Mɛsiya mbele ehomɔ kayokamba la Nzambi dia mbisha anto panda

“Ne dia antu tshe watuvokaka uma le Adama, wuhu ako mbayuyala antu tshe la lumu uma le Kristu.”​—1 KOR. 15:22.

1, 2. a) Kakɔna kakasale Andɛlɛ nde la Filipɛ etena kakawɛnyi Yeso? b) Lande na kakokaso mbuta ɔnɛ tekɔ la tolembetelo efula tɛnya dia Yeso mbele Mɛsiya oleki tɔnɛ taki l’Akristo wa lo ntambe ka ntondo?

L’ƆKƆNGƆ wa nde mbetawɔ dia Yeso y’ose Nazarɛta aki Okitami waki Nzambi, Andɛlɛ akatɛ Petero k’ɔnango ate: “Tambena Mesiya.” Filipɛ aki l’eshikikelo dia Yeso mbaki Mɛsiya ndo nde akayange Natanyɛlɛ k’ɔngɛnyi ande ko akawotɛ ate: “Tambena one lakafundi Mose lu elembe ndu amvutshi, Jesu y’usi Nazareta, on’a Josefu.”​—Joa. 1:40, 41, 45.

² Onde wɛ mbetawɔka l’otema ɔtɔi dia Yeso mbele Mɛsiya wakalakema, mbuta ate ‘ehomɔ ka woke kakamba la [Jehowa] dia mbisha anto panda’? (Heb. 2:10) Ɛlɔ kɛnɛ, tekɔ la tolembetelo efula tɛnya dia Yeso mbele Mɛsiya oleki tɔnɛ taki l’ambeki ande wa lo ntambe ka ntondo. Oma ko eotwelo ka Yeso polo lo eolwelo kande, Ɔtɛkɛta waki Nzambi toshaka tolembetelo t’eshika tɛnya dia nde mbele Kristo. (Adia Joani 20:30, 31.) Bible tɛnyaka nto dia Yeso ayotetemala nkotsha ɔkɛndɛ ande wa Mɛsiya oma l’olongo. (Joa. 6:40; adia 1 Koreto 15:22.) Lo ndjela kɛnɛ kamboyeka lo Bible, wɛ lawɔ kokaka mbuta dia wɛ ‘ambɛna Mɛsiya’ ɛlɔ kɛnɛ. Koko nyɛsɔ totasɛdingodi woho wakakoke ambeki ande wa ntondo mbuta l’ɔlɔlɔ tshɛ ɔnɛ wambɛna Mɛsiya.

‘Sheke y’ekila’ yaki Mɛsiya yakayashɔmaka yema yema

3, 4. a) Ngande wakakoke ambeki wa Yeso wa lo ntambe ka ntondo ‘mɛna Mɛsiya’? b) Lande na kakokaso mbuta ɔnɛ paka Yeso mbakakoke nkotsha prɔfɛsiya tshɛ yendana la Mɛsiya?

³ Bonde kakakoke ambeki waki Yeso wa lo ntambe ka ntondo mbuta l’eshikikelo tshɛ dia nde mbele Mɛsiya? Lo tshimbo y’aprɔfɛta, Jehowa akayɛnyaka yema yema woho wakakoke oyelo wa Mɛsiya mbeyama. Ombewi ɔmɔtshi w’awui wa lo Bible akɛdika oyelo ɔsɔ la osanganyelo wa tenyi dia lohingu lakasalema la mbolo. Tɔshi dia anto efula waki kotokanyi wambɔtɔ lo luudu, onto l’onto okime etenyi kɛmɔtshi ka lohingu. Naka tenyi sɔ diambɔtɔnganɛ ko diambotondja otondo wa lohingu, kete tayota dia weho akɔ tshɛ ekɔ onto ɔmɔtshi lakôngola tenyi dia lohingu lɔsɔ ko nde disha anto akɔ tshɛ. L’ɛnyɛlɔ ka etenyi tshɛ ka lohingu, prɔfɛsiya tshɛ kendana la Mɛsiya kakahombe mbewoya anto dikambo dimɔtshi di’ohomba diendana la Mɛsiya.

⁴ Onde sho kokaka mbuta dia onto ɔtɔi oto mbakakoke ndjokotsha prɔfɛsiya tshɛ yendana la Mɛsiya aha la dui sɔ takongɛmi la ntondo? Onyangiyangi ɔmɔtshi akate ɔnɛ: “Mbuta dia onto ɔmɔtshi akakoke nkotsha prɔfɛsiya tshɛ yendana la Mɛsiya okotshakotsha” ekɔ dui diahakoke nsalema. “Paka Yeso oto mbakakoke nsala dui sɔ l’ɔkɔndɔ w’otondo w’ana w’anto.”

5, 6. a) Ngande wayolanyema Satana? b) Ngande wakayasholaka Nzambi ɔlɔndji wa ‘kanula’ yakalakema yema yema?

⁵ Prɔfɛsiya yendana la Mɛsiya ndekaka mendana la ‘sheke y’ekila’ yele l’akambo w’ohomba efula le anto wa l’andja w’otondo. (Kol. 1:26, 27; Etat. 3:15) Sheke shɔ yakendanaka ndo la olanyelo wa Satana Diabolo, ‘olui w’edjedja,’ wakayokonya anto lo pɛkato ndo lo nyɔi. (Eny. 12:9) Ngande wakahombe dikambo sɔ nkotshama? Jehowa akate dia ‘kanula’ mɔtshi yayotomba oma le “umuntu” yayominola Satana l’ɔtɛ. ‘Kanula’ yakatama shɔ yakahombe ndjominola olui l’ɔtɛ, mbuta ate ayonya kiɔkɔ y’ɔtɔmbɔkwɛlɔ, ya hemɔ ndo ya nyɔi. Koko, la dikimɔ diaki Nzambi, Satana akahombe talumatshi ‘kanula’ ya womoto l’etshindji lo yoho ya didjidji.

⁶ Jehowa akayasholaka yema yema ɔnɛ lakahombe monga ‘kanula’ shɔ yakalakema. Nzambi akatshibe la ntondo k’Abarahama ɔnɛ: “Wedja tshe wa la kete wayotshokwama uma lu dikambu dia [kanula y]aye.” (Etat. 22:18) Mɔsɛ akatatshi dia Kanula shɔ yayoyala “umvutshi” woleki Mɔsɛ woke. (Euh. 18:18, 19) Nzambi akashikikɛ Davidi ndo aprɔfɛta wakayoshikikɛka l’ɔkɔngɔ dia Mɛsiya ayonga l’atei wa tokanula tande ndo ɔnɛ nde ayokita kiti ka Diolelo ka Davidi pondjo pondjo.​—2 Sam. 7:12, 16; Jer. 23:5, 6.

Tolembetelo tɛnya dia Yeso mbele Mɛsiya

7. Lo yoho yakɔna yakaye Yeso oma le “umuntu” laki Nzambi?

⁷ Nzambi akatome Ɔnande, mbuta ate etongami kande ka ntondo oma l’okongamelo Ande wɔfɔnyi la womoto wokengami la ditongami dia lo nyuma dia l’olongo dia nde ndjonga ‘kanula’ yakalakema. Dui sɔ diakalɔmbaka dia Ɔna ɛtɔi laki Nzambi lakandote ‘ntshika’ lɔsɛnɔ lande la l’olongo ko ndjotɔ oko onto la kokele. (Fil. 2:5-7; Joa. 1:14) Woho ‘wakahotamɛ’ nyuma k’ekila Mariya akashikikɛ dia ɔna lakandahombe ndjota akahombe mbelamɛ ɔnɛ ‘l’ekila, Ɔna Nzambi.’​—Luka 1:35.

8. Ngande wakakotsha Yeso prɔfɛsiya yendana la Mɛsiya etena kakandatshu tobatizama l’ashi?

⁸ Prɔfɛsiya yendana la Mɛsiya yakɛnya dihole ndo etena kakahombe mɛnama Yeso. Yeso akotɔ la Bɛtɛlɛhɛma oko wakadiatama. (Mika 5:2) Lo ntambe ka ntondo, ase Juda waki l’elongamelo ka mamba. Oko wakawakongɛka oyelo waki Mɛsiya, ase Juda amɔtshi wakate lo kɛnɛ kendana la Joani Obatizanyi ɔnɛ: “Kana ndi keli Kristu.” Koko Joani akate ate: “One layayi ambundeka wulu.” (Luka 3:15, 16) Etena kakandatshu le Joani lo eleko k’ɔlɔ akatshi l’ɔnɔnyi 29 T.D. ele l’ɛnɔnyi 30, Yeso akawotɛ mbala kakɔ ɔtɔi dia nde mbele Mɛsiya. (Dan. 9:25) Oma lâsɔ, nde akatatɛ nkamba olimu ande wa diambo lo mbuta ate: “Etena kambukuka, diulelu dia [Nzambi] diaya suki.”​—Mako 1:14, 15.

9. Kânga mbakiwɔ kombeyaka akambo tshɛ, naa eshikikelo ka wolo kaki l’ambeki waki Yeso?

⁹ Koko anto wakahombe ntshikitanya elongamelo kaki la wɔ. Kânga mbele anto waki l’ɛkɔkɔ w’eshika wa nongola Yeso oko Nkumekanga, vɔ koshihodiaka dimɛna l’etena kɛsɔ dia ɛlɔmbwɛlɔ kande kayonga ka lo nshi yayaye ndo ɔnɛ nde ayɔlɔmbɔla oma l’olongo. (Joa. 12:12-16; 16:12, 13; Etsha 2:32-36) Koko etena kakambola Yeso ate: “Ya ukundi atanyu, emi?” Aha la nkandakanda, Petero akakadimola ate: “Kristu keye Ona [Nzambi k]a lumu.” (Mat. 16:13-16) Petero akakadimola woho akɔ wâmɛ etena kakakalola anto efula ɛkɔngɔkɔngɔ l’ɔtɛ wa wetshelo ɔmɔtshi waketsha Yeso.​—Adia Joani 6:68, 69.

Tohokame Mɛsiya

10. Lande na kakɛnya Jehowa dia ekɔ ohomba mpokamɛ Ɔnande?

¹⁰ Ɔna ɛtɔi laki Nzambi lakandote aki etongami ka lo nyuma ka wolo etena kakinde l’olongo. Etena kakinde la nkɛtɛ, Yeso aki ‘onyimpala wa She.’ (Joa. 16:27, 28) Nde akate ate: “Wetshelu ami aha wami, keli wa one lakantumi.” (Joa. 7:16) Dia mɛnya dia Yeso mbele Mɛsiya lo ɛnɛlɔ k’ohilwelo, Jehowa akate ate: ‘Nyôhokame.’ (Luka 9:35) Eelo, nyɛsɔ tohokame kana tokitanyiya Ɔnɛ lakasɔnwama ɔsɔ. Dui sɔ diakalɔmbaka di’anto monga la mbetawɔ ndo la etsha w’ɛlɔlɔ, nɛ dia awui asɔ waki ohomba efula dia vɔ ngɛnyangɛnya Nzambi ndo nkondja lɔsɛnɔ la pondjo.​—Joa. 3:16, 35, 36.

11, 12. a) L’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ akɔna wakatone ase Juda wa lo ntambe ka ntondo dia mbetawɔ Yeso oko Mɛsiya? b) Waa na waketawɔ Yeso?

¹¹ Kânga mbaki Yeso la tolembetelo tɛnya dia nde mbaki Mɛsiya, ase Juda efula wa lo ntambe ka ntondo kombêtawɔ. Lande na? Nɛ dia vɔ waki la tokanyi tawɔ hita lo kɛnɛ kendana la Mɛsiya, ɛnyɛlɔ kanyi y’ɔnɛ nde ayoyoyatambiya l’awui wa pɔlitikɛ dia mbatshungola oma le ase Rɔma wakâhɛnyahɛnyaka. (Adia Joani 12:34.) Ɔnkɔnɛ, vɔ kokoka mbetawɔ Mɛsiya lakakotsha prɔfɛsiya yakataka ɔnɛ nde ayɔnywama, ayɔsɛkama, ayosowa ndo ayeya elɛwɔ hemɔ, ko ndjodiakema l’ekomelo. (Is. 53:3, 5) Kânga ambeki wa kɔlamelo amɔtshi waki Yeso wakanyange lo woho wakinde kombatshungola lo tshimbo y’awui wa pɔlitikɛ. Koko vɔ wakatshikala la kɔlamelo ndo l’edjedja ka wonya, vɔ wakayokondjaka eokelo k’oshika.​—Luka 24:21.

¹² Ɔkɔkɔ okina wakatone ase Juda Yeso oko Mɛsiya wakalakema aki l’ɔtɛ wa wetshelo ande wele efula ka l’atei awɔ waki l’okakatanu dia mbetawɔ. Yeso akate ate dia onto mbɔtɔ lo Diolelo nde pombaka ‘ndjasɛka,’ ‘ndɛ’ demba diande ndo nnɔ dikila diande, ‘mbotɔ mbala ka hende’ ndo aha monga ‘la l’andja ɔnɛ.’ (Mako 8:34; Joa. 3:3; 6:53; 17:14, 16) Akanga w’etako, w’ɛngɔnyi ndo ase dungi pende wakɔsaka dia aki wolo nkotsha awui asɔ. Koko, ase Juda waki l’okitshakitsha waketawɔ Yeso oko Mɛsiya, oko wakasale ase Samariya amɔtshi wakate ɔnɛ: “Mete, ndi keli Ushimbedi a wa la kete.”​—Joa. 4:25, 26, 41, 42; 7:31.

13. Ngande wakalumatama Yeso lo etshindji lo yoho ya didjidji?

¹³ Yeso akatatshi ɔnɛ nde ayanyema oma le ɛlɔmbɛdi wa lâdiko ndo ayohanema l’otamba oma le ase Wedja, koko nde ayolɔ lushi la sato. (Mat. 20:17-19) Ase Sheke wakɔshi woho wakandate dia nde ekɔ ‘Kristo Ɔna Nzambi’ oko lɔtɛngɔ. (Mat. 26:63-66) Pilato akate dia “ndi kuntsha dikambu dia ndi mvo,” koko nde “akakimo Jesu uku lulangu lawo” nɛ dia ase Juda wakate dia nde akanganyiyaka anto. (Luka 23:13-15, 25) Ɔnkɔnɛ vɔ ‘wakanguna’ ndo wakakolonganya akambo dia ndjaka “Uwandji a lumu” kânga mbakiwɔ la tolembetelo ta mamba takɛnyaka dia Nzambi mbakôtome. (Etsha 3:13-15) Oko wakadiatama, Mɛsiya ‘akanyɛma’ etena kakandahanema l’otamba l’Elekanelo ka lo 33 T.D. (Dan. 9:26, 27; Etsha 2:22, 23) Lo mvɔ nyɔi ka l’esehe, nde akalumatama lo “etshindji” oko wakadiatama lo Etatelu 3:15.

Ɛkɔkɔ wakahombe Mɛsiya mvɔ

14, 15. a) L’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ ehende akɔna waketawɔ Jehowa dia Yeso mvɔ? b) Kakɔna kakasale Yeso l’ɔkɔngɔ wa nde mbolɔ?

¹⁴ Jehowa aketawɔ dia Yeso mvɔ l’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ ehende w’ohomba. Ɔkɔkɔ wa ntondo ele, woho wakatshikala Yeso la kɔlamelo edja ndo lo nyɔi akakandola dikambo dimɔtshi diendana la ‘sheke y’ekila.’ Nde akɛnya polo lo yɛdikɔ y’ekomelo dia onto la kokele kokaka ntetemala ‘mamema Nzambi’ ndo nsukɛ lowandji laki Nzambi kânga l’atei w’ehemba woleki wolo w’oma le Satana. (1 Tim. 3:16) Ɔkɔkɔ wa hende ele, oko wakadite Yeso, ‘Ɔna onto akaye dia ndjokimɔ anima ande oko tshungo lo wahɔ w’anto efula.’ (Mat. 20:28) ‘Tshungo yɛdimi’ shɔ yakafutama lo dikambo dia pɛkato kakahowɔ tokanula taki Adama ndo yɔ mbishaka wanɛ tshɛ wetawɔ Yeso oko ehomɔ kayokamba la Nzambi dia mbisha anto panda, diaaso dia ndjokondja lɔsɛnɔ la pondjo.​—1 Tim. 2:5, 6.

¹⁵ L’ɔkɔngɔ wa nde mbetsha nshi shato lo diombo, Kristo akolwama ndo nde akɛnama le ambeki ande nshi 40 ndo akawaɛnya dia nde aki la lɔsɛnɔ ndo akawasha alako akina. (Etsha 1:3-5) Oma lâsɔ, nde akadɛ l’olongo dia tosha Jehowa nɛmɔ di’olambo ande w’oshinga wolo ndo akakonge etena kakashikikɛma kakahombe wôngelo ande oko Mɛsiya Nkumekanga ntatɛ. La ntondo k’etena kɛsɔ, nde aki l’akambo efula wa nsala.

Woho wakayokotsha Yeso ɔkɛndɛ ande wa Mɛsiya

16, 17. Lembetshiya lo tshena pe ɔkɛndɛ waki Yeso oko Mɛsiya l’ɔkɔngɔ wa wodelo ande l’olongo.

¹⁶ Lo edja ka ntambe efula ntatɛ oma lo eolwelo kande, Yeso ekɔ lo nɔmbɔla la kɔlamelo tshɛ elimu w’etshumanelo k’Akristo kende Nkumekanga kalɔmbɔla. (Kol. 1:13) L’etena kakashikikɛma, nde ayotatɛ nkamba la wolo ande oko Nkumekanga ka Diolelo diaki Nzambi. Prɔfɛsiya ya lo Bible ndo akambo weta l’andja ɔnɛ shikikɛka dia wôngelo ande oko Nkumekanga wakatatɛ lo 1914 etena kakatatɛ ‘ekomelo ka dikongɛ di’akambo nɛ.’ (Mat. 24:3; Eny. 11:15) Yema tshitshɛ oma lâsɔ, nde akalɔmbɔla andjelo ande w’ekila dia vɔ mbikadja Satana la ɛdiɛngɛ ande la nkɛtɛ.​—Eny. 12:7-10.

¹⁷ Olimu w’esambishelo ndo wa wetshelo wakatatɛ Yeso nkamba lo 29 T.D. waya suke la nkoma lo kondoko yawɔ ya woke. Kem’edja nde ayolombosha wanɛ tshɛ wele la lɔsɛnɔ. Oma lâsɔ, nde ayotɛ anto wele oko ɛkɔkɔ wawɔsa oko ehomɔ kayokamba la Jehowa dia mbisha anto panda dia vɔ ‘nkita diolelo diaka[wâ]lɔngɔsɔlɛ oma ko etatelo k’andja.’ (Mat. 25:31-34, 41) Wanɛ watona Yeso oko Nkumekanga wayolanyema etena kayondɔlɔmbɔla alembe ande oma l’olongo dia minya awui tshɛ wa kɔlɔ. Oma lâsɔ, Yeso ayokeleka Satana ndo ayowokadja nde l’ɛdiɛngɛ ande lo “difuku diaha la ekumelu.”​—Eny. 19:11-14; 20:1-3.

18, 19. Kakɔna kayosala Yeso dia nkotsha ɔkɛndɛ ande wa Mɛsiya, ndo dui sɔ diayonga l’etombelo akɔna le anto w’okitanyiya?

¹⁸ Lo Ɛlɔmbwɛlɔ kande k’ɛnɔnyi kinunu, Yeso ayokotsha tshɛ lo tshɛ kitshimudi ya titrɛ yande yele oko: “Undaki a Mamba, [Nzambi k]a wulu, Shesu ka Pundju, Uwandji wa ki.” (Is. 9:6, 7) Lo Diolelo diande, anto wayokoma kokele, mbidja ndo anto wayolɔ oma lo nyɔi. (Joa. 5:26-29) Mɛsiya ayɔlɔmbɔla anto w’ɛlɔlɔ lo “teko di’ashi a lumu” lo mbisha anto w’okitanyiya diɛsɛ dia vɔ monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la Jehowa. (Adia Enyelo 7:16, 17.) L’ɔkɔngɔ w’ohemba wa komelo, atɔmbɔki tshɛ, mbidja ndo Satana l’ɛdiɛngɛ ande, “[wayokadjema] l’eduwa ka dja,” mbuta ate “ului” ayɔtɛtshatɛtshama l’ɔtɛ.​—Eny. 20:10.

¹⁹ Ande woho wayokotsha Yeso ɔkɛndɛ ande wa Mɛsiya lo yoho ya diambo ndo ya kokele lee! Paradiso ka la nkɛtɛ kayolola l’anto wambotshungwama ndo wayɔsɛna pondjo pondjo wele la yônge ya kokele ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ. L’etena kɛsɔ, sɔnyi tshɛ kamboshama lokombo l’ekila laki Jehowa kayonyema ndo lowandji lande layoyindjama tshɛ lo tshɛ. Ande sango dia woke diele la ntondo ka wanɛ tshɛ wakitanyiya Okitami waki Nzambi lee!

Onde wɛ ambɛna Mɛsiya?

20, 21. Ɛkɔkɔ akɔna watotshutshuya dia mbutɛ anto akina akambo wendana la Mɛsiya?

²⁰ Ntatɛ lo 1914 tekɔ lo nsɛna lo etena ka wôngelo wa Kristo kana pa·rou·siʹa. Kânga mbele wôngelo ande oko Nkumekanga ka Diolelo diaki Nzambi hawɛnama, vɔ mɛnamaka oma lo okotshamelo wa prɔfɛsiya. (Eny. 6:2-8) Koko l’ɛnyɛlɔ k’ase Juda wa lo ntambe ka ntondo, anto efula ɛlɔ kɛnɛ hawodje yimba lo tolembetelo tɛnya wôngelo wa Mɛsiya. Ndo vɔ mbalanga mɛsiya wayatambiya l’awui wa pɔlitikɛ kana onto layowaolɛ lo tshimbo y’ewandji wa pɔlitikɛ w’ana w’anto. Koko wɛ amboyeya dia Yeso ekɔ lo mbolɛ kakianɛ oko Nkumekanga ka lo Diolelo diaki Nzambi. Shi wɛ akangɛnangɛna dia mbeya dui sɔ? L’ɛnyɛlɔ k’ambeki waki Yeso wa lo ntambe ka ntondo, wɛ akatshutshuyama dia mbuta ɔnɛ: “Tambena Mesiya.”

²¹ Ɛlɔ kɛnɛ, etena kasawolaso l’anto dikambo di’akambo wa mɛtɛ, onde sho mbaɛnyaka ɔkɛndɛ wele la Yeso oko Mɛsiya? Nsala ngasɔ ayotokimanyiya dia nyomoleka nshihodia kɛnɛ kakandatosalɛ, katosalɛnde ndo kayondotosalɛ. L’ɛnyɛlɔ k’Andɛlɛ nde la Filipɛ, aha la tâmu sho tambosawolaka l’ewotɔ aso ndo l’angɛnyi aso lo kɛnɛ kendana la Mɛsiya. Shi sho kokaka nyomosawola la wɔ l’ohetoheto w’efula ndo mbaɛnya dia Yeso Kristo ekɔ mɛtɛ Mɛsiya wakalakema, mbuta ate ehomɔ kayokamba la Nzambi dia mbisha anto panda?

Onde wɛ kokaka nembetshiya?

• Ngande wakakoke ambeki wa Yeso wa lo ntambe ka ntondo mɛna Mɛsiya?

• L’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ ehende akɔna w’ohomba wakavu Yeso?

• Awui akɔna wayosala Yeso nto dia nkotsha ɔkɛndɛ ande wa Mɛsiya?

[Esato wa lo lɛkɛ 21]

Ngande wakakoke anto wa lo ntambe ka ntondo nshihodia dia Yeso mbele Mɛsiya wakalakema?

[Osato wa lo lɛkɛ 23]

Etena kasawolayɛ l’anto dikambo di’akambo wa mɛtɛ, onde wɛ mbaɛnyaka ɔkɛndɛ wele la Yeso oko Mɛsiya?