Tekɔ wodja wambɛdiama dikambo di’elimu w’ɔlɔlɔ
‘Toyaɛdia oma lo mindo tshɛ ya demba ndo ya yimba, tolowanya eongelo k’ekila la wɔma wa Nzambi.’—2 KORETO 7:1.
1. Jehowa alɔmbande wanɛ walanga mbɔtɛmɔla na?
“AKONA ayumbela lu dikuna dia [Jehowa]? Ayemala lu dihuli diandi di’ekila na?” Davidi, Nkumekanga k’Isariyɛlɛ w’edjedja akonyiya wombola ɔsɔ watshutshuya onto dia kana yimba lo kɛnɛ kendana l’ɔtɛmwɛlɔ wetawɔma le Jehowa. Oma lâsɔ, ndamɛ akakadimola ate: “One leli l’anya wambotshama, la utema a pudipudi; lahakimo utema andi lu kashi, lahatshibi lu lukesu.” (Osambu 24:3, 4) Di’onto mbetawɔma le Jehowa ɔnɛ lele kiɔkɔ y’ekila, nde pombaka monga pudipudi, ndo ekila. L’etatelo, Jehowa akohola ase Isariyɛlɛ ate: “Dimi keli [Jehowa Nzambi k]anyu. Okone nyuyakidia, nyuyali ekila, ne dia dimi leli ekila.”—Akambo w’Ase Lewi 11:44, 45; 19:2.
2. Ngande wakadje Paulo nde la Jakɔba dikako vɔlɛ l’ohomba wa monga pudipudi lo ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ?
2 L’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi nkama, ɔpɔstɔlɔ Paulo akafundɛ asekande Akristo wa la Kɔrɛtɔ, osomba wakalole l’awui wa kɔlɔ ate: ‘Anyaso wa ngandji, nɛ dia sho tekɔ la alaka anɛ, toyaɛdia oma lo mindo tshɛ ya demba ndo ya yimba , tolowanya eongelo k’ekila la wɔma wa Nzambi.’ (2 Koreto 7:1) Kɛsɔ shikikɛka nto dia naka onto nangaka monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna lam’asande la Nzambi ndo kondja ɛtshɔkɔ wakandalake, kete nde pombaka monga pudipudi ndo mbɛdiama oma lo mindo tshɛ ya lo demba ndo ya lo nyuma. Woho akɔ wamɛ mbele lam’akandafundaka dikambo di’ɔtɛmwɛlɔ wetawɔma le Nzambi, ombeki Jakɔba akate ate: “Otemwelo weli pudipudi, waha la vadi lu ashu a [Nzambi] Shesu, weko okone: ntsho dia ntenda ana wa tshiki la wadi waki edu lu asui awo, la dia untu ndjalama diaha ndi ndjala la akambu wa kolo wa la kete.”—Jakoba 1:27.
3. Di’ɔtɛmwɛlɔ aso mbetawɔma le Nzambi, sho pombaka mbidja yimba dimɛna lo dikambo diakɔna?
3 Lam’ele monga pudipudi, ekila ndo aha la vadi ekɔ akambo wele ohomba efula l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ, onto tshɛ lalanga mbetawɔma le Nzambi pombaka sala la wolo tshɛ dia kotsha akambo asɔ. Koko, lam’ele ɛlɔ kɛnɛ anto wekɔ l’ɛlɛmbɛ ndo la tokanyi totshikitanyi lo kɛnɛ kendana la pudipudi, sho pombaka shihodia ndo ndjela kɛnɛ kɔsa Jehowa dia kekɔ pudipudi ndo ketawɔma le nde. Sho pombaka mbeya kɛnɛ kalɔmba Jehowa atɛmɔdi ande lo dikambo sɔ ndo kɛnɛ kakandasale dia mbakimanyiya dia vɔ monga ndo tshikalaka pudipudi ndo mbetawɔmaka le nde.—Osambu 119:9; Danyele 12:10.
Tambɛdiama dikambo di’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ
4. Lembetshiya kɛnɛ kata Bible lo dikambo dia pudipudi.
4 Le anto efula, monga pudipudi nembetshiyaka tsho mbewɔ dia monga mindo kana minya mindo. Koko lo Bible, kanyi ya monga pudipudi nembetshiyamaka dimɛna oma l’ekimanyielo ka tɔtɛkɛta efula ta lo Hɛbɛru ndo ta lo Grɛkɛ tatɛkɛta dikambo dia pudipudi aha ka lo demba keto, koko mbala efula ka lo lɔkɛwɔ ndo ka lo nyuma. Ɔnkɔnɛ, ansiklopedi ɔmɔtshi wa Bible mbutaka ɔnɛ: “ ‘Pudipudi’ kana ‘mindo’ bu tɔtɛkɛta tendana tsho la pudipudi ka lo demba, koko tɔ ndekaka mendana l’akambo w’ɔtɛmwɛlɔ. Lo ndjela elembetshiyelo kɛsɔ, tɔndɔ diendana la ‘pudipudi’ mendanaka suke l’akambo tshɛ wa lo lɔsɛnɔ.”
5. Polo lo yɛdikɔ yakɔna yakalɔmbaka Ɛlɛmbɛ waki Mɔsɛ ase Isariyɛlɛ dia monga pudipudi?
5 Lo mɛtɛ, Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ waki nto la wadjango wakendanaka l’akambo tshɛ wa lo lɔsɛnɔ l’ase Isariyɛlɛ, vɔ wakɛnyaka hwe kɛnɛ kaki pudipudi ndo kaketawɔmaka la kɛnɛ kaki komonga pudipudi ndo kombetawɔmaka. Ɛnyɛlɔ, lo tshapita 11 polo 15 y’Akambo w’Ase Lewi, sho tanaka alako efula wendana la pudipudi ndo la mindo. Nyama mɔtshi yaki mindo, ndo ase Isariyɛlɛ takawahombaka ndjilɛ. Eotwelo k’ɔna kakakonyaka womoto mindo lo tshanda mɔtshi ya shikaa. Hemɔ mɔtshi ya lo lokoho la demba, djekoleko hemɔ ka sudi ndo ɔkɛlɛlɔ ka tonya, k’ashi, k’alɔmi ndo w’ɛnɛlɔ wa ngɔndɔ akakonyaka pami kana womoto mindo. Ɛlɛmbɛ wakɛnyaka nto shikaa kɛnɛ kakahombaka salema l’etena kakongaka onto mindo. Ɛnyɛlɔ, lo Walelu 5:2, sho mbadiaka ɔnkɔnɛ: “Uteli ase Isariyele watundja kanga sudi tshe uma lu pangu, untu tshe lakela tunya, ndu untu tshe lakasana uma l’esakanelu kandi la udu.”
6. L’oyango akɔna wakasha Jehowa anto ɛlɛmbɛ wendana la pudipudi?
6 Aha la tâmu, ɛlɛmbɛ ɛsɔ ndo ekina wakasha Jehowa wakikɔ la tokanyi tendana l’esakelo ndo woho wakɛndakɛnda tenyi dia demba. Tokanyi tɔsɔ, asek’enganga ndo wa nomb’ewo wamboyotieya paka edja efula l’ɔkɔngɔ, ndo anto wakakondjaka wahɔ lam’akawakitanyiyaka ɛlɛmbɛ akɔ. Koko, vɔ kombisha anto ɛlɛmbɛ ɛsɔ paka dia mbakimanyiya l’awui wendana la yônge ya demba kana l’esakelo k’aseka engana. Vɔ waki etenyi kɛmɔtshi k’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ. Woho wakendanaka ɛlɛmbɛ ɛsɔ la lɔsɛnɔ l’anto la lushi la lushi, mbut’ate, olelo, diwotshi, diɔtɔnganelo dia lo diwala, ndo akambo akina akashikikɛka dia oko wakinde Nzambi kawɔ, Jehowa aki la lotshungɔ la shikikɛ anto kɛnɛ kaki ɔlɔlɔ ndo kɔlɔ l’akambo tshɛ wa lo lɔsɛnɔ lawɔ lele wambolilambolaka tshɛ le Jehowa.—Euhwelu k’Elembe 7:6; Osambu 135:4.
7. Ɛtshɔkɔ akɔna wakahombe wodja w’Isariyɛlɛ nongola lo kitanyiya Ɛlɛmbɛ?
7 Sheke y’Ɛlɛmbɛ yakakokɛka nto ase Isariyɛlɛ oma lo ditshelo dia mindo diakasalaka wedja wakadinge. Lo kitanyiya Ɛlɛmbɛ la kɔlamelo tshɛ, mbidja ndo kɛnɛ tshɛ kakalɔmbamaka di’onto tshikala pudipudi lo washo wa Jehowa, ase Isariyɛlɛ wakasunganaka kambɛ Nzambi kawɔ ndo nongola ɛtshɔkɔ ande. Lo dikambo sɔ, Jehowa akatɛ wodja w’Isariyɛlɛ ate: “Kakiane, naka nyayulunga diui diami, ndu nyayulama daka diami, nyu nyayuyala wudja ami l’atei a wedja tshe, ne dia kete tshe yeli yami. Nyu nyayuyala diulelu di’elombedi ndu wudja w’ekila le mi. Aui aso mbayuyutela asi Isariyele.”—Etumbelu 19:5, 6; Euhwelu k’Elembe 26:19.
8. Bonde kahomba Akristo mbidja yimba ɛlɔ kɛnɛ lo kɛnɛ kotami l’Ɛlɛmbɛ wendana la pudipudi?
8 Lam’ele Jehowa akadje akambo asɔ l’Ɛlɛmbɛ woho wa mbetsha ase Isariyɛlɛ dia vɔ monga pudipudi, ekila ndo mbetawɔma le nde, kema sunganaka ɛlɔ kɛnɛ di’Akristo sɛdingola dimɛna woho wahombawɔ kotsha akambo walɔmbama asɔ? Kânga mbele Akristo waya bu la tshina di’Ɛlɛmbɛ, vɔ pombaka mbohɔka dia, oko wakalembetshiya Paulo, akambo tshɛ wakafundama l’Ɛlɛmbɛ “weko uku didjidji di’akambu wayayi, keli dimba dieko dia Kristu.” (Kolosai 2:17; Heberu 10:1) Naka Jehowa Nzambi ɔnɛ lata ate “dimi hatukadimoka” akɔsaka dia monga pudipudi ndo aha la vadi ekɔ dikambo di’ohomba efula l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ lo nshi shɔ, kete ndo ɛlɔ kɛnɛ sho pombaka sala la wolo dia monga pudipudi lo demba, lo lɔkɛwɔ, ndo lo nyuma naka sho nangaka dia mbetawɔma ndo dia kondja ɛtshɔkɔ oma le nde.—Malaki 3:6; Romo 15:4; 1 Koreto 10:11, 31.
Pudipudi lo demba teyanyaka
9, 10. (a) Bonde kele pudipudi ka lo demba kekɔ ohomba le Okristo? (b) Awui akɔna wata anto mbala efula dikambo dia nsanganya ya weke y’Ɛmɛnyi wa Jehowa?
9 Onde pudipudi ka lo demba ekekɔ dikambo di’ohomba l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ? Kânga mbele pudipudi ka lo demba keto hetɛ onto ɔtɛmɔdi wa mɛtɛ wa Nzambi, sunganaka mɛtɛ di’ɔtɛmɔdi wa mɛtɛ wa Nzambi monga pudipudi lo demba lo yɛdikɔ yɛdimi l’akoka ande. Djekoleko lo nshi nyɛ yele, anto efula hawoleke mbidja yimba dia nɔngɔsɔla alemba awɔ, ɛlɔtɔ awɔ, kana mbetɛ ahole wodjashiwɔ pudipudi, anto wayaetɛ pudipudi kana wɛdia ahole wodjashiwɔ tshumamaka mpita oma le asukanyi awɔ. Dui sɔ koka monga l’etombelo w’amɛna oko wakatɛ Paulo Akristo w’ase Kɔrɛtɔ ate: “[Ta]tukitshiyaki untu utamba a ntakanya nduku yema, ne dia ekambelu kasu katukonywama. Keli lu akambu tshe, shu tatuyaenyaka uku ekambi wa [Nzambi].”—2 Koreto 6:3, 4.
10 Mbala la mbala, ewandji wa lɛɛta mandolaka Ɛmɛnyi wa Jehowa dikambo dia pudipudi, kiongamu, loshilambo ndo dia lɔkɛwɔ lele lawɔ, waonga wɛnyawɔ djekoleko lo nsanganya yawɔ ya weke. Ɛnyɛlɔ, lo kɛnɛ kendana la losanganya lɔmɔtshi la woke lakasale Ɛmɛnyi wa Jehowa lo prɔvɛsɛ ka Savona, l’Italiya, Jurunalɛ ya lɛkɔ yelɛwɔ La Stampa yakate ɔnɛ: “Dui dia ntondo diakotola washo l’ahole wasangana Ɛmɛnyi wa Jehowa, ele pudipudi ndo kiongamu yele l’anto wasangana l’ahole akɔ.” L’ɔkɔngɔ wa losanganya lɔmɔtshi la woke lakasale Ɛmɛnyi wa Jehowa lo sɛkɛ dimɔtshi dia ponde dia l’osomba wa São Paulo lo wodja wa Brésil, owandji ɔmɔtshi wa sɛkɛ dia ponde sɔ akatɛ kapita ka wanɛ wadja pudipudi lo sɛkɛ diakɔ ate: “Tatɛ oma l’ɛlɔ, sho la dia konyaka sɛkɛ dia ponde pudipudi woho wakadikonya Ɛmɛnyi wa Jehowa.” Owandji okina wa sɛkɛ dia ponde diakɔ diamɛ akate nto ate: “Naka Ɛmɛnyi wa Jehowa wambolanga sangana lo sɛkɛ dia ponde, kete sho mbidjaka yimba paka lo datɛ dialangawɔ sangana. Hatoyakiyanya dia dikambo dikina.”
11, 12. (a) Tɔndɔ diakɔna dia lo Bible diahatahombe mbohɛ lo kɛnɛ kendana la pudipudi kaso shamɛ? (b) Wembola akɔna wakoka mimbwama lo kɛnɛ kendana la mbekelo ndo la yoho yaso ya lɔsɛnɔ?
11 Naka pudipudi ndo kiɔmba ya lo dihole diaso di’ɔtɛmwɛlɔ tombolaka Nzambi katɛmɔlaso, kete kɛnɛmɔla waonga aso lo lɔsɛnɔ laso hita ekɔ ohomba woho akɔ wamɛ. L’etei ka luudu laso, sho mbeyaka mɛna dia tekɔ la lotshungɔ la sala akambo woho walangaso. Ndo lo kɛnɛ kendana l’ɔlɔtɔ aso la yoho yalɔngɔsɔlaso demba, tekɔ mɛtɛ la lotshungɔ la sɔna kɛnɛ kɛnaso dia kekɔ ɔlɔlɔ ndo tɔngɛnyangɛnyaka! Koko lo yɛdikɔ yoleki, lotshungɔ lɔsɔ lekɔ l’elelo. Tohɔ dia lam’akandatɛkɛtaka dikambo di’ɔsɔnwɛlɔ wa mbo mɔtshi ya ndɛ, Paulo akahɛmɔla asekande Akristo ate: “Nyewo, ndjadjasela kanyu kene tayalaki utakanya le wane weli wodu.” L’ɔkɔngɔ diko nde akatɛkɛta dia tɔndɔ nɛ di’ohomba efula ate: “Wulu wa ntsha akambu tshe weko, keli aha akambu tshe mbusunganyi. Wulu wa ntsha akambu tshe weko, keli aha akambu tshe mbatudia.” (1 Koreto 8:9; 10:23) Ngande wendanaso la dako dia Paulo sɔ lo dikambo dia pudipudi na?
12 Sunganaka dia anto nongamɛ di’okambi waki Nzambi monga pudipudi ndo mbeya mbidja akambo l’ɔnɔngɔ lo lɔsɛnɔ lande. Lâsɔ sho pombaka ndjashikikɛ dia ɛnamelo ka luudu laso ndo sɛkɛ dia ngelo kaso hakitshakitsha nɛmɔ dia kɛnɛ kayataso, mbut’ate ekambi w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Esambishelo kakɔna kasha luudu laso lo dikambo diaso ndo dia mbetawɔ kaso? Onde lɔ mɛnyaka dia sho mɛtɛ kombolaka ndjɔsɛna l’andja w’oyoyo wa losembwe, andja wa pudipudi ndo wa kiɔmba, wakeketshaso anto akina la wolo tshɛ dia vɔ ndjɔsɛna lɔkɔ? (2 Petero 3:13) Lâsɔ, ɛnamelo kaso oyadi wonya wa tɔkɛnyɔ kana wonya wasambishaso kokaka mbudiya kana kitshakitsha nɛmɔ diele la losango lasambishaso. Ɛnyɛlɔ, jurunalistɛ mɔtshi ya lo wodja wa Mexique akate ate: “Mɛtɛ, akɛnda mboleki efula l’atei w’Ɛmɛnyi wa Jehowa, koko kɛnɛ kaleka kotola yambalo y’anto ele yoho yawɔ ya minya divo, pudipudi kawɔ ndo yoho yalɔtawɔ.” Ekɔ mɛtɛ ɔngɛnɔngɛnɔ wa mamba dia monga l’akɛnda wa ngasɔ l’atei aso!
13. Akokaso sala dia ndjashikikɛ dia tekɔ pudipudi ndo kɔmba l’akambo tshɛ wa lo lɔsɛnɔ laso?
13 Lo mɛtɛ, ndjashikikɛ dia demba kana ɛnamelo kaso, diangɔ ndo luudu laso diekɔ wonya tshɛ pudipudi kema wolo, koko sala dui sɔ mbele dikambo dia wolo. Kɛnɛ kele ohomba dia monga pudipudi ele ekongelo k’ɔlɔlɔ ndo mbidja welo wahombama, koko aha paka monga la diangɔ efula ndo di’eshinga wolo. Pombaka monga l’etena ka mbɔkaka, ka sola ahɔndɔ, nɔngɔsɔla luudu laso kana ka sola dikalo, mututu ndo diangɔ diaso dikina. Sambisha efula, mbɔtɔ lo nsanganya, sala wekelo w’onto ndamɛ kamɛ ndo ɛkɛndɛ ekina wa lo lɔsɛnɔ laso la lushi la lushi hatoshimbe dia tshikalaka pudipudi ndo mbetawɔma lo washo wa Nzambi ndo w’anto. Tɔndɔ dieyama dimɛna di’ɔnɛ “engo tshe keko l’etena kato” mendanaka nto la yoho ya lɔsɛnɔ laso shɔ.—Undaki 3:1.
Otema waha la vadi
14. Bonde kakokaso mbuta ɔnɛ pudipudi ka lo lɔkɛwɔ ndo ka lo nyuma ndeka ka lo demba ohomba?
14 Oko wende ohomba mbidja yimba lo kɛnɛ kendana la pudipudi ka lo demba, mbele ekɔ nto ohomba efula mbidja yimba lo kɛnɛ kendana la pudipudi ka lo lɔkɛwɔ ndo ka lo nyuma. Tambokoma lo mbuta ngasɔ lo mbohɔ dia wodja w’Isariyɛlɛ wakakadjema oma le Jehowa, aha nɛ dia vɔ waki mindo lo demba koko nɛ dia vɔ waki mindo lo lɔkɛwɔ ndo lo nyuma. Lo tshimbo y’omvutshi Isaya, Jehowa akawatɛ dia elambo awɔ wa lotshumba, ɔsɛdingwelo awɔ wa ewalelo ka ngɔndɔ ndo wa sabato, ndo kânga alɔmbɛlɔ awɔ waki wotsho le nde nɛ dia vɔ waki “wudja [w]a kolo, antu wuludi too la wutshu wa kolo.” Kakɔna kakawahombe sala dia vɔ pomɔ nto lokolo l’ɔlɔ la ntondo ka Nzambi? Jehowa akate ate: “Nyuyaotsha, nyuyaedia; nyunya etsha anyu wa kolo uma lu ashu ami, nyukimo ntsha kolo.”—Isaya 1:4, 11-16.
15, 16. Lo ndjela kɛnɛ kakate Yeso, kakɔna kadja onto mindo, ndo ngande wakokaso kondja wahɔ oma l’ɛtɛkɛta wa Yeso na?
15 Dia sho shihodia dimɛna ohomba wa pudipudi ka lo lɔkɛwɔ ndo ka lo nyuma, tende kɛnɛ kakate Yeso lam’akate Afarisɛ l’afundji ɔnɛ ambeki ande wekɔ mindo nɛ dia vɔ hawɔtsha anya la ntondo ka ndɛ diangɔ. Yeso akawangola lo mbuta ate: “Kene koto l’unyo, halanya untu. Keli kene katumba uma l’unyo, keso katulanyaka untu.” Oma lâsɔ, Yeso akalembetshiya ate: “Keli kene katutumbaka uma l’unyo, katuyakaka uma l’utema. To katulanyaka untu. Ne dia uma l’utema katutumbaka tukanyi ta kolo, diakanelu, luseka, munanyi, uvi, omenyi wa kashi, la dimamanyelu. Akambu aso mbatulanyaka untu. Keli nde ma l’anya mindu, halanya untu.”—Mateu 15:11, 18-20.
16 Naa wetshelo wakondjaso oma l’ɛtɛkɛta waki Yeso ɛsɔ na? Yeso akɛnya dia kɔlɔ, akambo wa mindo, ndo etsha wa mindo ekɔ etombelo w’oma lo tokanyi kana nsaki ya kɔlɔ ndo ya mindo y’oma l’otema w’onto. Ombeki Jakɔba akate ate: “Keli untu l’untu atuhimbamaka lam’akutwamandi ndu lam’ahimbamandi la saki kandi ndame ka kolo.” (Jakoba 1:14, 15) Ɔnkɔnɛ, naka hatolange ndjosala pɛkato ya weke yakatɛkɛta Yeso dikambo diayɔ, kete sho pombaka minya tokanyi ta kɔlɔ l’etema aso ndo ndjalamaka di’aha otema aso monga la nsaki y’akambo asɔ wa kɔlɔ. Kɛsɔ nangaka mbuta dia sho pombaka monga la shɛnɔdi lo kɛnɛ kadiaso, kendaso ndo kahokamɛso. Ɛlɔ kɛnɛ, lam’ele anto wekɔ la lotshungɔ la sala kɛnɛ kalangawɔ, akɛnyi wa tɔkɛnyɔ ndo woho washimboyawɔ diangɔ l’oyango w’anto disomba tondjaka awui ndo alɛdi walomialomia nsaki ya demba. Sho pombaka ndjashikikɛ di’aha mbɔtshiya tokanyi ta ngasɔ l’etema aso. Kɛnɛ koleki ohomba ele dia ngɛnyangɛnya Nzambi ndo mbetawɔma le nde, sho pombaka tetemala monga l’otema wa pudipudi ndo waha la diwadi.—Tukedi 4:23.
Tambɛdiama dikambo di’elimu w’ɔlɔlɔ
17. Bonde kakɛdia Jehowa ekambi ande?
17 Ekɔ mɛtɛ diɛsɛ ndo ekokelo dia mbeya ɔnɛ l’ekimanyielo ka Jehowa, sho kokaka monga pudipudi la ntondo kande. (2 Koreto 6:14-18) Eelo, sho lawɔ shihodiaka dia Jehowa akɛdia ekambi ande dikambo di’oyango ɔmɔtshi wa shikaa. Paulo akatɛ Tito dia Yeso Kristo “akayakimo dikambu diasu, dia ndi ntutshungula uma lu kolo tshe, la dia mbedia antu [dia kele] wayali wandi hita, ndu [wonge l’ohetoheto l]’elimu w’ololo.” (Tito 2:14) Oko weso anto wambɛdiama, l’elimu akɔna wahombaso monga l’ohetoheto na?
18. Ngande wakokaso mɛnya dia tekɔ l’ohetoheto l’elimu w’ɔlɔlɔ?
18 Ntondotondo, sho pombaka ndjasha l’olimu wa mbewoya lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo dia Nzambi. (Mateu 24:14) Lo sala ngasɔ, sho mbishaka anto wa l’ahole tshɛ elongamelo ka vɔ ndjɔsɛna pondjo pondjo lo nkɛtɛ kambɛdiama oma lo mindo ya weho tshɛ. (2 Petero 3:13) Elimu aso w’ɔlɔlɔ, mbidja ndo woho wakɛnɛmɔlaso elowa wa nyuma kaki Nzambi lushi la lushi tombolaka Shɛso lele l’olongo. (Ngalatiya 5:22, 23; 1 Petero 2:12) Ndo tatohɛke kimanyiya anto wele bu asekaso atɛmɔdi wahomɔ mpokoso y’oma lo diangɔ diakatongama kana yahɔhɔla anto. Tohɔ dako diaki Paulo diata ɔnɛ: “Okone lam’ekisu la etena k’ololo, tutshelaki antu tshe ololo, ndjekaleka le embetawudi.” (Ngalatiya 6:10) Elimu ɛsɔ tshɛ wasalema l’otema wa pudipudi ndo l’oyango wa pudipudi ngɛnyangɛnyaka mɛtɛ Nzambi.—1 Timote 1:5.
19. Ɛtshɔkɔ akɔna watokongɛ naka sho tetemala ndjalama pudipudi lo demba lo lɔkɛwɔ ndo lo nyuma na?
19 Oko weso ekambi wa Nkum’Olongo, sho mbetawɔka ɛtɛkɛta wa Paulo ɛnɛ wata ɔnɛ: “Dimi lambunyosengasenga uma l’akambu wa ketshi wa [Nzambi], nti: Nyulambuli alimba anyu uku ulambu wa lumu, la w’ekila, la wa ngenyangenya [Nzambi]. Wuhu oso mbukukinyu ntsha.” (Romo 12:1) Nyɛsɔ totetemale ngɛnangɛna diɛsɛ di’oshinga wolo diele laso dia mbɛdiama oma le Jehowa ndo nyɛsɔ tosale la wolo tshɛ dia nama pudipudi kaso ka lo demba, ka lo lɔkɛwɔ ndo ka lo nyuma koleki tshɛ. Naka sho sala ngasɔ, kete tayoyasha nɛmɔ ndo tayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ oma ko kakianɛ, ndo tayonga nto l’elongamelo ka mɛna woho wayonyɛma “akambu wa ntundu,” mbut’ate dikongɛ nɛ dia kɔlɔ ndo dia mindo ‘lam’ayetɛ Nzambi diangɔ tshɛ eyoyo.’—Enyelo 21:4, 5.
Onde wɛ akohɔ?
• Lande na kakawasha ase Isariyɛlɛ lokema l’ɛlɛmbɛ wendana la pudipudi?
• Ngande wele pudipudi ka lo demba mbishaka losango latatasambisha nɛmɔ?
• Bonde kele pudipudi ka lo lɔkɛwɔ la ka lo nyuma ndeka ka lo demba ohomba?
• Ngande wakokaso mɛnya dia sho tekɔ anto ‘wele l’ohetoheto l’elimu w’ɔlɔlɔ’?
[Esato wa lo lɛkɛ 29]
Pudipudi ka lo demba mbishaka losango latatasambisa nɛmɔ
[Osato wa lo lɛkɛ 30]
Yeso akate dia tokanyi ta kɔlɔ konyaka l’etsha wa kɔlɔ
[Esato wa lo lɛkɛ 31]
Oko wewɔ anto wambɛdiama, ekambi wa Jehowa wekɔ l’ohetoheto l’elimu w’ɔlɔlɔ