Ngande Wahombaso Nɔmbaka Nzambi?
LAM’AKƆ̂LƆMBƐ ombeki ɔmɔtshi dia nde mbolakanya woho wa vɔ nɔmbaka, Yeso kotona mbolakanya. Lo ndjela Luka 11:2-4, nde akakadimola ate: “Etena kalɔmbanyu, kanyotake nyate: Shɛso, lokombo layɛ lasantoyame. Diolelo diayɛ diaye. Otosha ɛlɔ mma diaso dia lushi la lushi. Ndo otokimwe pɛkato yaso, nɛ dia ndo sho lawɔ mbakimwɛ okolami aso tshɛ. Ndo totokonyake l’ehemba.” (Douay, ekadimwelo k’Aseka Mupɛ) Anto efula mbelɛka dɔmbɛlɔ sɔ ɔnɛ Dɔmbɛlɔ dia Nkumadiɔndjɔ. Diɔ totɛka awui efula.
Ntondotondo, tshɛkɛta yotate totɛka le na ahombaso tomaka alɔmbɛlɔ aso: le Shɛso. Tolembete dia Yeso kombetawɔ kânga yema dia sho nɔmbaka onto ɔmɔtshi, lohingu lɔmɔtshi, “osanto” ɔmɔtshi, kânga ndamɛ Yeso. Nzambi akate ate: “Dimi halakimo lutumbu lami le ukina, kana nemo diami le dikishi.” (Isaya 42:8) Lâsɔ, alɔmbɛlɔ watomama le ɛngɔ kɛmɔtshi kana le onto okina, koko aha le Shɛso lele l’olongo, nde hawalonge, oyadi kânga ɔtɛmɔdi akɔ ekɔ l’otema wosembwe wa ngande. Lo Bible, Jehowa Nzambi ndamɛ oto mbelamɛ ɔnɛ “Omboki wa dɔmbɛlɔ.”—Osambu 65:2, NW.
Amɔtshi mbeyaka mbuta ɔnɛ “asanto” wekɔ paka wanɛ watɔtɛkɛtɛ le Nzambi. Koko Yeso ndamɛ akate ate: “Dimi leli mbuka, mete la lumu. Nduku untu laya le Papa, tshikima uma le mi. Kene tshe kayunyolomba lu lukumbu lami, dimi layukitsha, ne dia Papa atumbwami le Ona.” (Joani 14:6, 13) Ɔnkɔnɛ, Yeso akanya kanyi y’ɔnɛ onto ɔmɔtshi lelɛwɔ osanto kokaka tɔtɛkɛtɛ le Nzambi. Tênde ndo kɛnɛ kakate ɔpɔstɔlɔ Paulo lo dikambo dia Kristo: “Kristu Jesu akavu, ku akulo uma lu nyoi. Ndi eko lu lunya la pami la [Nzambi, NW], atutoteketelaka.” ‘Nde ekɔ lo sɛna pondjo pondjo dia tɛkɛtɛka wanɛ tshɛ waya le Nzambi lo tshimbo yande.’—Romo 8:34; Heberu 7:25.
Lokombo Lahomba Santoyama
Yeso akayota nto lo dɔmbɛlɔ diande ate: “Lokombo layɛ lasantoyame.” Ngande wakoka onto santoya lokombo la Nzambi, mbuta ate likidia, kana likitsha lânde, naka nde halieye ndo halitɛkɛta na? Ndekana mbala 6 000 l’atei wa “Dikelemba di’Edjedja,” Nzambi mbelamɛka la lokombo lande hita ɔnɛ: Jehowa.
Lo ekadimwelo k’Aseka Mupɛ ka Douay, diewoyelo dia l’ɛse ka dikatshi dia lo Etombelo 6:3 mbutaka ɔnɛ: “Ambewi amɔtshi wa Bible wa nshi nyɛ wakatondja lokombo la Jehowa . . . , nɛ dia woho watɛkɛtama lokombo [la Nzambi] lo mɛtɛ mɛtɛ, oko watanemalɔ l’efundelo wa lo Hɛbɛru, hayeyama ɛlɔ kɛnɛ dikambo l’edja ka deko efula vɔ kolitɛkɛtaka.” Diɔ diakɔ diafunda ekadimwelo k’Aseka Mupɛ kelɛwɔ New Jerusalem Bible lokombo Yahweh. Kânga mbele wa nomb’ewo mɔtshi ndekaka ngɛnangɛna mbelɛ Nzambi ɔnɛ Yahweh, “Jehowa” ekɔ yoho yasungana ndo yambongaka oma ko nshi y’edjedja, yoho yakɔ mbatɛkɛtawɔ lokombo la Nzambi l’Ɔtɛtɛla. Ɛtɛkɛta ekina wekɔ la weoho awɔ vamɛ watɛkɛtawɔ lokombo la Nzambi. Kɛnɛ koleki ohomba ele tɛkɛta lokombo la Nzambi dia lisantoya. Onde ɔtɛmwɛlɔ ayɛ wakakêtsha dia wɛ nimolaka kana tɛkɛtaka lokombo Jehowa lo dɔmbɛlɔ?
Awui Wasungana Sho Nɔmbaka
Oma lâsɔ, Yeso akalakanya ambeki ande dia vɔ nɔmbaka ɔnɛ: “Diolelo diayɛ diaye.” Evanjiliyɔ wa Mateo kotshaka ɛtɛkɛta ɛnɛ: “Lolango layɛ latshame lanɛ la nkɛtɛ oko atshamalɔ l’olongo.” (Mateo 6:10, Dy) Diolelo diaki Nzambi diekɔ lowandji lele l’anya wa Yeso Kristo. (Isaya 9:6, 7) Lo ndjela pɔlɔfɛsi ya lo Bible, lowandji lakɔ layonya mandji tshɛ y’anto ko lɔ mbela etena ka wɔladi lo nkɛtɛ k’otondo. (Osambu 72:1-7; Danyele 2:44; Enyelo 21:3-5) Diɔ diakɔ diele, Akristo wa mɛtɛ tɛkɛtaka dikambo di’oyelo wa Diolelo mbala efula l’atei w’alɔmbɛlɔ awɔ. Onde ɔtɛmwɛlɔ ayɛ wakakêtsha dia wɛ salaka ngasɔ?
Dikambo dia diambo ko, Yeso akɛnya nto ɔnɛ lo alɔmbɛlɔ aso, sho mbeyaka mbutaka ndo akambo aso shamɛ watokiyanya. Nde akate ate: “Otosha ɛlɔ mma dia lushi la lushi. Ndo otokimwe pɛkato yaso, nɛ dia ndo sho lawɔ mbakimwɛ okolami aso tshɛ. Ndo totokonyake l’ehemba.” (Luka 11:3, 4, Dy) Ɛtɛkɛta wa Yeso ɛsɔ mɛnyaka ɔnɛ sho kokaka nyanga lolango la Nzambi lo akambo wa lushi tshɛ, ndo ɔnɛ sho kokaka mbutɛ Jehowa dikambo tshɛ diakoka tokiyanya kana fukutanya wɔladi aso wa lo yimba. Nɔmbaka Nzambi ngasɔ mbala la mbala tokimanyiyaka dia sho shihodia ɔnɛ le nde mbêndɛso. Ɔsɔku mbalekaso mbeya ɔnɛ nde ekɔ la shɛngiya lo nsɛnɔ yaso. Nɔmbaka Nzambi lushi la lushi dia nde tokimwɛ munga yaso ekɔ nto ɔlɔlɔ efula. Lo yoho shɔ mbalekaso mɛna ɔnɛ tekɔ akanga a wɛɔdu—ndo mbalekaso mbikikɛ munga y’anto akina. Dako dia Yeso di’ɔnɛ tɔlɔmbake dia tshungwama oma l’ehemba diekɔ nto dui diasungana, alekɔnyake lam’eso lo sɛna l’andja ɔnɛ wele ditshelo di’ɛlɔlɔ diekɔ lo talana tsho. Lo ndjela dɔmbɛlɔ sɔ, sho ndjalamaka ɔlɔlɔ dia mbewɔ awui wakoka ndjotokonya lo akambo wa kɔlɔ.
Ɔnkɔnɛ, tambɛna hwe ɔnɛ Dɔmbɛlɔ dia Nkumadiɔndjɔ totɛka awui efula wɛnya woho wakokaso sala alɔmbɛlɔ wangɛnyangɛnya Nzambi. Ko onde Yeso akalange mbuta ɔnɛ sho pombaka mbɔsa dɔmbɛlɔ sɔ ko divusolaka mbala la mbala?
Alako Akina lo Dikambo dia Dɔmbɛlɔ
Yeso akasha alako akina lo dikambo dia dɔmbɛlɔ. Lo Mateu 6:5, 6, sho mbadiaka ɔnɛ: “Lam’ayunyolomba, tanyuyalaki uku akanga a lukesu. Ne dia vo watulangaka nomba wemadi lu temwelo ndu lu asanga w’esese, dia vo menama le antu. . . . Keli we, lam’ayuyolomba, oto lu luudu laye, udihi lukuki, olombe Sho leli lu usheshe. Ku Sho latenaka lu usheshe, ayukufuta.” Ɛtɛkɛta ɛsɔ tolakanyaka ɔnɛ hatohombe nɔmbaka lo yoho y’ɔnɛ kele watɛnyi dia mambia anto. Onde wɛ kɛnɛnɛka otema ayɛ la ntondo ka Jehowa lo yishɛshɛ, oko watokeketsha Bible?—Osambu 62:8.
Yeso akatewola ate: ‘L’alɔmbɛlɔ anyu, tanyɔtshɔbɔlake oko watosalaka apanganu, nɛ dia vɔ fɔnyaka ɔnɛ lo mbuta ɛtɛkɛta efula mbayowowaokɛ.’ (Mateu 6:7) Mɛtɛ, Yeso kombetawɔ dia kimɛka alɔmbɛlɔ l’ɔtɛ—nde kombetawɔ kânga dia mbalaka alɔmbɛlɔ oma lo dibuku dimɔtshi. Ɛtɛkɛta ande mɛnyaka ɔnɛ nde kombetawɔka onto nɔmba l’ampondo.
Okanda ɔmɔtshi wa misa w’Aseka Mupɛ mbetawɔka ɔnɛ: “Alɔmbɛlɔ aso woleki amɛna mbeyaka monga tokanyi taso hita taya mbala kakɔ ɔtɔi oma l’otema wonya wɛlɛso otsha le nde dia mbôka losaka kana dia mbɛ̂nya ohomba wele la so, l’etena ka lonyangu, kana l’ɔtɛmwɛlɔ wɔ̂tɛmɔlaso lushi tshɛ mbala la mbala.” Alɔmbɛlɔ wa Yeso ndamɛ wakayaka mbala kakɔ ɔtɔi oma l’otema ande, nde kombakimɛka l’ɔtɛ. Oko ɛnyɛlɔ, adia dɔmbɛlɔ dia Yeso diofundami lo Joani tshapita 17. Diɔ mbɔtɔnɛka la dɔmbɛlɔ di’ɛnyɛlɔ, nɛ dia diɔ mbikaka epole ɔsɛkɛ ɔnɛ Yeso akakombolaka dia lokombo la Jehowa nkidiama. Dɔmbɛlɔ dia Yeso komonga dɔmbɛlɔ dia lolembetɛ lo yimba, diɔ diakaye oma ka tshina diande di’otema.
Alɔmbɛlɔ Wôka Nzambi
Naka wakaketsha dia salaka alɔmbɛlɔ wa lolembetɛ lo yimba, dia nɔmbaka “asanto” kana mpingu, kana dia nɔmbaka la diangɔ dimɔtshi dia l’ɛtɛmwɛlɔ diele oko ampondo, kete kanyi ya nɔmbaka lo yoho yakɛnya Yeso mbeyaka kôkiya wɔma ntondo. Koko, dia wɛ nɔmbaka lo yoho yɔtɔnɛ l’alako wa Yeso, wɛ pombaka mbeya Nzambi—lokombo lande, asangwelo ande, la lonto lande. Wɛ kokaka sala dui sɔ naka wɛ mbeka Bible. (Joani 17:3) Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ suke suke ndo vɔ mbetawɔka kokimanyiya lo dikambo sɔ. Kɛdikɛdi, vɔ wambokimanyiya miliyɔ y’anto ya l’andja w’otondo dia vɔ ‘monganɛ ko mɛna ɔnɛ Jehowa ekɔ ɔlɔlɔ’! (Osambu 34:8) Woho watayaleke mbeya Nzambi mbayoyotalekaka ndo tshutshuyama dia mbotombola lo dɔmbɛlɔ. Ndo woho watayaleke sukana suke suke la Jehowa lo dɔmbɛlɔ dioludi la dilɛmiɛlɔ mbayotalekaka ndo diokanelo diasayɛ la nde keketala.
Ɔnkɔnɛ, wanɛ tshɛ wele atɛmɔdi wa mɛtɛ wa Nzambi wambokeketshama dia ‘tetemalaka nɔmba.’ (1 Tesalonika 5:17) Enda kana alɔmbɛlɔ ayɛ mbɔtɔnɛka mɛtɛ la Bible, ndo l’alako wakasha Yeso Kristo. Lo yoho shɔ mbakokayɛ shikikɛ ɔnɛ alɔmbɛlɔ ayɛ wayetawɔma le Nzambi.
[Caption on page 7]
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 7]
Naka sho mbeka awui efula w’endana la Jehowa, kete tayoleka tshutshuyama dia mbɔlɔmbaka oma k’ɛse otema