Tau informasaun tuituir malu ho loloos

ANTES ita bele hakerek ita-nia diskursu hodi tau ideia sira tuituir malu, ita presiza hatene ita-nia objetivu. Porezemplu, ita-nia objetivu mak atu fó-hatene deʼit tópiku ruma, hanesan hanorin ida ka hahalok ruma ka lae? Ka ita-nia objetivu mak atu hatudu katak hanorin ida mak loos ka lae? Ka ita-nia hakarak mak atu book ema atu hafolin liután informasaun neʼe ka atu halo tuir matadalan ruma? Maski ita hatoʼo informasaun ba ema ida deʼit ka ba ema barak, ita presiza hanoin saida mak sira hatene ona kona-ba tópiku neʼe no oinsá mak sira-nia hanoin kona-ba neʼe. Kuandu halo tiha ida-neʼe mak ita bele prepara ita-nia diskursu iha dalan neʼebé sei ajuda kumpre ita-nia objetivu.

Eskritura iha Apóstolu 9:22 konta kona-ba Saul (Paulo) nia serbisu haklaken, hodi hatete: “Nia halo ema judeu sira neʼebé hela iha Damasku sai hakfodak nuʼudar nia esplika ho klaru katak Jesus mak Kristu.” Oinsá mak nia “esplika ho klaru”? Nia hatoʼo ninia informasaun tuituir malu. Ulukliu, nia koʼalia kona-ba Eskritura Lia-Ebraiku tanba ema judeu simu ida-neʼe no sira fiar buat neʼebé eskritura sira-neʼe fó sai kona-ba Mesias. Depois, hodi uza eskritura sira-neʼe, Paulo hili parte neʼebé koʼalia kona-ba Mesias nia moris no serbisu. Nia temi parte sira husi eskritura neʼe, no kompara neʼe ho buat neʼebé akontese duni ba Jesus. Ikusmai, nia fó-hatene ho momoos katak Jesus mak Kristu, ka Mesias. Nia hanorin hanesan neʼe iha Antiokia no Tesalónika. (Apóstolu 13:16-41; 17:2, 3) Se ita mós hanorin lia-loos husi Bíblia iha dalan hanesan neʼe, ida-neʼe bele book ema atu simu.

Oinsá atu tau hamutuk informasaun. Ita bele tau hamutuk ita-nia informasaun iha dalan oioin hodi halo ita-nia diskursu klaru liu. Mai ita haree dalan balu atu halo nuneʼe.

(1) Kuandu ita prepara ita-nia diskursu, organiza ita-nia informasaun ba parte oioin neʼebé apoia ita-nia objetivu. Karik parte sira-neʼe mak pontu importante sira neʼebé ajuda rona-naʼin atu bele komprende ita-nia informasaun ka atu hatudu katak buat ruma loos ka la loos. Maski pontu balu liga duni ho ita-nia informasaun, maibé ita bele hasai ka aumenta hodi tuir ita-nia rona-naʼin nia situasaun ka ita-nia objetivu.

Hanoin toʼok kona-ba ezemplu ida. Se ita atu hatoʼo diskursu badak kona-ba Maromak nia naran, karik ita bele organiza informasaun hodi fahe ba pontu tolu neʼebé importante. (a) Tanbasá mak importante atu hatene Maromak nia naran? (b) Maromak nia naran mak saida? no (c) Oinsá mak ita bele hahiʼi naran neʼe?

Ita bele aprende oinsá atu halo nuneʼe hodi haree livru sira neʼebé ita simu husi “atan laran-metin no matenek”, neʼebé ita uza atu estuda Bíblia ho ema. (Mateus 24:45) Baibain, livru sira-neʼe iha tópiku oioin neʼebé bele ajuda ema atu komprende hanorin importante husi Bíblia. Iha livru balu, kapítulu ida-idak fahe ba subtítulu sira. Subtítulu ida-idak neʼe sei ajuda ema atu komprende kapítulu ida tomak. Nuneʼe, tópiku ida-idak bele aumenta estudante sira-nia matenek no prepara sira ba informasaun neʼebé tuirmai.

(2) Dalan ida tan atu hatoʼo informasaun neʼebé tuituir malu mak esplika kona-ba hun ba situasaun neʼebé mosu no rezultadu husi ida-neʼe.

Ita bele uza dalan neʼe se ita-nia objetivu mak atu fó laran-manas ba ema atu kuidadu kona-ba sira-nia hahalok ruma ka planu ruma. Ezemplu ida mak iha Provérbios (Amsal) kapítulu 7. Eskritura ida-neʼe koʼalia kona-ba joven mane ida neʼebé “la iha laran neʼebé diʼak”. Ida-neʼe mak hanesan hun. Mane neʼe ransu ho feto-aat ida no rezultadu mak feto-aat neʼe dada nia atu halo sala.—Provérbios (Amsal) 7:7.

Atu halo klaru liu, ita mós bele kompara rezultadu aat neʼebé ema hetan kuandu sira la halo tuir Maromak Jeová nia dalan ho rezultadu diʼak neʼebé ema hetan kuandu sira halo tuir nia. Liuhusi espíritu santu, Jeová book Moisés atu halo nuneʼe kuandu nia koʼalia ba nasaun Izraél antes sira tama ba rai neʼebé Maromak promete.—Deuteronômio (Ulangan) kapítulu 28.

Dala ruma, diʼak atu hahú ita-nia diskursu hodi temi kona-ba rezultadu ruma neʼebé mosu. No tuirmai esplika fali kona-ba situasaun neʼe nia hun. Baibain, ita halo nuneʼe hodi koʼalia uluk kona-ba problema ida no tuirmai koʼalia kona-ba oinsá atu rezolve problema neʼe.

(3) Iha serbisu haklaken, baibain ita koʼalia uluk kona-ba problema ida no tuirmai oinsá atu rezolve problema neʼe. Bainhira ita koʼalia ba ema kona-ba problema ida neʼebé sira hanoin daudaun no hatudu oinsá Maromak sei rezolve problema neʼe, ida-neʼe sei halo ema gosta atu rona ita. Karik ita mak hili problema ida-neʼebé mak atu koʼalia, ka dala ruma uma-naʼin mak husu kona-ba problema ruma.

Porezemplu, ita bele koʼalia kona-ba problema hanesan ema sai ferik-katuas, krime barak, ka terus neʼebé ema barak hasoru. Baibain, ema hatene ona kona-ba problema sira-neʼe, tan neʼe lalika koʼalia naruk demais. Ita bele temi deʼit problema no tuirmai esplika Bíblia nia hanorin kona-ba oinsá atu rezolve problema neʼe.

Maibé se ema husu kona-ba ninia problema rasik, porezemplu, nia hasoru susar tanba haboot oan mesak, nia laran-tun tanba moras todan, ka ema seluk haree nia la diʼak, entaun ita bele halo saida? Atu bele ajuda nia, ulukliu, ita tenke rona didiʼak. Bíblia fó matadalan kona-ba problema sira-neʼe hotu. Maibé ita tenke uza matenek atu hatoʼo informasaun neʼe ba ema. Ita hakarak atu koʼalia buat neʼebé fó ajuda duni ba rona-naʼin. Ita bele hili atu esplika oinsá eskritura sira bele fó kmaan ba nia agora. Ka ita mós bele esplika oinsá problema neʼe sei rezolve iha futuru. Ka karik ita bele hatudu oinsá atu tahan problema neʼe nuʼudar ita hein ba mundu foun. Entaun, buat neʼebé importante mak uza eskritura iha dalan neʼebé apoia informasaun neʼebé ita hatoʼo. Selae, ema sei sente katak buat neʼebé ita koʼalia la kona sira-nia problema.

(4) Iha informasaun balu, diʼak atu esplika tuir tempu neʼebé situasaun neʼe mosu. Porezemplu, livru Êxodo konta istória kona-ba malisan sanulu neʼebé akontese tuituir malu. Iha Ebreu kapítulu 11, apóstolu Paulo hakerek kona-ba fiar-naʼin sira-nia ezemplu tuir tempu neʼebé sira moris.

Bainhira ita konta istória uluk nian no hatudu saida mak mosu tuituir malu, ida-neʼe sei ajuda rona-naʼin atu komprende rezultadu ikus husi istória neʼe. Ita bele halo nuneʼe bainhira ita konta istória husi Bíblia ka istória husi ohin loron nian. Nuneʼe, ita esplika buat neʼebé mosu tuituir malu no mós hatudu kona-ba situasaun ida nia hun no rezultadu ikus husi ida-neʼe. Se ita hakarak atu hatoʼo Bíblia nia hanorin kona-ba saida mak sei mosu iha futuru, ita bele ajuda rona-naʼin atu komprende no hanoin-hetan fali hodi tau informasaun tuituir malu.

Maibé ida-neʼe la dehan katak ita tenkesér komesa husi istória neʼe nia hun. Iha situasaun balu, diʼak atu komesa hodi konta uluk kona-ba parte importante iha istória ida nia klaran. Porezemplu, kuandu konta esperiénsia ida kona-ba ema nia moris, karik ita bele konta uluk kona-ba tempu ida neʼebé koko sira-nia laran-metin ba Maromak. Ida-neʼe sei dada rona-naʼin nia atensaun ba istória neʼe. Depois, bele fila fali ba istória nia hun hodi konta buat neʼebé akontese tuituir malu.

Uza deʼit informasaun neʼebé presiza. Ita tenke hakaʼas an atu uza deʼit informasaun neʼebé importante ba ita-nia diskursu. Ita bele hatene informasaun saida mak ita presiza hodi haree ba diskursu nia títulu. Diʼak mós atu hanoin kona-ba sé mak ita-nia rona-naʼin. Tanbasá? Tanba karik informasaun ruma mak importante tebes ba grupu ida, maibé ba grupu seluk, informasaun neʼe la presiza. Ita mós tenke haree katak informasaun hotu neʼebé ita uza bele apoia ita-nia objetivu. Selae, maski ema gosta atu rona ita-nia diskursu, maibé sira la hatene ita-nia objetivu mak saida.

Kuandu ita halo riset, dala ruma ita hetan informasaun barak liu neʼebé liga ho ita-nia tópiku. Informasaun hira mak ita bele uza? Se ita hatoʼo informasaun barak demais, ita sei la kumpre ita-nia objetivu. Tuir loloos, rona-naʼin sei hanoin-hetan se ita uza informasaun balu deʼit neʼebé ita esplika ho diʼak, duké hatoʼo ideia barak neʼebé ita esplika liu deʼit. La sala atu koʼalia uitoan kona-ba informasaun seluk neʼebé ita sente kapás. Maibé ita tenke kuidadu katak informasaun neʼe la sees husi ita-nia objetivu. Haree toʼok oinsá hakerek-naʼin sira uza matenek hodi aumenta informasaun seluk tan iha eskritura iha Marcos 7:3, 4 no João 4:1-3, 7-9.

Nuʼudar ita hakat husi ideia ida ba ideia seluk, kuidadu atu la halo nuneʼe derrepente deʼit hodi rona-naʼin sai bilán. Atu ideia sira bele liga malu, karik ita presiza aumenta liafuan ruma ka fraze ruma neʼebé hatudu oinsá ideia ida liga ho ideia seluk.

Se ita uza deʼit informasaun neʼebé presiza ba ita-nia diskursu, no tau informasaun neʼe tuituir malu ho loloos, neʼe sei ajuda ita atu kumpre ita-nia objetivu.