ห้องสมุดออนไลน์ของวอชเทาเวอร์
ห้องสมุดออนไลน์
ของวอชเทาเวอร์
ไทย
  • คัมภีร์ไบเบิล
  • สิ่งพิมพ์
  • การประชุม
  • ห98 15/10 น. 19-24
  • ยะรูซาเลมที่สมชื่อ

ไม่มีวีดีโอสำหรับรายการนี้

ขออภัย โหลดวีดีโอนี้ไม่ได้

  • ยะรูซาเลมที่สมชื่อ
  • หอสังเกตการณ์ประกาศราชอาณาจักรของพระยะโฮวา 1998
  • หัวเรื่องย่อย
  • เรื่องที่คล้ายกัน
  • วัน​ชุมนุม​อัน​น่า​ทึ่ง
  • การ​ชุมนุม​อัน​น่า​ยินดี​อีก​วาระ​หนึ่ง
  • เรา​ไม่​ควร​ละเลย​ราชนิเวศ​ของ​พระเจ้า
  • การ​เฉลิม​ฉลอง​อัน​น่า​ยินดี
  • เหตุ​แห่ง​ความ​ยินดี​ถาวร
  • ยะรูซาเลม—กรุงนี้อยู่ ‘เหนือความชื่นบานอันสูงสุดของท่าน’ ไหม?
    หอสังเกตการณ์ประกาศราชอาณาจักรของพระยะโฮวา 1998
  • พระธรรมเล่มที่ 16—นะเฮมยา
    “พระคัมภีร์ทุกตอนมีขึ้นโดยการดลใจจากพระเจ้าและเป็นประโยชน์”
  • จุดเด่นจากพระธรรมนะเฮมยา
    หอสังเกตการณ์ประกาศราชอาณาจักรของพระยะโฮวา 2006
  • กำแพงกรุงเยรูซาเล็ม
    เรื่องที่เราเรียนจากคัมภีร์ไบเบิล
ดูเพิ่มเติม
หอสังเกตการณ์ประกาศราชอาณาจักรของพระยะโฮวา 1998
ห98 15/10 น. 19-24

ยะรูซาเลม​ที่​สม​ชื่อ

“จง​ปีติ​ชื่นชม​ตลอด​ไป​ใน​สิ่ง​ที่​เรา​กำลัง​สร้าง​อยู่​นั้น. เพราะ​นี่​แน่ะ เรา​กำลัง​สร้าง​ยะรูซาเลม​ให้​เป็น​เหตุ​ที่​จะ​มี​ความ​ชื่นชม.”—ยะซายา 65:18, ล.ม.

1. เอษรา​รู้สึก​อย่าง​ไร​เกี่ยว​กับ​เมือง​ที่​พระเจ้า​ทรง​เลือก?

ด้วย​ความ​เป็น​นัก​ศึกษา​พระ​คำ​ของ​พระเจ้า​ที่​เอา​จริง​เอา​จัง เอษรา​ปุโรหิต​ชาว​ยิว​ถือ​ว่า​ความ​สัมพันธ์​ใกล้​ชิด​ที่​ครั้ง​หนึ่ง​กรุง​ยะรูซาเลม​เคย​มี​กับ​การ​นมัสการ​บริสุทธิ์​ของ​พระ​ยะโฮวา​มี​ค่า​สูง​ยิ่ง. (พระ​บัญญัติ 12:5; เอษรา 7:27) ความ​รัก​ที่​ท่าน​มี​ต่อ​เมือง​ของ​พระเจ้า​นั้น​จะ​เห็น​ได้​จาก​ส่วน​ของ​คัมภีร์​ไบเบิล​ที่​ท่าน​ได้​รับ​การ​ดล​ใจ​ให้​เขียน คือ​พระ​ธรรม​หนึ่ง​โครนิกา, สอง​โครนิกา, และ​เอษรา. ใน​บันทึก​ประวัติศาสตร์​เหล่า​นี้ จะ​พบ​ชื่อ​ยะรูซาเลม​เกือบ​หนึ่ง​ใน​สี่​ของ​จำนวน​ทั้ง​หมด 800 กว่า​ครั้ง​ที่​คำ​นี้​ปรากฏ​ใน​คัมภีร์​ไบเบิล​ทั้ง​เล่ม.

2. เรา​สามารถ​เห็น​ความ​หมาย​เชิง​พยากรณ์​เช่น​ไร​ที่​แฝง​อยู่​ใน​ชื่อ​ยะรูซาเลม?

2 ใน​ภาษา​ฮีบรู​ที่​ใช้​ใน​คัมภีร์​ไบเบิล หาก​พบ​คำ​ว่า “ยะรูซาเลม” ก็​อาจ​เข้าใจ​ได้​ว่า​คำ​นี้​อยู่​ใน​รูป​ที่​เรียก​กัน​ว่า​ทวิ​รูป. คำ​ทวิ​รูป​ส่วน​มาก​มัก​ใช้​กับ​สิ่ง​ที่​เป็น​คู่ เป็น​ต้น​ว่า​ตา, หู, มือ, และ​เท้า. คำ​ยะรูซาเลม​ที่​เขียน​แบบ​ทวิ​รูป​อาจ​ถือ​ได้​ว่า​เป็น​ใน​เชิง​พยากรณ์​ถึง​สันติ​สุข​ที่​ไพร่พล​พระเจ้า​จะ​ประสบ​ใน​ความหมาย​สอง​ต่อ คือ​ทาง​ฝ่าย​วิญญาณ​และ​ฝ่าย​ร่าง​กาย. พระ​คัมภีร์​ไม่​ได้​เผย​ให้​เห็น​ว่า​เอษรา​เข้าใจ​ข้อ​นี้​อย่าง​เต็ม​ที่​หรือ​ไม่. อย่าง​ไร​ก็​ตาม ใน​ฐานะ​ปุโรหิต ท่าน​พยายาม​อย่าง​ดี​ที่​สุด​เพื่อ​ช่วย​ชาว​ยิว​ให้​ได้​มี​สันติ​สุข​กับ​พระเจ้า. และ​ไม่​ต้อง​สงสัย​เลย​ว่า​ท่าน​ได้​พยายาม​อย่าง​หนัก​เพื่อ​ให้​กรุง​ยะรูซาเลม​มี​สภาพ​สม​กับ​ความหมาย​ของ​ชื่อ​กรุง​นี้ นั่น​คือ “มี [หรือ รากฐาน​แห่ง] สันติ​สุข​สอง​ต่อ.”—เอษรา 7:6.

3. กี่​ปี​ผ่าน​ไป​ก่อน​ที่​เรา​จะ​ได้​รับ​ทราบ​เกี่ยว​กับ​การ​งาน​ของ​เอษรา​อีก​ครั้ง และ​เรา​พบ​ท่าน​อยู่​ใน​สภาพ​เช่น​ไร?

3 คัมภีร์​ไบเบิล​ไม่​ได้​แจ้ง​ว่า​เอษรา​อยู่​ที่​ไหน​ใน​ช่วง 12 ปี​ที่​คั่น​กลาง​ระหว่าง​การ​มา​เยือน​กรุง​ยะรูซาเลม​ของ​ท่าน​กับ​การ​ที่​นะเฮมยา​เดิน​ทาง​มา​ถึง​กรุง​นี้. สภาพ​ฝ่าย​วิญญาณ​ที่​ย่ำแย่​ของ​ชาติ​นี้​ใน​ช่วง​เวลา​นั้น​ทำ​ให้​เข้าใจ​ว่า​เอษรา​คง​ไม่​ได้​อยู่​ที่​นั่น​ใน​ตอน​นั้น. กระนั้น เรา​พบ​ว่า​เอษรา​ทำ​หน้า​ที่​รับใช้​เป็น​ปุโรหิต​ที่​ซื่อ​สัตย์​อีก​ครั้ง​หนึ่ง​ใน​กรุง​ยะรูซาเลม​หลัง​จาก​ที่​กำแพง​กรุง​นี้​สร้าง​ขึ้น​ใหม่​เรียบร้อย​แล้ว.

วัน​ชุมนุม​อัน​น่า​ทึ่ง

4. วัน​แรก​ใน​เดือน​เจ็ด​ของ​ชาว​ยิศราเอล​มี​ความ​สำคัญ​เช่น​ไร?

4 กำแพง​กรุง​ยะรูซาเลม​แล้ว​เสร็จ​ทัน​เวลา​พอ​ดี​สำหรับ​เทศกาล​สำคัญ​ใน​เดือน​ทิชรี ซึ่ง​เป็น​เดือน​ที่​เจ็ด​ตาม​ปฏิทิน​ทาง​ศาสนา​ของ​ยิศราเอล. วัน​แรก​เดือน​ทิชรี​เป็น​เทศกาล​แรก​เดือน​ขึ้น​พิเศษ​ซึ่ง​เรียก​ว่า​เทศกาล​แห่ง​การ​เป่า​แตร. ใน​วัน​นั้น ปุโรหิต​เป่า​แตร​ขณะ​ที่​มี​การ​ถวาย​เครื่อง​บูชา​แด่​พระ​ยะโฮวา. (อาฤธโม 10:10; 29:1) วัน​นี้​เตรียม​ชาว​ยิศราเอล​ไว้​ให้​พร้อม​สำหรับ​วัน​ไถ่​โทษ​ประจำ​ปี​ใน​วัน​ที่ 10 ของ​เดือน​ทิชรี​และ​เทศกาล​เลี้ยง​ฉลอง​การ​เก็บ​ผล​อัน​น่า​ยินดี​ซึ่ง​เริ่ม​ตั้ง​แต่​วัน​ที่ 15 จน​ถึง​วัน​ที่ 21 ของ​เดือน​เดียว​กัน.

5. (ก) เอษรา​และ​นะเฮมยา​ใช้​ประโยชน์​จาก “วัน​ต้น​เดือน​ที่​เจ็ด” อย่าง​ไร? (ข) เหตุ​ใด​ชาว​ยิศราเอล​จึง​ร้องไห้?

5 เมื่อ​ถึง “วัน​ต้น​เดือน​ที่​เจ็ด” “ไพร่พล​ทั้ง​ปวง” ก็​มา​ชุมนุม​กัน ซึ่ง​ก็​คง​จะ​มา​กัน​เพราะ​นะเฮมยา​และ​เอษรา​กระตุ้น. คน​ที่​มา​ชุมนุม​ประกอบ​ด้วย​ผู้​ชาย, ผู้​หญิง, และ “คน​ทั้ง​ปวง​ที่​ฟัง​เข้าใจ​ได้.” ฉะนั้น เด็ก​เล็ก​ก็​อยู่​ด้วย​และ​ตั้งใจ​ฟัง​ขณะ​ที่​เอษรา​ยืน​อยู่​บน​ธรรมาสน์​และ​อ่าน​พระ​บัญญัติ “แต่​รุ่ง​เช้า​จน​เที่ยง.” (นะเฮมยา 8:1-4) พวก​เลวี​ได้​ช่วย​ประชาชน​ให้​เข้าใจ​ข้อ​ความ​ที่​ได้​มี​การ​อ่าน​เป็น​ระยะ ๆ. สิ่ง​นี้​ทำ​ให้​ชาว​ยิศราเอล​สะเทือน​ใจ​จน​น้ำตา​ไหล​เมื่อ​ได้​ตระหนัก​ว่า​พวก​เขา​และ​บรรพบุรุษ​ขัด​ขืน​ไม่​เชื่อ​ฟัง​พระ​บัญญัติ​ของ​พระเจ้า​มาก​เพียง​ไร.—นะเฮมยา 8:5-9.

6, 7. คริสเตียน​สามารถ​เรียน​อะไร​ได้​จาก​สิ่ง​ที่​นะเฮมยา​ทำ​เพื่อ​ทำ​ให้​ชาว​ยิว​หยุด​ร้องไห้?

6 แต่​นี่​ไม่​ใช่​เวลา​ที่​จะ​มา​ร้อง​คร่ำ​ครวญ. นี่​เป็น​วาระ​แห่ง​การ​ฉลอง​เทศกาล และ​ประชาชน​เพิ่ง​ได้​ทำ​การ​บูรณะ​กำแพง​กรุง​ยะรูซาเลม​สำเร็จ​ครบ​ถ้วน. ดัง​นั้น นะเฮมยา​ช่วย​ปรับ​ความ​คิด​จิตใจ​ของ​พวก​เขา​ให้​เหมาะ​สม​โดย​กล่าว​ดัง​นี้: “จง​ไป​กิน​เนื้อ​และ​ดื่ม​ของ​หวาน​เถิด, แล้ว​แบ่ง​ปัน​อาหาร​ให้​แก่​เหล่า​คน​ที่​ขัดสน​ด้วย: เพราะ​วัน​นี้​เป็น​วัน​บริสุทธิ์​ของ​พระ​ยะโฮวา​พระเจ้า​ของ​พวก​เจ้า: อย่า​เป็น​ทุกข์​โศก​เศร้า​เลย; ด้วย​ความ​โสมนัส​ยินดี​แห่ง​พระ​ยะโฮวา​เป็น​กำลัง​ของ​พวก​เจ้า​ทั้ง​หลาย.” ด้วย​ความ​เชื่อ​ฟัง “ฝูง​คน​ทั้ง​ปวง​จึง​พา​กัน​กิน​และ​ดื่ม, กับ​แบ่ง​ปัน​อาหาร​ให้​แก่​คน​ขัดสน, และ​ทำ​ให้​ใจ​เบิกบาน, เหตุ​ว่า​เขา​ได้​เข้าใจ​ถ้อย​คำ​ที่​พวก​นั้น​อ่าน​อธิบาย​ให้​ฟัง.”—นะเฮมยา 8:10-12.

7 ไพร่พล​พระเจ้า​ใน​ทุก​วัน​นี้​สามารถ​ได้​บทเรียน​หลาย​อย่าง​จาก​บันทึก​เหตุ​การณ์​นี้. ผู้​ที่​ได้​รับ​สิทธิ​พิเศษ​ให้​ทำ​ส่วน​ใน​การ​ประชุม​ประชาคม​และ​การ​ประชุม​ใหญ่​ควร​จด​จำ​สิ่ง​ที่​เพิ่ง​ได้​กล่าว​ไป. นอก​เหนือ​จาก​การ​ให้​คำ​แนะ​นำ​แก้ไข​ซึ่ง​จำเป็น​ใน​บาง​ครั้ง วาระ​โอกาส​ดัง​กล่าว​เน้น​เกี่ยว​กับ​ผล​ประโยชน์​และ​พระ​พร​ที่​เป็น​ผล​มา​จาก​การ​บรรลุ​ข้อ​เรียก​ร้อง​ของ​พระเจ้า. มี​การ​ให้​คำ​ชมเชย​สำหรับ​การ​งาน​ที่​ดี​ที่​เขา​ได้​ทำ​และ​หนุน​กำลังใจ​ให้​อด​ทน. ไพร่พล​พระเจ้า​ควร​ออก​จาก​ที่​ประชุม​ด้วย​หัวใจ​ชื่น​บาน​เนื่อง​ด้วย​คำ​สั่ง​สอน​ที่​เสริม​สร้าง​ซึ่ง​เขา​ได้​รับ​จาก​พระ​คำ​ของ​พระเจ้า.—เฮ็บราย 10:24, 25.

การ​ชุมนุม​อัน​น่า​ยินดี​อีก​วาระ​หนึ่ง

8, 9. มี​การ​ชุมนุม​กัน​เป็น​พิเศษ​อะไร​ใน​วัน​ที่​สอง​ของ​เดือน​เจ็ด และ​มี​ผล​เช่น​ไร​ต่อ​ไพร่พล​พระเจ้า?

8 ใน​วัน​ที่​สอง​ของ​เดือน​พิเศษ​นั้น “คน​หัวหน้า​ใน​เชื้อ​วงศ์​บิดา​ทั้ง​หลาย​ของ​พวก​ยิศราเอล, กับ​พวก​ปุโรหิต, และ​พวก​เลวี, ได้​พา​กัน​มา​หา​เอษรา​อาลักษณ์, เพื่อ​จะ​ได้​ศึกษา: ให้​เข้าใจ​ข้อ​ความ​ใน​บท​พระ​บัญญัติ​นั้น.” (นะเฮมยา 8:13) เอษรา​มี​คุณวุฒิ​เหมาะ​ที่​จะ​นำ​การ​ประชุม​นี้ เนื่อง​จาก​ท่าน “ได้​สำรวม​ตั้งใจ​แสวง​หา​ใน​บท​พระ​บัญญัติ​ของ​พระ​ยะโฮวา​เพื่อ​จะ​ได้​ประพฤติ​ตาม, และ​เพื่อ​จะ​ได้​เอา​บท​พระ​บัญญัติ​และ​ข้อ​ตัดสิน​ทั้ง​ปวง​นั้น​สอน​ให้​พวก​ยิศราเอล​แจ่ม​แจ้ง​ขึ้น.” (เอษรา 7:10) ไม่​ต้อง​สงสัย​เลย​ว่า การ​ประชุม​นี้​เน้น​อย่าง​เด่น​ชัด​ถึง​ขอบ​เขต​ต่าง ๆ ที่​ไพร่พล​พระเจ้า​จำ​ต้อง​ปฏิบัติ​ให้​สอดคล้อง​ลง​รอย​กับ​คำ​สัญญา​ไมตรี​แห่ง​พระ​บัญญัติ​ยิ่ง​ขึ้น. เรื่อง​ที่​ต้อง​ให้​ความ​สนใจ​ก่อน​สิ่ง​อื่น​ใด​ได้​แก่​ความ​จำเป็น​ต้อง​เตรียม​การ​ให้​พร้อม​มูล​สำหรับ​การ​ฉลอง​เทศกาล​ตั้ง​ทับ​อาศัย​ที่​กำลัง​จะ​มา​ถึง.

9 ได้​มี​การ​จัด​เทศกาล​นี้​ซึ่ง​ฉลอง​นาน​หนึ่ง​สัปดาห์​ได้​อย่าง​ถูก​ต้อง โดย​ที่​ทุก​คน​พัก​อาศัย​อยู่​ใน​เพิง​ชั่ว​คราว​ซึ่ง​ทำ​จาก​กิ่ง​ไม้​และ​ใบ​ไม้​ของ​ต้น​ไม้​ชนิด​ต่าง ๆ. ประชาชน​ตั้ง​กระท่อม​เหล่า​นี้​บน​ดาดฟ้า​หลังคา​บ้าน, ที่​ลาน​บ้าน, ที่​ลาน​พระ​วิหาร, และ​ที่​ลาน​เมือง​ของ​กรุง​ยะรูซาเลม. (นะเฮมยา 8:15, 16) ช่าง​เป็น​โอกาส​ที่​ดี​สัก​เพียง​ไร​ที่​ได้​รวบ​รวม​ผู้​คน​เข้า​มา​อยู่​ด้วย​กัน​และ​มี​การ​อ่าน​จาก​พระ​บัญญัติ​ของ​พระเจ้า​ให้​พวก​เขา​ฟัง! (เทียบ​กับ​พระ​บัญญัติ 31:10-13.) ได้​มี​การ​ทำ​อย่าง​นี้​ทุก​วัน “ตั้ง​แต่​วัน​แรก​จน​ถึง​วัน​ที่​สุด” ของ​เทศกาล​นั้น ยัง​ผล​ให้​ไพร่พล​พระเจ้า​มี “ความ​ยินดี​เป็น​อัน​มาก.”—นะเฮมยา 8:17, 18.

เรา​ไม่​ควร​ละเลย​ราชนิเวศ​ของ​พระเจ้า

10. เหตุ​ใด​จึง​จัด​ให้​มี​การ​ชุมนุม​กัน​เป็น​พิเศษ​ใน​วัน​ที่ 24 เดือน​เจ็ด?

10 มี​เวลา​และ​สถาน​ที่​ที่​เหมาะ​สม​ที่​จะ​แก้ไข​ข้อ​บกพร่อง​ร้ายแรง​ใน​ท่ามกลาง​ไพร่พล​พระเจ้า. ดู​เหมือน​ว่า​เนื่อง​จาก​ตระหนัก​ว่า​ตอน​นี้​แหละ​คือ​เวลา​อัน​เหมาะ​ดัง​กล่าว เอษรา​และ​นะเฮมยา​จึง​จัด​ให้​มี​วัน​หนึ่ง​สำหรับ​การ​ถือ​ศีล​อด​อาหาร​คือ​ใน​วัน​ที่ 24 ของ​เดือน​ทิชรี. มี​การ​อ่าน​พระ​บัญญัติ​ของ​พระเจ้า​กัน​อีก​ครั้ง และ​ประชาชน​สารภาพ​บาป​ของ​ตน. จาก​นั้น ชาว​เลวี​ทบทวน​ถึง​การ​ปฏิบัติ​ด้วย​ความ​เมตตา​ของ​พระเจ้า​ต่อ​ไพร่พล​ที่​ดื้อดึง​ของ​พระองค์, ถวาย​คำ​สรรเสริญ​อัน​ไพเราะ​แด่​พระ​ยะโฮวา, และ​ทำ “สัตย์​สาบาน” โดย​มี​เหล่า​เจ้านาย, ชาว​เลวี, และ​พวก​ปุโรหิต​ประทับ​ตรา​เป็น​พยาน.—นะเฮมยา 9:1-38.

11. ชาว​ยิว​ปฏิญาณ​ตัว​ด้วย​คำ “สัตย์​สาบาน” อะไร?

11 ผู้​คน​โดย​รวม​ได้​ให้​คำ​ปฏิญาณ​ว่า​จะ​ปฏิบัติ​ตาม​คำ “สัตย์​สาบาน” เป็น​ลายลักษณ์​อักษร. พวก​เขา​จะ “ดำเนิน​ตาม​ธรรม​บัญญัติ​ของ​พระเจ้า” องค์​เที่ยง​แท้. และ​พวก​เขา​เห็น​พ้อง​ต้อง​กัน​ว่า​จะ​ไม่​ผูก​พัน​โดย​การ​สมรส​กับ “ชน​ชาติ​ทั้ง​หลาย​ของ​แผ่นดิน​นั้น.” (นะเฮมยา 10:28-30, ฉบับ​แปล​ใหม่) นอก​จาก​นั้น ชาว​ยิว​ถือ​เป็น​พันธะ​ที่​เขา​จะ​ต้อง​ถือ​รักษา​ซะบาโต, บริจาค​เงิน​เป็น​ประจำ​ทุก​ปี​เพื่อ​สนับสนุน​การ​นมัสการ​แท้, จัด​หา​ไม้​เพื่อ​ใช้​ที่​แท่น​บูชา, ถวาย​ลูก​หัวปี​จาก​ฝูง​ปศุสัตว์​ของ​ตน, และ​นำ​เอา​ผล​แรก​แห่ง​ที่​ดิน​ของ​ตน​มา​ยัง​ห้อง​โถง​ของ​พระ​วิหาร. เห็น​ได้​ชัด​ว่า พวก​เขา​ตั้งใจ​แน่วแน่​ว่า “จะ​ไม่​ละ​ทิ้ง​โบสถ์​วิหาร​ของ​พระเจ้า​เลย.”—นะเฮมยา 10:32-39.

12. การ​ไม่​ละเลย​พระ​นิเวศ​ของ​พระเจ้า​ใน​ทุก​วัน​นี้​หมาย​รวม​ถึง​อะไร?

12 ทุก​วัน​นี้ ไพร่พล​ของ​พระ​ยะโฮวา​ต้อง​ระวัง​ไม่​ละเลย​สิทธิ​พิเศษ​แห่ง​การ “ถวาย​การ​รับใช้​อัน​ศักดิ์สิทธิ์” ณ ลาน​พระ​วิหาร​ฝ่าย​วิญญาณ​อัน​ยิ่ง​ใหญ่​ของ​พระ​ยะโฮวา. (วิวรณ์ 7:15, ล.ม.) ทั้ง​นี้​ย่อม​รวม​ไป​ถึง​การ​อธิษฐาน​เป็น​ประจำ​อย่าง​ที่​ออก​มา​จาก​หัวใจ​ทูล​ขอ​ให้​การ​นมัสการ​พระ​ยะโฮวา​ก้าว​รุด​หน้า​ไป. การ​ดำเนิน​ชีวิต​ประสาน​กับ​คำ​อธิษฐาน​เช่น​นั้น​เรียก​ร้อง​ให้​มี​การ​เตรียม​ตัว​สำหรับ​การ​ประชุม​คริสเตียน​และ​การ​มี​ส่วน​ร่วม​ใน​การ​ประชุม, ร่วม​ใน​การ​จัด​เตรียม​เพื่อ​การ​ประกาศ​ข่าว​ดี, และ​ช่วย​ผู้​สนใจ​โดย​การ​กลับ​เยี่ยม​เยียน และ​ถ้า​เป็น​ไป​ได้​ก็​ช่วย​เขา​โดย​นำ​การ​ศึกษา​คัมภีร์​ไบเบิล​กับ​เขา. หลาย​คน​ที่​ไม่​ต้องการ​ละเลย​พระ​นิเวศ​ของ​พระเจ้า​บริจาค​เพื่อ​สนับสนุน​งาน​ประกาศ​และ​เพื่อ​การ​บำรุง​รักษา​สถาน​นมัสการ​แท้. นอก​จาก​นี้ เรา​ก็​อาจ​ให้​การ​สนับสนุน​การ​ก่อ​สร้าง​หอ​ประชุม​ซึ่ง​มี​ความ​จำเป็น​เร่ง​ด่วน​ใน​หลาย ๆ แห่ง​ได้​ด้วย ตลอด​จน​ช่วย​รักษา​หอ​ประชุม​ให้​สะอาด​และ​เรียบร้อย. แนว​ทาง​สำคัญ​ที่​จะ​แสดง​ความ​รัก​เพื่อ​พระ​นิเวศ​ฝ่าย​วิญญาณ​ของ​พระเจ้า​ได้​แก่​การ​ทำ​งาน​เพื่อ​ส่ง​เสริม​สันติ​สุข​ใน​ท่ามกลาง​เพื่อน​ร่วม​ความ​เชื่อ​และ​ช่วยเหลือ​ผู้​ที่​ต้องการ​ความ​ช่วยเหลือ​ทั้ง​ทาง​วัตถุ​และ​ฝ่าย​วิญญาณ.—มัดธาย 24:14; 28:19, 20; เฮ็บราย 13:15, 16.

การ​เฉลิม​ฉลอง​อัน​น่า​ยินดี

13. เรื่อง​เร่ง​ด่วน​อะไร​ที่​ต้อง​เอา​ใจ​ใส่​ก่อน​จะ​เฉลิม​ฉลอง​กำแพง​กรุง​ยะรูซาเลม​ได้ และ​หลาย​คน​วาง​ตัว​อย่าง​ที่​ดี​อะไร?

13 คำ “สัตย์​สาบาน” ที่​ได้​มี​การ​ประทับ​ตรา​รับรอง​ใน​สมัย​นะเฮมยา​เตรียม​ไพร่พล​พระเจ้า​ใน​คราว​โบราณ​ให้​พร้อม​สำหรับ​วัน​แห่ง​การ​เฉลิม​ฉลอง​กำแพง​กรุง​ยะรูซาเลม. แต่​ยัง​คง​มี​เรื่อง​สำคัญ​อีก​เรื่อง​หนึ่ง​ที่​ต้อง​เอา​ใจ​ใส่. ใน​เมื่อ​ตอน​นี้​เมือง​มี​กำแพง​ขนาด​ใหญ่​ล้อม​รอบ​พร้อม​กับ​ประตู​เมือง 12 ประตู กรุง​ยะรูซาเลม​จึง​จำเป็น​ต้อง​มี​ประชากร​เพิ่ม​ขึ้น. แม้​ว่า​ชาว​ยิศราเอล​จำนวน​หนึ่ง​อาศัย​อยู่​ที่​นั่น แต่ “เมือง​นั้น​โต​ใหญ่​แต่​ผู้​คน​ก็​น้อย.” (นะเฮมยา 7:4) เพื่อ​แก้​ปัญหา​นี้ ประชาชน “ได้​จับ​ฉลาก​กัน, กำหนด​สิบ​คน​ให้​คน​หนึ่ง​มา​อาศัย​อยู่​ใน​กรุง​ยะรูซาเลม​เมือง​บริสุทธิ์.” การ​ตอบรับ​อย่าง​เต็ม​ใจ​ต่อ​การ​จัด​เตรียม​นี้​กระตุ้น​ประชาชน​ให้​อวย​พร​แก่ “ชาย​ทุก​คน, ที่​มี​น้ำใจ​ยอม​ถวาย​ตัว​มา​อาศัย​อยู่​ใน​กรุง​ยะรูซาเลม.” (นะเฮมยา 11:1, 2) ช่าง​เป็น​ตัว​อย่าง​ที่​ดี​จริง ๆ สำหรับ​ผู้​นมัสการ​แท้​ใน​ทุก​วัน​นี้​ซึ่ง​สภาพการณ์​ใน​ชีวิต​เปิด​โอกาส​ให้​เขา​ย้าย​ไป​ยัง​ที่​ที่​มี​ความ​ต้องการ​ความ​ช่วยเหลือ​จาก​คริสเตียน​อาวุโส​มาก​กว่า!

14. เกิด​อะไร​ขึ้น​ใน​วัน​ฉลอง​กำแพง​กรุง​ยะรูซาเลม?

14 ไม่​ช้า​ไม่​นาน​ก็​เริ่ม​มี​การ​เตรียม​การ​ที่​สำคัญ​ยิ่ง​สำหรับ​วัน​อัน​ยิ่ง​ใหญ่​แห่ง​การ​เฉลิม​ฉลอง​กำแพง​กรุง​ยะรูซาเลม. มี​การ​รวบ​รวม​นัก​ดนตรี​และ​นัก​ร้อง​จาก​เมือง​ต่าง ๆ แห่ง​ยูดา​ที่​อยู่​โดย​รอบ. นัก​ร้อง​นัก​ดนตรี​เหล่า​นี้​รวม​ตัว​กัน​เป็น​คณะ​นัก​ร้อง​ถวาย​คำ​สรรเสริญ​คณะ​ใหญ่​สอง​คณะ แต่​ละ​คณะ​มี​ขบวน​แห่​ตาม​หลัง. (นะเฮมยา 12:27-31, 36, 38) คณะ​นัก​ร้อง​และ​ขบวน​แห่​เริ่ม​ที่​จุด​หนึ่ง​ของ​กำแพง​เมือง​ที่​ไกล​ที่​สุด​จาก​พระ​วิหาร อาจ​เป็น​ได้​ว่า​เริ่ม​ต้น​กัน​ที่​ประตู​ซอก​เขา และ​เดิน​ขบวน​แห่​ใน​ทิศ​ทาง​ตรง​กัน​ข้าม​ไป​จน​กระทั่ง​มา​บรรจบ​กัน​ที่​พระ​นิเวศ​ของ​พระเจ้า. “ใน​วัน​นั้น​เขา​ได้​ถวาย​เครื่อง​บูชา​เป็น​การ​ใหญ่, มี​ใจ​โสมนัส​ยินดี: เหตุ​ว่า​พระองค์​ได้​ทรง​บันดาล​ให้​เขา​มี​ใจ​ชื่นชม​ด้วย​ความ​ยินดี​อัน​ใหญ่​ยิ่ง: บุตร​ภรรยา​ของ​เขา​ได้​มี​ใจ​ยินดี​ด้วย: และ​เสียง​ความ​ยินดี​แห่ง​ชาว​ยะรูซาเลม​นั้น​มี​คน​ได้​ยิน​ได้​แต่​ไกล.”—นะเฮมยา 12:43.

15. เหตุ​ใด​การ​อุทิศ​กำแพง​กรุง​ยะรูซาเลม​ไม่​ใช่​เหตุ​แห่ง​ความ​ยินดี​ถาวร?

15 คัมภีร์​ไบเบิล​ไม่​ได้​บอก​วัน​ที่​ของ​การ​ฉลอง​ที่​น่า​ยินดี​นี้. ไม่​มี​ข้อ​สงสัย​ว่า หาก​ไม่​ใช่​จุด​สุด​ยอด การ​ฉลอง​นี้​ก็​นับ​เป็น​เหตุ​การณ์​เด่น​ครั้ง​หนึ่ง​ใน​การ​บูรณะ​กรุง​ยะรูซาเลม. แน่นอน ยัง​มี​งาน​สร้าง​อีก​มาก​มาย​ที่​ต้อง​ทำ​ภาย​ใน​กรุง. ใน​เวลา​ต่อ​มา ประชากร​แห่ง​ยะรูซาเลม​สูญ​เสีย​ฐานะ​ที่​ดี​ฝ่าย​วิญญาณ​ของ​ตน. ตัว​อย่าง​เช่น เมื่อ​นะเฮมยา​ไป​เยือน​กรุง​นี้​ใน​ครั้ง​ที่​สอง ท่าน​พบ​ว่า​พระ​นิเวศ​ของ​พระเจ้า​ถูก​ละเลย​อีก และ​ชาว​ยิศราเอล​ก็​กลับ​ไป​สมรส​กับ​หญิง​ชาว​นอก​รีต​อีก. (นะเฮมยา 13:6-11, 15, 23) ข้อ​เขียน​ของ​ผู้​พยากรณ์​มาลาคี​ยืน​ยัน​สภาพการณ์​ไม่​ดี​อย่าง​เดียว​กัน​นี้. (มาลาคี 1:6-8; 2:11; 3:8) ดัง​นั้น การ​อุทิศ​กำแพง​กรุง​ยะรูซาเลม​ไม่​ใช่​เหตุ​แห่ง​ความ​ยินดี​ถาวร.

เหตุ​แห่ง​ความ​ยินดี​ถาวร

16. เหตุ​การณ์​อะไร​อัน​เป็น​จุด​สุด​ยอด​ที่​ไพร่พล​พระเจ้า​ตั้ง​ตา​คอย?

16 ทุก​วัน​นี้ ไพร่พล​พระ​ยะโฮวา​ปรารถนา​อย่าง​ยิ่ง​ให้​เวลา​ที่​พระเจ้า​จะ​ทรง​มี​ชัย​เหนือ​ศัตรู​ทั้ง​สิ้น​ของ​พระองค์​มา​ถึง. เหตุ​การณ์​นี้​จะ​เริ่ม​ต้น​ด้วย​การ​ทำลาย “บาบูโลน​ใหญ่” อัน​เป็น​เมือง​โดย​นัย​ที่​เป็น​แหล่ง​รวม​ของ​ศาสนา​เท็จ​ทุก​รูป​แบบ. (วิวรณ์ 18:2, 8) ความ​พินาศ​ของ​ศาสนา​เท็จ​จะ​เป็น​ช่วง​แรก​ของ​ความ​ทุกข์​ลำบาก​ครั้ง​ใหญ่​ที่​กำลัง​จะ​มา​ถึง. (มัดธาย 24:21, 22) เหตุ​การณ์​ที่​สำคัญ​อย่าง​ยิ่ง​อีก​เหตุ​การณ์​หนึ่ง​ที่​รอ​อยู่​ข้าง​หน้า​เรา​ก็​คือ การ​อภิเษก​สมรส​ทาง​ภาค​สวรรค์​ของ​พระ​เยซู​คริสต์​เจ้า​กับ​เจ้าสาว​ของ​พระองค์​ซึ่ง​ก็​คือ 144,000 คน​ที่​เป็น​ประชากร​แห่ง “ยะรูซาเลม​ใหม่.” (วิวรณ์ 19:7; 21:2) เรา​ไม่​สามารถ​บอก​ได้​อย่าง​แน่ชัด​ว่า​การ​อภิเษก​สมรส​ที่​นับ​เป็น​จุด​สุด​ยอด​นี้​จะ​สำเร็จ​ครบ​ถ้วน​เมื่อ​ใด แต่​สิ่ง​ที่​แน่นอน​ก็​คือ​นี่​จะ​เป็น​เหตุ​การณ์​อัน​น่า​ยินดี.—โปรด​ดู​หอสังเกตการณ์ 15 สิงหาคม 1990 หน้า 30, 31.

17. เรา​ทราบ​อะไร​เกี่ยว​กับ​ความ​สำเร็จ​ครบ​ถ้วน​ของ​ยะรูซาเลม​ใหม่?

17 เรา​ทราบ​ว่า​ความ​สำเร็จ​ครบ​ถ้วน​ของ​ยะรูซาเลม​ใหม่​จวน​จะ​ถึง​อยู่​แล้ว. (มัดธาย 24:3, 7-14; วิวรณ์ 12:12) ไม่​เหมือน​กับ​กรุง​ยะรูซาเลม​ทาง​แผ่นดิน​โลก ยะรูซาเลม​ใหม่​จะ​ไม่​เป็น​เหตุ​แห่ง​ความ​ผิด​หวัง. ทั้ง​นี้​เพราะ​ประชากร​ทั้ง​หมด​ของ​ยะรูซาเลม​ใหม่​เป็น​เหล่า​สาวก​ของ​พระ​เยซู​คริสต์​ที่​ได้​รับ​การ​เจิม​โดย​พระ​วิญญาณ​ซึ่ง​ถูก​ทดสอบ​และ​กลั่นกรอง​มา​แล้ว. เมื่อ​เสีย​ชีวิต​ด้วย​ความ​ซื่อ​สัตย์ แต่​ละ​คน​ก็​จะ​ได้​พิสูจน์​ตัว​เอง​ว่า​ภักดี​ตลอด​ไป​ต่อ​พระ​ยะโฮวา​พระเจ้า​ผู้​เป็น​องค์​บรม​มหิศร​แห่ง​เอกภพ. เรื่อง​นี้​มี​ความหมาย​สำคัญ​ยิ่ง​สำหรับ​มนุษยชาติ​ที่​เหลือ ทั้ง​คน​เป็น​และ​คน​ตาย!

18. เหตุ​ใด​เรา​ควร ‘ยินดี​ปรีดา และ​ปีติ​ชื่นชม​ตลอด​ไป’?

18 ขอ​ให้​พิจารณา​ถึง​สิ่ง​ที่​จะ​เกิด​ขึ้น​เมื่อ​ยะรูซาเลม​ใหม่​หัน​มา​เอา​ใจ​ใส่​คน​ทั้ง​หลาย​ที่​แสดง​ความ​เชื่อ​ใน​เครื่อง​บูชา​ไถ่​ของ​พระ​เยซู. อัครสาวก​โยฮัน​เขียน​ดัง​นี้: “นี่​แน่ะ! พลับพลา​ของ​พระเจ้า​อยู่​กับ​มนุษยชาติ และ​พระองค์​จะ​สถิต​กับ​เขา และ​พวก​เขา​จะ​เป็น​ชน​ชาติ​ต่าง ๆ ของ​พระองค์. และ​พระเจ้า​เอง​จะ​ทรง​อยู่​กับ​เขา. และ​พระองค์​จะ​ทรง​เช็ด​น้ำตา​ทุก​หยด​จาก​ตา​ของ​พวก​เขา และ​ความ​ตาย​จะ​ไม่​มี​อีก​ต่อ​ไป ทั้ง​ความ​ทุกข์​โศก​หรือ​เสียง​ร้อง​หรือ​ความ​เจ็บ​ปวด​จะ​ไม่​มี​อีก​เลย. สิ่ง​ที่​เคย​มี​อยู่​เดิม​นั้น​ผ่าน​พ้น​ไป​แล้ว.” (วิวรณ์ 21:2-4, ล.ม.) นอก​จาก​นั้น พระเจ้า​จะ​ทรง​ใช้​การ​จัด​เตรียม​ที่​มี​ลักษณะ​เหมือน​เมือง​นี้​เพื่อ​ยก​มนุษยชาติ​สู่​ความ​เป็น​มนุษย์​สมบูรณ์. (วิวรณ์ 22:1, 2) ช่าง​เป็น​เหตุ​ผล​ที่​ยอด​เยี่ยม​สัก​เพียง​ไร​ที่​จะ ‘ยินดี​ปรีดา และ​ปีติ​ชื่นชม​ตลอด​ไป​ใน​สิ่ง​ที่​พระเจ้า​กำลัง​สร้าง​อยู่’!—ยะซายา 65:18, ล.ม.

19. อุทยาน​ฝ่าย​วิญญาณ​ที่​คริสเตียน​ถูก​รวบ​รวม​เข้า​มา​อยู่​ด้วย​กัน​คือ​อะไร?

19 อย่าง​ไร​ก็​ตาม มนุษย์​ที่​กลับ​ใจ​ไม่​ต้อง​คอย​จน​ถึง​ตอน​นั้น​เพื่อ​จะ​ได้​รับ​การ​ช่วยเหลือ​จาก​พระเจ้า. ใน​ปี 1919 พระ​ยะโฮวา​ทรง​เริ่ม​รวบ​รวม​สมาชิก​กลุ่ม​สุด​ท้าย​แห่ง​ชน 144,000 คน​เข้า​สู่​อุทยาน​ฝ่าย​วิญญาณ​อัน​เป็น​ที่​อุดม​ไป​ด้วย​ผล​พระ​วิญญาณ​ของ​พระเจ้า เป็น​ต้น​ว่า​ความ​รัก, ความ​ยินดี, และ​สันติ​สุข. (ฆะลาเตีย 5:22, 23) ลักษณะ​อัน​โดด​เด่น​ประการ​หนึ่ง​ของ​อุทยาน​ฝ่าย​วิญญาณ​นี้​ได้​แก่​ความ​เชื่อ​ของ​ผู้​ถูก​เจิม​ที่​อยู่​ใน​อุทยาน​ดัง​กล่าว​นี้ ซึ่ง​ได้​เกิด​ผล​อย่าง​น่า​อัศจรรย์​ใจ​ใน​ฐานะ​หัวหอก​ใน​การ​ประกาศ​ข่าว​ดี​เรื่อง​ราชอาณาจักร​ของ​พระเจ้า​ไป​ทั่ว​แผ่นดิน​โลก​ที่​มี​ผู้​คน​อาศัย. (มัดธาย 21:43; 24:14) ผล​ก็​คือ “แกะ​อื่น” เกือบ​หก​ล้าน​คน​ซึ่ง​มี​ความ​หวัง​ทาง​แผ่นดิน​โลก​ก็​ได้​รับ​อนุญาต​ให้​เข้า​สู่​อุทยาน​ฝ่าย​วิญญาณ​และ​เพลิดเพลิน​กับ​การ​งาน​ที่​เกิด​ผล​ด้วย​เช่น​กัน. (โยฮัน 10:16) คน​เหล่า​นี้​มี​คุณวุฒิ​สำหรับ​งาน​นี้​โดย​การ​อุทิศ​ตัว​เอง​แด่​พระ​ยะโฮวา​พระเจ้า​โดย​อาศัย​ความ​เชื่อ​ที่​เขา​มี​ใน​เครื่อง​บูชา​ไถ่​ของ​พระ​บุตร​ของ​พระองค์ คือ​พระ​เยซู​คริสต์. การ​ที่​เขา​คบหา​สมาคม​กับ​คน​ที่​คาด​ว่า​จะ​เป็น​สมาชิก​ของ​ยะรูซาเลม​ใหม่​นับ​เป็น​พระ​พร​อย่าง​แท้​จริง. ฉะนั้น โดย​การ​ที่​พระองค์​ทรง​ดำเนิน​กับ​คริสเตียน​ผู้​ถูก​เจิม พระ​ยะโฮวา​ได้​ทรง​วาง​รากฐาน​ที่​มั่นคง​ไว้​สำหรับ “แผ่นดิน​โลก​ใหม่” อัน​ได้​แก่​สังคม​มนุษย์​ที่​ยำเกรง​พระเจ้า​ซึ่ง​จะ​ได้​รับ​อาณา​เขต​ทาง​แผ่นดิน​โลก​ของ​ราชอาณาจักร​ฝ่าย​สวรรค์​เป็น​มรดก.—ยะซายา 65:17; 2 เปโตร 3:13.

20. ยะรูซาเลม​ใหม่​จะ​มี​สภาพ​สม​กับ​ความหมาย​ของ​ชื่อ​เมือง​อย่าง​ไร?

20 อีก​ไม่​ช้า สภาพ​อัน​เปี่ยม​สันติ​สุข​ที่​ไพร่พล​ของ​พระ​ยะโฮวา​มี​เวลา​นี้​ใน​อุทยาน​ฝ่าย​วิญญาณ​จะ​มี​อยู่​ใน​อุทยาน​ใน​ความหมาย​ตาม​ตัว​อักษร​บน​แผ่นดิน​โลก. นั่น​จะ​เกิด​ขึ้น​เมื่อ​ยะรูซาเลม​ใหม่​ลง​มา​จาก​สวรรค์​เพื่อ​อวย​พร​แก่​มนุษยชาติ. ไพร่พล​พระเจ้า​จะ​ประสบ​สภาพ​อัน​มี​สันติ​สุข​สอง​ต่อ​ตาม​ที่​ทรง​สัญญา​ไว้​ที่​ยะซายา 65:21-25. ใน​ฐานะ​เป็น​ผู้​นมัสการ​พระ​ยะโฮวา​อย่าง​เป็น​น้ำ​หนึ่ง​ใจ​เดียว​กัน​ใน​อุทยาน​ฝ่าย​วิญญาณ ผู้​ถูก​เจิม​ยัง​จะ​ต้อง​รับ​เอา​ตำแหน่ง​ของ​ตน​ใน​ยะรูซาเลม​ใหม่​ฝ่าย​สวรรค์ และ​คน​ที่​เป็น “แกะ​อื่น” ก็​กำลัง​ประสบ​สันติ​สุข​ที่​พระเจ้า​ประทาน​ให้​อยู่​ใน​ขณะ​นี้. และ​สันติ​สุข​เช่น​นั้น​จะ​แผ่​ขยาย​ไป​เป็น​อุทยาน​ตาม​ตัว​อักษร ซึ่ง​เมื่อ​ถึง​เวลา​นั้น ‘พระทัย​ประสงค์​ของ​พระเจ้า​จะ​สำเร็จ​บน​แผ่นดิน​โลก​ทั้ง​สิ้น​เช่น​เดียว​กับ​ที่​สำเร็จ​ใน​สวรรค์.’ (มัดธาย 6:10) ใช่​แล้ว เมือง​ฝ่าย​สวรรค์​อัน​รุ่ง​โรจน์​ของ​พระเจ้า​จะ​สม​กับ​ที่​ได้​ชื่อ​ว่า​ยะรูซาเลม​ใน​ฐานะ ‘รากฐาน​อัน​หนักแน่น​แห่ง​สันติ​สุข​สอง​ต่อ.’ ยะรูซาเลม​ฝ่าย​สวรรค์​จะ​ตั้ง​อยู่​เป็น​เกียรติยศ​อัน​ควร​คู่​กับ​คำ​สรรเสริญ​ตลอด​ไป​แก่​พระ​ผู้​สร้าง​องค์​ยิ่ง​ใหญ่ พระ​ยะโฮวา​พระเจ้า และ​แก่​พระ​เยซู​คริสต์​องค์​กษัตริย์​ผู้​ทรง​เป็น​เจ้าบ่าว.

คุณ​จำ​ได้​ไหม?

▫ มี​การ​ทำ​อะไร​ให้​สำเร็จ​เมื่อ​นะเฮมยา​รวบ​รวม​ประชาชน​ให้​มา​ร่วม​ชุมนุม​กัน​ใน​กรุง​ยะรูซาเลม?

▫ ชาว​ยิว​ใน​คราว​โบราณ​ต้อง​ทำ​อะไร​เพื่อ​จะ​ไม่​ได้​ละเลย​พระ​นิเวศ​ของ​พระเจ้า และ​เรา​ได้​รับ​การ​กระตุ้น​เตือน​ให้​ทำ​อะไร?

▫ “ยะรูซาเลม” เกี่ยว​ข้อง​อย่าง​ไร​กับ​การ​นำ​มา​ซึ่ง​ความ​ยินดี​และ​สันติ​สุข​ถาวร?

[แผนที่​หน้า 23]

(รายละเอียดดูจากวารสาร)

ประตู​ต่าง ๆ ของ​กรุง​ยะรูซาเลม

ตัว​เลข​บอก​ระดับ​สูง​ใน​ปัจจุบัน​เป็น​เมตร

ประตู​ปลา

ประตู​กรุง​เก่า

ประตู​เอฟรายิม

ประตู​มุม

กำแพง​กว้าง

ลาน​เมือง

ประตู​ซอก​เขา

แขวง​ที่​สอง

กำแพง​ด้าน​เหนือ​ใน​ตอน​แรก

เมือง​ของ​ดาวิด

ประตู​หยากเยื่อ

หุบเขา​ฮินนอม

พระ​ราชวัง

ประตู​แกะ

ประตู​คุก

บริเวณ​พระ​วิหาร

ประตู​ตรวจ​พล

ประตู​ม้า

โอเฟล

ลาน​เมือง

ประตู​น้ำ

น้ำพุ​ลำธาร​ฆีโฮน

ประตู​น้ำ​พุ

สวน​หลวง

เอนโรเฆล

ซอก​เขาตุโร (กลาง)

ลำธารเกตโรน

740

730

730

750

770

770

750

730

710

690

670

620

640

660

680

700

720

740

730

710

690

670

ส่วน​ที่​คง​เป็น​ขอบ​เขต​ของ​กำแพง​กรุง​ยะรูซาเลม​ใน​คราว​การ​ทำลาย​กรุง​นี้​และ​เมื่อ​นะเฮมยา​นำ​ใน​การ​บูรณะ​กำแพง​เมือง

    หนังสือภาษาไทย (1971-2026)
    ออกจากระบบ
    เข้าสู่ระบบ
    • ไทย
    • แชร์
    • การตั้งค่า
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • เงื่อนไขการใช้งาน
    • นโยบายการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล
    • การตั้งค่าความเป็นส่วนตัว
    • JW.ORG
    • เข้าสู่ระบบ
    แชร์