BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w09 7/1 lk. 13-15
  • Yakokɛ oma le nyuma ya kɔlɔ

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Yakokɛ oma le nyuma ya kɔlɔ
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2009
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Woho wasalɛ nyuma ya kɔlɔ anto kɔlɔ
  • Eya mbekelo yahangɛnyangɛnya Nzambi
  • Kakɔna kahombayɛ sala?
  • Etawɔ ekimanyielo ka Jehowa dia nshika tanga la ntondo k’ɛdiɛngɛ
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2019
  • Nshika Tomamba La Ntondo Ka Weolo Wa Nyuma Ya Kɔlɔ
    Ewo Katɔla Otsha lo Lɔsɛnɔ la Pondjo
  • Shɛngiya yele la ditongami dia lo nyuma le so
    Bible etshatɔ mɛtɛ?
  • Nyuma ya Kolo Yeko la Wolo
    Kokaka We Monga la Loseno la Pondjo lo Paradiso ka la Kete
Enda awui akina
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2009
w09 7/1 lk. 13-15

Yakokɛ oma le nyuma ya kɔlɔ

JAMES akodiama lo disɛnga dia Malaita diele lo asɛnga wa Salomon. Oma ko dikɛnda diande, nde aketshama dia nɛmiyaka nyuma ya kɔlɔ. Nde mbutaka ate: “Ndoko lushi lakamalɔmbɛ nyuma ya kɔlɔ dia yɔ salɛ anto akina kɔlɔ, koko dimi kɔmbɔsaka dia onto kokaka monga la lɔsɛnɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ naka nde hakambi la rarafono [mbuta ate ditshelo di’ashidi diendana la nɔmba nyuma shɔ ekimanyielo] dia ndjakokɛ oma lo wâle.”

Oko wasalemadiɔ le anto wa lo wedja efula, anto wa lo asɛnga wa Salomon mbɔsaka dia nyuma ya kɔlɔ kokaka kimanyiya onto kana mbosalɛ kɔlɔ. Lo mɛtɛ, ase disɛnga dia Mélanésie efula nangaka ɛdiɛngɛ koko hawowaoke wɔma.

Dietawɔ di’ɔnɛ ɛdiɛngɛ wekɔ la wolo mɛnamaka lo toho efula. Ɛnyɛlɔ, etena kaki James eke ɔlɔngɔlɔngɔ, wamato wa lo ngelo kawɔ wakalawoyaka ana lo mvudu etena kakawokaka londjo la fudu yelɛwɔ ɔnɛ korokoro. Lande na? Nɛ dia vɔ wakafɔnyaka dia naka fudu shɔ yambɔtɛkɛta, kete onto ɔmɔtshi ekɔ suke la salemɛ kɔlɔ.

Ase ngelo amɔtshi kitshaka lɔwɔkɔ la wɛma la lânde la diko dia asoko wa mvudu yawɔ. James nde lawɔ akasale dui sɔ afɔnya dia lɔwɔkɔ lakɔ layowokokɛ oma le nyuma ya kɔlɔ. Ndo etena kakongaka James l’olimu, nde akatɔngɔnaka mfusa ya diangɔ diakandalɛka ko akayidjaka lo tapa diande dia nde ndjoyikadja l’ɔkɔngɔ. Nde akasalaka ngasɔ nɛ dia nde akafɔnyaka dia wetshi ayoyɔtɔngɔna mfusa shɔ dia kamba la yɔ dia mbosenga.

Kânga mbakoka monga ko totshelo tɔsɔ hatosalema lo wodja anyu, ondo l’ɛnyɛlɔ ka James wɛ ambɛnaka ohomba wa ndjela mbekelo y’ashidi dia ndjakokɛ oma le nyuma ya kɔlɔ. Wɛ mbeyaka fɔnya dia naka wɛ hayedi mbekelo shɔ, kete dui dimɔ dia kɔlɔ diayokokomɛ.

Naka wɛ nɛmiyaka Bible, kete aha la tâmu wɛ nangaka mbeya ekadimwelo washatɔ lo ambola wayela anɛ: 1) Kɔlɔ kakɔna kakoka nyuma ya kɔlɔ kosalɛ? 2) Onde ndjela mbekelo mɔtshi y’ashidi kokaka mɛtɛ kokonya dia wɛ monga lo shɛngiya ya ɛdiɛngɛ? 3) Ngande mɛtɛ wakokayɛ ndjakokɛ oma le nyuma ya kɔlɔ ndo monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ?

Woho wasalɛ nyuma ya kɔlɔ anto kɔlɔ

Bible mɛnyaka dia nyuma ya kɔlɔ hayokoke monga ekishi wa wanɛ wakavu. Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbutaka ɔnɛ: “Wasena mbeyaka vati: Vo wayuvo. Keli wavo haweyi nduku dikambu.” (Undaki 9:5) Lo mɛtɛ, nyuma ya kɔlɔ shɔ ele andjelo wakatɔmbɔkɔ wakete lo wedi waki Satana wahemba dia minganyiya anto.​—Enyelo 12:9.

Afundelo mbutaka hwe dia sho pombaka ndjakokɛ oma le nyuma ya kɔlɔ. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafundɛ Akristo wa l’Ɛfɛsɔ ɔnɛ: “Shu hatolo ta la emunyi la dikila, keli tambolo la . . . elui w’edienge wa lu ahuli wa l’ulungu.” Ɔpɔstɔlɔ Petero akate dia owandji wa nyuma ya kɔlɔ tshɛ, mbuta ate Satana Diabolo ekɔ oko “tambwe kadikita kayanga walendi.”​—Efeso 6:12; 1 Petero 5:8.

Ntondotondo, Satana salɛka anto kɔlɔ lo mbanganyiya, mbakesa kana mbahemba dia vɔ sala awui wanyangiya Nzambi. Bible mbutaka dia Satana “tukadimoka uku ondjelo a yanyi.” (2 Koreto 11:14) Nde ndjataka dia nde ekɔ nyuma kakokɛ anto ko tete le oyango ande ele wa mbasalɛ kɔlɔ. Satana mbetɛka anto totshungu lo yimba lo kɛnɛ kendana la mɛtɛ kendana la nde ndo kendana la Nzambi. (2 Koreto 4:4) Naa oyango wele la nde lo minganyiya anto na?

Satana kɔmiyaka ɔtɛmwɛlɔ ndo nde nangaka dia anto mbɔtɛmɔla oyadi vɔ mbeyaka kana haweye. Etena kaki Ɔna Nzambi, mbuta ate Yeso la nkɛtɛ, Satana akalange dia nde ‘mbokusamɛ dia mbɔtɛmɔla.’ Yeso akate ate: “Satana, mo! Ne dia akafundama ati: Kotemolaki Khumadiondjo, [Nzambi k]aye.” (Mateu 4:9, 10) Yeso akatone dia ntsha oseka dikambo tshɛ diakahombe mɛnya dia nde aketawɔka lowandji laki Satana ndo akɔtɛmɔlaka.

Jehowa mboleki nyuma tshɛ wolo ndo nde hatetawɔ dia wanɛ wôkitanyiya salemɛ kɔlɔ lo pondjo. (Osambu 83:18; Romo 16:20) Koko, dia sho ngɛnyangɛnya Jehowa Nzambi oko wakasale Yeso, sho pombaka mbewɔ tshelo tshɛ yɛnya dia sho ndjelaka Satana kana ɛdiɛngɛ ande. Dia sho sala dui sɔ, sho pombaka mbeya mbekelo y’ashidi yakonya anto lo nɛmiya nyuma ya kɔlɔ. Ngande wakokayɛ sala dui sɔ?

Eya mbekelo yahangɛnyangɛnya Nzambi

Jehowa Nzambi akahɛmɔla wodja w’Isariyɛlɛ w’edjedja diaha vɔ mbokoya mbekelo mɔtshi y’ashidi yakayelaka wedja wakâdinge. Nde akate ate: “Usaki a diwulu, umvutshi w’akambu wahatayi, kana kanga aloho, kuyanga kanga doka, kanga asende [tatanemake l’atei anyu].” Lo kɛnɛ kendana la wanɛ wakayelaka mbekelo shɔ, Bible mbutaka ɔnɛ: “Untu latutshaka akambu aso eko wononyi le [Jehowa].”​—Euhwelu k’Elembe 18:10-12.

Ɔnkɔnɛ, etena kasɛdingolayɛ mbekelo ya l’ɛtshi kanyu ka nkɛtɛ, yaoka ambola wayela anɛ: Onde mbekelo kakɔ tshutshuyaka anto dia vɔ monga la mbetawɔ le asaki w’awolo? Onde tɔ mɛnyaka dia diangɔ diele kema la lɔsɛnɔ diekɔ la wolo wakokɛ anto? Onde anto kambaka la tɔ dia sengana kana dia ndjakokɛ diaha vɔ sengama? Onde tɔ tshutshuyaka anto dia nɛmbɛ nyuma ya kɔlɔ lo dihole dia nɛmbɛ Jehowa kana Yeso lele onyimpala ande wakasɔnama?​—Romo 14:11; Filipi 2:9, 10.

Ekɔ ohomba efula dia wɛ tona mbekelo tshɛ kakeketsha ditshelo sɔ. Lande na? Nɛ dia ɔpɔstɔlɔ Paulo akasambiyama dia funda ate: “Nyu hanyeyi no dikoho dia Khumadiondjo, ndu dikoho di’edienge.” Nde akate dia wanɛ walanga ngɛnyangɛnya Nzambi ndo nyuma ya kɔlɔ ‘mbotshaka Jehowa kandjema.’ (1 Koreto 10:20-22) Jehowa Nzambi mpikaka ndo sunganaka dia sho mbomamema la tshondo tshɛ.​—Etumbelu 20:4, 5.

Sɛdingola ndo dimbola nɛ: Onde mbekelo kɛnɛ sukɛka lokanyi l’ɔnɛ onto honge l’onongo wa kɛnɛ kasalande? Ɛnyɛlɔ, anto wa lo waoho efula tonaka loseka ndo monanyi ndo Bible lawɔ tonaka awui asɔ. (1 Koreto 6:9, 10) Koko, lo mbekelo mɔtshi ya lo asɛnga wa lo Pacifique, vɔ kokaka mbetawɔ awui asɔ naka ɔna womoto ambota dia wakosake okanga,a mbuta ate wakotshutshuyisha dia mbeyana la nde l’ɔtɛ wa diangɔ dimɔtshi diakawoleshisha.

Koko, Bible mbetshaka dia tayonga l’onongo wa kɛnɛ kasalaso. (Romo 14:12; Ngalatiya 6:7) Ɛnyɛlɔ, Eva womoto la ntondo akashihodia dia Satana akokese dia nde tɔmbɔkwɛ Nzambi etena kakandate ate: “Ului kakampimbi, diako mbakamali.” Koko Jehowa akate dia Eva aki l’onongo wa kɛnɛ kakandasale. (Etatelu 3:13, 16, 19) Nde ayoyokoya ndo la so l’ɔtɛ wa lɔkɛwɔ laso.​—Heberu 4:13.

Kakɔna kahombayɛ sala?

Naka wɛ nangaka ngɛnyangɛnya Nzambi ndo nsɛna lo ndjela atɔndɔ wa lo Bible, kete wɛ pombaka sala la wolo tshɛ dia ndjakokɛ oma le Satana l’ɛdiɛngɛ ande. Anto w’etema ɛlɔlɔ wakasɛnaka l’Ɛfɛsɔ lo ntambe ka ntondo wakatotshikɛ ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ lo dikambo sɔ. Dia ndjakakitola la nyuma ya kɔlɔ, vɔ wakatshumanya abuku awɔ tshɛ waki la losambi la nyuma ya kɔlɔ ndo “wakâtshumbi lu washu w’antu tshe.”​—Etsha 19:19.

La ntondo ka vɔ tshumba abuku akɔ, anto asɔ “wakayi, wakashula kolo, wakati akambu wakawatshaka.” (Etsha 19:18) Oko wakawanandema la wetshelo waki Paulo wendana la Kristo, vɔ wakatshutshuyama dia ndanya abuku awɔ waki la losambi la ɛdiɛngɛ. Vɔ wakatshikitanya nto tokanyi tawɔ lo kɛnɛ kendana la mbekelo yawɔ y’ashidi.

Lo mɛtɛ, tshika mbekelo y’ashidi kema dui dia wɔdu sala. James, lakatatɛkɛtshi dikambo diande lo mbɔtwɛlɔ ka sawo nɛ, aki l’okakatanu wa woho akɔ wâmɛ. Nde akatatɛ mbeka Bible la Ɛmɛnyi wa Jehowa ndo akangɛnangɛnaka kɛnɛ kakandekaka. Koko nde akatetemala monga la losambi l’ɛdiɛngɛ l’ekimanyielo ka rarafono. Etena kakandasɛdingola woho wakandɔsaka mbekelo kɛsɔ, nde akashola dia nde aki la mbetawɔ lo alaka wa Jehowa wendana la nshi yayaye koko nde akafɔnyaka ɔnɛ dia kokamɛ oma le nyuma ya kɔlɔ, nde akahombaka tetemala ndjaɛkɛ lo mbekelo y’ashidi.

Kakɔna kakakimanyiya James dia nde tshikitanya yoho yande ya mɛna akambo? Nde mbutaka ɔnɛ: “Lakalɔmbɛ Jehowa dia nde kokɛmi ndo dia nde kimanyiyami dia dimi ndjaɛkɛ le nde. L’etena kakɔ kâmɛ, dimi lakatshike mbekelo yami y’ashidi.” Onde dikambo dimɔtshi dia kɔlɔ diakokomɛ? James mbutaka ɔnɛ: “Kema. Amboyɛnama dia lamboyeka dia ndjaɛkɛ le Jehowa. Lambɛna dia Jehowa kokaka monga ɔngɛnyi w’oshika.” Lo mɛtɛ, aya ɛnɔnyi esambele wakamba James oko okambi wa lo tena tshɛ dia kimanyiya anto akina dia vɔ mbeya kɛnɛ ketsha Bible.

Lande na kahayayele ɛnyɛlɔ kaki James? Sɛdingola mbekelo yele lo ngelo kanyu ndo kamba la ‘akoka ayɛ w’ekanelo ka yimba’ dia shikikɛ kana yɔ yekɔ lo mbɔtɔnɛ la “lulangu la [Nzambi].” (Romo 12:1, 2) Oma lâsɔ, onga la dihonga dia kakitɔna la mbekelo yoye oma lo dikanyiyakanyiya. Naka wɛ sala ngasɔ, kete Jehowa “ayu[k]ulungula” ndo ayokokokɛ. (2 Koreto 6:16-18) L’ɛnyɛlɔ ka James, wɛ ayɛna mɛtɛ ka daka dia lo Bible nɛ: “Lukumbu la [Jehowa] eli etangelu ka wulu. Untu ololo atulawoka atushamaka loko.”​—Tukedi 18:10.

[Nɔte ka l’ɛse ka dikatshi]

a Etelo kɛsɔ mendanaka la mbekelo ka mbuta ɛtɛkɛta ɛmɔtshi etena kalɔngɔsɔla onto akatshi w’esongo ɛmɔtshi kana diangɔ dia ndɛ l’oyango wa kotola ɔna womoto otsha le ɔna pami ko oma lâsɔ vɔ ndjosha ɔna womoto diangɔ sɔ. Mbekelo kɛsɔ tshikitana la kɛnɛ ka mbidjɛ ɔna womoto ekanga dia nde shisha ekanelo kande l’oyango wa ɔna pami ndjeyana la nde la wolo aha la nde mbeya. Naka ambosalema ngasɔ, kete ɔna womoto leyanawɔ la nde la wolo kema l’onongo.

[Osato wa lo lɛkɛ 13]

“Korokoro”

[Efundelo wɛnya kanga]

Courtesy of Dr. Bakshi Jehangir

[Osato wa lo lɛkɛ 13]

Ɔna womoto ekɔ lo tɔngɔna mfusa diaha vɔ ndjokamba la yɔ dia mbosenga

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto