̱jkiu̱lú ga̱jma̱a̱ maʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú rí naʼthí náa Escrituras rí nda̱wa̱á kuaʼti̱i̱n rí májánʼ.
“Gumbiyaʼ gajmiála xa̱bu̱ bi̱ numbiyaʼ”
11 Wájíʼ rí naʼthí rí nikháñu Lázaro, rí niʼni magawúunʼ wéñuʼ Jesús, náa Biblia rígá mbaʼa versículos rí naʼni maʼni̱i̱ a̱jkiu̱lúʼ. Ga̱jma̱a̱ rígi̱ tséʼniulú tsiánguá, “numuu rí xúgíʼ rí nigumaraʼmáʼ nákha wajyúúʼ nigumaraʼmáʼ mu maxnúlúʼ ikha, mu maʼngo̱o̱ a̱jkiu̱lú ga̱jma̱a̱ maʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú rí naʼthí náa Escrituras rí nda̱wa̱á kuaʼti̱i̱n rí májánʼ” (Rom. 15:4). Lá nitanimbáti̱ga̱a̱ mbáa bi̱ nandaʼ xtayáá ráʼ. Á mu xúʼko̱, versículos rígi̱ ma̱ndoo mambáyaʼ mu maʼni̱i̱ a̱jkia̱a̱nʼ:
▪ “Jeobá xtáa mijngii náa xa̱bu̱ bi̱ nagawúunʼ a̱jkiu̱ún; ga̱jma̱a̱ naʼni káwíin bi̱ nikáguabiinʼ” (Sal. 34:18, 19).
▪ “Índo̱ gamiéjunʼ ni̱jkha̱nú niʼni mbaʼa náa ikhúúnʼ, ikháánʼ nitani̱ rí maʼni̱i̱ a̱jkiu̱nʼ ga̱jma̱a̱ nitani̱ rí maxtáá tsímáá” (Sal. 94:19).
▪ “Ma̱ngaa, mínaʼ má Señor Jesucristo ga̱jma̱a̱ Dios bi̱ ñajunʼ Anu̱lú, bi̱ nindoo kaʼyulúʼ ga̱jma̱a̱ niʼni maʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú kámuu, ma̱ngaa kuaʼti̱i̱n mbá rí májánʼ ga̱jma̱a̱ numuu rí májánʼ dí rakáʼyulú, guni̱i̱ a̱jkia̱la ga̱jma̱a̱ guni rí jmbu” (2 Tes. 2:16, 17).
(Romanos 15:5) Rí xúgi̱, Dios bi̱ naxná dí maʼngulú ga̱jma̱a̱ rí maʼni̱i̱ a̱jkiu̱lúʼ gambáyulú mundxaʼwáá edxu̱lúʼ xó má Cristo Jesús.
Gaʼngulú muraʼníí xúgíʼ
5 Munda̱ʼa̱a̱ Jeobá rí maxnúlúʼ tsiakii. Náa Biblia naʼthí rí Jeobá ‹naʼni rí maʼngulú ga̱jma̱a̱ naʼni maʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú› (Rom. 15:5). Ikhaa phú ma̱ndoo mambáyulúʼ mu maʼngulú. Náa numuu rá. Numuu rí i̱ndó ikhaa nakro̱ʼo̱o̱ rí kuwáanʼ raguaʼnii, rí nakumulú ga̱jma̱a̱ xú káʼnii nikuwáanʼ nákha ginii. Ikha jngó ikhaa eʼyoo rí phú ndayúlú mu maʼngulú. Náa Biblia naʼthí rí Dios maʼnimbánuu “rí nandún xa̱bu̱ bi̱ nuni ñajunʼ ikhaa, ga̱jma̱a̱ maʼdxaun índo̱ gutakáñii rí mambáñun, ma̱ngaa maʼni káwíin” (Sal. 145:19). Mú xú káʼnii eriʼña̱a̱ Dios índo̱ nunda̱ʼa̱a̱ rí maxnúlúʼ tsiakii mu maʼngulú rá.
(Romanos 15:13) Dios bi̱ naʼni muguaʼthi̱i̱n gáʼni rí makuwáanʼ gagi ga̱jma̱a̱ tsímáá numuu rí nunimbala, mu muguaʼthi̱i̱n má xúʼko̱ ga̱jma̱a̱ tsiakii ndrígóo xi̱ʼ kaʼwu.
w14-S 15/6 ináa 14 kutriga̱ 11
“Gíʼma maʼnda̱ʼ xtayáá Jeobá Dios ndrígáʼ”
11 Jeobá naxnúlú rí maguáʼthi̱i̱n rí naʼni makuwáanʼ gagi ga̱jma̱a̱ tsímáá (Rom. 15:13). Rí naguaʼti̱i̱n makuwáanʼ kámuu mbiʼi nambáyulúʼ maʼngulú ga̱jma̱a̱ tsáʼkhá dí naraʼnuu fe ndrígúlú. Bi̱ kaxtaʼwíin á mu naguájun jmbu índo̱ gakhañun mundrigúu “corona ndrígóo vida” náa mekhuíí (Rev. 2:10). Ga̱jma̱a̱ eʼwíínʼ xa̱bi̱i̱ Jeobá bi̱ gaguájun jmbu makuwa kámuu mbiʼi náa tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ rí maʼni̱i̱ mitsaan (Luc. 23:43). Xú káʼnii eʼni makumulúʼ xúgíʼ rígi̱ rá. Lá tséʼni makuwáanʼ gagi, tsímáá ga̱jma̱a̱ nduʼyáá ngajua ndrígóo Dios bi̱ naxnúlú “xúgíʼ regalo májánʼ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ rí jmbu” ráʼ. (Sant. 1:17.)
Guʼyááʼ rí gíʼdoo numuu
(Romanos 15:27) Gajkhun má rí ikhiin nini ga̱jma̱a̱ gagi, ga̱jma̱a̱, ndiyóoʼ muni; numuu rí ikhiin nimbañúún muniʼniiʼ Dios, ikhiin mangiin gíʼmiin mumbañún náa rí ndañúunʼ.
w89-S 1/12 ináa 24 kutriga̱ 3
Ngajua rí gajkhun niraʼnuu tsáʼkhá
Mbáa a̱ngiu̱ún bi̱ na̱nguá nindxúu̱n judíos nixkaxi̱i̱ a̱jkiu̱ún mumbañún. Numuu rí ndiyáá rí asndu xóo “nigiʼmiin” náa inún cristianos bi̱ nikuwa náa Jerusalén. Mú, lá ragájkhun rí asndu náa Jerusalén ni̱ʼkha̱ ajngáa májánʼ mudxawíín bi̱ gentiles ráʼ. Pablo nindxa̱ʼwáminaʼ xúgi̱ kaʼnii: “Gajkhun má rí ikhiin nini ga̱jma̱a̱ gagi, ga̱jma̱a̱, ndiyóoʼ muni; numuu rí ikhiin nimbañúún muniʼniiʼ Dios, ikhiin mangiin gíʼmiin mumbañún náa rí ndañúunʼ” (Romanos 15:27).
(Romanos 16:25) Rí xúgi̱, bi̱ ma̱ndoo maʼni rí ikháanʼ muguajún jmbu ga̱jma̱a̱ numuu ajngáa rí májánʼ dí ikhúúnʼ nitaráʼa ga̱jma̱a̱ rí najuiʼtáraʼa numuu Jesucristo, ajngáa rí májánʼ rúʼko̱ nirígá ngu̱ʼwa̱ mba̱yu̱ʼ tsiguʼ.
it-2-S ináa 708 kutriga̱ 5
Rí nijuiʼthá marigá, mambanúu
Mesías o Cristo ganindxu̱u̱ bi̱ nijuiʼthá ma̱ʼkha̱ náa maguma tsajkurámiinʼ xa̱bu̱ míjínʼ bi̱ gakuwa náa tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ (Gál 3:8, 14). Timbá aʼphu̱ rí nijuiʼthá “bi̱ gáguwáʼ” ninindxu̱u̱ nda̱wa̱á rí túnimbu̱u̱n náa Edén ga̱jma̱a̱ nákha xóo tsígumaa Abel (Gé 3:15). Rígi̱ nirígá itháan rí a̱jkhu̱ mil tsiguʼ nákha xóó tsejuiʼtá rí “nirígá ngu̱ʼwa̱” nindxu̱u̱ náa “bi̱ gáguwáʼ” o tsígáʼ náa ma̱ʼkhá Mesías. Ikha jngó ma̱ndoo muʼthá rí “ngu̱ʼwa̱” ninindxu̱u̱ rí “nirígá mba̱yu̱ʼ tsiguʼ” (Ro 16:25-27; Ef 1:8-10; 3:4-11).
Migixnuu Biblia
(Romanos 15:1-16) Ikháanʼlu bi̱ kuajún gujkhuʼ, gíʼmaa maʼngulú dí gúni bi̱ gua̱bi̱nʼ, ga̱jma̱a̱ xúʼni̱ rí nanigulúʼ ikháanʼ. 2 Mámbáa rí ikháanʼ gaʼni rí naniguʼ xa̱bu̱ numbaaʼ ga̱jma̱a̱ rí májánʼ, rí mambáyúu ikhaa. 3 Numuu rí asndu Cristo táʼni rí naniguuʼ ikhaa; xó má nigumaraʼmáʼ: “Bi̱ nitanumaʼ ikháánʼ, ikhúúnʼ nitanumuʼ”. 4 Numuu rí xúgíʼ rí nigumaraʼmáʼ nákha wajyúúʼ nigumaraʼmáʼ mu maxnúlúʼ ikha, mu maʼngo̱o̱ a̱jkiu̱lú ga̱jma̱a̱ maʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú rí naʼthí náa Escrituras rí nda̱wa̱á kuaʼti̱i̱n rí májánʼ. 5 Xúgi̱ rí Dios bi̱ naʼni dí maʼngala ga̱jma̱a̱ naʼni maʼni̱i̱ a̱jkia̱la gámbáyala mundxa̱ʼwa̱a̱ e̱dxa̱laʼ xó má Cristo Jesús, 6 mu xúʼko̱, mbá kambáxulú, ga̱jma̱a̱ mbó ku̱ma̱ guʼyamajkuíí Dios, Anu̱u̱ Señor Jesucristo. 7 Ikha jngó, gundrígumíjná májánʼ, xó má Cristo ma̱ngaa nigruiguáanʼ májánʼ, mu muxna̱a̱ gloria Dios. 8 Numuu rí Cristo ni̱jkha̱nú ninindxu̱u̱ ñumbáá ndrígu̱ún bi̱ nithu xtóo xuñúnʼ, mu masngájma rí Dios nindxu̱u̱ jmbii náa rí nikudaminaʼ maʼni ga̱jma̱a̱ numuu xiʼñúnʼ ikhiin, 9 ga̱jma̱a̱ mu xa̱bu̱ náa mbaʼa xuajen mbuyamajkuíí Dios ga̱jma̱a̱ numuu rí nagáwiinʼ a̱jkiu̱u̱n. Xó má kiʼniraʼmáʼ: “Ikha jngó mani rí muniʼnííʼ náa mbaʼa xuajen ga̱jma̱a̱ mani mba̱a̱ mbiʼyaaʼ ga̱jma̱a̱ ajmúú”. 10 Naʼthí mbu̱júu̱: “Gaʼdxalá, xa̱bu̱ xuajen”. 11 Ga̱jma̱a̱ mbu̱júu̱: “Guni mba̱a̱ Jeobá, xúgíʼ xuajen, ga̱jma̱a̱ guni mba̱a̱ xúgínʼ xa̱bu̱”. 12 Ga̱jma̱a̱ naʼthí mbu̱júu̱ Isaías: “Mbáa bi̱ gáʼkha̱ náa Jesé, matuxu̱u̱ mu maʼtáñajúúnʼ xuajen; xuajen makumún kuyáá ikhaa”. 13 Dios bi̱ naʼni muguaʼthi̱i̱n gáʼni rí makuwáanʼ gagi ga̱jma̱a̱ tsímáá numuu rí nunimbalaʼ, mu muguaʼthi̱i̱n má xúʼko̱ ga̱jma̱a̱ tsiakii ndrígóo xi̱ʼ kaʼwu. 14 Xúgi̱ ikhúúnʼ mangúún nanimbooʼ ga̱jma̱a̱ numala, a̱ngui̱nʼ, rí ikháánʼ májánʼ a̱jkia̱la ga̱jma̱a̱ kuaʼdáá xúgíʼ enii ku̱ma̱, ma̱ngaa rí majmáanʼ muxnamíjná xtágabu. 15 Mú, naniraʼmáʼ ga̱jma̱a̱ numuu tikhu, rí nandoʼ marmáʼáan a̱jkia̱la mbu̱júu̱, ga̱jma̱a̱ numuu dí ra̱ʼkhá tháán májánʼ a̱jkiu̱u̱n Dios nixnúʼ ñajunʼ rígi̱, 16 mu mani ñajunʼ Cristo Jesús náa mbaʼa xuajen, mu mataráʼa ajngáa rí májánʼ ndrígóo Dios, mu xúʼko̱ ikhiin ma̱ndoo maguanu mani̱ndxu̱u̱n xóo mbá tsigijñaʼ májánʼ, rí niguma kaʼwi̱i̱ ga̱jma̱a̱ xi̱ʼ kaʼwu.
18-24 MARZO
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA | 1 CORINTIOS 1-3
“Lá ni̱ndxa̱ʼ mbáa xa̱bu̱ bi̱ nambáxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ Jeobá o na̱nguá rá.”
(1 Corintios 2:14) Mú xa̱bu̱ numbaaʼ na̱nguá gruigú rí naxná xi̱ʼ ndrígóo Dios, numuu rí tséjmaa eʼyoo ikhaa; ga̱jma̱a̱ xáʼga̱nú maninuʼ, numuu dí raguáʼdáá xi̱ʼ ndrígóo Dios.
Ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n rí mambaxáʼ ga̱jma̱ʼ Jeobá rá.
4 Guʼyáá ginii xú káʼnii endxa̱ʼwáminaʼ mbáa xa̱bu̱ numbaaʼ. Nagíʼ mbayááʼ rí nandoo numuu rí naniñaminaʼ maʼga̱ kayáa maʼni rí eʼni numbaaʼ rígi̱, rí Pablo nixná mbiʼyuu “espíritu dí rígá náa xa̱bu̱ bi̱ tsénimbu̱ún” (Efes. 2:2). Xi̱ʼ rígi̱ naxkaxi̱i̱n mbaʼin wéñuʼ xa̱bu̱ mu maʼga̱ kagu̱u̱n muni rí xóo kuwa runi eʼwíínʼ. Rí narígá, rí nuni rí nakumu̱ún rí nindxu̱u̱ májánʼ ga̱jma̱a̱ na̱nguá enimíjna̱ mu munimbu̱ún xtángoo ndrígóo Dios. Xó má rí narígá, rí xa̱bu̱ numbaaʼ naxmiéjunʼ rí xóo éjmáʼní ga̱jma̱a̱ rí mbayáaʼ magiʼdoo itháan mbújkha̱a̱, o maʼga̱ kidxuuʼ rí naku̱mu̱u̱ rí mambáyúu.
5 Xa̱bu̱ numbaaʼ naʼni “rí naʼni xuwiʼ” (Gál. 5:19-21). Náa timbá carta ndrígóo congregación dí nirígá Corinto, Pablo niʼthí xú káʼnii ni̱ndxu̱ún xa̱bu̱: Nuxudami̱jna̱ náa nagiʼdu̱u̱n xa̱bu̱, nugíʼ nuruiʼthi̱i̱n xa̱bu̱, nuni rí xa̱bu̱ xúnimbu̱ún, nagún kudamijná náa guʼwá ñajunʼ, na̱nguá eyamajkuíí Xa̱bu̱ Ñajunʼ ga̱jma̱a̱ i̱ndó nduyááʼ rí mu̱phu̱ ga̱jma̱a̱ rí muwa̱a̱n. Ma̱ngaa, tseni mijna muni gaʼduunʼ tsáʼkhá (Prov. 7:21, 22). Discípulo Judas niʼthí rí tikhun naguánu ‹mandáti̱gu̱u̱n rí nambáxu̱u̱n gajmiún Jeobá› (Jud. 18, 19).
(1 Corintios 2:15, 16) Mú, mbáa xa̱bu̱ bi̱ nambáxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ Jeobá ndaʼyoo májánʼ xúgíʼ dí rígá, mú náa ikhaa nimbáa xa̱bu̱ nda̱wa̱á tsáa eʼyoo. 16 Numuu rí “tsáa ni̱jkha̱nú nininuʼ xóo endxa̱ʼóo edxu̱u̱ Jeobá mu maʼthúu̱n xóo maʼni xá.” Mú ikháanʼlu kuaʼdáá ku̱ma̱ ndrígóo Cristo.
Ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n rí mambaxáʼ ga̱jma̱ʼ Jeobá rá.
6 Mbáa xa̱bu̱ bi̱ nambáxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ Jeobá nindxu̱u̱ mixtiʼkuii. Naxmiéjunʼ wéñuʼ mambáxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ Dios ga̱jma̱a̱ nagíʼ ndaʼyaridoo (Efes. 5:1). Rígi̱ eyoo gáʼthúu̱n rí magíʼ mandxa̱ʼóo edxu̱u̱ xóo Jeobá ga̱jma̱a̱ mbaʼyoo xó má ikhaa eʼyoo. Gajkhun xtáa Dios náa ikhaa. Ndaʼyamajkuu xtángoo ndrígóo xúgíʼ mbiʼi rí xtáa (Sal. 119:33; 143:10). Nagíminaʼ magiʼdoo “xi̱ʼ kaʼwu” ki xóo maʼni “rí naʼni xuwiʼ” (Gál. 5:22, 23). Xkri̱da rígi̱ mambáyulúʼ makru̱ʼu̱lú májánʼ ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n rí manindxa̱ʼ mbáa xa̱bu̱ bi̱ nambáxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ Jeobá. Índo̱ mbáa naniguʼ wéñuʼ ajmúú, nuthi rí naniguʼ maʼdu̱u̱. Xúʼko̱ má kayuʼ, xa̱bu̱ bi̱ nangajo̱o̱ rí na̱ʼkha̱ náa Dios nutháán rí nindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ bi̱ nambáxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ Jeobá.
Ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n rí mambaxáʼ ga̱jma̱ʼ Jeobá rá.
15 Xú káʼnii gándoo guʼyaridáá xkri̱da ndrígóo Cristo rá. Náa Biblia naʼthúlúʼ náa 1 Corintios 2:16 rí gíʼmaa muguaʼdáá “ku̱ma̱ ndrígóo Cristo”. Ga̱jma̱a̱ náa Romanos 15:5 naʼthúlúʼ rí mundxaʼwáá edxu̱lúʼ “xó má Cristo Jesús”. Ikha jngó mu manindxu̱lúʼ xóo Cristo, ndayóoʼ mbuʼyáá xóo nindxu̱u̱, xóo endxa̱ʼwáminaʼ ga̱jma̱a̱ rí naʼni. Rí itháan naxmiéjunʼ ikhaa nindxu̱u̱ rí mambaxúu májánʼ ga̱jma̱a̱ Dios. Rí manindxu̱lúʼ xóo Jesús naʼni rí mu̱ʼgua̱nú itháan mijngii náa Jeobá. Ikha jngó gíʼdoo wéñuʼ numuu majmañulúʼ mundxaʼwami̱jna̱ xóo Jesús.
Guʼyááʼ rí gíʼdoo numuu
(1 Corintios 1:20) Náa xtáa bi̱ najmañuu rá. Náa xtáa bi̱ najmañuu xúgíʼ xtángoo rá. Náa xtáa bi̱ naʼni xkujndu dí rígá náa numbaaʼ rígi̱ rá. Lá táʼni Dios rí mani̱ndxu̱u̱ skágunʼ ku̱ma̱ ndrígu̱ún xa̱bu̱ ráʼ.
it-2-S ináa 886 kutriga̱ 5
Ku̱ma̱
Xa̱bu̱ numbaaʼ ga̱jma̱a̱ ku̱ma̱ dí guáʼdáá nini gaʼduunʼ rí nixnáá Dios náa Cristo ndiyáá xóo rí nda̱a̱ numuu; maski má Xa̱bu̱ Ñajunʼ ndrígu̱ún ninindxu̱u̱n bi̱ nijmiin niñajunʼ májánʼ niguánu asndu ‹nidujmaa Tátá náa ixi̱› (1Co 1:18; 2:7, 8). Mú Dios, nisngájma rí ku̱ma̱ rí gíʼdoo numbaaʼ nda̱a̱ numuu, numuu rí niʼni majti̱i̱nʼ xa̱bu̱ bi̱ nakru̱ʼu̱u̱n mu maʼnimbánuu rí nandoo, rí ikhiin nithi ‹nda̱a̱ numuu náa Dios› ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ bi̱ ikhiin ndiñún xóo bi̱ nda̱a̱ numún (1Co 1:19-28). Pablo niʼni marmáʼáan a̱jkiu̱ún cristianos bi̱ nikuwa náa corintios “ku̱ma̱ dí rígá náa numbaaʼ rígi̱, ku̱ma̱ ndrígu̱ún Xa̱bu̱ Ñajunʼ bi̱ kuwa náa numbaaʼ” maʼga̱nú mambáa; mú ku̱ma̱ rúʼko̱ na̱nguá nindxu̱u̱ ajngáa rí na̱ʼkha̱ náa Dios rí niʼthí apóstol (1Co 2:6, 13). Niʼthún cristianos bi̱ Colosas rí xúniñami̱jna̱ maguma nduwiinʼ ga̱jma̱a̱ “filosofía [fi·lo·so·fí·as, xóo muʼthá, “ku̱ma̱ ndrígu̱ún”] ga̱jma̱a̱ minduwaʼ xóo rí naguʼwún nuni xa̱bu̱” (Col 2:8; atayáá ma̱ngaa versículos 20-23).
(1 Corintios 2:3-5) Ga̱jma̱a̱ ni̱jkha̱a̱ náa ikháanʼla xóo mbáa bi̱ tsíjma̱ñuu ga̱jma̱a̱ nimiñuu wéñuʼ ma̱ngaa asndu nigúʼwún; 4 ga̱jma̱a̱ rí nitha ma̱ngaa rí nitaráʼa na̱nguá nini ga̱jma̱a̱ numuu rí nijmañuʼ, nini ga̱jma̱a̱ numuu xi̱ʼ ga̱jma̱a̱ numuu tsiakii, 5 mú xúʼko̱ fe ndrígála xarigá náa ku̱ma̱ ndrígu̱ún xa̱bu̱, marigá náa tsiakii ndrígóo Dios.
w08-S 15/7 ináa 27 kutriga̱ 6
Rí itháan nagájnuriyoʼ náa carta a los Corintios
2:3-5. Índo̱ Pablo ni̱jkha̱ gáʼtaraʼa náa Corinto, mbáa niraximínáʼ á mu maʼngo̱o̱ maʼni rí mariʼkuminaʼ mbáwíi xa̱bu̱ náa mbá xuajen mba̱a̱ rí kuwa xa̱bu̱ griegos bi̱ nakru̱ʼu̱u̱n wéñuʼ. Mú tániñaminaʼ mamiñúu ní má rí makáwabaʼ, ikhaa niʼni ñajunʼ rí Dios nixnúu. Ikháanʼlu ma̱ngaa xúʼni̱ wabamijná ga̱jma̱a̱ tikhuu rí nuraʼníí. Xó má Pablo, gunda̱ʼa̱a̱ Jeobá mambáyulúʼ ga̱jma̱a̱ xúniʼñáʼ ruʼtáraʼa numuu Reino.
Migixnuu Biblia
(1 Corintios 1:1-17) Pablo, bi̱ nigumbiʼyuu apóstol ndrígóo Jesucristo rí xóo nindoo Dios, ga̱jma̱a̱ Sóstenes ndxájulú, 2 náa congregación ndrígóo Dios dí rígá náa Corinto, ikháanʼla bi̱ niguma kaʼwáanʼ náa Cristo Jesús, nigumbiʼyala kaʼwáanʼ, gajmiála xúgínʼ bi̱ kuwa rutariyaaʼ mbiʼyuu Tátá, Jesucristo, Tátá ndrígu̱ún ga̱jma̱a̱ ndrígúlú: 3 Guguaʼdáá dí rakáʼyala ga̱jma̱a̱ tsímáá rí na̱ʼkha̱ náa Anu̱lú Dios, ga̱jma̱a̱ náa Tátá Jesucristo. 4 Naxna̱a̱ má xúʼko̱ núma̱a̱ Dios ga̱jma̱a̱ numala rí nijuixnála rí rakáʼyala náa Cristo Jesús; 5 numuu rí nindrígú xúgíʼ náa ikhaa, xó má rí ma̱ndoo mutala káxi̱ ga̱jma̱a̱ rí nakruaʼaʼla káxi̱, 6 xó má rí nijuiʼtáriyaaʼ ga̱jma̱a̱ numuu Cristo ninindxu̱u̱ gajkhun náa ikháanʼ, 7 mu nda̱a̱ rí gáʼyala ikháanʼ rí nimínáanʼ, índo̱ kuwa raguáʼthi̱i̱n makujmaa Tátá Jesucristo. 8 Ikhaa ma̱ngaa gáʼni rí maguajún jmbu asndu índo̱ gáʼkha̱nú fin, mu xúʼko̱ nda̱a̱ rí gaguma tsu̱da̱la mbiʼi ndrígóo Tátá Jesucristo. 9 Dios nindxu̱u̱ Jmbii, ga̱jma̱a̱ ikhaa nindxa’wúlú’ rí ni̱jkua̱nú nimbáxala gajmiála A̱ʼdióo bi̱ nindxu̱u̱ Señor Jesucristo ndrígúlú. 10 Rí xúgi̱ natala, a̱ngui̱nʼ, ga̱jma̱a̱ numuu mbiʼyuu Señor Jesucristo, ga̱jma̱a̱ mbóó gáʼni ajngáa rí guta, mu xárígá rí murkuajimíjná náa ikháan’, numuu rí mbóó ku̱ma̱ gíʼmaa muguaʼdáá ga̱jma̱a̱ mbóó gundxa’wáá edxala. 11 Numuu rí ni̱jkha̱nú nidxawun ga̱jma̱a̱ numala, a̱ngui̱nʼ, rí nagiʼdala gajmiálá bi̱ kuwa [náa goʼwóo] Cloe. 12 Rí nandoʼ matha, dí mámbáa dí ikháanʼ nuta: “Ikhúúnʼ na̱jkha̱ kidxuuʼ Pablo”. “Mú ikhúúnʼ náa Apolos”. “Mú ikhúúnʼ náa Cefas”. “Mú ikhúúnʼ náa Cristo”. 13 Lá Cristo nirkuajiminaʼ ráʼ. Lá nijui’dumaa Pablo náa ixi̱ ga̱jma̱a̱ numala ráʼ. Xú’ko̱ ráʼ. O nijnguála iyááʼ ga̱jma̱a̱ nambiʼyuu ʼ Pablo ráʼ. 14 Ikhúúnʼ naxna̱a̱ núma̱a̱ Dios rí i̱ndó Crispo ga̱jma̱a̱ Gayo nikuʼmíínʼ iyááʼ, 15 mu nimbáa xájngruigo̱o̱ raʼthí rí nikuʼmáanʼlaʼ iyááʼ ga̱jma̱a̱ numuu mbiʼyuuʼ. 16 Xúʼko̱, mangiin nikuʼmíínʼ iyááʼ náa goʼwóo Estéfanas. Ga̱jma̱a̱ numún eʼwíínʼ, na̱nguá ermáʼáan a̱jkiu̱nʼ á mu nikuʼmíínʼ iyááʼ. 17 Numuu rí Cristo nikunguunʼ, raʼkháa ga̱jma̱a̱ numuu rí makuʼmíínʼ iyááʼ xa̱bu̱, nindxu̱u̱ numuu rí mataráʼa ajngáa rí májánʼ, raʼkháa ga̱jma̱a̱ numuu rí mata rí najmañuʼ, mu xánindxu̱u̱ ndíí rí nikháñuu Cristo náa ixi̱.
25-31 MARZO
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA | 1 CORINTIOS 4-6
“Mbá chíʼgíʼ levadura naʼni rí magayuuʼ xúgíʼ xúwáʼ”
(1 Corintios 5:1, 2) Ikha jngó, najuiʼthá dí ikháanʼ nuxuda̱mi̱jna̱ aʼkhá gajmiála mbáa, ga̱jma̱a̱ rí nimbá miʼtsú na̱nguá nirígá xkawiiʼ wéñuʼ náa xa̱bu̱ xuajen: Rí mbáa xa̱bu̱ nigiʼdaa a̱ʼgiu̱u̱ anu̱u̱. 2 Lá nadxala ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱ ráʼ. Lá táʼyóoʼ magaʼwíínʼ a̱jkia̱la mu muxkriyaaʼ xa̱bu̱ bugi̱ náa majñala ráʼ.
(1 Corintios 5:5-8) Guxnaxíi xa̱bu̱ buʼko̱ náa Satanás, mu mambáa xuyuʼ, mu espíritu ndrígóo makríyaaʼ índo̱ ga̱ʼkha̱ Señor. 6 Ra̱májánʼ nindxu̱u̱ rí matanimbamínaʼ. Lá tséya̱a̱ rí mbá chíʼgíʼ levadura naʼni rí magayuuʼ xúgíʼ xúwáʼ ráʼ. 7 Guríya̱a̱ʼ xúwáʼ rí nichúu, mu mani̱ndxa̱la mbá xúwáʼ nuxi̱ʼ, mu xúʼko̱ makuwáanʼ májánʼ. Numuu rí pascua ndrígúlú nindxu̱u̱ rí nikháñu Cristo náa ixi̱. 8 Ikha jngó, gúʼniriyaaʼ ndxa̱a̱, mú raʼkháa ga̱jma̱a̱ levadura rí nichúu, o levadura xkawiiʼ, gíʼmaa maʼni ga̱jma̱a̱ pan dí ragíʼdoo levadura rí nindxu̱u̱ gajkhun.
(1 Corintios 5:13) Índo̱ Dios xtáa raʼthí dí ikhí o raʼkhí rí eni bi̱ kúwi̱i̱n re̱xa̱a̱ ráʼ. “Guríyala xa̱bu̱ xkawiʼ buʼko̱ náa ikháanʼla”.
it-2-S ináa 212
Levadura
Apóstol Pablo nijmuu rí nandoo gáʼthúu̱n levadura índo̱ niʼthí rí náa congregación ndrígóo Corinto muxkriyaaʼ mbáa xa̱bu̱ bi̱ nikudaminaʼ aʼkhá. Niʼthí: “Lá tséya̱a̱ rí mbá chíʼgíʼ levadura naʼni rí magayuuʼ xúgíʼ xúwáʼ ráʼ. Guríya̱a̱ʼ xúwáʼ rí nichúu, mu mani̱ndxa̱la mbá xúwáʼ nuxi̱ʼ, mu xúʼko̱ makuwáanʼ májánʼ. Numuu rí pascua ndrígúlú nindxu̱u̱ rí nikháñu Cristo náa ixi̱”. Nda̱wa̱á niʼthí rí phú nandoo gáʼthúu̱n ajngáa “levadura”: “Ikha jngó, gúʼniriyaaʼ ndxa̱a̱, mú raʼkháa ga̱jma̱a̱ levadura rí nichúu, o levadura xkawiiʼ, gíʼmaa maʼni ga̱jma̱a̱ pan dí ragíʼdoo levadura rí nindxu̱u̱ gajkhun” (1Co 5:6-8). Pablo nijmuu texto rígi̱ mu maʼthí rí nandoo gáʼthúu̱n ndxa̱a̱ rí nuni judío ndrígóo pan dí ragíʼdoo levadura, rí nuniriyaaʼ nda̱wa̱á rí nijngoo ndxa̱a̱ Pascua. Xó má mbá chíʼgíʼ levadura naʼni rí magayuuʼ xúwáʼ rí naguma ga̱jma̱a̱ pan, xúgíʼ congregación maʼga̱nú maʼni tsagoo náa iduu Jeobá á mu na̱nguá eʼni gámbáa dí raʼkhí niʼni xa̱bu̱ bi̱ nikudaminaʼ aʼkhá. Xó má israelitas na̱nguá ndiyóoʼ maguaʼdáá levadura náa guʼwún índo̱ narígá ndxa̱a̱, ikhiin ndiyóoʼ murígúu “levadura” náa awúu̱n congregación.
it-2-S ináa 972
Satanás
Ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n rí ‹muxnaxíi mbáa xa̱bu̱ náa Satanás, mu mambáa xuyuuʼ› xá.
Índo̱ apóstol Pablo niʼthí náa congregación ndrígóo Corinto ga̱jma̱a̱ rí magumaa mbáa bi̱ xtáa náa congregación bi̱ gákudaminaʼ aʼkhá ga̱jma̱a̱ a̱ʼgiu̱u̱ anu̱u̱, ikhaa niʼnirámáʼ: “Guxnaxíi xa̱bu̱ buʼko̱ náa Satanás, mu mambáa xuyuʼ” (1Co 5:5). Rígi̱ nindxu̱u̱ mbá xtángoo rí gíʼmaa muxkriyaaʼ xa̱bu̱ buʼko̱ náa congregación ga̱jma̱a̱ ní xambáxu̱u̱n mbá kayuʼ gajmiún ikhaa (1Co 5:13). Rí muxnaxi̱i̱ náa Satanás nandoo gáʼthúu̱n rí maxtáa rexa̱a̱ náa congregación, náa numbaaʼ rí naʼtáñajunʼ Satanás o náa nindxu̱u̱ dios. Ikhaa Xa̱bu̱ bugi̱ nindxu̱u̱ xóo mbá “chíʼgíʼ levadura” náa “xúgíʼ xúwáʼ”, xóo muʼthá, “xuyuʼ” o rí maxtáa xa̱bu̱ buʼko̱ náa congregación; índo̱ muxkriyaaʼ xa̱bu̱ bi̱ nakudaminaʼ aʼkhá, náa congregación, náa nakumu̱ún kuyáá Dios, nuni gámbáa “xuyuʼ” dí rígá náa ikhaa (1Co 5:6, 7). Xúʼko̱ má kayuʼ, Pablo nixnáxi̱i̱ Himeneo ga̱jma̱a̱ Alejandro náa Satanás, numuu rí niniñaaʼ raguáʼdáá fe ga̱jma̱a̱ mbá ku̱ma̱ májánʼ (1Ti 1:20).
(1 Corintios 5:9-11) Náa i̱yi̱i̱ʼ rí nikuʼnguánʼ náa inala niniraʼmáʼ dí muniʼñáanʼ rundáwami̱jna̱ gajmiála bi̱ nubúnʼ gajmiún bi̱ xóó tsediin, 10 na̱nguá [nindoʼ gatha] i̱ndó xa̱bu̱ bi̱ nubúnʼ gajmiún bi̱ xóó tsediin bi̱ kuwa náa numbaaʼ rígi̱, ni má xa̱bu̱ bi̱ nandún maguaʼdáá wéñuʼ, asndu xa̱bu̱ bi̱ nurawikáñúnʼ ga̱jma̱a̱ tsiakii dí guáʼdáá a̱ngiu̱ún, o bi̱ nduyamajkún xándú. Numuu rí á mu xúʼko̱, ikháanʼla mbaʼyóoʼ magajnáʼla náa numbaaʼ rígi̱. 11 Mú rí xúgi̱ naniraʼmáʼ dí guniʼñáanʼ rundáwami̱jna̱, xúʼko̱ má xambáxala gajmiála asndu tsáa bi̱ najuiʼtháán ndxájulú, á mu ikhaa nindxu̱u̱ bi̱ nakudaminaʼ aʼkhá ga̱jma̱a̱ mbáa, o nindxu̱u̱ mbáa bi̱ nandoo magiʼdoo wéñuʼ, o ndaʼyamajkhún xándú, bi̱ naʼthá wéñuʼ eʼwíínʼ, o xa̱bu̱ najnga̱a̱ o mbáa xa̱bu̱ bi̱ naguwikáñúnʼ ga̱jma̱a̱ tsiakii dí guáʼdáá a̱ngiu̱ún, ga̱jma̱a̱ asndu xáphiʼtsu gajmiála xa̱bu̱ buʼko̱.
ÍNDO̱ NDAYÓOʼ MUNIʼÑÁʼ RAMBÁXULÚʼ GAJMIÚLÚ MBÁA
19 Nguáná ndayóoʼ muniʼñáʼ rambáxulúʼ gajmiúlú xa̱bu̱ bi̱ nikuwa náa congregación. Rígi̱ narígá índo̱ mbáa cristiano nanújngurámuuʼ xtángoo ndrígóo Dios, bi̱ tsítanga̱a̱ a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ ndayóoʼ magumaa expulsar. Ga̱jma̱a̱ ikhaa má rígá índo̱ mbáa naniñuʼ fe dí gíʼdoo mu maʼsngáa kiʼsngáa dí ragájkhun o naniñuʼ mbá kayuʼ congregación. Náa Ajngá rawunʼ Dios naʼthí mbájmbu: “Xambáxala gajmiála” (atraxnuu 1 Corintios 5:11-13; 2 Juan 9-11). Mbáa maʼniulú mingíjyúuʼ muniʼñáʼ rambáxulú gajmiúlú, mú itháan mbáa bi̱ kuʼyáá o mbáa bi̱ nambáxulúʼ wéñuʼ gajmiúlú. Mú, ndiéjunʼ gúʼni rá. Lá nuʼni rí xambáxulú gajmiúlú, mu xúʼko̱ gusngajmá dí itháan naguajún jmbu náa Jeobá ga̱jma̱a̱ nuʼnimbulúʼ náa xtángoo ndrígóo xáʼ. Garmáʼáan a̱jkiu̱lú rí Jeobá ndaʼyoo rí gíʼdoo wéñuʼ numuu xa̱bu̱ bi̱ nawi̱ji̱ jmbu ga̱jma̱a̱ bi̱ naʼnimbo̱o̱.
Guʼyááʼ rí gíʼdoo numuu
(1 Corintios 4:9) Numuu dí naku̱mu̱ʼ rí ikháanʼxu bi̱ ni̱ndxu̱xu̱ʼ apóstoles, Dios niniñuxu nda̱wa̱á kayuʼ, xóo xa̱bu̱ bi̱ nijuiʼthá makhañún, numuu rí ni̱jkuánú nini̱ndxu̱xu̱ʼ mbá rí xa̱bu̱ kuwa rumindííʼ, ga̱jma̱a̱ ángeles mangiin.
w09-S 15/5 ináa 24 kutriga̱ 16
Ángeles: “Espíritu mu muñajunʼ pa̱jnu̱”
16 Náa Escrituras naʼthí rí cristianos bi̱ nuraʼníí tikhu xkujndu ni̱ndxu̱ún xóo mbá rí “kuwa rumindííʼ” ángeles (1 Cor. 4:9). Ikhiin nuyexi rí xóo ni̱ndxu̱lú ga̱jma̱a̱ nadxún wéñuʼ índo̱ naguajúnlu jmbu. Ma̱ngaa nadxuun wéñuʼ índo̱ mbáa xa̱bu̱ bi̱ nikudaminaʼ aʼkhá natanga̱a̱ a̱jkiu̱u̱n (Luc. 15:10). Ma̱ngaa rígá mbó rí nuni gu̱ʼu̱ rí nduyáá ángeles. Náa Biblia naʼthí “Ikha jngó mbáa a̱ʼgu̱ gíʼmaa marugoo edxu̱u̱ xóo tsinuʼ rí kiʼtáñajuínʼ, numuu rí xtáa náa inún ángeles” (1 Cor. 11:3, 10). Xúʼko̱ kaʼnii, ángeles nadxúún índo̱ nduñún cristianas, xó má eʼwíínʼ xa̱bi̱i̱ Dios, nunimbánii ikha ndrígóo. Índo̱ ikháanʼ nuʼnimbulúʼ nindxu̱u̱ mbá xkri̱da náa e̱ji̱i̱n Jeobá bi̱ kuwa mekhuíí.
(1 Corintios 6:3) Lá tséya̱a̱ rí muʼnimbánii numún ángeles ráʼ. Ikha jngó, náa numuu rí xándoo muʼnimbánii xkujndu dí rígá náa kuwáanʼlu rá.
it-2-S ináa 216
Xtángoo
Xtángoo rí nikhánún ángeles. Ángeles, itháan guáʼdáá numún ki xóo xa̱bu̱, nunimbánii xtángoo ga̱jma̱a̱ rí naʼthúún muni Dios (Heb 1:7, 14; Sl 104:4). Jeobá asndu niʼtáñajunʼ rí maʼni ga̱jma̱a̱ rí xáʼni Satanás bi̱ sia̱nʼ ga̱jma̱a̱ (Job 1:12; 2:6). Arcángel Miguel ndiʼyamajkuu ñajunʼ rí gíʼdoo Jeobá xóo Juez bi̱ itháan mba̱a̱, rí niʼthí índo̱ nigi̱ʼdu̱u̱ ga̱jma̱a̱ Gixa̱a̱: “Jeobá gaxpriguaʼ” (Jud 9; atayáá ma̱ngaa Zac 3:2). Jeobá Dios nigíʼ Jesucristo maʼtáñajúúnʼ xúgínʼ ángeles (Heb 1:6; 1Pe 3:22; Mt 13:41; 25:31; Flp 2:9-11). Jesús nikuʼmaa mbáa ángel maʼga̱ kayóo ajngáa náa Juan (Rev 1:1). Náa 1 Corintios 6:3 apóstol Pablo niʼthí rí a̱ngui̱i̱n Cristo bi̱ kuwa mekhuíí ‹munda̱ʼa̱a̱ cuenta náa ángeles›, nasngájma rí ikhiin mangiin muyambáá índo̱ gaguma gámbíin xa̱bu̱ wéñiʼ.
Migixnuu Biblia
(1 Corintios 6:1-14) Á mu mbáa dí ikháanʼ gíʼdoo mbá xkujndu ga̱jma̱a̱ mbáa, lá maʼga gaʼnimbánuu náa xa̱bu̱ bi̱ tseni rí jmbu, raʼkháa náa bi̱ kaʼwiin ráʼ. 2 O na̱nguá e̱ya̱a̱ ikháanʼ rí bi̱ kaʼwiin gunimbánii xkujndu náa numbaaʼ ráʼ. Ga̱jma̱a̱ a mú ikháanʼ gunimbánii xkujndu náa numbaaʼ, lá xájmáanʼ gunimbánii mbá xkujndu chíʼgíʼ ráʼ. 3 Lá tséya̱a̱ rí muʼnimbánii numún ángeles ráʼ. Ikha jngó, náa numuu rí xándoo muʼnimbánii xkujndu dí rígá náa kuwáanʼlu rá. 4 Ikha jngó, á mu kuaʼdáá xkujndu rí mbiʼi xúgi̱ munimbánii, lá nudrigi̱i̱n bi̱ nda̱a̱ dí ñajúúnʼ náa nagimbáanʼ mu munimbánii ráʼ. 5 Natha mu mati̱ya̱la. Lá gajkhun rí nda̱wa̱a̱ mbáa bi̱ nakro̱ʼo̱o̱ náa ikháanʼla mu maʼnimbánuu xkujndu náa a̱ngui̱i̱n, 6 rí na̱jkha̱ kayáa ndxájuu mú maʼnimbánuu xkujndu, náa inún bi̱ na̱nguá kumún kuyáá Dios ráʼ. 7 Rí phú gajkhun, nandoo gáʼthúu̱n rí ikháanʼ nindátigala índo̱ niguáʼdaa xkujndu gajmiálá eʼwíínʼ. Náa numuu tsiniʼñámíjná mu muniala dí ra̱májánʼ xá. Náa numuu rí tséniʼñáʼ rí maguma kuʼwála rá. 8 Mú, ikháanʼla nuni dí raʼkhí ga̱jma̱a̱ nuni kuʼwáʼ, náa a̱ngia̱la. 9 ¡Xú káʼnii! Lá na̱nguá eya̱a̱ dí xa̱bu̱ bi̱ tseni rí jmbu xátaʼa̱a̱n náa reino ndrígóo Dios ráʼ. Xuniʼñámíjná dí muninduwáanʼlá. Ni má xa̱bu̱ bi̱ nubúnʼ gajmiún bi̱ xóó tsediin asndu má bi̱ nduyamajkún xándú, ni má bi̱ nubúnʼ gajmiún bi̱ raʼkháa guʼñún o ajmbiún, ni xa̱bekha bi̱ a̱jma̱ ñajúnʼ asndu má xa̱bekha bi̱ nubúnʼ gajmiún xa̱bekha, 10 ni má xa̱bu̱ bi̱ nuni kuʼwáʼ, ni má xa̱bu̱ bi̱ nandún maguaʼdáá wéñuʼ, ni má xa̱bu̱ najngi̱i̱n, ni má xa̱bu̱ bi̱ nutha wéñuʼ eʼwíínʼ, ni má xa̱bu̱ bi̱ nurawíkáñúnʼ a̱ngiu̱ún dí guáʼdáá xáta̱ʼa̱a̱n náa reino ndrígóo Dios. 11 Mú, xúʼko̱ kaʼnii nini̱ndxa̱la tikuáanʼ rí ikháanʼ. Mú niguma kaʼwáanʼ ga̱jma̱a̱ ikháanʼ nini̱ndxa̱la jmbii náa mbiʼyuu Señor Jesucristo ga̱jma̱a̱ xi̱ʼ ndrígóo Dios. 12 Xúgíʼ ma̱ndoo mani, mú raʼkháa xúgíʼ gáyambáá. Xúgíʼ ma̱ndoo mani, mú xániʼñáminaʼ rí maʼtáñajunʼ tikhuu. 13 Ganitsu nagi̱wa̱nʼ náa awúnlú ga̱jma̱a̱ náa awúnlú nagi̱wa̱nʼ ganitsu; mú nájma̱ rúʼko̱ Dios maʼnimbáti̱ga̱a̱ kayuʼ. Xúʼko̱ má xa̱bu̱ ragíʼmaa maʼni aʼkhá, gíʼmaa maʼni rí nandoo Señor; ga̱jma̱a̱ Señor maʼtáñajunʼ xa̱bu̱. 14 Mú xó má Dios niʼniga̱bi̱i̱ Señor xúʼko̱ má gáʼni gabiáanʼlú mangáanʼ náa nakháñulú ga̱jma̱a̱ tsiakii ndrígóo.