BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w00 8/1 lk. 26-31
  • ‘Lomba latoyalaka kâmɛ la akanga wa ndjâkitshakitsha’

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • ‘Lomba latoyalaka kâmɛ la akanga wa ndjâkitshakitsha’
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2000
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Paulo​—‘okambi’ ndo ‘olami’
  • Yoho y’ɔlɔlɔ yahombaso mbɔsa waɛsɛ aso
  • Ngidiyɔna​—“untu luleki tshitshe” lo luudu la she
  • Tonge la ndjâkitshakitsha ndo la kɛsɔ
  • Yeso​—ɛnyɛlɔ koleki tshɛ k’onto lele la ndjâkitshakitsha
  • Tokoya ɛnyɛlɔ kaki Yeso ka ndjâkitshakitsha
  • Ɛkɔkɔ wɛnya dia mbeya elelo aso ekɔ ohomba
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2017
  • Wɛ kokaka ntetemala mbeya elelo ayɛ la ntondo k’ehemba
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2017
  • Dikumanyi le​—Nyokondja wetshelo oma l’ɛnyɛlɔ ka Ngidiyɔna
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo) (2023)
  • Kɛndakɛnda l’okitshakitsha kaamɛ la Nzambi ndo eya elelo ayɛ
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2020
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2000
w00 8/1 lk. 26-31

‘Lomba latoyalaka kâmɛ la akanga wa ndjâkitshakitsha’

“Kakɔna kakɔlɔmba Jehowa naka aha dia . . . kɛndakɛnda la ndjâkitshakitsha kâmɛ la Nzambi kayɛ?”​—MIKA 6:8, NW.

1, 2. Ndjâkitshakitaha kɛdikɛdi na, ndo ngande wotshikitanyitɔ la lotamanya?

ƆPƆSTƆLƆ ɔmɔtshi wa lokumu ambotona kotola yambalo y’anto oya le nde ndamɛ. Shushi mɔtshi ya dihonga y’ose Isariyɛlɛ amboyaeta ndamɛ ɔnɛ onto loleki tshitshɛ lo luudu la she. Onto loleki woke lo tena tshɛ ambetawɔ dia lowandji lande lekɔ l’elelo. Ɔm’ɔmɔ l’atei w’anto anɛ tshɛ wakɛnya ndjâkitshakitsha.

2 Ndjâkitshakitsha tshikitana la lotamanya. Onto lele la ndjâkitshakitsha hɔshi dia nde ekɔ l’akoka ndo la nɛmɔ dioleki ndo hayaɔshi dia nde mboleki kana monga la didiya. Lo dihole dia monga la lotamanya, l’ofunu, ndo la nsaki ka lokumu, onto lele la ndjâkitshakitsha mbeyaka dia nde ekɔ l’elelo kana wɛɔdu ɛmɔtshi. Omalɔkɔ, nde nɛnyaka nsaki ndo tokanyi t’anto akina koko hatiɔnyɔla.

3. Lo yoho yakɔna yele lomba ekɔ ‘kamɛ la akanga wa ndjâkitshakitsha’?

3 Diɔ diakɔ diata Bible ɔnɛ: “Lomba latoyalaka kâmɛ la akanga wa ndjakitshakitsha.” (Tokedi 11:2, NW) Onto lele la ndjâkitshakitsha ekɔ la lomba nɛ dia nde ndjelaka mboka kangɛnyangɛnya Nzambi, ndo nde mbewɔka yimba ya lotamanya yatoshishɛka onto nɛmɔ. (Tukedi 8:13; 1 Petero 5:5) Lomba la ndjâkitshakitsha mɛnamaka oma lo lɔkɛwɔ l’ekambi efula waki Nzambi. Nyɛsɔ tɔsɛdingole bɛnyɛlɔ sato dioshidiwɔ l’odingɔ wa ntondo.

Paulo​—‘okambi’ ndo ‘olami’

4. Naa waɛsɛ wa lânde waki la Paulo?

4 Paulo aki onto la lokumu efula l’atei w’Akristo wa ntondo, ndo dui sɔ diaki mɛtɛ. Lo kɛnɛ kendana l’olimu ande, nde akatshe kɛndɔ ya waa nunu dia kilɔmɛtɛlɛ l’ashi a wake ndo l’okongo, ndo nde akâte tshumanelo efula. Ndo nto, Jehowa akatshɔkɔla Paulo lo mbosha waɛnɛlɔ ndo woshasha wa tɛkɛta l’ɛtɛkɛta w’angɛndangɛnda. (1 Koreto 14:18; 2 Koreto 12:1-5) Ndo nto, nde akasha Paulo nyuma kande dia funda mikanda 14 wele kakianɛ l’atei w’Afundelo w’Akristo wa lo Grɛkɛ. Mbokɛmaka hwe dia sho kokaka mbuta di’olimu wa Paulo wakaleke w’apɔstɔlɔ akina tshɛ.​—1 Koreto 15:10.

5. Ngande wakɛnya Paulo dia nde aki la yimba ya ndjâkitshakitsha?

5 Lam’ele Paulo akaleke ndjasha l’olimu w’Akristo, anto amɔtshi wakakoke nongamɛ mbotana ata ate dimi mbamboleka, kana akotola yambalo y’anto oya lo lowandji lande. Koko, Paulo kotsha ngasɔ nɛ dia nde aki la ndjâkitshakitsha. Nde akayaete ndamɛ ate ‘ɔpɔstɔlɔ woleki tshitshɛ’ ndo nto ate: ‘Dimi halosungana mbelamɛ ɔpɔstɔlɔ nɛ dia lakahɛnyahɛnya etshumanelo ka Nzambi.’ (1 Koreto 15:9) Oko wakinde ɔpɛnyɔdi w’edjedja w’Akristo, Paulo kombohɛ ndoko lushi ɔnɛ oma lo ngandji k’otamanya kaki Nzambi mbakandayongaka la diɔtɔnganelo di’ɔlɔlɔ la Nzambi l’akambo tshɛ, ndo mbakandayongaka la waɛsɛ wa weke w’olimu. (Joani 6:44; Efeso 2:8) Ɔnkɔnɛ, Paulo kɔfɔnya di’awui wa diambo wakandatshaka l’olimu w’esambishelo akawodiya lâdiko di’anto akina.​—1 Koreto 9:16.

6. Ngande wakɛnya Paulo ndjâkitshakitsha lo yoho yakandasɛnaka l’ase Kɔrɛtɔ?

6 Ndjâkitshakitsha kaki Paulo kakaleke mɛnama lo woho wakandasɛnaka l’ase Kɔrɛtɔ. Ondo amɔtshi l’atei awɔ wakambe efula lo menda lɔkɛwɔ laki la wanɛ wakawafɔnyaka ɔnɛ vɔ mbele emendji wa lokumu, ɛnyɛlɔ oko Apolo, Kayifasi, la Paulo ndamɛ. (1 Koreto 1:11-15) Koko Paulo konyanga lotombo oma le ase Kɔrɛtɔ kana kamba la nɛmɔ diakawawoshaka dia nde ndjayangɛ lotombo. Lam’akandawaembolaka, nde kondjaɔsaka oko ‘onto lele l’ewo k’ɔtɛkɛta ndo la lomba loleki tshɛ.’ Koko, Paulo akate lo dikambo diande ndo di’asekande ate: “Untu atêyi ati: Ekambi wa Kristu mbesu, la alami w’akambu wa usheshe wa [Nzambi].”a​—1 Koreto 2:1-5; 4:1.

7. Ngande wakɛnya Paulo ndjâkitshakitsha kânga lam’akandashaka anto alako?

7 Paulo akɛnya ndjâkitshakitsha kande kânga lam’akandashaka anto lohango ndo ɛlɔmbwɛlɔ kana alako. Nde akasɛngasɛngaka anyande Akristo ‘oma lo kɛtshi ka Nzambi’ ndo ‘oma lo ngandji,’ koko nde kokamba la lowandji lande la woho wakinde ɔpɔstɔlɔ. (Romo 12:1, 2; Filemona 8, 9) Lande na kakatshe Paulo dikambo sɔ na? Nɛ dia nde akayaɔsaka ndamɛ oko ‘okimanyidi’ w’anango koko aha oko ‘owandji wa mbetawɔ kawɔ.’ (2 Koreto 1:24) Aha la tamu, ndjâkitshakitsha kaki Paulo akokonya dia nde nangema efula lo tshumanelo di’Akristo wa lo ntambe ka ntondo.​—Etsha 20:36-38.

Yoho y’ɔlɔlɔ yahombaso mbɔsa waɛsɛ aso

8, 9. (a) Lande na kahatahombe ndjâkana? (b) Ngande wakoka wanɛ wele l’ɛkɛndɛ ɛmɔtshi mɛnya yimba ya ndjâkitshakitsha?

8 Paulo akasha Akristo wa nshi nyɛ ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ. Oyadi ɛkɛndɛ akɔna wambowotosha, ndoko onto l’atei aso lahomba fɔnya dia nde amboleka anto akina. Paulo akafunde ate: “Naka untu ambuyakanela ati: Untu a wuki kemi, lam’endi untu k’untu, ndi ambuyadimbiya.” (Ngalatiya 6:3) Lande na na? Nɛ dia ‘anto tshɛ wakatshe pɛkato ndo hawokoke koma lo lotombo la Nzambi.’ (Romo 3:23; 5:12) Eelo, hatohombe mbohɛ pondjo dia sho tshɛ takakite pɛkato la nyɔi oma le Adama. Waɛsɛ wa lânde wele laso hawotodiya oma lo eongelo kaso ka atshi wa pɛkato. (Undaki 9:2) Oko wakidiɔ mɛtɛ lo dikambo dia Paulo, paka oma lo ngandji k’otamanya kaki Nzambi mbakoka anto monga la diɔtɔnganelo di’ɔlɔlɔ vɔ la nde l’akambo tshɛ, koko aha oma l’akoka aso amɔtshi wa weke.​—Romo 3:12, 24.

9 Lo mbeya dikambo sɔ, onto lele la ndjâkitshakitsha hayandola otamanya dikambo dia waɛsɛ wele lande kana funa akambo wamondotsha. (1 Koreto 4:7) Lam’ashande onto dako kana ɛlɔmbwɛlɔ, nde ndjaɔsaka oko okimanyidi ande, koko aha oko owandji. Lo mɛtɛ, ayonga kɔlɔ naka onto lakotsha ɛkɛndɛ ɛmɔtshi lo yoho ya dimɛna ayoyayangɛ lotombo oma le anyande ambetawudi kana kamba la nɛmɔ diawoshawɔ dia ndjayangɛ lotombo. (Tukedi 25:27; Mateu 6:2, 4) Lotombo loleki tshɛ ele lɔnɛ latosha anto akina aha la sho mbalɔmbalɔ. Naka wambotoshalɔ, hatohombe ndjâkana otamanya kana fɔnya dia sho mamboleka.​—Tukedi 27:2; Romo 12:3.

10. Lembetshiya nganɛ wakoka anto amɔtshi wɛnama oko anto w’anyanya monga ‘ɛngɔnyi lo mbetawɔ.’

10 Lam’atoshawɔ ɛkɛndɛ ɛmɔtshi, ndjâkitshakitsha ayotokimanyiya di’aha sho ndeka kotola yambalo y’anto oya le so, lo mɛnya dia etshumanelo kekɔ lo kɛndakɛnda dimɛna diɛsɛ oma lo welo kana akoka wakiso. Ɛnyɛlɔ, lo yoho ya lânde sho kokaka monga la losha la mbeya ndakanya. (Efeso 4:11, 12) Koko, la ndjâkitshakitsha tshɛ, sho la dia mbeya dia wetshelo ɛmɔtshi woleki weke wekaso lo nsanganya ya l’etshumanelo hashama paka oma l’ekimanyielo ka dako diashama oma lo lɔyɛnga. Oko ɛnyɛlɔ, onde wɛ hatokeketshamaka, wonya wɛnayɛ ombutshi ɔmɔtshi wodia ana ndamɛ wele la pâ k’efula koko ndjâka mbala la mbala lo Mbalasa ka Diolelo nde l’anande? Kana wonya wɛnayɛ ombetawudi ɔmɔtshi wele l’ɔkɛyi wa mamba koko hetsha lo nsanganya kânga mbalɔshanande la tokanyi ta ndjaɔsaka oko nde bu ohomba? Kana wonya wɛnayɛ ɔlɔngɔlɔngɔ kana osekaseka ɔmɔtshi watatetemala pama lo nyuma kânga mbahomanande la tɔsɛngiya ta kɔlɔ la kalasa kana l’ahole akina? (Osambu 84:10) Mbeyaka monga ko anto asɔ bu l’akoka wakotola yambalo y’anto oya le wɔ. Ndo ehemba wa wolo efula wahomana lawɔ haweyama le anto akina. Koko vɔ kokaka monga ‘ɛngɔnyi lo mbetawɔ’ popo oko anto wele la lokumu efula. (Jakoba 2:5) Lâdiko di’akambo asɔ tshɛ, l’ekomelo ekɔ paka kɔlamelo mbayoyotokondjiyɛ ɛtshɔkɔ oma le Jehowa.​—Mateu 10:22; 1 Koreto 4:2.

Ngidiyɔna​—“untu luleki tshitshe” lo luudu la she

11. Lo yoho yakɔna yakɛnya Ngidiyɔna ndjâkitshakitsha kande lam’akandatɛkɛtaka la ondjelo waki Nzambi?

11 Ngidiyɔna, ɔlɔng’a pami wa wolo wa lo nkumbo ka Manase, akasɛnaka l’etena k’ofukutanu efula ka l’ɔkɔndɔ wa wodja w’Isariyɛlɛ. Ɛnɔnyi esambele w’etondo, ekambi waki Nzambi wakasɔkishamaka oma le ase Midiyana. Koko, etena kakakoke ka Jehowa tshungola ekambi ande. Ɔnkɔnɛ, ondjelo ɔmɔtshi akɛnɛ le Ngidiyɔna ndo akawotɛ ate: “We pami ka wulu, [Jehowa] eko la ye!” Lam’ele Ngidiyɔna aki la ndjâkitshakitsha, nde kondjatombola lo woho wakɔsɛmɔya ondjelo ɔsɔ aha la nde nongamɛ. Koko, la dilɛmiyɛlɔ tshɛ nde akatɛ ondjelo ate: “Khumemi, naka [Jehowa] eko la su, ukundi ambuyala akambu ane tshe le su?” Ondjelo akalembetshiya Ngidiyɔna akambo dimɛna ko akawotɛ ate: ‘Aha la tamu, wɛ ayotshungola Isariyɛlɛ oma l’anya w’ase Midiyana.’ Ngidiyɔna akandatshe na? Lo dihole dia nde sasɛ dia mbɔsa ɔkɛndɛ ɔsɔ oko dikambo dia nde ndjaetɛ ndamɛ dihoka dia wodja, Ngidiyɔna akate ate: “Ai Khumemi, la na ayumutshungula Isariyele? Enda, khumbu kami kuleki tshitshe l’atei a wudja a Manase, ndu dimi kuleki tshitshe lu luudu la papa.” Ande ndjâkitshakitsha kaki lande lee!​—Embadi 6:11-15.

12. Ngande wakɛnya Ngidiyɔna kɛsɔ yande lam’akandakotshaka ɔkɛndɛ wakinde?

12 La ntondo ka nde toma Ngidiyɔna lo ta, Jehowa akohembe. Woho akɔna na? Nde akatɛ Ngidiyɔna dia pandjola ediakelo ka Baala kaki she, ndo ekishi ka Ashɛra kele lasuke latɔ. Dia sala dikambo sɔ, akahombe paka monga la dihonga, koko Ngidiyɔna akɛnya nto ndjâkitshakitsha ndo kɛsɔ lo woho wakandakotsha ɔkɛndɛ ɔsɔ. Lo dihole dia nde ntsha dikambo sɔ lo washo w’anto tshɛ, Ngidiyɔna akahandjola ediakelo kɛsɔ l’otsho etena kele ondo anto takawakoke mbɛna. Ndo nto, Ngidiyɔna akakotsha ɔkɛndɛ ande la yewo y’efula. Nde akatshu paka l’ekambi ande dikumi eto, ondo di’amɔtshi mendaka anto ndo di’akina mbokimanyiya dia pandjola ediakelo kɛsɔ la ekishi ka Ashɛra.b Lo tshɛ, Ngidiyɔna akakotsha ɔkɛndɛ ande l’ekimanyielo kaki Jehowa, ndo l’ekomelo Nzambi akayokamba la nde dia tshungola ase Isariyɛlɛ oma l’anya w’ase Midiyana.​—Embadi 6:25-27.

Tonge la ndjâkitshakitsha ndo la kɛsɔ

13, 14. (a) Ngande wakokaso mɛnya ndjâkitshakitsha lam’atoshawɔ diɛsɛ dimɔtshi di’olimu? (b) Ngande wakatotshikɛ Ɔnangɛso Alexander Hugh Macmillan ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ lo dikambo sɔ?

13 Ekɔ akambo efula wakokaso mbeka oma lo ndjâkitshakitsha kaki la Ngidiyɔna. Oko ɛnyɛlɔ, ngande watototshaka lam’atoshawɔ diɛsɛ dimɔtshi di’olimu? Onde sho tokanyiyaka lokumu kana nɛmɔ diayotokondja oma lo diɛsɛ sɔ? Kana onde sho tokanyiyaka la ndjâkitshakitsha tshɛ ndo lo dɔmbɛlɔ dia kana sho kokaka kotsha kɛnɛ katɔlɔmba ɔkɛndɛ ɔsɔ? Ɔnangɛso Alexander Hugh Macmillan ɔnɛ lakashidiya esakelo kande ka lowango la lanɛ la nkɛtɛ l’ɔnɔnyi wa 1966, akatotshikɛ ɛnyɛlɔ ka dimɛna efula lo dikambo sɔ. Lushi lɔmɔtshi, Charles Tazz Russell, prezida ka ntondo ka Société Watch Tower, akambola Ɔnangɛso Macmillan kanyi yande lo kɛnɛ kendana la ɔnɛ lakoka mɛmba ɔkɛndɛ w’olimu naka nde bu lawɔ. Lo sawo diawɔ diakayele, Ɔnangɛso Macmillan kombisha lokombo lande, kânga mbakandakoke sala dikambo sɔ. L’ekomelo, Ɔnangɛso Russell akalɔmbɛ Ɔnangɛsɔ Macmillan dia nde kanyiya dimɛna kana nde kokaka mbetawɔ ɔkɛndɛ ɔsɔ. Ɔnangɛsɔ Macmillan akayofunda ɛnɔnyi efula l’ɔkɔngɔ ate: “Lakandambutɛ dikambo sɔ, dimi lakatshikala watekana oko onto lambowotɛ dindjɛyi. Lakakane lomba nto lo dikambo diakɔ dimɛna dimɛna, ndo lakalɔmbɛ Jehowa lo dikambo sɔ etena kɛmɔtshi la ntondo ka dimi ndjowotɛ nte layɔngɛnangɛna sala kɛnɛ kakokami sala dia kokimanyiya.”

14 Kombet’edja, Ɔnangɛso Russell akavu, aha la tshika onto lakahombe monga prezida ka Société Watch Tower. Lam’ele mbala k’ekomelo kakatshu Ɔnangɛso Russell lo lɔkɛndɔ la tasambishaka, Ɔnangɛso Macmillan mbakatshikala lo dihole diande, ɔnangɛso ɔmɔtshi akawotɛ ate: “Mac, wɛ ekɔ la diɛsɛ di’efula dia monga prezida. Ɔnangɛso Russell wɛ mbakandatshikɛ dihole nɛ lam’akandatshu lo lɔkɛndɔ ndo nde akatotɛ sho tshɛ dia sala kɛnɛ tshɛ kayoyototɛ. Ko lam’ele nde ambotshɔ lɔkɛndɔ lahandakawolaki nto pondjo, mbut’ate ambotovɔ, mɛnamaka dia wɛ mbahomba tetemala lo dihole nɛ.” Ɔnangɛso Macmillan akokadimola ate: “Ɔnalengo, aha ngasɔ mbahombaso mbɔsa dikambo nɛ. Ɔnɛ ekɔ olimu waki Nkumadiɔndjɔ ndo dihole tshɛ diele l’onto l’ɔlɔngɔswamelo waki Nkumadiɔndjɔ ekɔ dihole diɛnande ɔnɛ onto kokaka monga lawɔ; ndo dimi lekɔ l’eshikikelo nte dimi hakoke lo dihole nɛ.” Ɔnangɛso Macmillan akasɔnɛ onto okina dia monga lo dihole sɔ. L’ɛnyɛlɔ ka Ngidiyɔna, nde aki la dionga dia ndjâkitshakitsha, ndo dionga sɔ mbahombaso sho lawɔ monga ladiɔ.

15. Naa toho tɔmɔtshi teyama takokaso kamba la shɛnɔdi lam’asambishaso anto akina?

15 Sho lawɔ pombaka monga la ndjâkitshakitsha lo woho wakotshaso ɔkɛndɛ aso. Ngidiyɔna aki la kɛsɔ, ndo nde konyangaka dia momadja atunyi ande womadjomadja. Yoho yakɔ yâmɛ, l’olimu aso w’esambishelo, sho la dia monga la ndjâkitshakitsha ndo la kɛsɔ lo yoho yasawolaso l’anto akina. Ekɔ mɛtɛ, dia tamboyatambiya lo ta dia lo nyuma dia ‘mbitola akambo wasɛmanɛ la ewo ka Nzambi’ ndo ‘tokanyi ta kɔlɔ.’ (2 Koreto 10:4, 5) Koko hatohombe mɔnyɔla anto akina kana mbuta akambo wakoka ndjakonya dia vɔ tona losango laso. Koko, sho la dia nɛnya tokanyi tawɔ, ndo mbika epole ɔsɛkɛ l’akambo wosangiso la wɔ lolemi, ko l’ɔkɔngɔ diko sho ndjɔtɛtɛ l’akambo w’ɔlɔlɔ wendana la losango laso​—Etsha 22:1-3; 1 Koreto 9:22; Enyelo 21:4.

Yeso​—ɛnyɛlɔ koleki tshɛ k’onto lele la ndjâkitshakitsha

16. Ngande wakɛnya Yeso dia nde aki la ndjâkitshakitsha?

16 Ɛnyɛlɔ koleki dimɛna ka ndjâkitshakitsha ko kɛnɛ kaki Yeso Kristo.c Kânga mbakinde la diɔtɔnganelo di’ɔlɔlɔ la She, Yeso komengenga dia suya ɔnɛ ekɔ akambo amɔtshi wakinde komonga la lotshungɔ la ntsha. (Joani 1:14) Oko ɛnyɛlɔ, lam’akalɔmbɛ nyango Jakɔba la Joani dia vɔ mbidjasɛ suke la nde lo diolelo diande, Yeso akate ate: “Mbidjase lu lunya lami la pami kana lu lunya lami la lomoso, kema dikambu diami dia mbisha untu.” (Mateu 20:20-23) Mbala kekina, Yeso akasuya ate: “Dimi haleyi ntsha nduku dikambu . . . Dimi halangi ntsha uku alangami, keli uku alanga one lakatumi.”​—Joani 5:30; 14:28; Filipi 2:5, 6.

17. Ngande wakɛnya Yeso ndjâkitshakitsha kande lo yoho yakandasɛnaka l’anto akina?

17 Yeso akaleke anto wele bu kokele l’akambo tshɛ, ndo nde aki la lowandji loleki anto tshɛ lakandalongola oma le Jehowa, She. Koko, Yeso aki la ndjâkitshakitsha lo yoho yakandasɛnaka l’ambeki ande. Nde kombaɔnyɔlaka lo mbaɛnya woho walekinde ewo. Nde aki l’otema wa shase lo ehomba awɔ ndo akâkotshɛka ehomba akɔ la kɛtshi tshɛ. (Mateu 15:32; 26:40, 41; Mako 6:31) Ɔnkɔnɛ, kânga mbaki Yeso kokele, nde kopikaka ambeki ande dia sala akambo paka oko nde. Ndoko lushi lakandalɔmbɛ ambeki ande dia sala kɛnɛ kahawakoke sala, kana mbasha ɛkɛndɛ wakiwɔ kokoka mɛmba. (Joani 16:12) Diɔ diakɔ diakatanaka anto efula ekeketshelo le nde!​—Mateu 11:29.

Tokoya ɛnyɛlɔ kaki Yeso ka ndjâkitshakitsha

18, 19. Ngande wakokaso mbokoya ndjâkitshakitsha kaki Yeso lo (a) yoho yayaɔsaso shamɛ, ndo (b) yɔsaso anto akina?

18 Naka onto loleki woke lo tena tshɛ aki la ndjâkitshakitsha, lâsɔ kayotota dikambo diakiso na? Anto wele kema kokele hawotongaka suke dia mbetawɔ ɔnɛ lowandji lawɔ lekɔ l’elelo. Koko, lo mbokoya Yeso, Akristo ndjatshutshuyaka dia monga la ndjâkitshakitsha. Vɔ bu la lotamanya lamboleka lakoka mbashimba dia vɔ mbisha ɛkɛndɛ le wanɛ wakoka mbaɛmba; kana monga la lotamanya ndo tona alako w’oma le anto wele la lotshungɔ la mbashawɔ. Lo monga la yimba ya kamba dihɛka lo dihɛka, vɔ salaka di’akambo tshɛ wa l’etshumanelo salema ‘aha l’ofukutanu.’​—1 Koreto 14:40.

19 Ndjâkitshakitsha ayotokimanyiya dia kana lomba ɔlɔlɔ lo kɛnɛ kalongamɛso le anto akina ndo mbeya ehomba awɔ. (Filipi 4:5) Sho mbeyaka monga l’akoka amɔtshi kana wolo wele anto akina bu lawɔ. Koko, naka tekɔ la ndjâkitshakitsha, kete hatotolongamɛka di’anto akina sala akambo paka woho walangaso vɔ mbatsha. Naka sho mbeya ɔnɛ onto l’onto ekɔ l’elelo ande, kete la ndjâkitshakitsha tshɛ hatotoka washo paka lo munga y’anto akina. Petero akafunde ate: “Ladiku di’akambu tshe, nyutamanya mbukana ngandji, ne dia ngandji atukumbaka akambu wa kolo efula.”​—1 Petero 4:8.

20. Akokaso ntsha dia mbewɔ lotamanya?

20 Oko wambotodieka, lomba latoyalaka kâmɛ l’akanga wa ndjâkitshakitsha. Ko ayoyotsha naka wɛ mɛnaka dia wɛ bu la ndjâkitshakitsha mbuta ate ekɔ la lotamanya na? Tɔkɔmɔke otema. Koko, yela ɛnyɛlɔ kaki Davidi, ɔnɛ lakalɔmbɛ ate: ‘Oshimbe okambi ayɛ oma l’akambo wa lotamanya, tetawɔke vɔ mbahemɛmi.’ (Osambu 19:13) Naka sho mbokoya mbetawɔ k’anto wele oko Paulo, Ngidiyɔna, ndo lâdiko di’anto asɔ tshɛ, Yeso Kristo, kete tayɛna mɛtɛ k’ɛtɛkɛta wata ɔnɛ: ‘Lomba latoyalaka kâmɛ la akanga wa ndjâkitshakitsha,’​—Tukedi 11:2.

[Nɔtɛ ya l’ɛse ka dikatshi]

a Tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yokadimɔmi ɔnɛ “okambi” kokaka mendana la fumbe yakawandaka dia ndukaka masuwa ɔmɔtshi wa woke. Lo yoho yotshikitanyi, ‘olami’ akakokaka nongola ɛkɛndɛ efula, ondo lo monga la hiole mɔtshi l’atei wa tshunda. Koko lo washo w’ewandji efula, olami akɔsamaka paka oko fumbe kakadukaka masuwa.

b Hatohombe mbɔsa kɛsɔ ndo yewo yaki la Ngidiyɔna oko djembetelo ya wɔma. Lo dihole dia mbɔ̂sa oko kanga wɔma, Heberu 11:32-38, shikikɛ dihonga diaki lande, nɛ dia divɛsa sɔ mbidjaka Ngidiyɔna l’ɔnɔngɔ w’anto ‘wakakondja wolo’ ndo anto ‘waki la dihonga lo ta.’

c Lam’ele ndjâkitshakitsha nɔmbaka di’onto mbeya elelo kana wɛɔdu wele lande, dikambo sɔ hadiendana la Jehowa nɛ dia nde bu l’elelo. Koko, kânga mbediɔ ɔsɔku nd’ekɔ la ndjâkitshakitsha.​—Osambu 18:35.

Onde wɛ akohɔ?

• Ndjâkitshakitsha kɛdikɛdi na?

• Ngande wakokaso mbokoya ndjâkitshakitsha kaki la Paulo?

• Akokaso mbeka oma l’ɛnyɛlɔ ka ndjâkitshakitsha kaki Ngidiyɔna?

• Ngande wakasha Yeso ɛnyɛlɔ ka ndjâkitshakitsha koleki tshɛ?

[Osato wa lo lɛkɛ 27]

Paulo akalangema efula oma le anyande Akristo oma lo ndjâkitshakitsha kande

[Osato wa lo lɛkɛ 29]

Ngidiyɔna akakambe la kɛsɔ lam’akandatshaka lolango laki Nzambi

[Osato wa lo lɛkɛ 31]

Yeso, Ɔnaki Nzambi akɛnya ndjâkitshakitsha l’akambo tshɛ wakandatshe.

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto