ศาสนาคริสเตียนแผ่ขยายสู่เอเชียน้อย
ในศตวรรษแรกแห่งสากลศักราช มีประชาคมคริสเตียนหลายประชาคมเจริญรุ่งเรืองอยู่ในเอเชียน้อย (ดินแดนซึ่งส่วนใหญ่เป็นประเทศตุรกีในปัจจุบัน). ชาวยิวและชาวต่างชาติจำนวนมากตอบรับข่าวสารของคริสเตียน. พจนานุกรมคัมภีร์ไบเบิลเล่มหนึ่งกล่าวว่า “นอกจากซีเรีย-ปาเลสไตน์แล้ว ก็มีเอเชียน้อยนี่แหละที่ขบวนการคริสเตียนได้เจริญก้าวหน้าก่อนที่อื่นใดและมากที่สุด.”
เราสามารถมองเห็นภาพรวมของการแผ่ขยายศาสนาคริสเตียนในดินแดนแถบนี้โดยปะติดปะต่อข้อมูลจากแหล่งต่าง ๆ เข้าด้วยกัน. ขอให้เรามาดูว่าเราจะได้ประโยชน์จากการพิจารณาข้อมูลที่มีอยู่ได้อย่างไร.
คริสเตียนรุ่นแรกในเอเชียน้อย
เหตุการณ์สำคัญครั้งแรกของการแผ่ขยายศาสนาคริสเตียนไปสู่เอเชียน้อยเกิดขึ้นในวันเพนเทคอสต์ปีสากลศักราช 33 เมื่อฝูงชนที่ใช้ภาษาต่าง ๆ กันได้มาชุมนุมที่กรุงเยรูซาเลม ซึ่งในชนกลุ่มนี้ก็มีชาวยิวที่อาศัยอยู่นอกดินแดนปาเลสไตน์และคนต่างชาติที่เปลี่ยนมานับถือศาสนายิวรวมอยู่ด้วย. เหล่าอัครสาวกของพระเยซูได้ประกาศข่าวดีแก่แขกเมืองเหล่านี้. บันทึกทางประวัติศาสตร์กล่าวว่ามีบางคนมาจากกัปปะโดเกีย, ปนโทส (ปนโต), แคว้นเอเชีย (อาเซีย),a ฟรีเกีย (ฟรูเกีย), และปัมฟีเลีย (ปัมฟูเลีย) ซึ่งทั้งหมดเป็นพื้นที่ส่วนใหญ่ของเอเชียน้อย. ผู้ฟังประมาณ 3,000 คนตอบรับข่าวสารคริสเตียนและรับบัพติสมา. เมื่อพวกเขาเดินทางกลับบ้านเกิดเมืองนอน พวกเขาได้นำความเชื่อใหม่ของตนไปด้วย.—กิจการ 2:5-11, 41.
เราพบข้อมูลชิ้นต่อไปในบันทึกของคัมภีร์ไบเบิลเกี่ยวกับการเดินทางเผยแพร่ของอัครสาวกเปาโลในฐานะมิชชันนารีในเอเชียน้อย. ระหว่างการเดินทางรอบแรกของท่าน ซึ่งเกิดขึ้นราว ๆ ปี ส.ศ. 47/48 เปาโลกับเพื่อนร่วมทางลงเรือจากไซปรัสไปยังเอเชียน้อย โดยขึ้นฝั่งที่เปอร์เก (เประเฆ) ในปัมฟีเลีย. ในเมืองอันทิโอก (อันติโอเกีย) แห่งปิซิเดียซึ่งอยู่ห่างจากชายฝั่ง ความสำเร็จของคณะของเปาโลในการประกาศทำให้ชาวยิวเกิดความอิจฉาและต่อต้าน. เมื่อเปาโลเดินทางต่อไปทางตะวันออกเฉียงใต้สู่เมืองอิโกนิอัน ชาวยิวคนอื่น ๆ ก็วางแผนจะทำร้ายพวกมิชชันนารี. ตอนแรกชาวบ้านที่ถูกยุยงได้ง่ายแห่งเมืองลิสตรา (ลุศตรา) ซึ่งอยู่ใกล้เคียงกันนั้นได้ป่าวประกาศว่าเปาโลเป็นเทพเจ้า. แต่หลังจากชาวยิวผู้ต่อต้านจากเมืองอันทิโอกและอิโกนิอันมาถึง ชาวบ้านเหล่านั้นก็เอาหินขว้างเปาโลและปล่อยท่านไว้ให้ตาย! หลังจากประสบการณ์ครั้งนั้น เปาโลกับบาระนาบาก็เดินทางต่อไปยังเดอร์เบ (เดระเบ) ในแคว้นโรมันที่ชื่อกาลาเทียซึ่งเป็นเขตที่ประชาชนพูดภาษาลิคาโอเนีย. มีการจัดตั้งประชาคมต่าง ๆ และแต่งตั้งผู้ปกครอง. คุณจึงเห็นได้ว่าประมาณ 15 ปีหลังวันเพนเทคอสต์ปี ส.ศ. 33 ศาสนาคริสเตียนได้ถูกตั้งขึ้นอย่างมั่นคงแล้วในเอเชียน้อย.—กิจการ 13:13–14:26.
ระหว่างการเดินทางรอบที่สอง ซึ่งเกิดขึ้นราว ๆ ปี ส.ศ. 49 ถึง 52 ทีแรกคณะของเปาโลใช้เส้นทางบกเพื่อไปยังเมืองลิสตรา และคงจะผ่านเขตบ้านเกิดของท่านที่ทาร์ซัสในซิลิเซีย (ตาระโซในกิลิเกีย). หลังจากเยี่ยมพี่น้องที่เมืองลิสตราอีกครั้งหนึ่งและเดินทางขึ้นไปทางเหนือ เปาโลพยายามจะไป “กล่าวคำ” ในแคว้นบิทีเนีย (บิตุเนีย) และเอเชีย. อย่างไรก็ตาม พระวิญญาณบริสุทธิ์ห้ามไม่ให้เปาโลทำอย่างนั้น. จะมีการประกาศในเขตเหล่านั้นภายหลัง. แต่พระเจ้ากลับชี้นำเปาโลให้ผ่านไปทางตะวันตกเฉียงเหนือของเอเชียน้อยสู่เมืองโตรอัส (โตรอา) ซึ่งอยู่ริมชายฝั่ง. จากนั้น เปาโลก็ได้รับการชี้นำโดยทางนิมิตให้ไปประกาศข่าวดีในยุโรป.—กิจการ 16:1-12; 22:3.
ระหว่างการเดินทางเผยแพร่ในฐานะมิชชันนารีรอบที่สามของเปาโล ซึ่งเกิดขึ้นราว ๆ ปี ส.ศ. 52 ถึง 56 ท่านเดินทางผ่านเอเชียน้อยอีกครั้งหนึ่ง โดยไปถึงเมืองเอเฟโซส์ เมืองท่าสำคัญแห่งเอเชีย. ท่านเคยแวะที่นั่นแล้วเมื่อกลับจากการเดินทางรอบที่สอง. คริสเตียนกลุ่มหนึ่งกำลังทำงานอย่างกระตือรือร้นอยู่ในเมืองนั้น และเปาโลกับเพื่อนร่วมทางของท่านก็ร่วมทำงานกับพวกเขาเป็นเวลาราว ๆ สามปี. ระหว่างช่วงเวลานั้นมีปัญหาและอันตรายหลายอย่างเกิดขึ้น โดยเรื่องหนึ่งคือการลุกฮือที่ช่างเงินชาวเอเฟโซส์ปลุกระดมขึ้นเพื่อปกป้องธุรกิจค้าสิ่งของเกี่ยวกับศาสนาที่ให้กำไรงามของตน.—กิจการ 18:19-26; 19:1, 8-41; 20:31.
ดูเหมือนงานมิชชันนารีซึ่งอาศัยฐานที่เมืองเอเฟโซส์มีผลกระทบอันกว้างไกล. กิจการ 19:10 กล่าวว่า “ชนชาวมณฑลอาเซียทั้งชาติยูดายและชาติเฮเลนได้ยินพระคำของพระผู้เป็นเจ้า.”
ความก้าวหน้าในเอเชียน้อย
ในช่วงท้าย ๆ ที่ท่านอยู่ในเมืองเอเฟโซส์ เปาโลเขียนจดหมายไปถึงชาวโครินท์ว่า “คริสตจักร [“ประชาคม,” ล.ม.] ทั้งหลายในมณฑลอาเซียฝากคำคำนับมายังท่านทั้งหลาย.” (1 โกรินโธ 16:19) เปาโลหมายถึงประชาคมใดบ้าง? ท่านคงจะหมายถึงประชาคมในโกโลซาย, ลาโอดิเคีย, และฮีราโพลิส (ฮิราโปลี). (โกโลซาย 4:12-16) หนังสือเปาโล—เรื่องราวของท่าน (ภาษาอังกฤษ) กล่าวว่า “ดูเหมือนสมเหตุสมผลที่จะถือว่าชุมชนคริสเตียนในเมืองสเมอร์นา, เปอร์กาโมส์, ซาร์ดิส, และฟีลาเดลเฟียเกิดขึ้นเนื่องจากกิจกรรมมิชชันนารีซึ่งอาศัยฐานในเมืองเอเฟโซส์. . . . เมืองเหล่านี้ทุกเมืองอยู่ในรัศมี 120 ไมล์ (192 ก.ม.) จากเอเฟโซส์และมีถนนชั้นเยี่ยมเชื่อมต่อระหว่างกัน.”
ดังนั้น ประมาณ 20 ปีหลังจากวันเพนเทคอสต์ปี ส.ศ. 33 ประชาคมคริสเตียนจำนวนหนึ่งได้ถูกตั้งขึ้นแล้วทางตอนใต้และทางตะวันตกของเอเชียน้อย. แล้วส่วนอื่น ๆ ในเอเชียน้อยล่ะ?
ผู้ที่เปโตรเขียนจดหมายไปถึง
อัครสาวกเปโตรเขียนจดหมายฉบับแรกที่มีขึ้นโดยการดลใจของท่านหลังจากเหตุการณ์เหล่านี้ระยะหนึ่ง คือราว ๆ ปี ส.ศ. 62 ถึง 64. ท่านเขียนไปถึงคริสเตียนในปนโทส, กาลาเทีย, กัปปะโดเกีย, เอเชีย, และบิทีเนีย. จดหมายของเปโตรแสดงว่าคงจะมีประชาคมคริสเตียนในที่เหล่านั้นแล้ว เนื่องจากผู้ปกครองในประชาคมเหล่านั้นได้รับการกระตุ้นเตือนให้ “เลี้ยงฝูงแกะ.” ประชาคมเหล่านี้ก่อตั้งขึ้นเมื่อไร?—1 เปโตร 1:1; 5:1-3.
พื้นที่บางส่วนซึ่งผู้ที่เปโตรเขียนจดหมายไปถึงอาศัยอยู่ได้รับการประกาศเผยแพร่โดยเปาโล เช่น เอเชียและกาลาเทีย. อย่างไรก็ตาม ท่านไม่ได้เข้าไปในกัปปะโดเกียหรือบิทีเนีย. คัมภีร์ไบเบิลไม่ได้บอกเราว่าศาสนาคริสเตียนแผ่ขยายไปยังพื้นที่เหล่านี้โดยวิธีใด แต่อาจเป็นโดยทางชาวยิวหรือคนต่างชาติที่เปลี่ยนมานับถือศาสนายิวที่อยู่ในกรุงเยรูซาเลมเมื่อวันเพนเทคอสต์ปี ส.ศ. 33 และต่อมาได้เดินทางกลับสู่บ้านเกิดเมืองนอนของตน. ไม่ว่าจะเป็นโดยวิธีใด ราว ๆ 30 ปีหลังวันเพนเทคอสต์ ตอนที่เปโตรเขียนจดหมายของท่าน ก็ดูเหมือนว่าประชาคมต่าง ๆ ได้ “ผุดขึ้นทั่วเอเชียน้อยแล้ว” ตามคำกล่าวของผู้เชี่ยวชาญคนหนึ่ง.
ประชาคมทั้งเจ็ดแห่งพระธรรมวิวรณ์
การกบฏของชาวยิวต่อพวกโรมันทำให้กรุงเยรูซาเลมถูกทำลายในปี ส.ศ. 70. และอาจเป็นได้ที่ต่อมาคริสเตียนจากแคว้นยูเดียบางคนย้ายเข้ามาอาศัยในเอเชียน้อย.b
ตอนปลายของศตวรรษแรกแห่ง ส.ศ. พระเยซูคริสต์ได้ส่งจดหมายไปยังเจ็ดประชาคมในเอเชียน้อยโดยทางอัครสาวกโยฮัน. จดหมายเหล่านี้ซึ่งเขียนถึงประชาคมที่เมืองเอเฟโซส์, สเมอร์นา, เปอร์กาโมส์, ทิอาทิรา, ซาร์ดิส, ฟีลาเดลเฟีย, และลาโอดิเคีย แสดงว่าคริสเตียนในส่วนนี้ของเอเชียน้อยกำลังประสบอันตรายต่าง ๆ เช่น การผิดศีลธรรม, การแบ่งแยกนิกาย, และการออกหาก.—วิวรณ์ 1:9, 11; 2:14, 15, 20.
การรับใช้สุดชีวิตด้วยความเจียมตัว
เห็นได้ชัดว่าข้อมูลเรื่องการแผ่ขยายของศาสนาคริสเตียนในศตวรรษแรกนั้นมีมากกว่าที่เราพบในพระธรรมกิจการของอัครสาวก. อัครสาวกเปโตรและเปาโลผู้มีชื่อเสียงได้มีส่วนร่วมในเหตุการณ์ที่พรรณนาอยู่ในพระธรรมกิจการ แต่คนอื่น ๆ ที่เราไม่รู้จำนวนแน่ชัดได้ประกาศในที่อื่น ๆ. ความก้าวหน้าในเอเชียน้อยยืนยันว่าคริสเตียนยุคแรกจดจำพระบัญชาของพระเยซูที่ว่า “ฉะนั้น จงไปทำให้คนจากทุกชาติเป็นสาวก.”—มัดธาย 28:19, 20, ล.ม.
คล้ายกันในทุกวันนี้ มีการงานอันซื่อสัตย์ของพยานพระยะโฮวาทั่วโลกเพียงส่วนน้อยซึ่งเป็นที่รู้กันท่ามกลางสังคมพี่น้องทั่วโลก. เช่นเดียวกับผู้เผยแพร่กิตติคุณผู้ซื่อสัตย์ส่วนใหญ่ในเอเชียน้อยสมัยศตวรรษแรก ผู้ประกาศข่าวดีสมัยปัจจุบันส่วนใหญ่ก็ไม่มีชื่อเสียงโด่งดัง. กระนั้น พวกเขาเพลิดเพลินกับชีวิตที่มีงานมากและมีบำเหน็จ และพวกเขาประสบกับความอิ่มใจพอใจอย่างลึกซึ้งที่ได้รู้ว่าพวกเขากำลังแสดงการเชื่อฟังโดยเสียสละตัวเองเพื่อช่วยผู้อื่นให้รอด.—1 ติโมเธียว 2:3-6.
[เชิงอรรถ]
a ในพระคัมภีร์คริสเตียนภาคภาษากรีกและในบทความนี้ คำว่า “เอเชีย” หมายถึงแคว้นโรมันที่ครอบคลุมพื้นที่ทางฝั่งตะวันตกของเอเชียน้อย ไม่ได้หมายถึงทวีปเอเชีย.
b นักประวัติศาสตร์ชื่อยูเซบิอุส (ปี ส.ศ. 260-340) กล่าวว่าก่อนปี ส.ศ. 66 ระยะหนึ่ง “พวกอัครสาวกจำใจต้องออกไปจากแคว้นยูเดีย เนื่องจากมีอันตรายจากแผนร้ายที่จะเอาชีวิตพวกเขาเสมอ ๆ. แต่เพื่อจะสอนคนอื่น ๆ เรื่องข่าวสารของตน ด้วยอำนาจจากพระคริสต์พวกเขาจึงเดินทางไปยังดินแดนทั้งหลาย.”
[กรอบหน้า 11]
ศาสนาคริสเตียนยุคแรก ๆ ในบิทีเนียและปนโทส
แคว้นบิทีเนียและปนโทสอยู่ติดกับชายฝั่งทะเลดำของเอเชียน้อย. วิถีชีวิตประจำวันในแคว้นนี้ส่วนใหญ่เป็นที่รู้จักกันเนื่องจากจดหมายที่พลินีผู้อ่อนวัยกว่า เจ้าหน้าที่คนหนึ่งในแคว้นนี้ ได้เขียนทูลจักรพรรดิทราจันแห่งโรม.
ประมาณ 50 ปีหลังจากที่จดหมายของเปโตรได้หมุนเวียนอยู่ตามประชาคมต่าง ๆ ในเขตนี้ พลินีได้ขอคำแนะนำจากทราจันเกี่ยวกับวิธีที่จะจัดการกับพวกคริสเตียน. พลินีเขียนว่า “ข้าพเจ้าไม่เคยไปร่วมการพิจารณาไต่สวนพวกคริสเตียน. เพราะฉะนั้น ข้าพเจ้าจึงไม่รู้ขอบเขตของโทษทัณฑ์ซึ่งพวกเขามักจะได้รับตามปกติ. . . . มีคนจำนวนมากจากทุกวัยและทุกชนชั้น ทั้งชายและหญิง ถูกนำตัวขึ้นสู่การพิจารณาคดี และก็คงจะเป็นเช่นนี้ต่อไป. ไม่ใช่เพียงเมืองต่าง ๆ เท่านั้น แต่หมู่บ้านและเขตชนบททั้งหลายก็ได้รับเชื้อจากการติดต่อกับนิกายอันพึงรังเกียจนี้.”
[แผนภูมิ/แผนที่หน้า 9]
(รายละเอียดดูจากวารสาร)
การเดินทางของเปาโล
การเดินทางเผยแพร่รอบแรก
ไซปรัส
ปัมฟีเลีย
เปอร์เก
อันทิโอก (แห่งปิซิเดีย)
อิโกนิอัน
ลิสตรา
เดอร์เบ
การเดินทางเผยแพร่รอบที่สอง
ซิลิเซีย
ทาร์ซัส
เดอร์เบ
ลิสตรา
อิโกนิอัน
อันทิโอก (แห่งปิซิเดีย)
ฟรีเกีย
โตรอัส
การเดินทางเผยแพร่รอบที่สาม
ซิลิเซีย
ทาร์ซัส
เดอร์เบ
ลิสตรา
อิโกนิอัน
อันทิโอก (แห่งปิซิเดีย)
เอเฟโซส์
เอเชีย
โตรอัส
[เจ็ดประชาคม]
เปอร์กาโมส์
ทิอาทิรา
ซาร์ดิส
สเมอร์นา
เอเฟโซส์
ฟีลาเดลเฟีย
ลาโอดิเคีย
[อื่น ๆ]
ฮีราโพลิส
โกโลซาย
ลีเซีย
บิทีเนีย
ปนโทส
กาลาเทีย
กัปปะโดเกีย
[ภาพหน้า 9]
อันทิโอก
[ภาพหน้า 9]
โตรอัส
[ที่มาของภาพ]
© 2003 BiblePlaces.com
[ภาพหน้า 10]
โรงละครในเอเฟโซส์—กิจการ 19:29
[ภาพหน้า 10]
ฐานของแท่นบูชาแด่ซูสในเปอร์กาโมส์. คริสเตียนในเมืองนี้อยู่ในที่ซึ่ง “ที่นั่งของซาตาน” ตั้งอยู่.—วิวรณ์ 2:13
[รูปภาพ]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.