เหตุใดพวกนี้ไม่ตายเนื่องจากแดดร้อน?
โดยผู้เขียนตื่นเถิด ในแอฟริกาใต้
สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมส่วนใหญ่คงอุณหภูมิของร่างกายไว้ที่ประมาณ 37 องศาเซลเซียส. ถ้าอุณหภูมิร่างกายของคุณขึ้นสูงเกินกว่า 41 องศาเซลเซียส เซลล์สมองซึ่งสำคัญต่อชีวิตอาจถูกทำลาย บางครั้งยังผลให้ถึงแก่ความตาย. อะไรที่ป้องกันคุณไว้จากการหมดสติเพราะแดดร้อน? “ตัวควบคุมอุณหภูมิ” ในสมองของคุณจะทำงานเมื่ออุณหภูมิของคุณขึ้นสูงเกินปกติและสัญญาณจะถูกส่งไปยังต่อมเล็ก ๆ นับล้าน ๆ ใต้ผิวหนังของคุณ. แล้วคุณก็เริ่มหลั่งเหงื่อออกมามากมาย. ขณะที่ความชื้นระเหยออกไป ทำให้ร่างกายคุณเย็นลง. นี้เป็นกลไกอันน่ามหัศจรรย์ และเป็นเรื่องธรรมดาในสัตว์หลายชนิดที่เลี้ยงลูกด้วยนม.
ตอนนี้ มาดูภาพเจ้าตัวโอริกซ์ หรือละมั่งที่สวยงาม ถ่ายในทะเลทรายนามิบแห่งแอฟริกา. เนื่องจากน้ำเป็นสิ่งหายาก ตัวละมั่งจึงไม่อาจปล่อยของเหลวอันมีค่าในตัวให้สูญไป. มันทำอะไรแทนการขับเหงื่อ?
ริชาร์ด กอสส์ นักสัตวศาสตร์อธิบายไว้ในหนังสือ มาเบอร์ลีส์ แมมมอลส์ ออฟ เซาเทอร์น แอฟริกา ว่า “เพื่อปกป้องสมองของมันจากการที่โลหิตร้อนจัดเกินไป มันมีเครือข่ายเล็ก ๆ ของเส้นโลหิตใกล้ ๆ ผิวจมูก โลหิตไหลผ่านตามเส้นโลหิตเหล่านี้ และถูกทำให้เย็นลงโดยอากาศที่ผ่านเข้าออกจมูกขณะที่ละมั่งหายใจหอบ เลือดที่เย็นลงนี้จะถูกนำไปใช้เพื่อลดอุณหภูมิของเลือดที่อุ่นอยู่ระหว่างทางที่ไหลไปยังสมอง ในทำนองเดียวกับการใช้น้ำระบายความร้อนของเครื่องจักรกลที่มีอุณหภูมิสูง.”
โดยอาศัยระบบระบายความร้อนเช่นนี้ ละมั่งเจริญเติบโตในทะเลทรายอันร้อนและแห้งแล้งแห่งแอฟริกา. เดอะ เอ็นไซโคลพีเดีย ออฟ ไวลด์ ไลฟ์ ระบุว่า “คาดคิดกันว่าละมั่งสามารถอยู่ได้ตลอดกาลโดยปราศจากน้ำ โดยการดูดซับความชื้นที่มันต้องการจากพืชทะเลทราย. มันดูเหมือนอยู่สุขสบายดีทีเดียวในอุณหภูมิสูง—ถึง 40 องศาเซลเซียส” และจะว่าอย่างไรถ้าอุณหภูมิของละมั่งขึ้นถึงจุดวิกฤติที่ 41 องศาเซลเซียส? สิ่งนี้จะทำให้หมดสติเพราะแดดร้อนไหม? ไม่ ละมั่งสามารถ “อยู่ได้เมื่ออุณหภูมิร่างกายสูงขึ้นถึงห้าหรือหกองศาจาก 37 องศาเซลเซียส ซึ่งถือกันว่าเป็นอุณหภูมิปกติสำหรับสัตว์ส่วนใหญ่ ที่เลี้ยงลูกด้วยนม.” ตามคำอธิบายของจอห์น สกินเนอร์ ศาสตราจารย์ทางสัตวศาสตร์ชาวแอฟริกาใต้.
ที่จริง มนุษย์มิใช่ผู้แรกที่ออกแบบคิดค้นหม้อน้ำอันทรงประสิทธิภาพ!