Bible tshikitanyaka nsɛnɔ y’anto

Lande na kele womoto ɔmɔtshi lakashisha wɛkamu l’ɔtɛmwɛlɔ etsha ɛlɔ kɛnɛ efula ka wenya dia mbetsha anto akina awui wendana la Nzambi? Kakɔna kakatshutshuya pami kɛmɔtshi kakalangaka tɔkɛnyɔ ta ngala dia nde koma onto lalanga wɔladi? Ngande wele pami kɛmɔtshi kakayashaka lo nɔnɔ dia wolo, lo wodjwelo wa wanu ndo elanga ta osala la wolo dia tshikitanya yoho yande ya lɔsɛnɔ? Lam’alangayɛ, adia ɛkɔndɔ awɔ wayela ɛnɛ.

ƆKƆNDƆ WA LƆSƐNƆ

LOKOMBO: PENELOPE TOPLICESCU

ƐNƆNYI: 40

WODJA WA LÔTƆ: AUSTRALIE

ƆKƆNDƆ: AKANGANYIYAMA OMA LE ƆTƐMWƐLƆ

NSHI YAMI YAKETE: Lakotɔ la Sydney, lo wodja wa Australie, ko lam’akimi l’ɛnɔnyi ehende nkumbo kaso kakonɔ lo wodja wa Nouvelle-Guinée. Takadjasɛ l’osomba wa Rabaul l’edja k’ɛnɔnyi ehende ndo oma lâsɔ takatodjasɛka ɛnɔnyi enanɛi la Bougainville. Lo nshi shɔ, televiziɔ komonga la Nouvelle-Guinée, ɔnkɔnɛ dimi la kosɛmi taketshaka wenya efula dia kɛnyaka l’ashi ndo mbidjasɛka lo totombotombo.

Etena kakimi l’ɛnɔnyi dikumi, lakatatɛ ndjasha l’awui w’ɔtɛmwɛlɔ. Mama aki oseka Mupɛ, ɔnkɔnɛ nde akambutɛ dia dimi mbɔtɔka lo Katakismu laka wa masɛlɛ. Lakakome oseka Mupɛ ndo lakabatizama lam’akimi l’ɛnɔnyi dikumi.

Koko, l’ɔkɔngɔ wa sho kalola la Australie lam’akimi l’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi lakatatɛ mvɔ awui wakametshama l’ɔtɛmwɛlɔ w’aseka Mupɛ tshɔdia. Etena kakimi lo kalasa ya lâdiko, lakeke awui wendana l’ɛkɔndɔ w’edjedja ndo dimi la papa takasawolaka efula dikambo dia kiɔkɔ y’ɔtɛmwɛlɔ ndo awui wa lo Bible wakatɔsaka dia wekɔ toshimu ndo kashi. L’ekomelo, lakayomɔka l’ɔtɛmwɛlɔ w’aseka Mupɛ.

Ambutshi ami wakakakitɔna lam’akimi l’ɛnɔnyi 16. Mama aki la lɔsɛnɔ la pâ ndo lakayotshɔka dia todjasɛ la papa nde la womoto lakandalange tshuka. Kosɛmi akatshikala la Mama ndo wakatshu lo osomba okina. L’etena kɛsɔ, lakayaokaka oko ɔna etshike. Laketsha ɛnɔnyi ehende la ntondo ka dimi ndjekesanɛ nto la mama. Lakatatɛ nnɔ wanu, nɔnɔ dia wolo ndo ndjasha l’ɛngɛnɔngɛnɔ. Lakamɔ lo kalasa, lakakondja olimu ndo laketsha etatelo k’ɛnɔnyi ami akumi ahende l’ɛmɔtshi lo lɔsɛnɔ la mindo.

Lam’akimi l’ɛnɔnyi 25, lakatatɛ nto kana yimba lo dikambo dia Bible. Lakakondja olimu okina ndo lakakambaka kâmɛ la Liene ɔna womoto ɔmɔtshi l’ɔlɔlɔ laki nshi tshɛ la loshilambo otsha le owandji ande kânga mbakandosalɛka awui w’epetenge. Etena kakamawombola lande na kakinde la loshilambo otsha le owandji ande, nde akanembetshiya dia nde akekaka Bible l’Ɛmɛnyi wa Jehowa ndo akasalaka la wolo dia kamba l’atɔndɔ wa lo Bible lo lɔsɛnɔ lande. Liene aketawɔ dia mbeka la mi Bible. Lam’ele dimi komboka dimɛna kɛnɛ kakandalange mbuta, lakɔshi dia lakakoke mbeka awui tshɛ wendana la Bible lo wonya a tango ɔtɔi. L’otsho ɔsɔ, Liene aketsha wenya esato dia kadimola lo ambola ami wendana la Bible. Lakambe efula nɛ dia ekadimwelo tshɛ wakandambishaka wakatombaka oma lo Bible.

Dimi mbohɔka etena kakamatakalolaka lo mutuka l’otsho ɔsɔ l’ɔkɔngɔ w’ɔkɛtshanyelo ami la Liene ndo lakoke Nzambi kɛlɛ lo woho wakinde kombisholɛmi akambo wa mɛtɛ esadi. Lakeyaka dia Ɛmɛnyi wa Jehowa waki la lɔkɛwɔ la dimɛna, koko lakɔshi dia handjokoka tshika mbekelo yami ya kɔlɔ ndo hakokaki pondjo sambisha lo soko la soko oko wasala Ɛmɛnyi wa Jehowa. Lakatetemala mbeka Bible l’Ɛmɛnyi wa Jehowa, koko oyango waki la mi aki wa mbanda l’ɛkɔmɔ lo wetshelo awɔ dia dimi kondja yɛkɛ nɛndɛ ya tshika mbeka Bible la wɔ aha la nkum’otema kami mɛndjami onongo. Lushi lɔmɔtshi lakayoshihodia dia hatokoka mbanda l’ɛkɔmɔ.

WOHO WAKATSHIKITANYA BIBLE LƆSƐNƆ LAMI: Lo yɛdikɔ yakamatalekaka mbeka ɛlɛmbɛ wa lo Bible wendana la lɔkɛwɔ mbakaleke nkum’otema kami manyami. Dia nkum’otema kami tshika manyami, lakatshike nnɔ nɔnɔ dia wolo. Koko, oma lâsɔ lakayonɔka l’osomba okina ndo lakatotatɛ nto ndjasha l’ɛngɛnɔngɛnɔ ndo lo ɔnwɛlɔ wa wanu. Akɛnama dia mbala tshɛ kakamayangaka dia pama dia nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ l’atɔndɔ wa lo Bible, dimi lakakalolaka ɛkɔngɔkɔngɔ. La sɔnyi tshɛ lakalɔmbaka Jehowa, koko dimi kondjaokaka dimɛna.

Etena kakameke awui wendana la pɛkato kakasale nkumekanga Davidi la Batɛ-shɛba ndo woho wakâdimanyiya Jehowa la kɛtshi, dui sɔ diakakimanyiya efula. Davidi aki la dihonga dia suya munga kande aha la nyanga tɛkɛ nɛndɛ. Ndo nde aketawɔ l’okitshakitsha tshɛ dilanya diakandalongola. (2 Samuele 12:​1-13) Etena tshɛ kakamakalolɛka yoho yami ya lɔsɛnɔ ya kɔlɔ, lakohɔka ɔkɔndɔ ɔsɔ ndo komonga nto wolo le mi dia nɔmba Jehowa edimanyielo. Oma lâsɔ, lakayɔsaka yɛdikɔ ya nɔmba la ntondo ka nkɔ l’ohemba lo dihole dia ndjɔlɔmba l’ɔkɔngɔ ndo dui sɔ diakakimanyiya efula.

WOHO WAKAMAKIMANYIYAMA: Laki wonya tshɛ ɛkɛlɛkɛlɛ. Koko, avɛsa wele lo Efeso 4:​29-31 wakakimanyiya dia dimi mɛna ohomba wa mbewɔ “yenyi tshe, la lutunu, la kele.” Etena kakameke dia ndjakimɛ, dimi lakeke woho waha tondja ɛtɛkɛta w’otondjatondja. Ndo nto, dako diaki Yeso di’ɔnɛ ‘Eelo monga Eelo’ diakakimanyiya dia dimi ndeka monga onto lɔsa tɛdikɔ.​—Mateu 5:37.

Mama lakatonaka ntondo diaha dimi mbeka l’Ɛmɛnyi wa Jehowa akayombutɛ l’ɔkɔngɔ dia nde akangɛnangɛnaka efula. Nde akayombutɛka ɔnɛ: “Dimi mbeyaka dia lɔkɛwɔ lele layɛ ɛlɔ kɛnɛ aha lo woho wakayodiama, koko oma lo awui wendana la Jehowa wekayɛ.” Laki l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula dia mboka ɛtɛkɛta ɛsɔ.

Kakianɛ lɔsɛnɔ lami laya l’oyango. L’ɛnɔnyi divwa wetshi ɛnɛ, dimi l’omɛmi taki embetsha wa lo tena tshɛ wa Bible. Eelo, lekɔ lo sambisha lo luudu la luudu ndo kakianɛ lɔsa dia ɔsɔ ekɔ olimu woleki tshɛ dimɛna le mi.

ƆKƆNDƆ WA LƆSƐNƆ

LOKOMBO: DENIS BUSIGIN

ƐNƆNYI: 30

WODJA WA LÔTƆ: RUSSIE

ƆKƆNDƆ: AKALANGAKA TƆKƐNYƆ TA KARATE EFULA

NSHI YAMI YAKETE: Lakotɔ l’osomba wa Perm ndo lakole l’osomba wa Furmanov, osomba wele l’anto oko 40000 l’ɛtshi ka nkɛtɛ ka Ivanovo, lo wodja wa Russie. Furmanov ekɔ osomba w’olangala efula wele l’etamba w’amɛna efula wɔlɔ ndo wamɔnga akatshi l’eleko l’eleko. L’ɛnɔnyi 1980 ndo 1990, wakadiakaka anto efula l’osomba ɔsɔ. Nkumbo kami komonga l’ekondjelo k’efula. Lakasɛnaka l’ambutshi ami ndo la kosɛmi ka pami ndo takamɔtanaka lo vuduvudu mɔtshi ya tshitshɛ yaki la shambrɛ ɔtɔi.

Lam’akimi l’ɛnɔnyi esambele, lakatatɛ mbeka tɔkɛnyɔ ta karate. Lakalangaka awui wa tɔkɛnyɔ efula ndo lakayasha tshɛ paka lo tɔkɛnyɔ. Laketshaka wenya ami wa diomuyelo lo ahole wa tɔkɛnyɔ ndo laki paka l’angɛnyi waki akɛnyi wa tɔkɛnyɔ. Lam’akimi l’ɛnɔnyi 15, lakakondja dihole dia lâdiko dia lo tɔkɛnyɔ ta karate ndo ɔnɔnyi ɔtɔi l’ɔkɔngɔ diko lakayongaka lo dihole dioleki lâdiko. Laki l’olui w’akɛnyi wa karate wa la Russie ndo takakɛnyaka l’ase Erɔpɛ ndo Asie. Laki l’elongamelo ka dimɛna, koko lam’akimi l’ɛnɔnyi 17 lɔsɛnɔ lami l’otondo lakatshikitana.

Dimi l’asekami amɔtshi takadiake onto ndo wakatonde. Wakasɛkɛ lokanu l’ɛnɔnyi ehende. Lɔsɛnɔ laki wolo lo lokanu. Koko, etena kakimi lo lokanu lakɛnyi Bible mbala ka ntondo. Lakadia Etatelu, Esambu ndo Daka di’Oyoyo. Lakakimɛ l’ɔtɛ dɔmbɛlɔ dia Shɛso lele l’olongo ndo lakaditaka otsho tshɛ la ntondo ka ndala lo fɔnya dia lo sala ngasɔ layokimanyiyama lo yoho mɔtshi.

Lakatshungɔma lo lokanu lo 2000, koko dimi kombeyaka kɛnɛ kasala lo lɔsɛnɔ ndo lakɔsaka dia lɔsɛnɔ lami ndoko l’oyango. Lakatatɛ nnɔ nɔnɔ dia wolo. L’etena kɛsɔ mbakavu mama. Dimi lakolangaka efula ndo nyɔi kande akanyangiya heyama. Koko, lo dimɛ lakasale la wolo dia tshika nnɔ nɔnɔ dia wolo ndo lakatatɛ ntshɔ nto l’ahole wa tɔkɛnyɔ. Lakakalola nto l’osomba wa Ivanovo. Lɛkɔ, lakatokondjaka olimu lo makashinyi wakawasondjaka diangɔ dia ndɛ. Owandji wahɔnyi wa makashinyi ɔsɔ aki Ɔmɛnyi wa Jehowa. Nde akambetsha akambo amɔtshi wa mɛtɛ w’oma lo Bible ndo akasale di’Ɔmɛnyi wa Jehowa okina mbekaka la mi Bible mbala la mbala.

WOHO WAKATSHIKITANYA BIBLE LƆSƐNƆ LAMI: Lo etena kakamekaka Bible, lakatshutshuyama dia mbeka sangwelo diaki Nzambi dia kadimola nkɛtɛ paradiso ndo lakalange sala kɛnɛ kahombama dia ndjɔsɛna lo paradiso kɛsɔ. Kem’edja, lakashihodia dia Jehowa Nzambi ekɔ l’ɛlɛmbɛ wa lâdiko walangande di’anto kitanyiya. Laketsha ɛnɔnyi wa lɔsɛnɔ lami dia ndjasha l’awui ami dimɛ. Koko lakeye dia Jehowa nangaka dia dimi ndjasha lo dikambo di’anto akina ndo monga la waonga wakimi komonga la wɔ l’etena kɛsɔ, waonga wele oko lɔsɛngɔ ndo nanga wɔladi.

Etena kakamatatɛ kana yimba efula lo dikambo dia kɛnɛ tshɛ kakasale Jehowa lo dikambo diami, ɛnyɛlɔ oko woho wakakimɔ Nzambi Ɔnande oko olambo dikambo dia pɛkato yami ndo lowando laki lami lo ngandji ka Nzambi akatshutshuya dia sala etshikitanu. Ɛnyɛlɔ, lakeke oma lo Osambu 11:5 dia Jehowa mpetshaka akambo wa ngala. Ɔnkɔnɛ, lakatshike menda emisiɔ wa lo televiziɔ wakatshutshuyaka awui wa ngala ndo wa lohetsho. Lakasale la wolo dia tshika tɔkɛnyɔ ta ngala kânga mbaki dui sɔ wolo. Tɔndɔ diele lo 1 Koreto 15:33 diakakimanyiya dia dimi mɛna di’angɛnyi ami wakakoke monga la shɛngiya ya wolo le mi. Woho wakamɔtɔ lo lokanu shikikɛka mɛtɛ ka tɔndɔ sɔ. Ɔnkɔnɛ, lakɔshi yɛdikɔ ya pembola lɔngɛnyi l’anto wakayashaka lo tɔkɛnyɔ ta ngala.

WOHO WAKAMAKIMANYIYAMA: Mbɔtɔ lɔngɛnyi l’Ɛmɛnyi wa Jehowa ndo mbekaka Bible akakimanyiya dia monga onto l’ɔlɔlɔ. Ɛnyɛlɔ, lakeke lo Heberu 13:5 ohomba wa ngɛnangɛna la kɛnɛ kele la mi ndo dia ndɔshana la ngandji k’okundji. Kamba la dako sɔ akakimanyiya dia dimi tshika wovi.

Mbala tshɛ lakangɛnangɛnaka dia monga l’angɛnyi. Lo nshi yakete, lakɛnyi woho wakavɔka lɔngɛnyi l’ɔtɛ wa lokaki kana wa wɔma. Ɛmɛnyi wa Jehowa bu anto wa kokele, koko lakeke dia vɔ wekɔ lo sala la wolo dia kitanyiya ɛlɛmbɛ waki Nzambi ndo kamba l’alako ande lo yoho yasalɛwɔ anto akina akambo. L’atei awɔ, laya kakianɛ l’angɛnyi w’eshika.

Dimi lekɔ lo ndjambola ngande wotonga lɔsɛnɔ lami otondonga hambeki woho wa nsɛna lo kitanyiya ɛlɛmbɛ wa lo Bible. Ondo lotokalola nto lo lokanu kana lotosalɛ anto akina kɔlɔ kana mbanyangiya. Koko, kakianɛ lekɔ la wadi ndo l’ana ahende ndo oko nkumbo tekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛtɛ wa kimanyiya anto akina dia vɔ mbeka akambo wa mɛtɛ wendana la Nzambi.

ƆKƆNDƆ WA LƆSƐNƆ

LOKOMBO: JOSÉ CARLOS PEREIRA DA SILVA

ƐNƆNYI: 31

WODJA WA LÔTƆ: BRÉSIL

ƆKƆNDƆ: ELANGA TA

NSHI YAMI YAKETE: Lakole la São Paulo, osomba ɔmɔtshi wa l’Amɛrikɛ wele l’anto efula. Takiso l’ashi ndo la nkomba y’amɛna. Dihole sɔ diakanyanyemaka lo woho wakasalemaka awui wa ngala ndo awui wa diakanelo.

Etena kakamayolaka, dimi lakayashaka efula l’awui wa ngala. Lakayashaka efula l’ata wa lo toshinga, ɔnkɔnɛ asukanyi tshɛ wakambokaka wɔma. Ɔlɔtɔ ami, wonyelo ami wa divo ndo ɛnamelo kami akɛnyaka dia lekɔ onto la ngala. Tena efula, lakanɔka wanu polo lo yɛdikɔ ya handjeya ndoko dikambo. L’ɛnyɛlɔ k’analengo, dimi lawɔ lakanɔka nɔnɔ dia wolo. Ɔnalengo ɔmɔtshi akavu l’ɔtɛ wakandaleke nnɔ nɔnɔ dia wolo.

WOHO WAKATSHIKITANYA BIBLE LƆSƐNƆ LAMI: Etena kakamahomana l’Ɛmɛnyi wa Jehowa, vɔ wakamɛnya oma lo Bible dia Nzambi ayokadimola nkɛtɛ k’otondo paradiso. (Luka 23:​42, 43; Enyelo 21:​3, 4) Lakeke nto dia anto wakavu haweye ndoko dui, ɔnkɔnɛ Nzambi hasoya anto lo ifɛrnɔ. (Undaki 9:​5, 6) Dui sɔ diakangɛnyangɛnya efula. Kɛnɛ kakameke lo dikambo dia Nzambi akambisha nsaki k’efula ka tshikitanya yoho yami ya lɔsɛnɔ. Koko, aki wolo efula dia sala etshikitanu, tshika nɔnɔ dia wolo, wanu, ata ndo mbekelo kaki lami ka tondjaka ɛtɛkɛta wa kɔlɔ.

Ɔnkɔnɛ, lakakeketshama efula la ɛtɛkɛta w’ɔpɔstɔlɔ Paulo wele lo 1 Koreto 6:​9-11. Avɛsa asɔ mɛnyaka di’Akristo amɔtshi wa lo ntambe ka ntondo waki vɔ lawɔ la mbekelo mɔtshi ya kɔlɔ oko dimi. Koko avɛsa asɔ mbutaka nto ɔnɛ: “Nyu amotshi nyaki osoku. Keli nyu nyakayaedia, nyakakidiama, nyakayidjama lu lukumbu la Khumadiondjo Jesu Kristu, la le nyuma ka [Nzambi k]asu.” Ɛtɛkɛta ɛsɔ wakambisha elongamelo dia dimi lawɔ kokaka sala etshikitanu wahombama dia ngɛnyangɛnya Nzambi.

Etena kakamatatɛ sangana l’Ɛmɛnyi wa Jehowa, laki l’eshikikelo dia vɔ wekɔ l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ. Kânga mbakaweyaka awui wa ngala wakamasalaka ntondo, vɔ wakanongolaka l’osalosalo ndo la ngandji tshɛ l’atei awɔ.

WOHO WAKAMAKIMANYIYAMA: Otondonga dimi kombeka Bible ndo kotshikitanya yoho yami ya lɔsɛnɔ, ondo tshike lambovɔka. Koko, lekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia kimanyiya ɔnalengo ɔmɔtshi dia nde mbeka akambo wa mɛtɛ wele lo Bible ndo dia nde tshika kamba la didjoyadjoya. Ndo lakakeketsha ewotɔ ami ekina dia vɔ tatɛ mbeka Bible. Ɔnkɔnɛ, lekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula lo woho wamomokimɔ lɔsɛnɔ lami l’olimu wa Nzambi, Ɔnɛ layakiyanya efula dikambo diaso!

[Efundelo wa l’etei w’odingɔ wa lo lɛkɛ 9]

“Lakayɔsaka yɛdikɔ ya nɔmba la ntondo ka nkɔ l’ohemba lo dihole dia ndjɔlɔmba l’ɔkɔngɔ ndo dui sɔ diakakimanyiya efula”