PERGUNTA HUSI JOVEN SIRA
Haʼu mak ema neʼebé kaer didiʼak responsabilidade ka lae?
Haʼu mak ema oinsá?
Haʼu mak ema neʼebé sempre, dala ruma, ka nunka . . .
onestu
kumpre haʼu-nia liafuan
tuir oras
badinas
la runguranga
prontu ajuda
hatudu justisa
hatudu respeitu
hanoin ema
Hahalok ida-neʼebé mak Ita sempre hatudu?
Kontinua mantein hahalok diʼak neʼebé Ita iha.—Filipe 3:16.
Hahalok ida-neʼebé mak Ita presiza hadiʼa liután?
Informasaun tuirmai sei ajuda Ita atu halo ida-neʼe.
Kaer didiʼak responsabilidade katak sá?
Ema neʼebé kaer didiʼak responsabilidade hatudu katak nia halaʼo didiʼak ninia knaar iha uma, eskola no komunidade. Nia rekoñese katak nia presiza lori todan ba buat neʼebé nia halo. Entaun se nia halo sala, nia rekoñese ninia an, husu deskulpa no hakaʼas an atu hadiʼa sala neʼebé nia halo.
Bíblia hatete: “Ema ida-idak sei lori ninia todan rasik.”—Galásia 6:5.
Tanbasá haʼu tenke kaer didiʼak responsabilidade?
Ema neʼebé kaer didiʼak responsabilidade uza ninia skill sira iha dalan neʼebé matenek. Kuandu nia halo nuneʼe, karik ema seluk sei respeitu nia no haree nia hanesan ema maduru. Ema neʼebé hatene kaer responsabilidade karik sei simu liberdade liután no bele simu priviléjiu iha situasaun oioin.
Bíblia hatete: “Ó haree ona ema neʼebé matenek kona-ba ninia serbisu ka lae? . . . Nia sei hamriik iha liurai sira-nia oin.”—Provérbios 22:29.
Ema neʼebé hatene kaer responsabilidade baibain kontente liu atu fó ba ema seluk, no sira-nia laran-diʼak halo sira iha relasaun neʼebé metin ho belun sira.
Bíblia hatete: “Kontinua fó ba ema seluk, no sira mós sei fó ba imi.”—Lucas 6:38.
Ema neʼebé hatene kaer responsabilidade sei sente orgullu ho buat neʼebé nia kumpre ona. Neʼe ajuda nia atu sente kontente ho ninia an.
Bíblia hatete: “Ema ida-idak tenke buka-hatene ninia hahalok rasik, no tuirmai nia sei iha razaun atu haksolok kona-ba ninia an rasik.”—Galásia 6:4.
Oinsá haʼu bele kaer responsabilidade ho diʼak liután?
Atu hetan resposta ba pergunta neʼe, haree ema balu nia komentáriu tuirmai. Ita sente Ita-nia situasaun hanesan ho ida-neʼebé?
“Haʼu la tahan kuandu haʼu-nia inan-aman trata haʼu hanesan labarik kiʼik. Bainhira haʼu sai ba liʼur, buat kiʼik ka boot haʼu tenke fó-hatene ba haʼu-nia inan-aman!”—Kerri.
“Baibain kuandu haʼu hakarak sai ho haʼu-nia kolega sira, haʼu-nia inan-aman la bandu haʼu.”—Richard.
“Kuandu haʼu haree joven seluk ho idade hanesan haʼu, no sira bele halo buat neʼebé haʼu labele halo, haʼu komesa hanoin: ‘Hmm! Tanbasá haʼu-nia inan-aman la husik haʼu atu halo nuneʼe?’”—Anne.
“Baibain haʼu-nia inan-aman husik haʼu atu halo buat neʼebé haʼu hakarak. Haʼu agradese tanba sira fó liberdade hanesan neʼe mai haʼu.”—Marina.
Buat neʼebé Ita tenke simu: Joven balu hetan liberdade barak liu joven seluk. Tanbasá?
Realidade: Liberdade neʼebé Ita hetan depende ba oinsá ema tau fiar ba Ita.
Haree toʼok, saida mak Richard no Marina dehan, neʼebé temi ona iha leten.
Richard: “Uluk haʼu-nia inan-aman duvida ho dalan neʼebé haʼu uza haʼu-nia liberdade. Maibé agora sira tau fiar mai haʼu tanba haʼu uza haʼu-nia liberdade ho didiʼak. Haʼu la bosok haʼu-nia inan-aman kona-ba haʼu sai ba neʼebé no haʼu sai ho sé. Tuir loloos, haʼu iha toman atu fó-hatene ba sira kona-ba saida mak haʼu halo, antes sira husu haʼu.”
Marina: “Uluk haʼu bosok haʼu-nia inan-aman dala rua, maibé sira kaer toman katak haʼu bosok sira. Husi tempu neʼebá toʼo agora, haʼu koʼalia ho onestu ba haʼu-nia inan-aman. Ezemplu, haʼu sempre fó-hatene sira buat hotu neʼebé haʼu halo, no mós kontaktu sira kuandu haʼu sai. Agora haʼu-nia inan-aman tau fiar liután mai haʼu.”
Saida mak Ita tau uluk, halimar ka serbisu uma-laran nian?
Ita hakarak Ita-nia inan-aman tau fiar ba Ita hanesan ho Richard no Marina? Entaun hanoin kona-ba Ita-nia an iha situasaun tuirmai:
IHA ITA-NIA UMA LARAN
Ita kumpre Ita-nia serbisu iha uma-laran ka lae?
Ita tama uma tuir oras neʼebé Ita-nia inan-aman deside ona ka lae?
Ita hatudu respeitu ba Ita-nia inan-aman, maun, biin no alin sira ka lae?
Husi pergunta tolu neʼe, ida-neʼebé mak Ita presiza hakaʼas an liután atu halo?
Bíblia hatete: “Oan sira, halo tuir imi-nia inan-aman.”—Éfeso 6:1.
IHA ITA-NIA ESKOLA
Ita halo kompletu Ita-nia TPC tuir tempu neʼebé loos ka lae?
Ita hakaʼas an atu aumenta Ita-nia valór iha eskola ka lae?
Ita badinas atu estuda ka lae?
Husi pergunta tolu neʼe, ida-neʼebé mak Ita presiza hakaʼas an liután atu halo?
Bíblia hatete: “Matenek bele fó protesaun.” (Eclesiastes 7:12) Edukasaun neʼebé diʼak sei ajuda Ita sai matenek.
ITA-NIA REPUTASAUN
Ita onestu ba Ita-nia inan-aman no ema seluk ka lae?
Ita uza Ita-nia osan ho didiʼak ka lae?
Ita mak ema neʼebé kumpre Ita-nia liafuan ka lae?
Husi pergunta tolu neʼe, ida-neʼebé mak Ita presiza hakaʼas an liután atu halo?
Bíblia hatete: “Tau hahalok foun nuʼudar imi-nia roupa.” (Éfeso 4:24) Ita-nia hahalok no reputasaun bele sai diʼak liu.
Sujestaun: Hili hahalok ida iha leten neʼebé Ita hakarak atu hadiʼa liután. Depois koʼalia ho ema neʼebé iha ona esperiénsia kona-ba neʼe, no husu ninia sujestaun. Hakerek kona-ba saida deʼit mak Ita bele halo atu kumpre planu neʼe. Halo nota kona-ba buat neʼebé Ita kumpre no la kumpre no hakerek ida neʼe ba fulan ida. Depois haree fali Ita-nia progresu iha fulan nia rohan.