Ino ty Rehafe ty Baiboly Miomba ty Ampahafolon-karena?

Vale’e ara-baiboly

Linily mba hagnomey ampahafolon-karena,a ty dika izay ty ampahafolo ze vokatse azo iareo isan-taogne, o Israelita talohao, mba hanohagnagne ty fivavahagne maregne. Hoe ty Andrianagnahare tamy iareo: ‘Tsy maintsy magnomey ty ampahafolo ze vokatse iaby boake amy ty raha nitongise’o rehe, le ze vokatse boake an-teteke ey isan-taogne.’​—Deoteronomia 14:22.

Agnisa ty Lalà i Mosesy, ndra i Lalàna nimean’Andrianagnahare o Israelitao, i lily tihoe tsy maintsy magnomey ampahafolon-karenay. Fa tsy miambegne ty Lalà i Mosesy sasa o Kristianao, le tsy takegne amy iareo ty hagnomea’e ampahafolon-karena. (Kolosianina 2:13, 14) Toko’e hagnomey vola arakarake ze fanapahan-keve’e tam-po’e ao ty Kristiana tsikiraidraike. Faie tsy toko’e hahatsiaro ho ‘malahelo ndra sinere’ reke naho fa manao izay ‘satria ty mpagnomey am-pifaleagne ro tean’Andrianagnahare.’​—2 Korintianina 9:7.

• Ty ampahafolon-karena trea amy i “Testamenta Talohay” ao

• Ty ampahafolon-karena trea amy i “Testamenta Vaovaoy” ao

Ty ampahafolon-karena trea amy i “Testamenta Talohay” ao

Voarehake mateteke amy Testamenta Taloha aob tihoe ampahafolon-karena. Nisy firehafagne kedekede ty miomba io avao taloha ty nahazoa o Israelitao ty Lalà i Mosesy. Faie tafara izay vaho tena nisiagne rehake ty miomba aze.

Taloha ty Nagnomeagne i Lalà i Mosesỳ

I Abrama (Abrahama) ty ndaty voaloha’e rehafegne tie nagnomey ampahafolon-karena. (Genesisy 14:18-20; Hebreo 7:4) Hoe fagnomezagne in-draike natao’e hoahy ty mpanjaka i Salema i rahay. Ty anto’e, tsy rehafe ty Baiboly tie mbe nagnomey ampahafolon-karena indraike ty Abrahama ndra ty ana’e.

I Jakoba, zafe i Abrahama ka ty ndaty faharoe rehafe ty Baiboly tie nagnomey ampahafolon-karena. Nanao vava taman’Andrianagnahare ty Jakoba tie naho mitahy aze ty Andrianagnahare, le omei’e aze ty ‘ampahafolo ze raha’ azo’e. (Genesisy 28:20-22) Rehafe ty manam-pahaiagne miomba ty Baiboly fa va’e ho nanao sorogne biby ty Jakoba mba hagnomeagne i ampahafolon-karenay. Ndra tie nitagne ty vava natao’e aza ty Jakoba, le tsy mba namoresé ty keleia’e hagnomey ampahafolon-karena.

Tafara ty Nagnomeagne i Lalà i Mosesỳ

Linily hagnomey ampahafolon-karena o Israelitao mba hanohagnagne ty fivavahagne maregne.

• Nimeagne ze ndaty nanompo an’Andrianagnahare marain-tsy hariva o ampahafolon-karenao. Tsy ia zay fa o Levitao, le agnisa izay ty mpisorogne. Ty anto’e, tsy mba nanagne anjara tane hamboleagne iareo. (Nomery 18:20, 21) Nahazo ampahafolon-karena boake amo o vahoakeo ty Levita tsy mpisorogne, le ty ampahafolo igne ka ro nimeagne o mpisorogneo naho fa niavy eo.​—Nomery 18:26-29.

• Hoe mbe nisy ampahafolon-karena hafa ka nitakegne isan-taogne. Sambe nandrambe soa tamy io ndra ze Levita ndra ze tsy Levita. (Deoteronomia 14:22, 23) Nampiasae o keleiagne Israelitao o ampahafolon-karena iohoe naho fa nisy fete manokagne. Nizaraegne tamo o mahantrao ka io isake telo taogne.​—Deoteronomia 14:28, 29; 26:12.

Akore ty nikalikilevagne aze? Ty ampahafolo ty voka ty raha nambolé o Israelitao ro natoka iareo. (Levitikosy 27:30) Faie naho vola ro nimey iareo fa tsy vokatse, le toko’e hampea’e ampahadime’e i rahay. (Levitikosy 27:31) Linily mba hagnomey ty “ampahafolo o biby harégneo” ka iareo.​—Levitikosy 27:32.

Akore ty namarita o Israelitao i ampahafolon-karenay? Natoka iareo iaby ze biby fahafolo niakatse boake an-joloke ao. Naho henteagne i Lalànay, le tsy toko’e ho hentea iareo tie soa vao sa raty i bibỳ, sady tsy toko’e hatakalo iareo. (Levitikosy 27:32, 33) Faie azo navalike vola i ampahafolon-karena nampiasaegne tamy fete fatao isan-taogney. Ty anto’e, nanao lia lavitse ty ila’e amo o Israelitao naho fa namonje fete, le nimete soa naho vola ro natao iareo ampahafolon-karena.​—Deoteronomia 14:25, 26.

Ombiagne o Israelitao ro nagnomey ty ampahafolon-karena? Nanao izay isan-taogne iareo. (Deoteronomia 14:22) Faie nisy nampiambake aze kede naho fa isake ty taogne fahafito. Ty anto’e, sabata ndra taogne fitofàgne o taogne iohoe le tsy nambole o Israelitao. (Levitikosy 25:4, 5) Tsy nitakegne tamy iareo areke ty hagnomea iareo ampahafolon-karena naho fa niavy i fotoam-pijinjagney. I ampahafolon-karena hafay ro nizarae iareo tamo o mahantrao naho tamo o Levitao isake tie avy ty taogne fahatelo naho fahaenegne taloha i taogne sabatay.​—Deoteronomia 14:28, 29.

Nisazeagne vao ze tsy nagnomey ampahafolon-karena? Tsy rehafe ty Lalà i Mosesy tie sazeagne ze ndaty tsy nagnomey ampahafolon-karena. Sambe toko’e ho nahatsapa avao ty ndaty tsikiraidraike tie adidy toko’e hatao’e i rahay. Tsy maintsy nirehake taman’Andrianagnahare o Israelitao tie fa naloa’e i rahay sady nangatake ty fitahia’e naho fa niavy eo. (Deoteronomia 26:12-15) Hoe sahala amy ty nangalatse taman’Andrianagnahare iareo naho nisy tsy naloa’e i rahay.​—Malakia 3:8, 9.

Raha navesatse tamo o Israelitao vao i tihoe nagnomey ampahafolon-karenay? Aha’a. Fa nampitamà o firenena iohoe ty Andrianagnahare tie naho manao izay iareo, le homei’e fitahiagne maro sady tsy ho ore ndra inogn’ino iareo. (Malakia 3:10) Faie ze firenena tsy nandoa i ampahafolon-karenay le nijale. Ty anto’e, tsy nitahien’Agnahare sasa iareo. Tsy afake nagnampe iareo hanompo an’Andrianagnahare ka ty mpisorogne naho o Levitao satria tsy maintsy niasa mba hahazoagne vola.​—Nehemia 13:10; Malakia 3:7.

Ty ampahafolon-karena trea amy i “Testamenta Vaovaoy” ao

Mbe linily hagnomey ampahafolon-karena ty mpanompon’Andrianagnahare, tamy i Jesosy tambone tane etoy. Faie tsy nitakegne sasa io tafara ty nimateza i Jesosy.

Tamy ty andro i Jesosy

Trea amy Testamenta Vaovao aoc tie mbe nagnomey ampahafolon-karena o Israelitao tamy i Jesosy tambone tane etoy. Ndra i Jesosy aza nagneke tie tsy maintsy naloa i ampahafolon-karenay. Faie nimelohe i Jesosy o mpitarike fivavahagne ila’e nagnomey ampahafolon-karenao, ie amy izao tsy mba nidare ze ‘raha tena lahibey tamo o Lalànao ao, le tihoe manao ty maregne naho mamindra fo vaho tihoe azo atokisagne.’​—Matio 23:23.

Tafara ty nimateza i Jesosy

Tsy nitakegne sasa o ampahafolon-karenao, tafara ty nimateza i Jesosy. Ty anto’e, fa nifoagne ty Lalà i Mosesy naho fa nimate tamy i oren-kataey eo ty Jesosy, agnisa izay i lily manao tihoe toko’e ‘hamory ampahafolon-karenay.’​—Hebreo 7:5, 18; Efesianina 2:13-15; Kolosianina 2:13, 14.