Onde wɛ akeyaka?
Ɔkɛndɛ akɔna waki l’alami lo nshi yakafundamaka Bible?
LO NSHI yakafundamaka Bible, olami akalamaka ase luudu kana diangɔ di’onto ɔmɔtshi. Tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru ndo ya lo Grɛkɛ yakadimɔma ɔnɛ “olami” nembetshiyaka lo tena dimɔtshi omendji kana olami w’ase luudu.
Etena kaki Yɔsɛfu ɔna Jakɔbɔ mfumbe l’Edjibito, Yɔsɛfu akayala olami wa lo luudu la owandji ande. Ndo owandji ande wa l’Edjibito “akayoshaka Yɔsɛfu ɔkɛndɛ wa namaka diangɔ diande tshɛ.” (Eta. 39:2-6) L’ɔkɔngɔ diko, etena kakayoyala Yɔsɛfu ɔnɔmbɔdi waki la wolo l’Edjibito, nde akayɔsɔna olami wa lo luudu lande hita.—Eta. 44:4.
Lo nshi ya Yeso, mbala efula akanga wa dikambɔ wakadjasɛka l’esomba wakangana la lɛnɛ akawakambaka dikambɔ diawɔ. Diakɔ diele akanga wa dikambɔ wakasɔnaka alami dia vɔ mendaka lushi la lushi woho wakakambaka akambi wa dikambɔ elimu lo dikambɔ diakɔ.
Onto akɔna akakotshaka kɛnɛ kalɔmbama dia sɔnama oko olami? Lo ntambe ka ntondo, Columella laki ofundji w’ose Rɔmɔ akate dia ose olimu lakawasɔnaka oko omendji kana oko olami, akahombe monga “onto lakeke dia nsala olimu dimɛna.” Nde akahombe monga onto “lakayashikikɛka dia ase olimu wekɔ lo nkamba olimu dimɛna koko aha la monga kanga ngala.” Nde akakotsha ate: “Laadiko di’awui akina tshɛ wakawɔlɔmbaka, takandahombaka mfɔnya dia nde mbeyaka kɛnɛ kahandeye ndo nde akahombaka mbala tshɛ mongaka suke dia mbeka.”
Ɔtɛkɛta wa Nzambi kambaka la tshɛkɛta olami lo yoho ya didjidji dia nembetshiya elimu ɛmɔtshi wasalema lo etshumanelo ka Akristo. Ɛnyɛlɔ, ɔpɔstɔlɔ Petero akakeketsha Akristo dia nkamba l’akoka awɔ wakawasha Nzambi ate: “Nyokambe la [wɔ] dia kimanyiyana oko wenyu alami w’eshika w’ɔlɔlɔ waheyama mbɛdika waki Nzambi.”—1 Pe. 4:10.
Yeso akakambe l’ɛnyɛlɔ k’olami lo wɛɛla wele lo Luka 16:1-8. Laadiko dia laasɔ, lo prɔfɛsiya kendana la djembetelo ya woongelo ande oko Nkumekanga, Yeso akashikikɛ ambeki ande dia nde ayɔsɔna “ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo kɛsɔ” kana “olami wa kɔlamelo.” Ɔkɛndɛ woleki woke w’olami ɔsɔ ele wa mbishaka ambeki wa Kristo mbo ya ndɛ ya lo nyuma l’etena k’ekomelo. (Mat. 24:45-47; Luka 12:42) Tekɔ la lowando dia monga l’atei w’anto walongola ekanda wakeketsha mbetawɔ walɔngɔsɔla ndo wakahanya olami wa kɔlamelo ɔsɔ l’andja w’otondo.