BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w16 Ngɔndɔ ka nɛi lk. 3-8
  • Monga la kɔlamelo konyaka onto dia mbetawɔma le Nzambi

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Monga la kɔlamelo konyaka onto dia mbetawɔma le Nzambi
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2016
  • Adia lo Tshoto y’Etangelo (wekelo)
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • TOTSHIKALE LA KƆLAMELO KAANGA LA NTONDO KA TƆSƐNGIYA TA L’ANDJA ƆNƐ
  • JAFƐTA AKATSHIKALA LA KƆLAMELO LA NTONDO K’AWUI WASHA ƆKƆMWƐLƆ
  • ELAMBO WA LA LOLANGO MƐNYAKA MBETAWƆ KASO
  • WETSHELO AKƆNA WAMBOTOKONDJA?
  • Nde akangɛnyangɛnya she ndo Jehowa
    Nyetsha ananyu
  • Daka dia Jɛfɛta
    Buku di’ɛkɔndɔ wa lo Bible
  • Daka diaki Jafɛta
    Wetshelo wakokayɛ nkondja oma lo Bible
  • Jafɛta aki pami kaki la lonyuma la dimɛna
    Lɔsɛnɔ ndo olimu aso w’Okristo—Dikatshi dia losanganya—2021
Enda awui akina
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2016
w16 Ngɔndɔ ka nɛi lk. 3-8

Monga la kɔlamelo konyaka onto dia mbetawɔma le Nzambi

‘Nyokoya wanɛ wakita alaka lo woho wewɔ la mbetawɔ ndo la solo dia lotutsha.’—HƐBƐRU 6:12.

ESAMBO: 86, 54

ONDE WƐ KOKA NKADIMOLA?

  • Ngande wakoka ɛnyɛlɔ kaki Jafɛta l’ɔnande la womoto tokimanyiya dia sho nshika ntanga la ntondo ka tɔsɛngiya ta l’andja ɔnɛ?

  • Atɔndɔ akɔna wa lo Bible wamboyɛna ɔnɛ wekɔ ekimanyielo dia nkandola ekakatanu ayɛ hita?

  • Ngande wambokokimanyiya sawo nɛ dia wɛ nkimɔ weshasha lo wahɔ wa Diolelo?

1, 2. Okakatanu akɔna wakahomana la Jafɛta nde l’ɔnande la womoto?

OSEKASEKA ɔmɔtshi akatalawɔka dia tohomana la she. Nde aki l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula dia mbɛɛna ambokalola oma lo ta dimɔtshi aha la waale ɔmɔtshi mbokomɛ. Otshumba wa woke wakandje she wakakonya ɔna womoto ɔsɔ dia memba ndo nnɔ lokombe la ɔngɛnɔngɛnɔ. Koko kɛnɛ kakasale she ndo kakandate kakahombe mambiya. Nde akaatshatsha ahɔndɔ ande ndo akade kioko ata ate: ‘Hayii ɔnami! Wɛ ambombata asolo.’ Oma laasɔ, nde akawotɛ dia nde akalake Jehowa dui dimɔtshi diakahombe ntshikitanya lɔsɛnɔ lande l’otondo. Daka diande sɔ diakalembetshiyaka di’ɔnande la womoto hatonga pondjo l’akoka wa nde ntshukama kana mbota ana. Koko, mbala kakɔ ɔtɔi nde akookadimola dimɛna, lo nkeketsha she dia nde nkotsha daka diande otsha le Jehowa. Okadimwelo ande ɔsɔ akɛnya dia nde akayaɛkɛka tshɛ le Jehowa ndo ɔnɛ kɛnɛ tshɛ kakalɔmbɛ Jehowa lo dikambo diande kayonga dimɛna. (Embadi 11:34-37) Etena kakɛnyi she mbetawɔ kande, nde akonge l’ofunu w’efula lo dikambo diande nɛ dia nde akeyaka dia naka ɔnande mbetawɔ la lolango lande, kete dui sɔ diayɔngɛnyangɛnya Jehowa.

2 Jafɛta nde l’ɔnande la womoto wakayaɛkɛ tshɛ le Jehowa ndo lo yoho yande ya nsala akambo. Vɔ waki la kɔlamelo, kaanga l’etena kaki dikambo sɔ komonga wɔdu le wɔ. Vɔ wakakombolaka dia mbetawɔma le Jehowa ndo lo menda ohomba wa dikambo sɔ vɔ wakahombe mbetawɔ ndjahombia tshɛ.

3. Lande na kakoka ɛnyɛlɔ kaki Jafɛta nde l’ɔnande la womoto monga ekimanyielo le so ɛlɔ kɛnɛ?

3 Hatongaka nshi tshɛ dui dia wɔdu di’onto ntshikala la kɔlamelo le Jehowa. Tekɔ l’ohomba wa ‘ndɔ ta dia wolo dikambo dia mbetawɔ.’ (Judɛ 3) Dia tokimanyiya dia nsala dui sɔ, nyɛsɔ tende ekakatanu wakakikɛ Jafɛta nde l’ɔnande la womoto lo nsɛnɔ yawɔ. Ngande ɛlɔ wakawatshikala la kɔlamelo le Jehowa?

TOTSHIKALE LA KƆLAMELO KAANGA LA NTONDO KA TƆSƐNGIYA TA L’ANDJA ƆNƐ

4, 5. a) Naa didjango diakasha Jehowa ase Isariyɛlɛ etena kakawɔtɔ lo Nkɛtɛ ya Daka? b) Lo ndjela Osambu 106, kakɔna kakakomɛ ase Isariyɛlɛ l’ɔtɛ w’ohindodi awɔ?

4 Lushi tshɛ, Jafɛta nde l’ɔnande la womoto wakahombaka mbohɔ etombelo wa kɔlɔ w’oma lo ohindodi w’ase Isariyɛlɛ otsha le Jehowa. Suke l’ɛnɔnyi 300 la ntondo, Jehowa akadjangɛ ase Isariyɛlɛ dia ndjaka atɛmɔdi tshɛ wa kashi waki lo Nkɛtɛ ya Daka, koko vɔ kokitanyiya dui sɔ. (Euhwelu k’Elembe 7:1-4) Ase Isariyɛlɛ efula wakatatɛ mbokoya ase Kanana wanɛ wakatɛmɔlaka tozambizambi ta kashi ndo wakasɛnaka lɔsɛnɔ la mindo.—Adia Osambu 106:34-39.

5 L’ɔtɛ w’ohindodi w’ase Isariyɛlɛ, Jehowa kombakokɛ oma le atunyi awɔ. (Embadi 2:1-3, 11-15; Osambu 106:40-43) Ɔsɔ aki dikambo dia wolo le nkumbo yakokaka Jehowa ngandji dia ntshikala la kɔlamelo lo ɛnɔnyi wa paa ɛsɔ. Koko, Bible shilaka nkombo y’anto amɔtshi waki la kɔlamelo, ɛnyɛlɔ oko Jafɛta, ɔnande la womoto, Elekana, Hana ndo Samuɛlɛ. Vɔ wakayashikikɛ dia ngɛnyangɛnya Jehowa.—1 Samuele 1:20-28; 2:26.

6. Tɔsɛngiya takɔna tele l’andja ɔnɛ ɛlɔ kɛnɛ, ndo kakɔna kahombaso nsala?

6 Lo nshi yaso nyɛ, anto wekɔ lo nkanyiya ndo nsala akambo oko wakasalaka ase Kanana. Vɔ ndekaka ndjasha lo awui wa dieyanelo, awui wa ngala ndo wa falanga. Koko, Jehowa toshaka ɛhɛmwɛlɔ wokɛma hwe. Nde nangaka tokokɛ paka oko wakandalange nkokɛ ase Isariyɛlɛ oma lo tɔsɛngiya ta kɔlɔ tɔsɔ. Onde tayokondja wetshelo oma lo munga yawɔ? (1 Kɔrɛtɔ 10:6-11) Sho pombaka nsala kɛnɛ tshɛ kakokaso nsala dia mbewɔ yimba y’andja ɔnɛ. (Rɔmɔ 12:2) Onde tayosalaka tshɛ dia nsala dikambo sɔ?

JAFƐTA AKATSHIKALA LA KƆLAMELO LA NTONDO K’AWUI WASHA ƆKƆMWƐLƆ

7. a) Akambo akɔna wakawasɛlɛ Jafɛta oma le wodja ande hita? b) Kakɔna kakasale Jafɛta?

7 Lo nshi ya Jafɛta, ase Isariyɛlɛ wakahɛnyahɛnyamaka oma le ase Filistiya ndo oma l’ase Amɔna l’ɔtɛ wakawahindolɛ Jehowa. (Embadi 10:7, 8) Laadiko dia wedja waki atunyi awɔ, Jafɛta aki nto l’ekakatanu oma le anango hita la ɛnɔmbɔdi w’Isariyɛlɛ. Nɛ dia anango wakawokaka kandjema ndo wakohetshaka, vɔ wakotshutshuyaka la wolo dia nde ntshika nkɛtɛ yande y’okitɔ. (Embadi 11:1-3) Jafɛta kombetawɔ dia waonga awɔ wa kɔlɔ monga la shɛngiya lo dionga diande. Ngande weyaso dui sɔ? Nɛ dia etena kakɔsɛngasɛnga dikumanyi dia wodja dia mbakimanyiya, nde akasale dui sɔ aha la ntshimbatshimba. (Embadi 11:4-11) Kakɔna ondo kakatshutshuya Jafɛta dia nsala dui sɔ?

8, 9. a) Atɔndɔ akɔna wa lo Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ wele ondo vɔ mbakankimanyiya Jafɛta? b) Kakɔna kakaleke tshɛ ohomba le Jafɛta?

8 Jafɛta aki ɔndɔshi wa wolo wa ta ndo nde akeyaka ɔkɔndɔ w’ase Isariyɛlɛ ndo Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ dimɛna efula. Yoho yakasalɛka Jehowa wodja ande akambo akawetsha atɔndɔ wa Nzambi wendana la ɔlɔlɔ la kɔlɔ. (Embadi 11:12-27) Jafɛta akakambaka la ewo kɛsɔ lo lɔsɛnɔ lande etena kakandɔsaka tɛdikɔ. Nde akeyaka dimɛna dimɛna woho wakayaokaka Jehowa lo kɛnɛ kendana la nkɛlɛ ndo la shɔmbɔya ndo woho wakalangaka Nzambi dia anto ande mbokanaka ngandji lam’asawɔ. Laadiko dia laasɔ, Ɛlɛmbɛ wakawetshaka woho wa salɛ anto akina akambo, kaanga wanɛ wakohetshaka.—Adia Etumbelu 23:5; Akambu w’Asi Lewi 19:17, 18.

9 Ondo ɛnyɛlɔ kaki Yɔsɛfu mbakakimanyiya Jafɛta. Nde akakondja wetshelo lo woho wakoke Yɔsɛfu anango kɛtshi kaanga mbakawohetshaka. (Etatelu 37:4; 45:4, 5) Nkana yimba lo kɛnɛ kendana la ɛnyɛlɔ kɛsɔ akakoke nkimanyiya Jafɛta dia nsala akambo lo yoho yakangɛnyangɛnya Nzambi. Kɛnɛ kakasale anango kakanyangiya Jafɛta mɛtɛ. Koko, ndɔsha lo dikambo dia lokombo la Jehowa ndo di’ekambi ande mbaki dui di’ohomba efula oleki nsaki yaki Jafɛta. (Embadi 11:9) Nde akayashikikɛ dia monga la kɔlamelo le Jehowa. Jehowa akɔtshɔkɔla oma lo dionga diande sɔ ndo akatshɔkɔla ase Isariyɛlɛ.—Hɛbɛru 11:32, 33.

Hatohombe mbetawɔ dia tokanyi taso ta kɔlɔ toshimba dia sho kambɛ Jehowa

10. Ngande wakokaso mbetawɔ di’atɔndɔ wa Nzambi tokimanyiya dia sho nsala akambo oko Akristo ɛlɔ kɛnɛ?

10 Onde tayokondja wetshelo oma lo ɛnyɛlɔ kaki Jafɛta? Kakɔna kayotosala naka anangɛso w’Akristo wambotonyangiya kana tambɛna dia hawotosalɛ akambo lo yoho ya dimɛna? Hatohombe mbetawɔ dia tokanyi taso ta kɔlɔ toshimba dia sho kambɛ Jehowa. Hatohombe pondjo ntshika dia ntshɔ lo nsanganya y’Akristo kana ntshika dia mbetsha wenya kaamɛ l’ase etshumanelo. Nyɛsɔ tokoya Jafɛta ndo tokitanyiya Jehowa. Dui sɔ diayotokimanyiya dia sho ntondoya ekakatanu wa wolo l’oyango wa sho lawɔ monga ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ.—Rɔmɔ 12:20, 21; Kɔlɔsayi 3:13.

ELAMBO WA LA LOLANGO MƐNYAKA MBETAWƆ KASO

11, 12. Dɔkɔlɔkɔ diakɔna diakatshike Jafɛta ndo kakɔna kakalembetshiyaka dui sɔ?

11 Jafɛta akeyaka dia nde aki l’ohomba w’ekimanyielo ka Nzambi dia ntshungola ase Isariyɛlɛ oma le ase Amɔna. Nde akalake Jehowa dia naka nde mbidja otshumba, kete nde ayowolambolɛ onto la ntondo layotomba oma luudu lande oko ‘olambo wa lotshumba.’ (Embadi 11:30, 31) Kakɔna kakalembetshiyaka dui sɔ?

12 Jehowa petshaka olambwelo w’anto, ɔnkɔnɛ sho mbeyaka dia Jafɛta totondolambola olambo ɔsɔ lo yoho ya mɛtɛ mɛtɛ. (Euhwelu k’Elembe 18:9, 10) Lo ndjela Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, olambo wa lotshumba waki woshasha wa laande wakahombaka onto ɔmɔtshi nkimɔ tshɛ lo tshɛ le Jehowa. Diakɔ diele, Jafɛta akalange mbuta dia onto lakandahombe mbisha Jehowa akahombe kambɛ Jehowa lo tabɛrnakɛlɛ lɔsɛnɔ lande l’otondo. Jehowa akahokamɛ Jafɛta ndo akookimanyiya dia nde mbidja otshumba tshɛ lo tshɛ. (Embadi 11:32, 33) Ko onto akɔna lakahombe Jafɛta mbisha Jehowa?

13, 14. Kakɔna katosholɛ ɛtɛkɛta waki Jafɛta wa lo Embadi 11:35 lo kɛnɛ kendana la mbetawɔ kande?

13 Ohokanyiya akambo wendana la ɛnyɛlɔ kele lo etatelo ka sawo nɛ. Etena kakakalola Jafɛta oma lo ta, onto la ntondo lakaye ndjohomana la nde aki tshɔi y’ɔnande la womoto lakandokaka ngandji! Onde Jafɛta akahombe monga la kɔlamelo lo daka diande? Onde nde akahombe mbisha Jehowa tshɔi y’ɔnande la womoto dia tokambɛ lo tabɛrnakɛlɛ lɔsɛnɔ lande l’otondo?

14 Ndo nto, atɔndɔ waki lo ɛlɛmbɛ wa Nzambi wakahombe nkimanyiya Jafɛta dia nsala ɔsɔnwɛlɔ w’ɔlɔlɔ. Ondo nde akohɔka ɛtɛkɛta wa lo Etumbelu 23:19, wakatɛka ekambi waki Nzambi dia mbetawɔ mbisha Jehowa kɛnɛ kakaleke tshɛ dimɛna le wɔ. Ɛlɛmbɛ nto wakataka dia etena kakatshikaka onto dɔkɔlɔkɔ le Jehowa, ‘nde akahombaka nkotsha ɛtɛkɛta ande. Nde akahombaka nsala kɛnɛ tshɛ kakandatshike dɔkɔlɔkɔ dia nsala.’ (Walelu 30:2) L’ɛnyɛlɔ ka Hana laki la kɔlamelo, lakasɛnaka ondo lo nshi yande, Jafɛta akahombe nkotsha dɔkɔlɔkɔ diande, kaanga mbakandeyaka dia daka sɔ diakendanaka l’ɔnande ndo la nde ndaamɛ. Lam’ele ɔnande la womoto akahombe tokamba lo tabɛrnakɛlɛ, takandahombe pondjo mbota ana. Ɔnkɔnɛ, Jafɛta komonga l’onto ɔmɔtshi lakahombe nkita lokombo lande kana ɛtshi kande ka nkɛtɛ. (Embadi 11:34) Kaanga mbakidiɔ ngasɔ, la kɔlamelo tshɛ Jafɛta akate ate: ‘Dimi lakatshike dɔkɔlɔkɔ le Jehowa ndo wonya ɔnɛ dimi halakoke nkalola ɛkɔngɔkɔngɔ.’ (Embadi 11:35) Jehowa aketawɔ olambo wa woke waki Jafɛta ndo nde akɔtshɔkɔla. Onde wɛ otonga la kɔlamelo oko woho waki la Jafɛta?

15. Dɔkɔlɔkɔ diakɔna diakatshike efula ka l’atei aso, ndo ngande wakokaso mɛnya kɔlamelo yaso?

15 Etena kakatakimɔ nsɛnɔ yaso le Jehowa, takatshike dɔkɔlɔkɔ ɔnɛ tayosalaka lolango lande oyadi kakɔna tshɛ kakoka tokomɛ. Sho takeye dia hatongaka nshi tshɛ wɔdu dia nkotsha daka sɔ. Ko kakɔna katotosalaka etena kalɔmbamaso dia nsala dui dimɔtshi diele hatɔngɛnangɛna? Naka sho mbahemɛ tokanyi taso ndo sho nkitanyiya la lolango tshɛ Nzambi kaso, kete tayɛnya dia tekɔ la kɔlamelo lo daka diaso. Ndjahombia kaso koka totsha paa l’asolo, koko ɛtshɔkɔ wa Jehowa watongaka nshi tshɛ weke efula. (Malaki 3:10) Ko kakɔna kayotota lo dikambo dia ɔna Jafɛta la womoto? Kakɔna kakandasale lo kɛnɛ kendana la daka dia she?

16. Kakɔna kakasale ɔnaki Jafɛta la womoto lo daka dia she? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.)

16 Dɔkɔlɔkɔ diaki Jafɛta diakatshikitana la diaki Hana. Hana akatshike dɔkɔlɔkɔ dia nkimɔ ɔnande dia tokamba lo tabɛrnakɛlɛ oko Okidiami. (1 Samuele 1:11) Okidiami aketawɔmaka dia ntshuka kana monga la nkumbo. Koko ɔnaki Jafɛta la womoto akakimɔma la tshondo oko ‘olambo wa lotshumba,’ ɔnkɔnɛ takandahombe monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ wonga la womoto lotshukami kana wonga la mama. (Embadi 11:37-40) Ohokanyiya dikambo sɔ! Nde akakoke nkondja pami ka dimɛna l’osomba awɔ nɛ dia she aki ɔnɔmbɔdi w’Isariyɛlɛ. Koko kakianɛ, nde pombaka nkoma okambi wele l’okitshakitsha lo tabɛrnakɛlɛ. Kakɔna kakasale osekaseka ɔsɔ? Nde akɛnya dia olimu wa Jehowa mbakahombe monga lo dihole dia ntondo lo mbutɛ she ate: ‘Onsale kɛnɛ kakayalake.’ (Embadi 11:36) Nde akalambola nsaki kande ka monga la omi ndo l’ana l’oyango wa kambɛ Jehowa. Ngande wakokaso mbokoya yimba yande ya ndjahombia?

Nde akalambola nsaki kande ka monga la omi ndo l’ana l’oyango wa kambɛ Jehowa

17. a) Ngande wakokaso mbokoya mbetawɔ kaki Jafɛta nde la ɔnande la womoto? b) Ngande wakoka ɛtɛkɛta watanaso lo Hɛbɛru 6:10-12 kokeketsha dia wɛ monga la yimba ya ndjahombia?

17 Nunu di’ɛlɔngɔlɔngɔ w’Akristo w’apami ndo wa wamato wekɔ lo ndjakimɔ la lolango lo tshukama kana nsɔna diaha monga l’ana lo tshanda mɔtshi. Lande na? Nɛ dia vɔ kombolaka ndjasha tshɛ dia nyomoleka kambɛ Jehowa. Ndo nto, efula k’anangɛso l’akadiyɛso waya epalanga mbɔsaka wenya wotowetsha kaamɛ l’ana awɔ kana l’ekana awɔ, ko vɔ nkamba la wɔ l’olimu wa Jehowa. Ndo vɔ kambaka nto la wolo awɔ lo dikambo dia Jehowa. Amɔshi l’atei awɔ kambaka lo wokelo wa Mbalasa ya Diolelo kana mbɔtɔka lo Kalasa k’esambisha wa Diolelo ndo monɔka l’etshumanelo kɛmɔtshi kewɔ l’ohomba efula w’apandjudi. Akina salaka ekongelo ka mpamia olimu wakambɛwɔ Jehowa lo nshi ya Eohwelo ka nyɔi ka Yeso. Nde hatohɛ pondjo weshasha wa la ngandji w’ekambi ande tshɛ wa kɔlamelo ɛsɔ. (Adia Hɛbɛru 6:10-12.) Kayotota lo dikambo diayɛ? Onde wɛ ayonga l’akoka wa ndjakimɔ dia nyomoleka kambɛ Jehowa?

WETSHELO AKƆNA WAMBOTOKONDJA?

18, 19. Wetshelo akɔna wambotokondja oma lo ɔkɔndɔ wa lo Bible wendana la Jafɛta nde l’ɔnande la womoto, ndo ngande wakokaso mbaokoya?

18 Kakɔna kakakimanyiya Jafɛta dia nde ntondoya efula k’ekakatanu ande? Nde aketawɔ dia Jehowa nɔmbɔla ɛsɔnwɛlɔ wa lo lɔsɛnɔ lande. Nde kombetawɔ sɛngiyama oma le anto wakodinge. Ndo nde akatshikala la kɔlamelo kaanga etena kakonyangiyaka anto akina. Jehowa akatshɔkɔla Jafɛta ndo ɔnande la womoto lo olambo awɔ wa la lolango ndo nde akakambe la wɔ dia ntɔla ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ otsha la ntondo. Kaanga lo etena kakatshike anto akina nsala akambo w’ɛlɔlɔ, Jafɛta nde l’ɔnande la womoto wakatshikala la kɔlamelo le Jehowa.

19 Bible mbutaka ɔnɛ: ‘Nyokoya wanɛ wakita alaka lo woho wewɔ la mbetawɔ ndo la solo dia lotutsha.’ (Hɛbɛru 6:12) Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ tokoya Jafɛta ndo ɔnande la womoto lo mbeya ɔnɛ naka sho ntshikala la kɔlamelo, kete Jehowa ayotɔtshɔkɔla.

ELEMBETSHIELO W’AWUI AMƆTSHI WA LO SAWO NƐ

  • Olambo wa lotshumba: Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ tɛkɛtaka di’elambo wa lotshumba. Etena kakakombolaka ose Isariyɛlɛ ɔmɔtshi mɛnya lowando lande otsha le Jehowa, nde akahombaka mbɔsa nyama kɛmɔtshi ko mbisha ɛlɔmbɛdi dia kitshumba lo elambwelo oko olambo wa lotshumba. Onto akakokaka nto kimɔma le Jehowa oko olambo wa lotshumba, dui diakalembetshiyaka dia onto ɔsɔ akahombaka kambɛ Nzambi lɔsɛnɔ lande l’otondo

  • Nshi ya Eohwelo:Nshi ya la ntondo ka eohwelo, etena ka eohwelo, ndo yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa Eohwelo. Ntena dimɔtshi yɔ mbɔsaka Ngɔndɔ ka sato, Ngɔndɔ ka nɛi, ndo Ngɔndɔ ka tanu

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto