Ɔngɔnyi waya oma le Nzambi
ONDE naka wɛ monga la kɔlamelo le Nzambi, nde ayokosha ɔngɔnyi? Mbeyaka monga ngasɔ, koko ondo aha woho w’ɔngɔnyi walongamɛyɛ. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kaki Mariya wa nyango Yeso. Ondjelo Ngabiriyɛlɛ akɛnɛ le nde ndo akawotɛ dia nde “ambukama ngandji ka mamba” oma le Nzambi ndo di’ɔnɛ nde ayota Ɔna Nzambi. (Luka 1:28, 30-32) Koko, nde komonga l’ɔngɔnyi. Etena kakalambola Mariya olambo l’ɔkɔngɔ wa eotwelo ka Yeso, nde akakimɔ paka “binga pendi kana ana ahendi wa tukudumba,” olambo wakalambolaka ase wola Jehowa.—Luka 2:24; Akambu w’Asi Lewi 12:8.
Onde woho waki Mariya ose wola mɛnyaka dia Nzambi kombɔtshɔkɔla? Kema, etena kakandatshu tenda Elisabɛtɛ w’owotɔ ande, “Elisabete akaludiama la nyuma k’[ekila]. Ndi akahangohango la diui dia wulu ati: We eko la otshoko l’atei w’amantu, ndu ona leli l’utema aye, eko la otshoko!” (Luka 1:41, 42) Mariya aki la diɛsɛ dia koma nyango Ɔna Nzambi la ngandji la la nkɛtɛ.
Yeso ndamɛ komonga kanga ɔngɔnyi. Nde kombotɔ ndo kombodiama tsho lo nkumbo k’ase wola, koko nde aki ose wola lɔsɛnɔ lande l’otondo la la nkɛtɛ. Mbala kɛmɔtshi, nde akatɛ pami kakalange koma ombeki ande ɔnɛ: “Mbulu yeko la afuku, fudu ya l’ulungu yeko la kefu, keli On’a untu kema la lama mbetamia ote andi.” (Luka 9:57, 58) Koko, kɛnɛ kakasale Yeso Kristo lam’akandaye la nkɛtɛ akakimanyiya di’ambeki ande monga la woho ɔmɔtshi ɔngɔnyi. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ɔnɛ: “Kuyanga ndi aki ongonyi, ndi akayala la wula dia dikambu dianyu, dia nyu ndjala engonyi uma lu wula andi.” (2 Koreto 8:9) Naa ɔngɔnyi wakasha Yeso ambeki ande? Ko kayotota dikambo diaso ɛlɔ kɛnɛ?
Woho akɔna w’ɔngɔnyi?
Tena efula ɔngɔnyi wa l’emunyi mbidjɛka anto wekamu dia monga la mbetawɔ, nɛ dia kanga ɔngɔnyi mbeyaka ndjaɛkɛ lo falanga yande lo dihole dia ndjaɛkɛ le Nzambi. Yeso akate ate: “Eko wulu le akanga w’engonyi, dia vo mboto lu diulelu dia [Nzambi]!” (Mako 10:23) Mbokɛmaka hwe dia ɔngɔnyi wakasha Yeso ambeki ande komonga ɔngɔnyi wa l’emunyi.
Lo mɛtɛ, Akristo efula wa lo ntambe ka ntondo komonga l’ekondjelo k’efula. Etena kakalɔmbɛ pami kɛmɔtshi kakotɔ ekuse Petero falanga, nde akokadimola ate: “Dimi kema la fesa kuyanga paunyi, keli layukusha keli la mi. Lu lukumbu la Jesu Kristu y’usi Nazareta, okendekende!”—Etsha 3:6.
Ɛtɛkɛta waki ombeki Jakɔba mɛnyaka nto dia etshumanelo k’Akristo kakakengama l’ase wola. Nde akafunde ate: “Anyami wa ngandji, nyuhukami. [Nzambi] konsonola akanga a weula la kete dia ndi mbangonya lu mbetawo, la dia vo ndjala ekito wa diulelu diakandalaki wane wûlanga uka?” (Jakoba 2:5) Ndo nto, ɔpɔstɔlɔ Paulo nde lawɔ akate diaha “akanga a yimba y’alimba efula, kuyanga akanga a wulu efula, kuyanga eshilambu efula” mbaketama dia kenga etshumanelo k’Akristo.—1 Koreto 1:26.
Naka ɔngɔnyi wakasha Yeso ambeki ande komonga ɔngɔnyi wa l’emunyi, ko woho akɔna w’ɔngɔnyi wakandawasha? Lo mukanda ɔmɔtshi wakatomɛ Yeso etshumanelo ka la Smurina, nde akate ate: “Dimi mbeyaka asui aye, ndu wula aye (keli we eko kanga ongonyi).” (Enyelo 2:8, 9) Kânga mbele Akristo wa la Smurina waki wola, vɔ waki l’ɔngɔnyi wakaleke paonyi la fɛsa nɛmɔ la fwa. Vɔ waki ɛngɔnyi l’ɔtɛ wa mbetawɔ ndo olowanyi awɔ le Nzambi. Mbetawɔ tɔamɛ kekɔ ɛngɔ ka nɛmɔ efula nɛ dia “aha antu tshe mbeli la mbetawo.” (2 Tesalonika 3:2) Wanɛ wele bu la mbetawɔ wekɔ wola lo washo wa Nzambi.—Enyelo 3:17, 18.
Ɔngɔnyi waya oma lo mbetawɔ
Ko lo toho takɔna tele mbetawɔ ɛngɔ ka nɛmɔ? Wanɛ wele la mbetawɔ le Nzambi kondjaka wahɔ oma lo “ongonyi w’ololo a [Nzambi], la ndjakimela kandi.” (Romo 2:4) Vɔ kondjaka nto “edimanyelu ka kolo ya[wɔ]” nɛ dia wekɔ la mbetawɔ l’olambo wa tshungo waki Yeso. (Efeso 1:7) Ndo nto, vɔ wekɔ la lomba lakondja wanɛ wele la mbetawɔ lo “diui dia Kristu.” (Kolosai 3:16) Etena kalɔmbawɔ Nzambi la mbetawɔ, “ki ka [Nzambi] kuleki yimba tshe” namaka etema ndo timba tawɔ, mbashaka ɔngɛnɔngɛnɔ ndo ɔlɔ w’efula.—Filipi 4:7.
Lâdiko di’ɛtshɔkɔ ɛsɔ tshɛ, wanɛ wele la mbetawɔ le Nzambi lo tshimbo y’Ɔnande Yeso Kristo wekɔ l’elongamelo ka diambo efula ka lɔsɛnɔ la pondjo. Yeso Kristo akate ɛtɛkɛta weyama efula ɛnɛ: “[Nzambi] akalangi wa la kete utamanya, mbakandawasha On’andi etoi lakanduti, dia untu tshe lawetawo, tavokaki, keli ayali la lumu la pundju.” (Joani 3:16, sho mbɛnganyisha alɛta ango.) Elongamelo ka dimɛna kɛsɔ keketshamaka etena kakondja onto ewo k’oshika kaki Shɛso ndo k’Ɔnande, nɛ dia Yeso akate nto ate: “Lumu la pundju lone, eli nkêya, weme [Nzambi k]a mete, la Jesu Kristu, lakayatumi.”—Joani 17:3.
Kânga mbele ɛtshɔkɔ waki Nzambi wekɔ ntondotondo wa lo nyuma, sho kondjaka nto wahɔ wa lo yimba ndo wa lo demba. Tɔshi ɛnyɛlɔ kaki Dalídio ka lo wodja wa Brésil. La ntondo ka nde ndjokondja ewo k’oshika ka sangwelo diaki Nzambi, nde akadjɔka wanu. Dui sɔ diakafukutanya diɔtɔnganelo diasande la nkumbo kande. Ndo nto, nde aki l’ekakatanu wendana l’ekondjelo. Oma lâsɔ, nde akatatɛ mbeka Bible l’Ɛmɛnyi wa Jehowa ndo akasale etshikitanu wa diambo.
Kɛnɛ kakeke Dalídio lo Bible kakotshutshuya dia nde tshika mbekelo yaki la nde ya kɔlɔ. Nde akahame efula lo nyuma diakɔ diakandate ate: “Ntondo lakatshɔka lo barɛ la barɛ, koko kakianɛ lotshɔ lo luudu la luudu.” Nde ambokoma okambi wa lo tena tshɛ w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Etshikitanu ɛsɔ wakalowanya yônge yande ndo ekakatanu waki la nde w’ekondjelo. Dalídio mbutaka ɔnɛ: “Falanga yakamatshupaka lo wanu, kakianɛ lokamba la yɔ dia kimanyiya anto akina wele lo dihombo kana lo somba diangɔ diele la mi ohomba.” Ndo nto, nde aya l’angɛnyi efula w’eshika oma lo diɔtɔnganelo diele la nde l’anto wele l’eyango wa lo nyuma oko nde. Kakianɛ Dalídio aya la wɔladi wa lo yimba ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ oleki dui tshɛ diakandakoke fɔnya la ntondo ka mbeya Nzambi.
Ɛnyɛlɔ kekina ka onto lakangɔnya lɔsɛnɔ lande lo woho wayande la mbetawɔ le Jehowa Nzambi ele kaki Renato. Naka wɛ mɛna ɛlɔ kɛnɛ elungi kande k’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo k’ɔmɔnɔmɔnɔ, ekɔ wolo dia wɛ mbetawɔ dia nde ekɔ l’ɛkɔkɔ w’eshika wa mbɔsa ɔnɛ wakosalɛ kɔlɔ lo lɔsɛnɔ lande. Etena kakinde eke kambotɔ, nyango akawokasha. Nyango akawodje lo tapa ko nde mbokitsha la tshina di’okala, demba vwa la mpota ndo aha la tawohembodi ototo. Wamato amɔtshi ahende wakatetaka lawɔ wakɛnyi tapa diaki la tshina di’okala sɔ diasukasuka. Vɔ wakafɔnya di’onto ɔmɔtshi akatohe yana ya pusu lɔkɔ. Etena kakawɛnyi dia aki ɔn’ashashi, vɔ wakawɔshi ndo wakatshu la nde lo lopitadi laki suke dia vɔ tosakɛ.
Womoto ɔmɔtshi la l’atei awɔ aki Ɔmɛnyi wa Jehowa ndo nde akatɛ Rita laki nde lawɔ Ɔmɛnyi wa Jehowa dikambo di’ɔna ɔsɔ. Ana wakotaka Rita wakavɔka la ntondo ka mbotɔ ndo nde aki paka l’ɔna ɔtɔi la womoto. Nde akangɛnangɛnaka monga l’ɔna pami, ɔnkɔnɛ nde akɔshi yɛdikɔ ya mbɔsa Renato oko ɔna yanyi.
Rita akatɛ Renato oma ko dikɛnda diande dia nde komonga nyango ka pɛtɛ pɛtɛ. Koko, nde akawodia la ngandji tshɛ ndo akasale la wolo dia mbêtsha atɔndɔ wa lo Bible. Etena kakandole, nde akatatɛ ndjasha l’akambo wa lo Bible ndo lowando laki la nde lo woho wakawawotsha lakadɛ. Nde ndelaka etena tshɛ kadiande ɛtɛkɛta wakate omembi w’esambo Davidi w’ɔnɛ: “Lam’amboseka papa la nyomi [Nzambi] ayunungula.”—Osambu 27:10.
Dia mɛnya lowando lande lo kɛnɛ tshɛ kakosalɛ Jehowa, Renato akabatizama lo 2002 ndo akakome okambi w’Okristo wa lo tena tshɛ l’ɔnɔnyi wakayele. Polo ndo kakianɛ, nde heye ele she la nyango ka pɛtɛ pɛtɛ ndo ondo nde hawaeyaki. Koko, Renato mbɔsaka dia woshasha ɔmɔtshi woleki nɛmɔ wakandakondja ele wa mbeya Jehowa ndo monga la mbetawɔ le nde oko wende She ka ngandji.
Ondo wɛ kombolaka monga la diɔtɔnganelo dia ma ma ndo dia la ngandji la Nzambi diakoka mɛtɛ ndowanya lɔsɛnɔ layɛ. Diaaso dia monga la diɔtɔnganelo dia ngasɔ la Jehowa Nzambi ndo l’Ɔnande Yeso Kristo diekɔ la ntondo k’oseka onto tshɛ, oyadi kanga ɔngɔnyi kana ose wola. Mbeyaka monga ko dui sɔ hatokosha ɔngɔnyi wa l’emunyi, koko diɔ mbeyaka kosha wɔladi wa l’etei k’otema ndo ɔngɛnɔngɛnɔ wahakoke falanga tshɛ ya l’andja ɔnɛ somba. Ɛtɛkɛta wa lo Tukedi 10:22 wekɔ mɛtɛ: “Otshoko wa [Jehowa] mbatongonyaka. Ndi hataheka lunyangu ladiku diawo.”
Jehowa Nzambi ndjakiyanyaka efula dikambo di’anto waya le nde, nde mbutaka ɔnɛ: “Utunduyala we akalungi elembe ami, tshiki ki kaye kutuyala utamanya, la sambu kaye k’ololo kutuluwana otekoya.” (Isaya 48:18) Ndo nde ndakaka dia wanɛ waya le nde l’eyango w’ɛlɔlɔ wayɔtshɔkwama efula etena kata Bible ɔnɛ: “Difutu dia ndjakitshakitsha la woma wa [Jehowa] dieli: ekundji, nemo la lumu.”—Tukedi 22:4.
[Efundelo wa l’etei w’odingɔ wa lo lɛkɛ 14]
Monga la mbetawɔ le Nzambi kimanyiyaka onto dia nde monga la wɔladi, ɔlɔ ndo ɔngɛnɔngɛnɔ
[Osato wa lo lɛkɛ 13]
Kânga mbaki nkumbo kaki Yeso wola, vɔ wakatshɔkwama efula oma le Nzambi