Uityendezwa Mba Sha Kwagh U Tartor U Aôndo Hingir Kwagh U Mimi
“Doo u né wa iko sha [kwaghôron u profeti] er ka imenger i i wanger ken ijiir i wan ime nahan.”—2 PETERU 1:19.
1. Ka mkposo u nyi a lu ken tar nyiana?
KWAGH u vesen u a lu zan hemen ken tar u ainge ne yô ka ayôôso, angan nga a been tsô agen shi a hii. Ka inja er mbamzeyol mba orumace mba uaahe mba sha gbaaôndo er mngerem ma deemee kua ior, iwo bughur wua ior shi ijeverahumbe man tswam u ior ve lu eren seer a seer ne gande ave nahan. Ukwaghaôndo mba tar ne kpa kan shio u yangen ambaakaa ne. Jim je yô, ashighe kpishi ka ve hemba eren akaa a vihin cii sha u kenden ior mba paven akaa atôndo, nahan ior ve seer a seer kôron mbagenev ihyom, man mpav u kwagh u mbavia a mbavia kpaa. Di vough er í tsengapasen nahan, “angôghime” wa “cir akuraior” cii. (Yesaia 60:2) Nahan kpa, ior umiliôn imôngo mba a vangertiôr sha kwagh u mlu ve u ken hemen la. Sha ci u nyi? Sha ci u ve ver ishima sha kwaghôron u profeti u Aôndo u a lu “er ka imenger i i wanger ken ijiir i wan ime” la. Ka ve de ér “kwaghôron” u Aôndo, shin loho na u ú lu ken Bibilo la u̱ hemen ve.—2 Peteru 1:19.
2. Kwaghôron u profeti u Daniel ôr sha kwagh u “shighe u mkur” la tese ér ka unô tseegh á na ve mkav u ken jijingi?
2 Hide sha kwagh u “shighe u mkur” yô, profeti Daniel nger nahan ér: “Ior kpishi vea zende wue wue man mfe kpaa una seer. Mbagenev kpishi vea wanger ayol a ve, vea tsegha ayol a ve, vea lu wang; kpa mbaaferev yô, vea er aferakaa; mô môm ken mbaaferev nana kav ga; kpa mba ve lu a kwaghfan yô, vea kav.” (Daniel 12:4, 10) Í koso mkav u ken jijingi ne sha ci u mbara mba ve ‘zenden wue wue,’ shin ve tim ken Mkaanem ma Aôndo sha gbashima, ve dondon atindi a na shi ve eren ishima na kpaa la tseegh.—Mateu 13:11–15; 1 Yohane 5:20.
3. Ken kwavanyom u sha 1870 la, mbahenen Bibilo mba tsuaa mbara kav mimi u injaa u nyi?
3 Yehova hii u seer tan iwanger kure kure sha “akaa a myer a tartor u Sha” la tsuaa ken kwavanyom u 1870 la cii ve “shighe u mkur” ne hii ye. (2 Timoteu 3:1–5; Mateu 13:11) Hen shighe la, annongo u mbahenen Bibilo la kav er Kristu una va kpôghôô nahan ga yô—kwagh ne kaha kposo a mhen u ior lu a mi wuee la. Á veren Yesu tor sha kera yô, una hide; inja na yô, er á lu Tor u tar ne yô una gema ishima a ver sha u hemen ú. Ikyav i mkur i mbahenen nav vea nenge a mi la ia wase ve vea kav er á hidi kpa i lu u or a nenge a na sha ashe ga nahan.—Mateu 24:3–14.
Ityendezwa i ken Mgem u sha Iengem la Kure Shami
4. Yehova taver jighjigh u nan u mbacivir un ainge ne nena?
4 Mpase u mgem u sha iengem la yange lu ikyav i dedoo i tesen iengem i Kristu una lu a mi ken Tartor la. (Mateu 17:1–9) Mpase ne yange taver jighjigh u nan u Peteru man Yakobu kua Yohane kpen kpen, gadia lu shighe u ior kpishi hide ijime, kera gba zan a Yesu ityô ga sha ci u er ishima ve ga yum je la. Kape sha shighe u mkur ne kpa Yehova a taver jighjigh u nan u mbacivir un ainge ne sha u seer tan iwanger sha mkur u mpase u sha mnenge u kpilighyol la, kua akaaôron a a gbe a zough sha mi je la. De se time ase nen sha akaa a ken jijingi a mimi agen a taver jighjigh u nan wase ne.
5. Ka an nan lu ishan i sha use laa, yange ‘kôndo sha’ hanma shighe, man i̱ kôndo nena?
5 Apostoli Peteru ngur ôron kwagh u mgem u sha iengem la yô, á kaa ér: “Se mba a kwaghôron u profeti u a til dông je. Doo u né wa iko sha mi er ka imenger i i wanger ken ijiir i wan ime nahan, zan zan sev mbu kar aven man ishan i sha use kpaa ia due ia kôndo sha ken asema a en yô.” (2 Peteru 1:19) “Ishan i sha use” i sha injakwagh la ka Yesu Kristu u a lu ken iengem la. (Mpase 22:16) Yange ‘kôndo sha’ shin tema tor ken inyom i 1914 shighe u í ver Tartor u Aôndo sha, maa hingir mhii u iaven i he la. (Mpase 11:15) Ken mpase u sha mnenge la, Mose man Eliya tile vea Yesu, ve gba ôron kwagh a na. Iorov mba uhar mban tile sha ityough ki unô?
6, 7. Ka unô Mose man Eliya ve til sha ityough vev ken mpase u sha iengem laa, man Ruamabera pase kwagh u injaa u nyi sha kwagh u ior mba Mose man Eliya ve til sha ityough vev laa?
6 Er Mose man Eliya ve lu ken iengem i Kristu a na imôngo yô, a̱ shi nan kpa mbashiada mba jighjigh mba uhar mban tile sha ityough ki mba vea tema tor a Yesu imôngo ken Tartor na la. Mkav u se kav ser mbagenev kpa vea za tema tor a Yesu imôngo la zua vough sha mpase u sha mnenge u í tese profeti Daniel sha kwagh u mtemtor u Mesiya la. Daniel nenge “Or u tsan sha won,” ka Yehova Aôndo je la, na “wan u or . . . mtemtor u tsôron.” (Daniel 7:13, 14, 27) Kpa, shi nenge kwagh ugen u ica gba ga tsô í tese Daniel la. Á nger nahan ér: “Á gema tartor man mtemtor man ivesen i ityartor i sha won cii, á na nongo u uicighanmbaiorov mba Uhembansha” la. (Daniel 7:13, 14, 27) Aôndo yange pase ér “uicighanmbaiorov” mbagenev vea tema tor a Kristu imôngo anyom kar hemba deri utaan cii ve í va mase zuan a mgem u sha iengem la ye.
7 Ka unô ve lu uicighanmbaiorov mba ken mpase u sha mnenge u Daniel laa? Apostoli Paulu ôr kwagh ve, kaa ér: “Ka Jijingi iyol Na A lu eren shiada vea jijingi wase imôngo er, se mba ônov mba Aôndo ye. Aluer se mba ônov yô, se mba mbayandyako kpaa, ka mbayandyako u Aôndo man mbayandyako a Kristu imôngo kpaa, aluer sea ya ican a Na imôngo sha u shi á na se iengem a Na imôngo kpaa yô.” (Mbaromanu 8:16, 17) Jighilii yô, uicighanmbaiorov mban ka mbahenen mba Yesu mba i shigh ve mkurem sha jijingi la. Yesu ôr ken Mpase nahan ér: “Or u nan hembe yô, Me na nana tema a Mo imôngo sha ikônough Yagh ki torough di er Mo kpaa M hembe man M tem a Terem imôngo sha ikônough Nagh ki torough nahan.” Mba 144,000 mba a nder ve shin ku, ve ‘hembe’ la, vea tema tor a Yesu imôngo sha tar.—Mpase 3:21; 5:9, 10; 14:1, 3, 4; 1 Mbakorinte 15:53.
8. Mbahenen mba Yesu mba i shigh ve mkurem la er ityom i lun kwagh môm a í Mose man Eliya kpa ve er la nena, man kanyi i dugh ken kwagh nee?
8 Kpa, hii nan ve Mose man Eliya ve til sha ityough ki Mbakristu mba i shigh ve mkurem laa? Ityôkyaa yô, er Mbakristu mba i shigh ve mkurem mbara lu uma shin tar la, ve er ityom i lun kwagh môm a í Mose man Eliya kpa ve er la. U tesen ikyav yô, ve lu eren shiada sha ci u Yehova shin er i lu tôvon ve a ican nahan je kpaa. (Yesaia 43:10; Aerenakaa 8:1–8; Mpase 11:2–12) Ve pon kwaghaôndo u aiegh, ve gema ve taver mbaasemaamimi asema ér ve̱ civir Aôndo a ishima i môm di vough er Mose man Eliya kpa ve er nahan. (Ekesodu 32:19, 20; Duteronomi 4:22–24; 1 Utor 18:18–40) Tom ve la ume atam je kpa? Ú ume atam yumu! Dugh u ve kohol asande a mba i shigh ve mkurem la kera yô, shi ve wase “iyôngo igen” kpaa umiliôn imôngo sha er vea wa ayol a ve sha ikyev i Yesu Kristu a mkighir shio yô.—Yohane 10:16; Mpase 7:4.
Kristu Hemba Zan Zan Kar Kuren
9. Í pase er Yesu a lu nyian la ken Mpase 6:2 nena?
9 Hegen Yesu ka Tor u ageegh, kera ngu orumace u á hende wanjaki ga. Í ôr kwagh na ér á henda nyinya—ka ikyav i ken Bibilo i tesen ityav je la. (Anzaakaa 21:31) Mpase 6:2 kaa ér: “Nenge, nyinya u pupuu lu. Un u a tema sha mi la, lu a ada; shi i na un tsar u sha ityou kpaa. A due, lu hemban, man lu sha u una hemba kpaa.” Heela tseegh ga, orngeren pasalmi Davidi kaa ér: “TER Una nalegh tôgh ku ageegh Ough ken Shion, Una kaa er: Tema tor hen atô u mbaihomov Ou!”—Pasalmi 110:2.
10. (a) Mhembe u Yesu a lu zan una za hemba la hii sha iengem nena? (b) Mhembe u hiihii u Kristu hemba la bende a tar jimin cii nena?
10 Yesu hii hemban mbaihyomov nav mbaageev mbara, ka Satan man azôv je la. Hembe Satan a mbatyomov nav ityav shaala yô, á daa ve á gbihi shin tar. Nahan er ve fe ér shighe ve kera shi vese ga yô ishima vihi ve, tsô ve va a ican shin tar ne je doo iyol ga. Í ôr kwagh u mbaanyinyav mbagen utar mba ve til sha ityough ki ican ne ken Mpase. (Mpase 6:3–8; 12:7–12) Mkar u mbaanyinyav mban ve lu karen ne va a ityav mbi nôngon man ijen man bouange di vough er Yesu lu pase ken kwaghôron na u profeti u kwagh u ‘ikav i sha mve na la man i mkurtar’ la nahan. (Mateu 24:3, 7; Luka 21:7–11) Di vough er mar toghor kpa ka u lu nahan “ican” ne ia za hemen zan zan Kristu una kar ‘hemban’ sha u timin tar u Satan ne vindi vindi.a—Mateu 24:8.
11. Tsegh ku tiônnongo u Kristu la tese tahav mbu torough mbu Kristu nena?
11 Tahav mbu torough mbu Yesu mbura shi due tseer tseer gadia a kura tiônnongo u Kristu sha er una er tom na u pasen loho u Tartor tseren tar cii la una kure ú yô. Er Zegebabilon, u a lu tartor u kwaghaôndo u aiegh u sha tar cii la man mbahemenev mba wan tswam ve lu hendan a vese tsung nahan kpa, tom wase u pasen kwagh ne ngu zan hemen her tseegh ga, kpa shi ka tom u i gbe tar je i lu a er ú imba ne ga yô. (Mpase 17:5, 6) Kwagh ne ka ikyav i tesen mtemtor u Kristu jim jim!—Pasalmi 110:3.
12. Hii nan ve ior kpishi ve kav m-ande u Kristu u i nengen a na ga la ga?
12 Nahan kpa kwagh ngu a gema a er i vihi yô, ior kpishi kua mba ve sengen ér mba Mbakristu kpishi kpishi fatyô u kaven er i hii ve akaa a lu eren sha tar nahan ne ga. Je yô ka ve nahan a naha mba ve pasen kwagh u Tartor u Aôndo la tar kpaa. (2 Peteru 3:3, 4) Sha ci u nyi? Sha ci u Satan pir ve ashe a asema. (2 Mbakorinte 4:3, 4) Sha kpôô yô, á ndera pirin Mbakristu mba ken iti ashe a ken jijingi uderimbaanyomov imôngo hegen, shi ngu á na ve hungur a ishimaverenkeghen i Tartor la kuaa je kpaa.
Ve Hungur a Kwagh u Tartor
13. M-pir u í pir Mbakristu mba ken iti ashe a ken jijingi la na yô ve hingir u eren nyi kwagha?
13 Yesu tsengaôron ér, mba vendan mimi vea nyôr ken tiônnongo u Kristu vea tsume a mbagenev kpishi di er ivor i bo i orihyom nan lee ken wua ka í vese í himbir u, ú kera fatyô u vesen ga, maa ú kpe kera la nahan. (Mateu 13:24–30, 36–43; Aerenakaa 20:29–31; Yuda 4) Shighe va kar yô, mba vendan mimi mba ve sengen ér ve mba Mbakristu mban maa lumun uiniongo man aeren kua atesen a mbafanaôndoga la, je yô ve kaa ér a̱ hingir uiniongo man aeren kua atesen a “Mbakristu.” U tesen ikyav yô, Kirimishi yange lu iniongo i í eren sha u civir an-aôndo u í yer ér Mithra man u í yer ér Saturn la. Kpa kanyi yange i na ve Mbakristu mba ken iti mban hingir u lumun uiniongo mba ior mba ve lu Mbakristu ga nee? Takerada u pasen akaa u í yer ér The New Encyclopædia Britannica (1974) la kaa ér: “Yange í ver iniongo i Kirimishi ér i̱ lu iniongo i umbur iyange i mar i Yesu Kristu sha ci u ior kegh mhidi u Kristu la vôr yum.”
14. Atesen a Origen man Augustine sha kwagh u Tartor la lu atesen a mimi ga nena?
14 Shi nenge ase sha m-goom u i goom a inja i ishemberti i “tartor” la. Takerada u í yer ér The Kingdom of God in 20th-Century Interpretation la kaa ér: Origen [ortimen sha akaa a kwaghaôndo u ken derianyom u sha utar] la yange tese ér, inja i ishemberti i ‘tartor’ u Mbakristu ve er kwagh u ú la yô ér, Aôndo tema tor ken asema a ior. Kpa Origen yange har ityesen na la sha nyi? Yange har í sha Ruamabera ga, kpa lu sha “inja i kwaghfan man mnenge u taregh u a kaha kposo a mhen u Yesu man u Mbakristu mba sha ayange a tsuaa la yô.” Augustine u ken gar u Hippo (u lu uma hen shighe u 354–430 S.W.) la nger ken takerada na u í yer ér De Civitate Dei (Gar u Aôndo) la wener, ka côôci jighilii je i lu Tartor u Aôndo ye. Imba mhen u a har sha ruamabera ga la wa ucôôci mba Mbakristu Mbaaiev inyatine i wan ave sha hemen u tar ne je kpaa. Nahan ve hemen uderimbaanyomov imôngo, ashighe kpishi ve hemen sha mkighir je kpaa.—Mpase 17:5, 18.
15. Mbagalatia 6:7 ngu ivin sha kwagh u ucôôci mba Mbakristu Mbaaiev nena?
15 Ucôôci mban gema mba sundan kwagh u ve lee la nyian. (Mbagalatia 6:7) Ucôôci mban kpishi mba osough ave sha utaha kera, shi ior kpa mba undun ve. Kwagh ne due ken igbar ken tiôntar u Yuropa la. Sha kwagh u pipaabaver i í yer ér Christianity Today la i̱ er yô, “hegen ne, ayou adua a vesen a ken Yuropa kpishi [kera] nga sha ci u mcivir ga, kpa á gema á hingir ayou a koson ityakerada ker man ajiir a ior man ahumbe za memen her.” Afatyô u nengen a imba kwagh ne nahan sha ajiir agen kpaa. Kwagh ne tese ér kanyi i tser kwaghaôndo u aiegh? Ucôôci mban vea kpe sha ci u ior de u zan adua shin m-ban u inyara? Man kwaghaôndo u mimi di yô una gema a seer a seer nena?
Wa Iyol Keghen a Kegh Iyange i Vesen i Aôndo
16. Hii nan ve tswam u í lu eren Zegebabilon seer la i lu kwagh u gban se ishima yumu?
16 Di vough er mnyim man angbiôr nga a nguren duen sha uwo u i gbe je u lu a vande bughur ga ve ikyav i tese ér ngu sôôn bughur nahan, kape tswam u i lu seer eren kwaghaôndo sha ajiir wue wue tar sha won cii ne kpa ú tese ér mtim u kwaghaôndo u aiegh mgbôghom je ne. Ica a kera gba ga tsô Yehova una na ugomoti mba tar ne vea zua sha u ngohol shi heen Zegebabilon u a lu idyakwase u ken jijingi la. (Mpase 17:15–17; 18:21) Doo u Mbakristu mba mimi vea cia iyange la man avegher agen a “zegecan” i ia dondo laa? (Mateu 24:21) Mayange ga cii! Jighilii yô, vea lu a atôakaa kpishi a ember shighe u Aôndo una ta num sha mbaaferev la. (Mpase 18:20; 19:1, 2) Nenge ase sha kwagh u yange er Yerusalem u sha derianyom u hiihii la, man Mbakristu mba ve lu ker la kpaa.
17. Hii nan ve mbacivir Yehova sha jighjigh mbara vea tagher ishigh a mkur u tar ne vangertiôrô?
17 Shighe u akumautya a Roma kase Yerusalem wa atô ken inyom i 66 S.W. la, icile tenger Mbakristu mba ve lu per sulaa ken jijingi la ga, mciem kpaa gba ve iyol ga. Er ve henen Mkaanem ma Aôndo tsema tsema yô, ve fa er “mtim na kuma” yô. (Luka 21:20) Shi ve fa kpaa je ér Aôndo una bugh gbenda sha er vea yevese a war yô. Aôndo bughun gbenda yô maa Mbakristu yevese war. (Daniel 9:26; Mateu 24:15–19; Luka 21:21) Kape nyian kpa i lu je la, sha ci u mba ve fe Aôndo shi ve we imo i Wan na ikyo kpaa yô vea tagher ishigh a mkur u tar ne vangertiôr. (2 Mbatesalonika 1:6–9) Sha kpôô yô, shighe u zegecan una hii la, a saan ve iyol nahan vea ‘nenge sha, vea kende ityouv sha kpaa, gadia mpaa ve mgbôghom.’—Luka 21:28.
18. Kanyi ia due ken num u Gogi una va ta sha ior mba Yehova laa?
18 Á timin Zegebabilon kera jimin cii yô, Satan ua lu Gogi u ken tar u Magogi la una mough a ta num sha Mbashiada mba Yehova mba ve lu ken bem la. Er Gogi una due a ikpelaior i ngeen tsung, i lun “er ibeenegh ki ki cir tar nahan” sha u va tan num sha ior mba Aôndo yô, vea hen ér vea hemba kpee. Nahan kpa, kwagh u cieryol una lu keghen ve! (Esekiel 38:14–16, 18–23) Apostoli Yohane nger nahan ér: “M nenge Sha lu ivegher, nenge, nyinya u pupuu lu. Un u A tema sha mi la i yilan Un er Jighjigh man Mimi. . . . Sanker u esen tsor tsor due ken zwa Na sha u Una gber akuraior yô.” Sha kpôô yô, “Tor u utor” u or a fatyô u hemban un ga ne una yima mba ve civir Yehova sha mimi mbara, kpa una gema a tim mbaihyomov vev kera vindi vindi. (Mpase 19:11–21) Hen shighe la, mpase u mgem u sha iengem la maa una kure!
19. Mhembe u Kristu una hemba vindi vindi la una bende a mbahenen nav mba jighjigh mbara nena, man kanyi i gbe u vea lu eren hegen je?
19 Zum la ‘á kpiligh ior iyol a Yesu ken mba ve ne jighjigh la cii.’ (2 Mbatesalonika 1:10) Sar ú pe lun môm ken mba a kpiligh ve iyol a Wan u Aôndo u una hemba la kpa? Aluer sar ú yô, za hemen u taver jighjigh u nan wou, shi ‘kohol iyol gadia ka hen shighe u ú ver ishima ga la je, Wan u or Una va ye.’—Mateu 24:43, 44.
Lu Nen Geng Ge Geng
20. (a) Se tese ser se mba a iwuese sha mne u Yehova a ne se “wanakiriki u jighjigh man u fan kwagh” ne nena? (b) Ka mbampin mba nyi i doo u se pine ayol a ase?
20 “Wanakiriki u jighjigh man u fan kwagh” ngu a shi taver ior mba Aôndo ishima ér ve lu per ken jijingi shi ve lu geng ge geng kpaa. (Mateu 24:45, 46; 1 Mbatesalonika 5:6) Akaawan a sha shighe vough ne doo u kpa? Nga wasen we u tsuan akaa a ú er a uma wou kpa? Er nan ve ú pin iyol you wer: ‘M fa doo doo er akaa a a lu zan hemen sha tar ne a lu a inja ken jijingi, shi m fa er Wan u Aôndo a lu hemen sha hegen kpa?’ Shin ú pin iyol you wer: M kav er á we iyol á kegh a kegh u ôron Zegebabilon ijir, shi timin tar u Satan ne jimin cii ga?’
21. Kanyi ia na mbagenev vea kera lu a mnenge ve u ken jijingi la ga, man hingir torough torough u vea er nyi?
21 Mbagenev mba ve lu civir Yehova a ior nav imôngo yô kera mba a mnenge u ken jijingi ga. Alaghga ve taver ishima ga, shin mba a ishimawan ga er mbahenen mba Yesu mba tsuaa mbagenev kpa kwagh ve lu nahan la shinii? Shin ka akaa a nyian ishima a uma ne man uyôughyôughmbaakaav kua tôvacan a lu yangen ve? (Mateu 13:3–8, 18–23; Luka 21:34–36) Alaghga taver mbagenev kpishi u kaven akaa agen a “wanakiriki u jighjigh man u fankwagh” a nger la. Aluer môm ken akaa ne bende a we yô, se mba taver we ishima ser, hide time ken Mkaanem ma Aôndo sha gba ishima shi sôn Yehova a wase ú sha er ú hide ú seer taver ikyar yan you a na yô.—2 Peteru 3:11–15.
22. Er se tim sha mgem u sha iengem la man akaaôron a profeti a a gbe a zough shami la nahan, kwagh ne bende a we nena?
22 Yange í tese mbahenen mba Yesu mpase u mgem u sha iengem la shighe u kwagh gba ve a ishimataver yum la. Nyian ne se mba a kwagh u taver se ishima u a hembe cii yô—ka m-iv u mgem u sha iengem la man akaaôron a profeti agen a a gbe a zough shami la. Er se lu henen sha mkur u iengemegh ne man mkur u una va kure ken hemen la nahan, se kpa se kaa nen a ishima yase i môm ser “Amen, va, Ter Yesu” er Yohane kpa lu kaa nahan.—Mpase 22:20.
[Footnote]
a Ishemberti i ken zwa Grika i í gem heen ér “ican” la inja i i̱ jim yô ka “mar toghor.” (Mateu 24:8, mgem u ken zwa Buter u í yer ér Kingdom Interlinea la) Kwagh ne tese ér mbamzeyol mba ve tser tar ne vea seer zan a za hemen cii, vea hemba eren ciligh ciligh kpaa, shi vea tser tar jimin cii, man kwagh ne una za zan zan una za kure ken zegecan la di vough er mar toghor nahan.
Baver We Kpa?
• Annongo u mbahenen Bibilo u ken kwavanyom u sha 1870 la kav ér nyi sha kwagh u m-ande u Kristu?
• Mgem u sha iengem la kure nena?
• Mhembe u Kristu a dugh a lu hemban la bende a tar ne nena, man tiônnongo u Kristu di ye?
• Kanyi i gbe u sar se er keng ve se lu môm ken mba vea war zum u Yesu una hemba laa?