Tshapita 15
Woho wa Monga Ombolami wa Lowandji Laki Nzambi
1, 2. Kakona kalombama dia ndjala ombolami wa lowandji laki Nzambi na?
ONDE we nangaka monga la loseno la pondjo lane la kete la tshina dia lowandji laki Nzambi? Onto tshe lele la lomba l’ololo ayokadimola ate: eelo! Oko waho, engenongeno wa mamba wayoyala. Koko, dia kondja engenongeno ako, we hakoke koma paka anya ato ndo mbuta wate: ‘Dimi nangaka monga ombolami wa lowandji laki Nzambi.’ Akambo efula wahombaye kotsha weko.
2 Tôse oko enyelo dia we nangaka koma ose wodja okina. Dia dikambo so ndowana, we pombaka kotsha kene kalomba emboledi a lo lowandji la wodja ako. Koko, la ntondo ka we sala dikambo so, w’ayotokohomba nyanga dia mbeya kakona kalombama mete. Woho ako wame mbele, we pombaka nyanga dia mbeya kene kalomba Nzambi le wane walanga monga ambolami wa lowandji lakinde dia vo kotsha. L’okongo diko mbayoyohomba mbidja wolo woho wa kotsha awui ako walombama.
EKO OHOMBA MONGA LA DIEWO
3. Naa otoyi a l’atei w’akambo walombama dia ndjala ombolami wa lowandji laki Nzambi na?
3 Dikambo di’ohomba efula dialombama woho wa koma ombolami wa lowandji laki Nzambi ele ekondjelo ka diewo dia “oteketa” alo. Mete, oso eko dikambo dia lomba. Ndo mandji motshi y’anto mbatolombaka anto w’eyoyo wa lo wedja awo dia vo mbeya oteketa wateketama lo wodja ako. Eelo, naa “oteketa” akona wahomba mbeya wane walanga monga la loseno la tshina dia lowandji lako laki Nzambi na?
4. Naa “oteketa wa pudipudi” wahomba mbeka anto wa Nzambi na?
4 Lembete kene kakate Jehowa dia dikambo diako l’atei wa Bible, Dui diakinde ate: “Ne dia dimi layosha le anto, ayonga otshikitanu, oteketa wa pudipudi, dia vo tshe tɛndɛ lokombo laki Jehowa, dia mbôkambɛ l’otema otoyi.” (Sofoniya 3:9, NW) “Oteketa wa pudipudi” oso ele mete ka Nzambi katanema lo Bible. Lo woho wotshikitanyi, eko mete k’endana la lowandji la Diolelo diaki Nzambi. Omaloko, dia ndjala ombolami wa lowandji laki Nzambi, we pombaka mbeka “oteketa” ako oma lo nyanga woho wa kondja ewo kaki Jehowa la k’akambo w’endana la Diolelo diakinde.—Kolosai 1:9, 10; Tokidi 2:1-5.
5. (a) Kakona kahombaso mbeya dikambo di’endana la lowandji laki Nzambi na? (b) Diewo diakona diele laso l’ohomba dia kondja loseno la pondjo na?
5 Ɛlɔ kene, Mandji motshi y’anto nombaka le wane walanga monga ase wodja awo dia vo mbeya okondo w’endana la wodja ako ndo woho one wakendakenda lowandji la lo wodja ako. Woho ako wame mbele, we pombaka mbeya weho w’akambo wa ngaso w’endana la lowandji laki Nzambi naka we nangaka monga ombolami wa lowandji lakinde. Diewo diako kokaka tola polo ndo lo loseno la pondjo. Lo disambe diakinde otsha le She, Yeso akate ate: “Loseno la pondjo lone: wêke dia nkeya, we, Nzambi otoyi ka mete, la one lakayatumi, Yeso Kristo.”—Joani 17:3, NW.
6. (a) Wembola akona wahomba ambolami wa lowandji laki Nzambi monga l’akoka wa kadimola na? (b) Onde we kokaka kadimola wembola ako?
6 Naka we akeke totshapita tambotoshila la tshindja l’okongo, kete polo ndo kakiane we amboshila la kondja ewo k’oshika k’ohomba efula keso. Onde kema osoku oka? Oho hemba menya dia we eko la diewo diako lo kadimola lo wembola wayela ene: Etena kakona kak’enya Nzambi mbala ka ntondo, lolango lakinde dia tonga Diolelo kana lowandji na? Naa ekambi emotshi waki Nzambi wakalongameka dia ndjala anto wa la kete wa lo lowandji lako na? Emboledi engana, kana nkumi ya dikanga ngana yayonga la lowandji lako laki Nzambi na? Oma lende ayohomba nkumi ya dikanga yako mbolɛ na? Wana akona wakasonama la ntondo k’akina dia ndjala nkumi ya dikanga ya lo lowandji laki Nzambi na? Woho akona wak’enya Yeso dia nde ayohomba monga nkumekanga k’ololo na? Eelo, dia monga ombolami wa lowandji laki Nzambi, eko akambo akina efula walombama nto ladiko lo dihole dia kondja paka ewo keto k’endana la lowandji lako.
EONGEOLO K’OLOLO POMBAMAKA
7. Lo kene k’endana la lowandji l’anto, woho akona watshikitana elembe wa lowandji lomotshi la lukina na?
7 Ɛlɔ kene efula ka mandji tolombaka anto w’eyoyo wa lo wedja awo dia vo monga la woho omotshi wa eongelo kakoka. Oko enyelo, mandji motshi tohikaka one: ase ngelo tshe, onto l’onto pombaka monga la wadi otoyi ndo womoto tshe pombaka monga paka l’otoyi ande w’omi. Koko, mandji kina nto lawo tôngaka la weho w’elembe wotshikitanyi. Yo têtawoka osenge a wadi. Ko eongelo kakona kalombama le one lalanga ndjala ombolami wa lowandji laki Nzambi na? Kakona kata Nzambi ndo k’enama ololo lo kene k’endana l’akambo w’awala na?
8. (a) Olembe akona wakashikike Nzambi lo kene k’endana la diwala na? (b) Ele Monanyi, ndo Nzambi atande dia dikambo diako na?
8 Jehowa akashikike l’etatelo olembe w’endana l’akambo w’awala etena kakandasha Adama paka otoyi a wadi oto. Nzambi akate ate: “Pami ayutshika shi la nyangu, ayumamana la wadendi, ku vo wayuyala umunyi otoyi.” (Etatelo 2:21-24) Yeso akayoshihodieka dikambo so l’okongo diko ate: oso mbele olembe wahomba Akristo ndjela. (Mateu 19:4-6) Lam’ele atshukani komaka “umunyi otoyi,” wayolanya nemo dia diwala diakiwo endaka wambeyana l’anto akina. Woho w’otshelo wa ngaso mbelameka monanyi, ndo Nzambi mbutaka ate: amonanyi wayolanyema oma le nde.—Heberu 13:4; Malaki 3:5.
9. (a) Lokanyi lakona lele la Nzambi dikambo di’anto w’eyana oko wadi l’omi koko hawotshukani na? (b) Ele loseka na?
9 Lo wedi okina, apami la wamato efula weko lo mbidjase lo kinumba ndo weko lo mbeyana aha la tshukana. Koko, Nzambi konongosola woho wa longenyi kana diwala dia lohemba dia ngaso lasa pami la womoto. Omaloko, mbidjase lo kinumba aha la tshukana eko ntsha pekato otsha le Nzambi, otungi wa diwala. Oso mbelɛwo loseka. Loseka kedikedi dieyanelo lasa anto ahende wele kema atshukani. Ndo Bible mbutaka dia dikambo diako ate: “Kene kalanga Nzambi ele, . . . dia nyu tshika loseka.” (1 Tesalonika 4:3-5, NW) Omaloko, eko kolo le onyemba w’onto dia nde mbeyana l’onto okina.
10. Naa etshelo ekina wa mindo w’endana la osangelo wa demba wele elembe a Nzambi shimbaka na?
10 Ɛlɔ kene, apami efula la wamato efula weko lo mbeyana la anyawo—pami la pami ndo womoto la womoto. Weoho ako w’anto wa ngaso mbelamaka wa omosɛksuɛlɛ. Tena efula wa omosɛksuɛlɛ a wamato mbelameka Lesbiyɛnɛ. Koko, Dui dia Nzambi mbutaka ate: akambo watshawo aso kema ololo koko weko “etshelu a wononyi.” (Romo 1:26, 27) Nto, onto l’eyana la nyama pindolaka olembe a Nzambi. (Akambo w’ase Lewi 18:23) Oseka onto tshe lalanga monga la loseno la tshina dia lowandji laki Nzambi pombaka tshika weoho w’etshelo wa mindo wa ngaso.
11. (a) Naa lokanyi lele la Nzambi dikambo di’onwelo a wanu na? (b) Wane walanga monga ambolami wa lowandji laki Nzambi pombaka ndjalama lo weoho akona w’etshelo walanya demba na?
11 Onwelo wa vinyo, wanu kana alofu woho wa koka kema kolo lo ndjela elembe a Nzambi. Lo mete, Bible menyaka ate: yema ya vinyo kokaka monga ololo dia wolo wa demba di’onto. (Osambu 104:15; 1 Timote 5:23) Koko, eko pindola olembe a Nzambi etena kadjo onto, kana kayatambiyande l’afesto wa mindo l’akolo lene atokomaka anto lo ndjasha l’akambo wa mindo ndo wa loseka. (Efeso 5:18; 1 Petero 4:3, 4) Ladiko dia enwelo ka wanu polo ndo lo mbidjo kana koma “tokuiti,” efula k’anto ɛlɔ kene komaka ndo lo no weho efula wa kândji dia kotsha oyango ako wame. Nto, dia ndjangenyangenya, vo watonokaka kândji, foka, tombaku ndo watɔtɔmaka etshindo emotshi kana akatshi katshi. Tete le weho w’etshelo wa ngaso nanyaka alemba awo ndo mbaelaka hemo. Omaloko, naka we nangaka monga ombolami wa lowandji laki Nzambi, we pombaka ndjalama oma lo weoho w’akambo wa kolo wa ngaso.—2 Koreto 7:1.
12. (a) Naa etshelo emotshi wa kolo waloshanya l’elembe a Nzambi na? (b) Kakona kahomba ntsha onto one layasha lo weoho w’etshelo wa ngaso dia nde mbetawoma le Nzambi na?
12 Aha la mbidja tamu, ndoko lowandji l’anto lakoka mbetawo di’otshi w’akambo wa kolo ndjala onto l’oyoyo la lo wodja awo. Jehowa eko l’elembe waheme ladiko dia tshe. Nde tolombaka dia sho “kendakenda shoameme la losembwe l’akambo tshe.” (Heberu 13:18, NW) Naka onto halami elembe a Nzambi, kete nde hêtawoma dia monga la loseno la tshina dia lowandji lakinde. Ɛlɔ kene anto efula semaka dia vo weko akanga a losembwe, koko watohindolaka elembe efula. Koko Nzambi menaka akambo tshe. Ndoko onto lakoka mbokesa. (Heberu 4:13; Tokidi 15:3; Ngalatiya 6:7, 8) Omaloko, Jehowa hetawo di’anto ane wahindola elembe ande, oko elembe w’endana la kashi ndo la akambo a wovi, dia vo monga ambolami wa lowandji lakinde. (Efeso 4:25, 28; Enyelo 21:8) Eelo, Nzambi eko l’asolo a lotutsha ndo atongaka suke dia kimwane. Omaloko, endaka otshi w’akambo wa kolo ambotshika etshelo ande wa kolo ko ambokadimo dia ntsha akambo w’ololo, kete Nzambi ayowetawo.—Isaya 55:7.
13. Lokanyi lakona lahomba ekambi a Nzambi monga a lɔ lo kene k’endana l’elembe wa mbolamatadi na?
13 Ko kakona kahombaso mbuta dia olamelo w’elembe waki mbolamatadi na? Nzambi nombaka ekambi ande dia vo kitanyia “embuledi” edja tshe kayonga mandji yakiwo. Omaloko mbele, sho pombaka futa elambo, oyadi kânga elambo ako weko oshinga wolo kana hatongenangena woho one wakambawo olimu la falanga yako. Nto, sho pombaka kitanyia elembe w’endana la lowandji. (Romo 13:1, 7; Tito 3:1) Onyake paka kana etena kônga elembe w’anto ambolanga sokoya onto dia nde pindola elembe a Nzambi. La ntondo ka dikambo so, oko akadite Petero kame l’apostolo akina, “sho pombaka kitanyiya Nzambi oko omboledi oleki [kitanyiya] onto.”—Etsha 5:29, NW.
14. Woho akona wahombaso menya one sho mbetaka la Nzambi wedi dikambo di’endana l’ohomba wele la loseno na?
14 Nzambi mbosaka loseno oko engo k’oshinga a wolo. Wane wakombola ndjala ambolami wa lowandji lakinde pombaka mpoto dikambo so ololo. Aha la mbidja tamu, ndjaka eko ohindwelo w’elembe a Nzambi. Koko, tena efula lohetsho tokumiyaka lo odakelo, ndo naka onto omotshi ayotetemala la petsha onyande onto, kete nde hakoke monga ombolami wa lowandji laki Nzambi. (1 Joani 3:15) Eko ohomba efula kotsha akambo watama lo Bible lo Isaya 2:4 di’aha mbosa dihomo dia ta woho wa ndjaka anyaso. Dui dia Nzambi menyaka ate: oyadi kânga eholoko k’ona l’otema a nyango eko l’oshinga a wolo le Jehowa. (Etombelo 21:22, 23; Osambu 127:3) Koko kânga mbedio osoku, lofulo l’otondjelo a wemi mbadiamaka lo wa miliyo ononyi tshe. Nanya loseno woho wa ngaso eko odakelo w’olembe a Nzambi ne dia, ona lele lo difumu dia nyango eko tshondo y’onto ya sena y’eso hatokoke ndjaka.
15. Naa elembe a Nkum’ekanga kaki Nzambi wahomba ambolami wa Diolelo kitanyiya na?
15 Le wane walanga monga ambolami wa lowandji laki Nzambi, eko akambo akina wahombawo kotsha ladiko dia tshika ntsha akambo wa kolo. Vo pombaka nto ntsha la wolo awo tshe dia tshela wanyawo anto ololo ndo ndjasha le wo. Vo pombaka sena lo ndjela olembe wakashama oma le Nkum’ekanga Yeso Kristo wata ate: “Nyutsheli antu akambu tshe uku alanganyu vo nyutshela.” (Mateu 7:12) Kristo akasha enyelo lo menya ngandji kakinde otsha le anto akina. Nde akakimo lumu lakinde dikambo di’anto tshe, ndo akafundɛ ambeki ande dui ne ate: “Nyukani ngandji uku akamanyuki ngandji.” (Joani 13:34; 1 Joani 3:16) Eko woho a lolango laha la nyanga wâhɔ le onyaye mbayetɛ loseno ɔlɔ wa mete la tshina di’elombwamelo ka diolelo diaki Nzambi.—Jakoba 2:8.
16, 17. (a) Dikambo di’okoko akona w’ololo wahombaso mbela otshikitanelo lo loseno lakiso woho wa kotsha elembe a Nzambi na? (b) Dikambo kuna diahombaso mbetawo l’ololo tshe dia sho kokaka mbela otshikitanelo w’ohomba oso na?
16 Bible menyaka di’anto pombaka mbela otshikitanelo lo nseno yawo woho wa vo kotsha kene kalombama dia ndjala ambolami wa lowandji laki Nzambi. (Efeso 4:20-24) Onde we salaka la wolo aye dia mbela otshikitanelo ako oso? Mete, oyadi etete kakona kayôdja, ntsha osoku eko ohomba efula! Lande na ngaso na? Ne dia dikambo so hadiolembetshiya dia we ayonga la loseno la dimena enonyi emotshi eto la tshina dia lowandji lomotshi l’anto. Kema, koko we ayokondja loseno la pondjo ndo la demba di’olowanyi lo paradiso ka la kete la tshina dia lowandji layolombwama oma le Nzambi!
17 Oma lo kitanyia elembe a Nzambi tatɛ kakiane, we ayonga la loseno l’ongenongeno. Koko, ondo we pombaka monga l’ohomba wa mbela otshikitanelo. Eelo, efula k’anto waki la ntondo akanga a lohetsho ndo akanga a lokaki kana w’enyishi wakakadimo. Oyadi kânga akanga a loseka, amonanyi, wa omosɛksuɛlɛ, ambidjoki, andjakanyi, wevi, anoshi wa kândji, foka kana tombaku wakakadimola eongelo kawo ka lo loseno. Wakadja dia ntsha osoku oma lo wolo awo akawadjaka l’etete ndo oma l’ekimanyielo kaki Nzambi. (1 Koreto 6:9-11; Kolosai 3:5-9) Dio diako mbele, endaka we pombaka mbela otshikitanelo a wolo efula l’oyango wa kotsha elembe a Nzambi, tokalolake ekongo ekongo. We kokaka ntsha dikambo diako so!
KOLAMELO OTSHA LE LOWANDJI LAKI NZAMBI
18. Lo woho akona a mboka wotshikitanyi walongamɛ Nzambi dia sho menya kolamelo yakiso otsha lende lo nsukɛ diolelo diakinde na?
18 Kema dikambo dia diambo dia Jehowa Nzambi nomba anto ande dia vo monga la kolamelo lo nsukɛ Diolelo diakinde. Osoku mbatolombaka kânga mandji y’anto le ase wedja awo. Ko lo woho akona wotshikitanyi walongamɛ Nzambi kolamelo y’osukelo ako na? Onde mbuta ate: pombaka anto ande mbosa dihomo dia ta woho wa ndɔ dikambo dia diolelo diakinde? Kema. Aha osoku, koko lo ndjela enyelo kaki Yeso Kristo l’ambeki ande wa ntondo, vo pombaka ndjala ateketshi kana apandjudi wa kolamelo wa Diolelo diaki Nzambi. (Mateu 4:17; 10:5-7; 24:14) Lolango laki Jehowa ele di’onto tshe mbewa ele diolelo diakinde ndo woho akona wayoshidiya diolelo diako ekakatanu w’anto tshe. Onde we ambewoyaka anto w’otɔ laye, angenyi aye ndo anto akina akambo wambôshila la mbeka oma l’ekimanyielo ka Dui dia Nzambi? Lolango laki Nzambi ele dia we ntsha ngaso.—Romo 10:10; 1 Petero 3:15.
19. (a) Dikambo kuna diahombaso nongamɛ one tayonga l’ohenyohenyo etena kayotote anto akina akambo w’endana la diolelo diaki Nzambi na? (b) Lo wembola akona wahombaye kadimola na?
19 Akahombama otema wolo le Kristo l’ambeki ande wa ntondo dia vo sambisha anto akina akambo w’endana la Diolelo ne dia wakaloshamaka tena efula. (Etsha 5:41, 42) Woho ako wame menamaka mete ɛlɔ kene. Andja one walombwama oma le Diabolo tonaka di’aha lukumu l’ololo la Diolelo sambishama. Omaloko, wembola ene mimbomoka: lo wedi akona weye na? Onde we ayokoka nsukɛ diolelo diaki Nzambi la losembwe? Lolango lakinde ele dia lukumu la woke l’endana la Diolelo diakinde l’ewomi oko omenyi la ntondo k’ekomelo ndja. Onde we ayosha lonya l’olimu ako?
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 128]
Wane wakoma ambolami wa lowandji laki Nzambi pombaka kondja ewo k’endana la lowandji lako
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 131]
Ambolami wa lowandji laki Nzambi pombaka mbewɔ etshelo watona Nzambi
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 133]
Ambolami wa lowandji laki Nzambi pombaka mbutɛ anto akina dia lowandji lako