Olui a woke w’atɛmɔdi a mɛtɛ​—⁠Oma lende oyewɔ na?

“Lakenyi ului a wuki . . . uma lu wedja tshe, ndu uma lu wauhu tshe ndu uma lu weuhu w’antu tshe, ndu w’eteketa tshe, wemadi la ntundu ka kiti ka diulelu [ndo la ntondo, “NW”] ka Ona-Okoko.”​—⁠ENYELO 7:⁠9.

1. Lande na kele waɛnɛlɔ wa pɔlɔfɛsi ya lo dibuku di’Enyelo wekɔ ohomba w’efula le so ɛlɔ kɛnɛ na?

OYA L’EKOMELO k’eleko ka ntondo T.D. (lo tena diaso nɛ), ɔpɔstɔlɔ Joani akɛnyi, lo waɛnɛlɔ ande, akambo wa mamba w’endana la sangwelo diaki Jehowa. Akambo amɔtshi a l’atei a wanɛ wakandɛnyi lo ɛnɛlɔ kakɔ wakotshamakɔ ɛlɔ kɛnɛ. Kem’edja nto, akina wekɔ la dia kotshama l’ɔlɔlɔ tshɛ lo nshi yayaye. Akambo asɔ tshɛ kimamɛ la kondoko y’okotshamelo wa sangwelo diaki Jehowa di’endana l’okidielo wa lokombo lande lo asho wa ditongami tshɛ. (Ezekiyele 38:23; Enyelo 4:11; 5:13) Lâdiko dia lâsɔ, awui akɔ mendanaka l’elongamelo ka lɔsɛnɔ la lo nshi yayaye kele l’oseka onto tshɛ la l’atei aso. Woho akɔna na?

2. (a) Kakɔna kakɛnyi ɔpɔstɔlɔ Joani lo ɛnɛlɔ kande ka nɛi na? (b) Wembola akɔna w’endana la ɛnɛlɔ kakɔ wayangaso sɛdingola na?

² Lo ɛnɛlɔ ka nɛi ka l’atei a waɛnɛlɔ wa lo dibuku di’Enyelo, Joani akɛnyi andjelo wokime pɛpɛ y’elanyelo edja ndo “[ɛhɔmbɔ wa Nzambi kaso, NW]” wambodjama tolembetelo lo mfumu yawɔ. L’ɔkɔngɔ diko, nde akayɛna dikambo diakaleke mbokashimola​—⁠“ului a wuki w’antu waheyama mbala, uma lu wedja tshe, ndu uma lu wauhu tshe ndu uma lu weuhu w’antu tshe, ndu w’eteketa tshe,” wosangani kâmɛ dia tɛmɔla Jehowa ndo dia tombola Ɔn’ande. Wakatɛ Joani ɔnɛ: anto akɔ ndja oma lo fɔnu ka woke. (Enyelo 7:​1-17) Wa na wakelamɛ ɔnɛ: “[ɛhɔmbɔ wa Nzambi kaso, NW]” na? Ndo wa na wayotonga “ului a wuki” w’ehandɔ wa lo fɔnu ka woke na? Onde wɛ ayonga ɔmɔtshi a l’atei awɔ oka?

Wa na Wele “Ɛhɔmbɔ wa Nzambi Kaso” Na?

3. (a) Lo Joani 10:​1-18, woho akɔna wakɛnya Yeso diokanelo dia ma ma diele l’asande l’ambeki ande na? (b) Kakɔna kakasalɛ Yeso ɛkɔkɔ ande oma lo tshimbo y’olambo wa nyɔi kande na?

³ Suke la ngɔndɔ nyɛi la ntondo ka nyɔi kande, Yeso akatɛkɛta dikambo diande ndamɛmɛ oko “ulami w’ololo w’ekoko” ndo akɔsɛ ambeki ande oko “ekoko” wâkinde la dia shisha lumu lande lo dikambo diawɔ. Nde akaleke tɛkɛta dikambo di’ɛkɔkɔ wakandatane l’atei a lokoto l’ɛkɔkɔ la didjidji ndo akayolikokɛka lo woho wa lânde. (Joani 10:​1-18)a Yeso akashisha anima ande lo dikambo di’ɛkɔkɔ ande, la ngandji tshɛ, lam’akandakimɔ oshinga wa tshungo waki ohomba dia vɔ tshungɔ oma lo pɛkato la nyɔi.

4. Wa na wakatshumanyema ntondo oko ɛkɔkɔ lo ndjela kɛnɛ kakatɛkɛta Yeso lanɛ na?

⁴ Koko, la ntondo ka nde ntsha dikambo sɔ, Yeso akatshumanya ambeki ande ndamɛmɛ oko wende Olami w’Ɔlɔlɔ w’Ɛkɔkɔ. Joani Obatizanyi, “ulami a suku” wa lo wɛla waki Yeso, mbakawela ambeki wa ntondo. Yeso akayangaka anto wakakokaka mbetawɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ lo diaaso dia monga l’atei a wanɛ watonga ‘osangɔ waki Abarahama.’ (Etatelo 22:18; Ngalatiya 3:​16, 29) Nde akonɛ l’etema awɔ, kanyi ya vɔ mbɛkama Diolelo dia l’olongo l’otema ɔtɔi ndo akâshikikɛ dia nde ayotshɔ dia tâlɔngɔswɛla dihole lo luudu laki She lele l’olongo. (Mateu 13:​44-46; Joani 14:​2, 3) L’ɔlɔlɔ tshɛ mbakandate ate: “Uma lu nshi ya Joani Ubatizanyi edja ndu kakiane, [anto watosamanyaka otsha lo diolelo dia l’olongo ko wanɛ watosamanyaka la wolo mbatodikondjaka, NW].” (Mateu 11:12) Wanɛ wakoyele dia kotsha oyango ɔsɔ wakayaɛnya dia vɔ wekɔ l’atei a lokoto l’ɛkɔkɔ lakate Yeso.

5. (a) Wa na wele “[ɛhɔmbɔ wa Nzambi kaso, NW]” watɛkɛtama lo Enyelo 7:​3-8 na? (b) Kakɔna kɛnya ɔnɛ anto efula wayosangana kâmɛ l’Isariyɛlɛ wa lo nyuma l’ɔtɛmwɛlɔ na?

⁵ Lo Enyelo 7:​3-8, wanɛ wasamanya la wolo tshɛ otsha l’oyango akɔ wa l’olongo ɔsɔ mbelamɛka nto ɔnɛ: [ɛhɔmbɔ wa Nzambi kaso, NW].” (Enda lo 1 Petero 2:​9, 16.) Onde anto 144 000 watawɔ lanɛ, ase Juda wa l’emunyi ato mbewɔ oka? Onde wanɛ wele l’atei a lokoto l’ɛkɔkɔ la didjidji la lo wɛla wa Yeso, ase Juda wa l’emunyi ato mbewɔ oka? Atonga na; vɔ wekɔ ase Isariyɛlɛ wa Nzambi wa lo nyuma, vɔ tshɛ sanga la Kristo dihole l’atei w’osangɔ waki Abarahama wa lo nyuma. (Ngalatiya 3:​28, 29; 6:16; Enyelo 14:​1, 3) Mɛtɛ, etena kayoya, lam’ayokoka lofulo lakashikikɛma lɔsɔ. Ko kakɔna kayoyotshama l’ɔkɔngɔ diko na? Oko wakadite Bible la ntondo, anto akina, mbuta ate: olui a woke a l’atei awɔ​—⁠wakahombe sangana l’Isariyɛlɛ akɔ ɔsɔ wa lo nyuma l’ɔtɛmwɛlɔ wa Jehowa.​—⁠Zekariya 8:⁠23.

“Ekoko Ekina”​—⁠Onde Akristo w’Ase Wedja Mbewɔ?

6. Dikambo diakɔna di’ohomba diakatɛkɛtama lo Joani 10:16 na?

⁶ L’ɔkɔngɔ a nde tɛkɛta dikambo dia lokoto lɔmɔtshi l’ɛkɔkɔ lo Joani 10:​7-15, Yeso akatondja olui okina lo sɛkɛ ata ate: “Dimi leko l’ekoko ekina waha lu lukumbu lone. Dieli la mi dia mbêla ndu vo. Vo wayuka diui diami, wayuyala ului otoi ndu ulami otoi.” (Joani 10:16) Wa na wele “ekoko ekina” akɔ ɛsɔ na?

7, 8. (a) Lande na kele lokanyi l’ɔnɛ ɛkɔkɔ ekina Akristo w’ase Wedja mbewɔ lekɔ kashi na? (b) Awui akɔna w’endana la sangwelo diaki Nzambi lo dikambo dia kɛtɛ wahomba tɔlɔmbɔla dia sho mbeya ɛkɔkɔ ekina na?

⁷ Mbala efula, ase Lokristo kristo watolembetshiyaka akambo amɔtshi tôngaka la lokanyi l’ɔnɛ: ɛkɔkɔ ekina ɛsɔ, Akristo w’ase Wedja mbewɔ ndo ɔnɛ: wanɛ wele l’atei wa lokoto l’ɛkɔkɔ lakatatɛkɛtshi diakiwɔ yema la ntondo ase Juda mbewɔ, wanɛ waki la tshina dia sheke y’Ɛlɛmbɛ, ndo ɔnɛ: elui akɔ ehende wayotshɔ otsha l’olongo. Koko, Yeso kondja oko ɔngɛndangɛnda waki l’ohomba w’onami wa soko wakoka mbodiholɛ mboka dia nde mbɔtɔ lo lokoto l’ɛkɔkɔ l’ase Juda, wanɛ waki la sheke y’Ɛlɛmbɛ oko dihele di’ekokelo. Nde aki ose Juda la lôtɔ ndo, oma k’otema, nde aki la tshina dia sheke y’Ɛlɛmbɛ. (Ngalatiya 4:⁠4) Lâdiko dia lâsɔ, wanɛ wɛna ɛkɔkɔ ekina oko Akristo w’ase Wedja wayokondja lɔsɛnɔ la l’olongo oko difuto, mɔnyɔlaka dikambo dimɔtshi di’ohomba efula di’endana la sangwelo diaki Nzambi. Lam’akatonge Jehowa anto ahende wa ntondo ko mbakitsha l’ekambo k’Ɛdɛna, nde akakɛnɛmɔla ɔnɛ: sangwelo diande aki dia kɛtɛ ndola l’anto, dia kɛtɛ kakɔ k’otondo kadimɔ paradiso, ndo di’anto wakikokɛ monga la lɔsɛnɔ la pondjo​—⁠naka vɔ kitanyiya ndo nɛmiya Otungi awɔ.​—⁠Etatelo 1:​26-28; 2:​15-17; Isaya 45:⁠18.

⁸ Lam’akatshe Adama pɛkato, sangwelo diaki Jehowa kɔmbɔtɔ l’ashi. La ngandji tshɛ, Nzambi akɔsɛ tɛdikɔ woho w’ekana w’Adama monga la diaaso dia kondja kɛnɛ kaki Adama kɔmbɔsa la nɛmɔ. Jehowa akewoya dia nde ayotoma oshimbedi, osangɔ, oma lo tshimbo yakinde mbayokoka wedja tshɛ kondja ɛtshɔkɔ. (Etatelo 3:15; 22:18) Daka sɔ konembetshiya ɔnɛ: anto w’ɔlɔlɔ tshɛ wasɛna la kɛtɛ wayɔsama otsha l’olongo. Yeso akalakanya ambeki ande dia vɔ nɔmba ɔnkɔnɛ: “Diulelu diaye diayi. Lulangu laye latshami La kete uku atshamalo l’olongo.” (Mateu 6:​9, 10) Komonga edja la ntondo ka nde mboka wɛla wɔkɔndwami lo Joani 10:​1-16, Yeso akatɛ ambeki ande ate: paka “limba la tshitshe l’ekoko” loto mbaketawɔ She dia mbasha Diolelo dia l’olongo. (Luka 12:​32, 33) Omalɔkɔ, etena kalaso wɛla wa Yeso wayaɛnyande ndamɛmɛ oko Olami w’Ɔlɔlɔ w’Ɛkɔkɔ washisha anima ande lo dikambo di’ɛkɔkɔ ande, ayonga munga dia tondja efula ka l’atei w’ɛkɔkɔ akɔ oma l’ɔnɔngɔ wa wanɛ wêla Yeso la tshina di’ekokelo kande, wanɛ wayala ambolami wa la kɛtɛ wa Diolelo diande dia l’olongo.​—⁠Joani 3:⁠16.

9. Oma k’etatelo k’ɔnɔnyi 1884, kakɔna kakahotɔ Ambeki wa Bible lo dikambo di’olembetshiyelo wele l’ɛkɔkɔ ekina na?

⁹ Oma k’etatelo k’ɔnɔnyi 1884, Tshoto y’Etangelo (lo Angɛlɛ) yakalembetshiya ɔnɛ ɛkɔkɔ ekina ele anto wayokondja diaaso dia monga la lɔsɛnɔ la kɛtɛ nyɛ l’atei a w’akambo wayokotsha sangwelo di’etatelo diaki Nzambi. Ambeki wa Bible w’edjedja asɔ wakeyaka ɔnɛ amɔtshi a l’atei w’ɛkɔkɔ ekina wayonga anto waki la lɔsɛnɔ ndo wakavu la ntondo ka Yeso sala olimu ande wa la kɛtɛ. Koko, ekɔ awui akina w’ɔmɔmɔ wakiwɔ kopotɔka dimɛna. Ɛnyɛlɔ, vɔ wakafɔnyaka ɔnɛ: otshumanelo w’ɛkɔkɔ ekina ayosalema l’ɔkɔngɔ w’akitami tshɛ kondja difuto diawɔ dia l’olongo. Koko, wakeyaka ɔnɛ: ɛkɔkɔ ekina kema paka Akristo w’ase Wedja ato. Diaaso dia ndjâla l’atei w’ɛkɔkɔ ekina diekɔ, oyadi le ase Juda kana le ase Wedja, le anto wa lo wedja tshɛ ndo wa weoho wa koho tshɛ.​—⁠Ɛdika la Etsha 10:​34, 35.

10. Dia sho ndjâla anto wɛnama le Yeso oko ɛkɔkɔ ande ekina, dui diakɔna diahombama mɛnama le so na?

¹⁰ Dia vɔ mbɔtɔnɛ l’olembetshiyelo wakasha Yeso ɔsɔ, aha la mbidja lomba lo dikambo dia lokoho la demba lele l’onto kana kabila kotumbinde, ɛkɔkɔ ekina pombaka monga anto wɔsa Yeso Kristo oko Olami w’Ɔlɔlɔ w’Ɛkɔkɔ. Dikambo sɔ awahikadiɔ na? Vɔ pombaka mɛnya ɔnɛ wekɔ akanga w’okitshakitsha ndo wanɛ wakombola nɔmbwama, wele la waonga wokongaka l’ɛkɔkɔ. (Osambu 37:11) Oko wasala lemba la tshitshɛ l’ɛkɔkɔ, vɔ pombaka ‘mbeya dui [di’olami w’ɔlɔlɔ w’ɛkɔkɔ]’ aha vɔ nɔmbwama oma le anto akina wayoyanga dia monga la shɛngiya lâdiko diawɔ. (Joani 10:4; 2 Joani 9, 10) Vɔ pombaka mandola dikambo di’ohomba diakasale Yeso dia shisha anima ande l’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ ande ndo monga la mbetawɔ ka l’otema ɔtɔi lo yɛdikɔ shɔ. (Etsha 4:12) Vɔ pombaka ‘nonga’ dui di’Olami w’Ɔlɔlɔ w’Ɛkɔkɔ etena kâkɔkɔmiyande dia vɔ kambɛ paka Jehowa ndamɛ olimu w’ekila, dia vɔ tetemala la nyanga Diolelo ntondo, dia vɔ tetemala ndjakakitola l’andja ɔnɛ, ndo dia vɔ mɛnyanya ngandji kele la lomba la ndjalambola lam’asawɔ. (Mateu 4:10; 6:​31-33; Joani 15:​12, 13, 19) Onde wɛ sunganaka l’olembetshiyelo w’endana la wanɛ wɛnama le Yeso oko ɛkɔkɔ ande ekina oka? Onde wɛ kombolaka ndjâla ɔkɔkɔ ande oka? Ande diokanelo dia ma ma di’ɛnama l’asa anto tshɛ wakoma mɛtɛ mɛtɛ ɛkɔkɔ ekina waki Yeso lee!

Dilɛmiɛlɔ dia Lowandji la Diolelo

11. (a) L’atei wa djembetelo ya wôngelo ande, kakɔna kakate Yeso lo dikambo di’ɛkɔkɔ la mbudi na? (b) Wa na wele anango wakatɛkɛtaka Kristo dikambo diawɔ na?

¹¹ Ngɔndɔ efula l’ɔkɔngɔ wa nde mboka wɛla womiso la tɛkɛta, Yeso akatshu nto la Jerusalɛma. Lam’akandadjasɛ l’Okongo w’Ewele atangɛ lɛtshi la kɛtɛ la tɛmpɛlɔ, nde akasha ambeki ande elembetshiyelo w’ɔmɔmɔ wa ‘djembetelo ya wôngelo ande ndo y’ekomelo ka dikongɛ di’akambo nɛ.’ (Mateu 24:⁠3) Nde akatɛkɛta nto dikambo di’otshumanyelo w’ɛkɔkɔ. L’atei w’akambo asɔ, nde akate ate: “Lam’ayuya On’a untu lu lutumbu landi, la andjelo tshe kame la ndi, ndi ayudjase lu kiti ka diulelu ka lutumbu landi. Wedja tshe wayusanganyema la ntundu kandi, ku ndi ayuwatanya uku atatanyaka ulami ekoko la mbudi. Ndi ayukikitsha ekoko lu lunya landi la pami, ku mbudi lu lunya la lomoso.” Lo wɛla ɔnɛ, Yeso akɛnya dia wanɛ wele Nkumekanga ayahɛ yambalo yande le wɔ wayolomboyama lo ndjela kɛnɛ kasalɛwɔ ‘anango.’ (Mateu 25:​31-46) Wa na wele anango asɔ na? Vɔ wele Akristo wambotɔ le nyuma ndo wele “ana wa [Nzambi, NW].” Yeso mbele Ɔna Nzambi l’enondo. Omalɔkɔ, vɔ wekɔ anango Kristo. Vɔ wekɔ “[ɛhɔmbɔ wa Nzambi kaso, NW]” watɛkɛtama lo Enyelo 7:​3, wanɛ wakasɔnama oma l’atei w’anto tshɛ dia tôlɛ kâmɛ la Yeso lo Diolelo diakinde dia l’olongo.​—⁠Romo 8:​14-17.

12. Lande na kele kɛnɛ kasalɛ anto akina anango Kristo kekɔ l’ohomba w’efula na?

¹² Kɛnɛ kasalɛ anto akina ekitɔ wa Diolelo akɔ ekɔ dui di’ohomba efula. Onde wɛ mbaɔsaka oko awaɔsa Yeso Kristo nde la Jehowa oka? (Mateu 24:​45-47; 2 Tesalonika 2:13) Lɔkɛwɔ lele l’onto otsha le akitami akɔ kɛnɛmɔlaka lɔkɛwɔ lele lande otsha le Yeso Kristo ndamɛmɛ ndo otsha le She, Omboledi w’Andja w’Otondo.​—⁠Mateu 10:40; 25:​34-46.

13. Lo woho akɔna wakahotɔ Ambeki wa Bible lo 1884 olembetshiyelo a wɛla w’ɛkɔkɔ la mbudi na?

¹³ Lo numɛlɔ katɔ ka Loseketanya 1884, Tshoto y’Etangelo (lo Angɛlɛ) akɛnya l’ɔlɔlɔ tshɛ ɔnɛ: “ekoko” wa lo wɛla ɔnɛ wekɔ anto anɛ wahombawɔ kitshɛ elongamelo ka lɔsɛnɔ la kokele lanɛ la kɛtɛ. Wakahotɔ nto ɔnɛ: wɛla akɔ ayonga l’ekotshamelo katɔ lam’ayolɛka Kristo oma ko kiti kande ka diolelo ka lotombo. Koko, l’etena kɛsɔ, vɔ koshihodiaka etena ka shikaa kakandahombe tatɛ olimu w’okakitwelo watama lo wɛla akɔ kana edja kakɔna kayoviya olimu akɔ.

14. Woho akɔna wakakimanyiyama Ambeki wa Bible dia vɔ mbeya etena kakahombe kotshama pɔlɔfɛsi k’endana la wɛla wa Yeso lo ndjela dako diakashama lo losanganya la woke lakasalema lo 1923 na?

¹⁴ Koko, lo 1923, lam’akandashaka dako diande lo losanganya la woke lɔmɔtshi, J. F. Rutherford, ɔnɛ laki ɔnɔmbɔdi wa la Société Watch Tower l’etena kɛsɔ, akalembetshiya etena kakɔna kakahombe kotshama wɛla w’ɛkɔkɔ la mbudi. Lande na? Nɛ dia, lo wedi ɔmɔtshi, wɛla akɔ mɛnyaka dia anango Owandji​—⁠mbuta ate: amɔtshi a l’atei awɔ​—⁠wayoyala la lɔsɛnɔ la kɛtɛ l’etena kɛsɔ. L’atei w’anto tshɛ, onyake paka ambeki ande wakotɔ lo nyuma ato mbakoka mbetama ɔnɛ anango. (Heberu 2:​10-12) Vɔ hawotonga la kɛtɛ lo edja ka Lowandji l’Ɛnɔnyi Kinunu, dia mbishaka anto diaaso dia mbatshelɛ ɔlɔlɔ lo ndjela woho wakalembetshiya Yeso.​—⁠Enyelo 20:⁠6.

15. (a) Akambo akɔna wakakimanyiya Ambeki wa Bible dia vɔ mbeya wa na wele ɛkɔkɔ wa lo wɛla wa Yeso l’ɔlɔlɔ tshɛ na? (b) Woho akɔna wakɛnya ɛkɔkɔ lowando lawɔ lo dikambo dia Diolelo na?

¹⁵ Lo dako diakɔ sɔ, lo 1923, wolo wakadjama dia mbeya wanɛ wasungana l’olembetshiyelo wakasha Nkumadiɔndjɔ lo kɛnɛ k’endana l’ɛkɔkɔ la mbudi, koko, akambo akina wakahombe ndjohotwama l’ɔkɔngɔ diko, la ntondo k’otondo wa kitshimudi ya wɛla akɔ tomba sɛkɛ. Lo edja k’ɛnɔnyi wakayoyelaka, Jehowa akayosholɛka ekambi ande ɔmɔmɔ a l’atei w’akambo akɔ w’ohomba asɔ yema yema. Akambo akɔ asɔ akayâkimanyiyaka dia vɔ ndjohotɔ ɔlɔlɔ lo 1927 ɔnɛ: “[ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ, NW] kɛdikɛdi olui w’Akristo w’akitami a nyuma tshɛ wa la kɛtɛ; ndo nto, akayɛnamaka ɔlɔlɔ lo 1932 ɔnɛ: ekɔ ohomba di’onto l’onto monga la dihonga dia mbokana dimɛna l’akitami, ekambi waki Jehowa, oko akadisale Jɔnadaba nde la Jehu. (Mateu 24:45; 2 Nkumi ya Dikanga 10:15) L’etena kɛsɔ, lo ndjela Enyelo 22:​17, anto asɔ wafɔna l’ɛkɔkɔ wakakeketshama lo woho wa lânde dia vɔ ndjasha l’olimu wa sambisha anto akina lokumu la Diolelo. Lowando lawɔ lo dikambo dia Diolelo diaki Mɛsiya pombaka mbasokoya, aha paka dia vɔ tshelɛ akitami waki Nkumadiɔndjɔ ɔlɔlɔ oto koko, dia vɔ nambola sɛnɔ yawɔ le Jehowa oma lo tshimbo ya Kristo ndo mbokana dimɛna efula l’akitami ande, lo sala olimu wewɔ lo sala l’ohetoheto tshɛ. Onde ɔsɔku mbasalayɛ oka? Nkumekanga ayotɛ wanɛ wasala ɔsɔku ate: “Nyuyi, nyu etshokwami wa Papa, nyukiti diulelu diakawanyolongoswela umaka etatelu k’andja.” Elongamelo ka woke ka monga la lɔsɛnɔ la pondjo lo lokokele la kɛtɛ kayɔlɔmbwama oma le Diolelo kayoyala la ntondo kawɔ.​—⁠Mateu 25:​34, 46.

“Ului a Wuki”​—⁠Otsha le Nde Atawatshu Na?

16. (a) Tokanyi takɔna ta wɛngɛngɛ taki l’Ambeki wa ntondo wa Bible lo dikambo di’olembetshiyelo wa lemba la woke, kana olui a woke wa lo Enyelo 7:9 na? (b) Etena kakɔna ndo lo ndjela etshina k’akambo akɔna wakayɔlɔngɔswamaka tokanyi tawɔ na?

¹⁶ Ekambi wa Jehowa waketawɔka etena kɛmɔtshi ɔnɛ: lemba la woke (kana olui a woke) wa lo Enyelo 7:​9, 10 tshikitana l’ɛkɔkɔ ekina wa lo Joani 10:16 ndo l’ɛkɔkɔ wa lo Mateu 25:33. Lam’ele Bible mbutaka ɔnɛ vɔ ‘memala la ntundu ka kiti ka diolelo,’ wakakanyiyaka ɔnɛ: vɔ pombaka monga l’olongo, aha la mbidjasɛ lo kiti ya diolelo oko ekitɔ wôlɛ kâmɛ la Kristo, koko lo dihole dia hende, w’ɛlɛngane la kiti ka diolelo. Vɔ wakɔsamaka oko Akristo waha la kɔlamelo y’efula, wanɛ waki kɔmɛnyaka lomba la mɛtɛ la ndjalambola. Lokanyi lɔsɔ lakayɔlɔngɔswamaka lo 1935.b Ɔsɛdingwelo wa Enyelo 7:9 lo ndjela tokanyi t’avɛsa wele oko Mateu 25:​31, 32 akɛnya hwe ɔnɛ: anto wele lanɛ la kɛtɛ kokaka monga “la ntundu ka kiti ka diulelu.” Ndo nto, akɛnyama hwe ɔnɛ: Nzambi kema la tokanyi tohende lo kɛnɛ k’endana la kɔlamelo. Wanɛ tshɛ walanga mbetawɔma le nde pombaka nama kɔlamelo yawɔ otsha le nde.​—⁠Mateu 22:​37, 38; Luka 16:⁠10.

17, 18. (a) Akambo akɔna wakakimanyiya di’ohamelo ndjâla oma ko 1935, lo lofulo la wanɛ walongamɛ ndjâla la lɔsɛnɔ la pondjo la kɛtɛ na? (b) Lo olimu akɔna w’ohomba wayasha ase olui a woke l’ohetoheto tshɛ na?

¹⁷ Aya ɛnɔnyi efula wele ekambi waki Jehowa wekɔ lo tɛkɛta dikambo di’alaka wa Nzambi w’endana la kɛtɛ. Dikambo dia kɛnɛ kakawakongɛka ɔnɛ kayosalema lo 1920, vɔ wakasambisha ɔnɛ: “Miliyɔ y’Anto Yele la Lɔsɛnɔ Etena Kɛnɛ Hawovɔkaki.” Koko, l’etena kɛsɔ, wa miliyɔ y’anto waketawɔka tɛdikɔ ta Nzambi t’endana la lɔsɛnɔ kondjala. Nyuma k’ekila akasha anto efula waketawɔ mɛtɛ elongamelo ka lɔsɛnɔ la l’olongo. Koko, l’ɔkɔngɔ wa 1935 lo woho wa lânde, otshikitanelo wa mamba akatatɛ. Tshoto y’Etangelo kɔtɛkɛtaka dikambo di’elongamelo ka monga la lɔsɛnɔ la pondjo la kɛtɛ. L’edja k’akumi w’ɛnɔnyi, ekambi wa Jehowa wakatɛkɛtaka dia dikambo sɔ ndo wakayangaka dia mbeya wanɛ wakasunganaka l’olembetshiyelo washa Bible ɔsɔ. Koko, l’etena kakashikikɛ Jehowa, nde akasembola akambo woho w’anto a l’atei w’olui a woke ndjaɛnya vɔamɛmɛ.

¹⁸ Alapɔlɔ wele laso mɛnyaka dia l’edja k’ɛnɔnyi efula suke l’ampokami tshɛ wakalɛkaka mapa la nɔ vinyɔ lo sanganya ya Eohwelo ka nyɔi ka Yeso. Koko, l’edja k’ɛnɔnyi 25 l’ɔkɔngɔ wa 1935, lofulo l’ampokami wa lo losanganya la Eolwelo ka nyɔi ka Yeso, losanganya lasalema mbala ɔtɔi l’ɔnɔnyi lakadɛ la diambo di’efula mbala lokama oleki lɔnɛ la wanɛ wakalɛka mapa la nɔ vinyɔ. Anto akina akɔna asɔ na? Ele wanɛ wayonga l’atei w’olui a woke lo nshi yayaye. Mɛtɛ, etena kakakoke ka Jehowa mbatshumanya ndo mbalɔngɔsɔla dia vɔ mbika lo fɔnu ka woke kayaye. Oko akadiatama, vɔ wakaye “uma lu wedja tshe, ndu uma lu wauhu tshe ndu uma lu weuhu w’antu tshe, ndu w’eteketa tshe.” (Enyelo 7:⁠9) Vɔ wayashakɔ l’ohetoheto tshɛ l’olimu wakewoya Yeso lam’akandate ate: “Lukumu l’ololo lone la diulelu layusambishama lu kete tshe, uku omenyi le wedja tshe. L’okongo diku, ekumelu kayuya.”​—⁠Mateu 24:⁠14.

[Footnotes]

Oko le Yɛ:

◻ Lande na kele ɛnɛlɔ ka lo Enyelo tshapita 7 kekɔ ohomba wa lânde na?

◻ Lande na kele ɛkɔkɔ ekina wa lo Joani 10:16 hawohembetɛ paka le Akristo w’ase Wedja ato na?

◻ Kakɔna kahombama mɛnama le wanɛ wakotsha olembetshiyelo wa lo Bible w’endana l’ɛkɔkɔ ekina?

◻ Woho akɔna wele wɛla w’ɛkɔkɔ la mbudi ekɔ l’olembetshiyelo wa lânde lo dikambo dia dilɛmiɛlɔ di’ɛlɔmbwɛlɔ ka Diolelo na?

◻ Kakɔna kɛnya ɔnɛ etena kakakoke le Jehowa dia nde tshumanya olui a woke wa lo Enyelo 7:9 na?