Tanbasá importante ba labarik sira atu lee—Parte 2: Sasán eletróniku ka livru?

Ita-nia oan gosta liu atu lee informasaun husi livru ka husi sasán eletróniku?

Joven barak gosta atu lee husi sasán eletróniku. Matenek-naʼin idaa dehan: “Jerasaun sira neʼebé sai boot ho sasán eletróniku no toman ona atu klik hodi bele loke kedas link ka lee pájina tuirmai, sira la interese atu lee livru sira.”

Lee informasaun husi sasán eletróniku bele lori benefísiu oioin. Joven naran John neʼebé tinan 20 dehan: “Haʼu-nia eskola uza livru eletróniku oioin. Haʼu bele hetan lalais informasaun neʼebé haʼu presiza.”

Ema neʼebé lee informasaun husi sasán eletróniku hetan benefísiu seluk tan. Porezemplu, hodi klik dala ida, lalais deʼit ita bele buka-hetan liafuan nia signifikadu, rona áudio, haree vídeo neʼebé liga ho tópiku neʼebé ita lee, no mós bele hetan informasaun seluk tan liuhusi link ida. Maibé, ida-neʼe hatudu katak lee husi livru ladún lori benefísiu ka lae?

Ema balu gosta liu atu lee informasaun husi livru sira bainhira sira estuda kleʼan. Tanbasá?

• Tau fokus. Joven ida naran Nathan dehan: “Kuandu haʼu lee husi sasán eletróniku, dala barak iklan no mensajen oioin mosu beibeik. Neʼe halo susar ba haʼu atu tau fokus.”

  Karen neʼebé tinan 20 mós sente hanesan neʼe. Nia dehan: “Kuandu haʼu lee informasaun husi telefone ka tablet, dala barak haʼu hakarak tebes atu loke aplikasaun seluk ka halimar game.”

  Bíblia nia prinsípiu: “Uza didiʼak imi-nia tempu.”—Koloso 4:5.

  Hanoin toʼok: Ita-nia oan bele tau fokus bainhira nia lee ka estuda hodi uza sasán eletróniku ka lae? Se labele, entaun saida mak Ita bele halo atu ajuda Ita-nia oan?

  Sujestaun: Ajuda Ita-nia oan atu komprende katak se nia husik sasán eletróniku atu atrapalla nia, nia sei labele halo hotu ninia TPC tuir tempu no ninia tempu atu halo buat seluk sei menus.

• Komprende. Livru Be the Parent, Please dehan: “Peskiza oioin hatudu katak ema neʼebé lee husi sasán eletróniku ladún komprende ho diʼak buat neʼebé sira lee se kompara ho kuandu sira lee husi publikasaun neʼebé print ona.”

  Razaun ida mak kuandu ita lee husi sasán eletróniku, baibain ita sei lee lalais deʼit duké hanoin kleʼan kona-ba informasaun neʼebé ita lee. Hakerek-naʼin naran Nicholas Carr dehan: “Bainhira ita uza internét, baibain ita-nia matan no liman-fuan book an lalais tebes no ita hakarak atu halibur informasaun barak.”b

  Dala ruma, lee lalais lori duni benefísiu. Maibé Nicholas Carr dehan katak problema mak “agora ema sai toman atu lee informasaun ho lalais tebes”. Rezultadu mak Ita-nia oan mós bele sai toman atu lee lalais deʼit, maibé la komprende buat neʼebé nia lee.

  Bíblia nia prinsípiu: “Hamutuk ho buat hotu neʼebé ó hetan, hetan kbiit atu komprende bá.”—Provérbios 4:7.

  Hanoin toʼok: Oinsá Ita bele ajuda Ita-nia oan atu halo riset liután kona-ba tópiku neʼebé nia lee husi livru ka husi sasán eletróniku?

  Sujestaun: Tetu didiʼak kuandu hili dalan neʼebé diʼak liu ba Ita-nia oan sira. Lee husi livru ka husi sasán eletróniku, rua-rua bele lori benefísiu. Porezemplu, se ita lee husi sasán eletróniku, iha funsaun balu neʼebé bele ajuda ita komprende liután informasaun neʼebé ita lee. Entaun, labele ulun-toos bainhira koʼalia ho Ita-nia oan kona-ba benefísiu no mós impaktu la diʼak husi opsaun rua neʼe. Ita mós presiza hanoin-hetan katak oan ida-idak nia presiza la hanesan.

• Hanoin-hetan. Liuhusi informasaun ida neʼebé fó sai iha livru Scientific American, Ferris Jabr dehan katak bainhira ita lee husi sasán eletróniku, “ita-nia kakutak sai kole liu . . . no ita sente susar liután atu hanoin-hetan informasaun neʼebé ita lee”.

  Porezemplu, lee livru bele ajuda ita atu hanoin-hetan liután informasaun tanba ita bele hanoin-hetan fatin ba informasaun neʼebé ita lee ona. Ida-neʼe atu hanesan ho “mapa” iha ita-nia neon neʼebé bele ajuda ita iha tempu seluk atu hanoin-hetan fatin ba informasaun neʼebé ita lee ona.

  Laʼós neʼe deʼit, peskiza mós hatudu katak ema neʼebé lee husi livru dala barak bele hanoin-hetan informasaun diʼak liután. Sira bele hanoin-hetan tanba sira aprende ho diʼak liután.

  Bíblia nia prinsípiu: “Proteje matenek no kbiit atu hanoin.”—Provérbios 3:21.

  Hanoin toʼok: Ita-nia oan sente susar atu komprende ka hanoin-hetan buat neʼebé nia lee ka estuda ona ka lae? Se nuneʼe, saida mak Ita bele halo atu ajuda Ita-nia oan? Uza livru neʼebé print ona bele ajuda Ita-nia oan sira ka lae?

  Sujestaun: Hanoin kona-ba Ita-nia oan nia kapasidade atu aprende duké saida mak sira gosta atu uza. Fasil ba ema atu dehan katak sira lalais deʼit atu komprende informasaun neʼebé sira lee husi sasán eletróniku.