Todje yimba lo ‘diewo diaso dia mbetsha’

‘Sambishaka ɔtɛkɛta, ngolaka, shaka lohango ndo lakaka la solo dia lotutsha tshɛ ndo la diewo dia mbetsha.’​—2 TIM. 4:2.

1. Didjango diakɔna diakasha Yeso ambeki ande, ndo ɛnyɛlɔ kakɔna kakandâtshikɛ?

KÂNGA mbakasale Yeso ahindo wa kɔnɔya anto lo nshi yakandakambaka olimu ande lanɛ la nkɛtɛ, nde akeyamaka ntondo aha oko ɔkɔnɔdi kana oko osadi w’ahindo, koko oko ombetsha. (Mako 12:19; 13:1) Sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo diaki Nzambi mbaki olimu wakaleke ohomba le Yeso, ɔsɔku mbediɔ ndo le ambeki ande wa nshi nyɛ. Akristo wekɔ la ɔkɛndɛ wa tetemala kamba olimu wa mbetɛ anto ambeki lo mbetsha anto dia sala akambo tshɛ wakadjanga Yeso.​—Mat. 28:19, 20.

2. Ahombaso sala dia kotsha ɔkɛndɛ aso wa sambisha?

² Dia kotsha ɔkɛndɛ aso wa mbetɛ anto ambeki, sho tetemalaka nyanga dia ndowanya dikoka diaso dia mbetsha. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akatɔtɔmiya ohomba wa monga la dikoka dia mbetsha etena kakandafundɛ Timɔtɛ ɔnɛ lakôtshindɛka l’olimu w’esambishelo. Nde akawotɛ ate: ‘Oyalamake ndo odjake yimba lo wetshelo ayɛ. Otetemale lo akambo asɔ, nɛ dia lo sala ngasɔ, wɛ ayoyashimbɛ ndo ayoshimbɛ wanɛ wakohokamɛ.’ (1 Tim. 4:16) Woho wa wetshelo wakatɛkɛtaka Paulo lanɛ, halembetshiya tsho sambiyɛ anto ewo kele laso. Ekambi w’Akristo wa tomanamana minandaka etema w’anto ndo mbatshutshuyaka dia vɔ sala etshikitanu lo nsɛnɔ yawɔ. Ɔsɔ ekɔ tshondo ya diewo. Ko lâsɔ, ngande wakokaso monga la ‘diewo dia mbetsha’ etena kasambishaso anto akina lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo diaki Nzambi na?​—2 Tim. 4:2.

Tonge la ‘diewo dia mbetsha’

3, 4. a) Ngande wakokaso monga la ‘diewo dia mbetsha’? b) Ngande watokimanyiya Kalasa k’olimu wa teokrasi dia sho koma embetsha wa tomanamana?

³ Diksiɔnɛrɛ dimɔtshi nembetshiyaka tshɛkɛta “diewo” oko “dikoka diakondja onto lo mbeka, lo kamba la kɛnɛ kekande, ndo lo sɛdingola kɛnɛ kasala anto akina.” Sho pombaka mbidja yimba lo awui asato asɔ dia sho koma embetsha wa tomanamana wa lokumu l’ɔlɔlɔ. Sho kokaka monga la eokelo k’ɔlɔlɔ ka dui dialangaso mbetsha anto paka lo tadieki dimɛna dimɛna l’ekimanyielo ka dɔmbɛlɔ. (Adia Osambu 119:27, 34.) Sɛdingolaka woho wetsha embetsha wa tomanamana tokimanyiyaka dia mbeya toho tawɔ ta mbetsha ndo dia mbaokoya. Ndo naka sho tetemala mbidja welo dia kamba la kɛnɛ kekaso, kete dui sɔ diayotokimanyiya dia ndowanya akoka aso.​—Luka 6:40; 1 Tim. 4:13-15.

⁴ Jehowa ekɔ Ombetsha aso wa Woke. Oma lo tshimbo ya etenyi kɛnama ka okongamelo ande, Jehowa mbishaka ekambi ande wa la nkɛtɛ ɛlɔmbwɛlɔ kendana la woho wahombawɔ kotsha ɔkɛndɛ awɔ wa sambisha. (Is. 30:20, 21) Dia kotsha oyango ɔsɔ, Kalasa k’olimu wa teokrasi nɔmbwamaka lo tshumanelo tshɛ ndo oyango atɔ ekɔ wa kimanyiya wanɛ tshɛ washa asawo lɔkɔ dia koma esambisha wa tomanamana wa Diolelo diaki Nzambi. Dibuku dialeka kamba lawɔ lo kalasa kɛsɔ ko Bible. Ɔtɛkɛta waki Jehowa wakasambiyama totɛka kɛnɛ kahombaso mbetsha. Ndo nto, vɔ tɛnyaka toho ta mbetsha t’amɛna ndo tele la etombelo w’ɛlɔlɔ. Kalasa k’olimu wa teokrasi toholaka mbala la mbala dia tayoleka koma embetsha wa tomanamana naka tayotondjaka wetshelo aso oma lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi, tayokambaka la ambola dimɛna, tayetshaka lo yoho ya wɔdu ndo tayoyashaka l’otema ɔtɔi le anto akina. Nyɛsɔ tɔsɛdingole awui asɔ lo ɔm’ɔmɔ. Oma lâsɔ, tayɔsɛdingola woho wakokaso minanda otema w’ombeki.

Wetshelo aso wɔ̂samake oma lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi

5. Oma lende ahomba mbɔsamaka wetshelo aso, ndo lande na?

⁵ Yeso, ombetsha woleki woke lo embetsha tshɛ w’ana w’anto akɔsaka wetshelo ande oma lo Afundelo. (Mat. 21:13; Joa. 6:45; 8:17) Nde kɔtɛkɛtaka oma lo wolo ande hita, koko lo lokombo laki Ɔnɛ lakotome. (Joa. 7:16-18) Ɛnyɛlɔ kɛsɔ mbayelaso. Omalɔkɔ, kɛnɛ kataso etena keso lo esambishelo ka soko la soko kana kekaso la anto Bible lawakawɔ pombaka mbɔsamaka paka oma lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi. (2 Tim. 3:16, 17) Yewo yaso hita ya kana l’anto yimba, hakoke mbɛdima kânga yema la nkudu kele la Afundelo wakasambiyama. Bible kekɔ la wolo. Oyadi dikambo diakɔna diakimanyiyaso ombeki dia nde dishihodia, yoho yoleki dimɛna yakoka kamba laso ele mbɔ̂lɔmba dia nde mbadia kɛnɛ kata Afundelo lo dikambo diakɔ.​—Adia Heberu 4:12.

6. Ngande wakoka ombetsha ndjashikikɛ ɔnɛ ombeki amboshihodia dimɛna awui wekande?

⁶ Lo mɛtɛ, dui sɔ halembetshiya ɔnɛ ombetsha w’Okristo kema l’ohomba wa ndjalɔngɔsɔla dikambo dia wekelo wa Bible. Koko nde pombaka takanyi yimba dimɛna la ntondo dia shikikɛ avɛsa akɔna woshilami wayondadia kana wayadia ombeki oma lo Bible wonya wa wekelo. Mbala efula, ekɔ ɔlɔlɔ mbadia avɛsa wasukɛ dietawɔ diaso. Ekɔ nto ohomba kimanyiya ombeki dia nde shihodia divɛsa tshɛ diadande.​—1 Kor. 14:8, 9.

Tokambe la ambola w’eshika

7. Lande na kele okambelo wa la ambola ekɔ yoho ya dimɛna ya mbetsha?

⁷ Kamba la ambola dimɛna keketshaka ekanelo ka yimba ndo kimanyiyaka ombetsha dia minanda otema w’ombeki. Ɔnkɔnɛ, lo dihole dia nembetshiya ombeki aso avɛsa, tɔ̂lɔmbɛ dia nde tolembetshiyawɔ. Mbala mɔtshi sho mbeyaka kamba la dimbola kana la ambola akina dia kimanyiya ombeki aso dia shihodia kɛnɛ kekande. Etena kakambaso la ambola dia mbetsha ombeki aso, tekɔ lo mbokimanyiya aha tsho dia nde shihodia lande na kakadimolaso ngasɔ, koko ndo dia ndamɛ mbetawɔ okadimwelo woshami.​—Mat. 17:24-26; Luka 10:36, 37.

8. Ngande wakokaso mbeya kɛnɛ kele l’otema w’ombeki?

⁸ Yoho ya mbeka la anto yokambi lawɔ lo ekanda aso ekɔ yoho ya ambola la ekadimwelo. Aha la tâmu, anto efula weka la so Bible wayonga l’akoka wa kadimola ambola wofundami esadi eto, lo kamba la awui wa lo edingɔ wɔtɔnɛ la ambola akɔ. Koko ombetsha wele la shɛnɔdi, hangɛnangɛna tsho ekadimwelo w’ɛlɔlɔ wosha onto. Ɛnyɛlɔ, ombeki mbeyaka monga la akoka wa nembetshiya dimɛna kɛnɛ kata Bible lo dikambo dia monanyi. (1 Kor. 6:18) Koko, ambola wa la ɔkɔmi tshɛ walɔmba onto dia mbisha kanyi, kokaka mbishola kɛnɛ kakanyiya ombeki mɛtɛ lo kɛnɛ kende lo mbeka. Ombetsha kokaka mbombola ɔnɛ: “Lande na katona Bible dieyanelo dia l’andja wa diwala? Akanyiyayɛ lo dikambo di’ɔlɛmbɛ wakasha Nzambi ɔsɔ? Onde wɛ fɔnyaka dia wɛ kokaka kondja wahɔ ɔmɔtshi lo kitanyiya ɛlɛmbɛ waki Nzambi wendana la lɔkɛwɔ?” Ekadimwelo wa ambola asɔ kokaka mɛnya kɛnɛ kele l’otema w’ombeki.​—Adia Mateu 16:13-17.

Tetsha lo yoho ya wɔdu

9. Kakɔna kahombaso mbohɔka etena kalembetshiyaso awui w’oma lo Afundelo?

⁹ Akambo wa mɛtɛ efula wele lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi wekɔ wɔdu lo yɛdikɔ mɔtshi. Koko, mbeyaka monga ko wanɛ weka la so Bible wambonganyiyamaka la wetshelo wa lo ɛtɛmwɛlɔ wa kashi. Ɔkɛndɛ aso oko weso embetsha ele wa nɛndjalɛndja awui wa lo Bible. Embetsha wa tomanamana mɔmbɔlaka awui lo yoho ya wɔdu, yokɛma hwe ndo ya shikaa. Naka sho ndjela tɔndɔ sɔ, kete hatotetɛ akambo wa mɛtɛ wolo shihodia. Tewɔ dia mbuta awui wele kema ohomba. Kema ohomba nembetshiya kiambokambo tshɛ yendana la divɛsa diadishaso. Tɔtɔtɔmiya tsho kɛnɛ kele ohomba dia nembetshiya dimɛna dui diasɛdingolaso. Ombeki ayoyashihodiaka yema yema akambo wa mɛtɛ wa wolo wa lo Afundelo etena kayahame eokelo kande.​—Heb. 5:13, 14.

10. Awui akɔna washikikɛ lofulo l’edingɔ lahombaso mbeka la onto lo wekelo wa Bible?

¹⁰ Edingɔ engana wahombaso mbekaka la onto lo wekelo tshɛ? Dia shikikɛ lofulo l’edingɔ lahombaso mbeka la onto, paka monga la shɛnɔdi. Akoka ndo awui wele la ombeki ndo wele la ombetsha tshikitana, koko sho pombaka mbohɔka mbala tshɛ dia oyango aso oko weso embetsha ekɔ wa kimanyiya ombeki aso dia monga la mbetawɔ ka wolo. Ɔnkɔnɛ, sho mboshaka etena kakoka ka nde mbadia, shihodia ndo mbetawɔ akambo wa mɛtɛ wele lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Hatohombe mbeka la onto akambo efula wahandatokoka shihodia. Koko, sho tetemalaka la wekelo lo yɛdikɔ yakoka. Kama washihodia ombeki dui diekaso, ko sho mbeta lo dui dikina.​—Kol. 2:6, 7.

11. Lo kɛnɛ kendana la mbetsha anto, naa wetshelo wakokaso kondja oma le ɔpɔstɔlɔ Paulo?

¹¹ Ɔpɔstɔlɔ Paulo akasambishaka losango la lokumu l’ɔlɔlɔ lo yoho ya wɔdu etena kakandasambishaka eyoyo. Kânga mbakinde ombewi wa mukanda wa mamba, nde akewɔ dia kamba la tɔtɛkɛta ta wolo t’ambewi wa mukanda. (Adia 1 Koreto 2:1, 2.) Woho wele akambo wa mɛtɛ wa lo Afundelo wɔdu kotolaka ndo ngɛnyangɛnyaka anto wele l’etema w’ɛlɔlɔ. Dia onto mbashihodia halɔmbama dia paka nde mbongi ombewi wa mukanda.​—Mat. 11:25; Etsha 4:13; 1 Kor. 1:26, 27.

Tokimanyiya ambeki wa Bible dia vɔ mbɔsa kɛnɛ kekawɔ la nɛmɔ

12, 13. Kakɔna kakoka tshutshuya ombeki wa Bible dia kamba la kɛnɛ kekande? Sha ɛnyɛlɔ.

¹² Dia sho kondja etombelo w’ɛlɔlɔ, wetshelo aso pombaka minanda otema w’ombeki. Ombeki pombaka shihodia woho wendanande la awui akɔ, wahɔ wele l’awui akɔ le nde ndo woho wayolowanyema lɔsɛnɔ lande naka nde ndjela ɛlɔmbwɛlɔ kasha Afundelo.​—Is. 48:17, 18.

¹³ Ɛnyɛlɔ, mbeyaka monga ko tekɔ lo sɛdingola Heberu 10:24, 25, divɛsa diakeketsha Akristo dia sanganaka l’asekawɔ ambetawudi wele la ngandji dia keketshanya oma lo Afundelo. Naka ombeki atatatɛ mbɔtɔ lo nsanganya ya lo etshumanelo, kete sho kokaka mbolembetshiya lo tshena pe woho walɔmbɔmayɔ ndo kɛnɛ kayɔkɛtshanyema lo losanganya lɔmɔtshi. Sho kokaka mbotɛ dia nsanganya ya lo etshumanelo yekɔ etenyi kɛmɔtshi k’ɔtɛmwɛlɔ aso ndo mbɛnya dia ɔmɔmɔ l’atei aso kondjaka wahɔ oma lɔkɔ. Oma lâsɔ, sho kokaka mbelɛ ombeki lo nsanganya. Nsaki kande ka kitanyiya Jehowa mbahomba mbôtshutshuya dia ndja lo nsanganya, koko aha dia ngɛnyangɛnya ɔnɛ leka la nde Bible.​—Ngal. 6:4, 5.

14, 15. a) Kakɔna kakoka ndjeya ombeki wa Bible lo kɛnɛ kendana la Jehowa? b) Wahɔ akɔna wakoka kondja ombeki wa Bible naka nde mbeya lonto laki Nzambi?

¹⁴ Wahɔ ɔmɔtshi wa woke wakondja ambeki oma lo wekelo wa Bible ndo lo kamba la atɔndɔ wa lɔkɔ ele vɔ ndjokomaka dia mbeya ndo nanga Jehowa lo mbɔ̂sa oko onto la mɛtɛ. (Is. 42:8) Jehowa bu tsho Ombutshi wa ngandji, Otungi ndo Kanga andja ɔnɛ, koko nde mbisholɛka nto wanɛ wawoka ngandji ndo wôkambɛ lonto ndo akoka ande. (Adia Etumbelu 34:6, 7.) Etena kaki Mɔsɛ suke la tondja wodja w’Isariyɛlɛ oma lo lɔhɔmbɔ l’Edjibito, Jehowa akayaeyanya lo mbuta ate: ‘Dimi layoyala kɛnɛ kayomoyala.’ (Etum. 3:13-15) Dui sɔ diakɛnyaka dia Jehowa akahombe koma kɛnɛ tshɛ kakandahombe koma dia kotsha asangwelo ande wendana la wodja wakandasɔnɔla. Omalɔkɔ, ase Isariyɛlɛ wakayeyaka Jehowa oko Oshimbedi awɔ, Ɔndɔshi wa ta, Onto lakakotshaka ehomba awɔ, Onto lakakotshaka alaka ande ndo lakâkimanyiyaka lo toho tokina.​—Etum. 15:2, 3; 16:2-5; Jas. 23:14.

¹⁵ Mbeyaka monga ko ambeki aso watakimanyiyamaka oma le Jehowa lo yoho ya dihindo oko wakakimanyiyama Mɔsɛ. Koko, etena kafudia ambeki aso mbetawɔ ndo lowando lawɔ lo kɛnɛ kekawɔ ndo etena katatɛwɔ kamba latɔ, aha la tâmu vɔ wayɛna ohomba wa ndjaɛkɛ le Jehowa dia nde mbasha dihonga, lomba ndo ɛlɔmbwɛlɔ. Naka vɔ sala dikambo sɔ, kete vɔ lawɔ wayokoma lo mbeya Jehowa oko Ondaki awɔ wa lomba ndo wakoka anto mbɛkɛ otema le nde, oko Okokedi awɔ ndo oko Onto lakotsha ehomba awɔ la lokaho tshɛ.​—Osam. 55:22; 63:7; Tuk. 3:5, 6.

Toyasha la ngandji tshɛ le ombeki

16. Lande na kele dikoka diôtɔ l’onto bu dui dioleki ohomba dia sho kondja etombelo w’ɛlɔlɔ oko weso embetsha?

¹⁶ Naka sho ndjaokaka dia sho bu la diewo dia mbetsha diakombolaso monga la diɔ, kete tatɔkɔmɔke otema. Jehowa la Yeso wekɔ lo menda woho wakɛndakɛnda ekongelo ka wetshelo washama lo andja w’otondo ɛlɔ kɛnɛ. (Etsha 1:7, 8; Eny. 14:6) Vɔ kokaka tshɔkɔla welo wadjaso dia ɛtɛkɛta aso monga la etombelo w’ɛlɔlɔ le onto lele l’otema w’ɔlɔlɔ. (Joa. 6:44) Ngandji ka mɛtɛ kele la ombetsha otsha le ombeki ande kokaka mbokondjiyɛ etombelo w’ɛlɔlɔ woleki wɛnɛ wotokondjiyɛ diewo dia lôtɔ diende bu ladiɔ. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akɛnya dia nde akashihodiaka ohomba wa nanga anto wele lo mbetshama.​—Adia 1 Tesalonika 2:7, 8.

17. Ngande wakokaso mɛnya dia sho ndjashaka l’otema ɔtɔi le ombeki aso tshɛ wa Bible?

¹⁷ Woho akɔ wâmɛ mbele, sho kokaka ndjasha l’otema ɔtɔi le ombeki tshɛ wa Bible lo sala la wolo dia mbêya dimɛna. Etena kasɛdingolaso atɔndɔ wa lo Bible kâmɛ la nde, sho kokaka mbeya awui wele lande. Sho kokaka mɛna dia nde ekɔ lo nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ l’awui amɔtshi wambondeka oma lo Bible. Koko, mbeyaka monga ko l’awui akina nde eke l’ohomba wa sala etshikitanu. Lo kimanyiya ombeki dia nde menda woho wakokande kamba la kɛnɛ kekande lo wekelo wa Bible, sho kokaka mbokimanyiya la ngandji tshɛ dia koma ombeki wa mɛtɛ waki Kristo.

18. Lande na kele ekɔ ohomba nɔmba kâmɛ la ombeki ndo lo dikambo diande?

¹⁸ Kɛnɛ koleki ohomba ele, sho kokaka nɔmba kâmɛ la ombeki aso ndo lo dikambo diande. Nde pombaka shihodia dimɛna dia oyango aso ele wa mbokimanyiya dia nde ndeka mbeya Otungi ande, ndeka ndjasukanya la Nde ndo kondja wahɔ oma lo ɛlɔmbwɛlɔ Kande. (Adia Osambu 25:4, 5.) Etena kalɔmbaso Jehowa dia nde tshɔkɔla welo wadja ombeki dia kamba la kɛnɛ kekande, ombeki ayɛna ohomba wa monga ‘otshi wa dui.’ (Jak. 1:22) Ndo etena koka ombeki alɔmbɛlɔ wa l’otema ɔtɔi wasalaso, nde lawɔ ayeka woho wa nɔmbaka. Ande ɔngɛnɔngɛnɔ dia kimanyiya ambeki wa Bible dia vɔ monga la diɔtɔnganelo di’ɔlɔlɔ la Jehowa lee!

19. Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo diayela?

¹⁹ Ekɔ dui di’ekeketshelo dia mbeya ɔnɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa ndekana miliyɔ shamalo l’etenyi wa lo andja w’otondo wekɔ lo sala tshɛ dia monga la ‘diewo dia mbetsha,’ l’oyango wa kimanyiya anto wele l’etema w’ɛlɔlɔ dia sala akambo tshɛ wakadjanga Yeso. Etombelo akɔna wakondjaso oma lo olimu aso w’esambishelo? Okadimwelo wa dimbola sɔ wayɔsɛdingwama lo sawo diayela.

Onde wɛ âkohɔ?

• Lande na kahomba Akristo monga la ‘diewo dia mbetsha’?

• Toho takɔna tahomba kamba laso dia sho ndeka kondja etombelo w’ɔlɔlɔ oma lo wetshelo aso?

• Kakɔna kakoka tokimanyiya oyadi sho bu la diewo dia lôtɔ dia mbetsha?

[Osato wa lo lɛkɛ  9]

Onde wɛ mbishaka asawo lo Kalasa k’olimu wa teokrasi?

[Osato wa lo lɛkɛ 10]

Lande na kele ekɔ ohomba nɔmba ombeki dia mbadiaka avɛsa oma lo Bible?

[Osato wa lo lɛkɛ 12]

Lɔmba kâmɛ la ombeki ayɛ ndo lo dikambo diande