Kimanyiya ambeki ayɛ wa Bible dia vɔ mbɔsa yɛdikɔ ya kambɛ Jehowa

1-2. a) Lande na kengenga ambeki amɔtshi wa Bible dia mbɔsa yɛdikɔ ya kambɛ Jehowa? b) Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?

ONDE wɛ aki la awui amɔtshi wakakodjɛka wekamu dia nkoma Ɔmɛnyi wa Jehowa? Ondo wɛ aki la wɔma w’ɔnɛ asekayɛ wa l’olimu, angɛnyi ayɛ kana ase nkumbo kayɛ wayokɔlɔsha. Kana ondo wɛ akafɔnya dia wɛ hongaki pondjo l’akoka wa nsɛna lo ndjela atɔndɔ waki Nzambi. Naka ngasɔ mbakayayaokaka, kete wɛ koka nshihodia woho wayaoka ambeki wa Bible amɔtshi wengenga dia mbɔsa yɛdikɔ ya kambɛ Jehowa.

² Yeso akashihodia dia wɔma wa ngasɔ koka nshimba onto dia mpama lo nyuma. (Mat. 13:​20-22) Koko nde kompekɔ wanɛ wakengengaka dia mboyela. Lo dihole dia nsala ngasɔ, nde akakimanyiya ambeki ande dia nkimanyiya anto asɔ dia 1) nshihodia kɛnɛ kakawadjɛka wekamu dia vɔ mpama lo nyuma, 2) mfudia ngandji kawɔ otsha le Jehowa, 3) nshihodia awui wakaleke ohomba ndo 4) ntondoya ekakatanu awɔ. Ngande wakokaso nkamba la kɛnɛ kakatɛ Yeso ambeki ande etena kakambaso la dibuku Ngɛnangɛnaka la lɔsɛnɔ pondjo pondjo!​ dia nkimanyiya ombeki wa Bible dia mbɔsa yɛdikɔ ya kambɛ Jehowa?

KIMANYIYA OMBEKI AYƐ WA BIBLE DIA NSHIHODIA KƐNƐ KAWODJƐ WEKAMU DIA MPAMA LO NYUMA

3. Kakɔna kakakoke nshimba Nikɔdɛmɔ dia nkoma ombeki wa Yeso?

³ Nikɔdɛmɔ laki owandji wa lokumu w’ose Juda, akahomana l’awui amɔtshi wakoshimbaka dia nkoma ombeki wa Yeso. Ngɔndɔ shamalo tsho l’ɔkɔngɔ wa Yeso ntatɛ l’olimu ande w’esambishelo, Nikɔdɛmɔ akashihodia dia Yeso aki onyimpala wa Nzambi. (Jni. 3:​1, 2) Koko, Nikɔdɛmɔ akasɔnɛ dia tohomana la Yeso l’otsho lo shɔpɔ l’ɔtɛ ‘wakandokaka ase Juda wɔma.’ (Jni. 7:13; 12:42) Ondo nde akafɔnyaka dia nde ayoshisha dihole diaki la nde lo tshunda naka nde nkoma ombeki wa Yeso.a

4. Ngande wakakimanyiya Yeso Nikɔdɛmɔ dia nshihodia kɛnɛ kakalongamɛka Nzambi le nde dia nsala?

⁴ Nikɔdɛmɔ akeyaka Ɛlɛmbɛ, koko nde aki l’ohomba w’ekimanyielo dia nshihodia kɛnɛ kakalongamɛka Jehowa oma le nde. Ngande wakookimanyiya Yeso? Yeso akakambe la wenya ande la lokaho tshɛ lo mpomana la Nikɔdɛmɔ l’otsho. Ndo Yeso akɛnya hwe kɛnɛ kakahombe Nikɔdɛmɔ nsala dia nkoma ombeki ande, mbuta ate: Ndjatshumoya oma lo pɛkato yande, batizama lo ashi ndo monga la mbetawɔ le Ɔna Nzambi.—Jni. 3:​5, 14-21.

5. Ngande wakokaso nkimanyiya ombeki wa Bible dia nshihodia kɛnɛ kawoshimba dia mpama lo nyuma?

⁵ Oyadi ombeki aso wa Bible ekɔ la eokelo ka dimɛna k’Afundelo, nde mbeyaka monga l’ohomba w’ekimanyielo dia nshihodia kɛnɛ kawoshimba dia mpama lo nyuma. Olimu wa lo demba kana ɔlɔshamelo w’oma le ase nkumbo koka mbeekola yimba oma lo eyango wa lo nyuma. Laasɔ lo ndjela ɛnyɛlɔ ka Yeso, tshungola etena ka nkimanyiya ombeki ayɛ. Wɛ koka mbeelɛ lakayɛ dia nyu ndjosanga lonya kana mbɔlɔmba dia nyu nsembola yema y’ekolo. Lo nsala ngasɔ, wɛ mbeyaka monga l’akoka wa mbokimanyiya dia nde kotɛ ekakatanu wele la nde. Keketsha ombeki ayɛ wa Bible dia nsala etshikitanu wahombama, aha dia kɔngɛnyangɛnya, koko dia mɛnya ngandji kokande Jehowa.

6. Ngande wakokayɛ nkimanyiya ombeki ayɛ wa Bible dia monga la dihonga dia mbɔsa yɛdikɔ ya kambɛ Jehowa? (1 Kɔrɛtɔ 16:13)

⁶ Etena koonga ombeki wa Bible l’eshikikelo dia Jehowa ayowokimanyiya dia nsɛna lo ndjela atɔndɔ wa lo Bible, nde ayonga la dihonga dia nkamba la kɛnɛ kekande. (Adia 1 Kɔrɛtɔ 16:13.) Kɛnɛ kasalayɛ koka mbɛdikama la kɛnɛ kasala ombetsha wa la kalasa. Ohokanyiya nshi yakayɔtɔka kalasa, ombetsha akɔna wakayalekaka nanga? Ondo aki ombetsha wakakokimanyiyaka la solo dia lotutsha tshɛ dia wɛ ndjaɛkɛ lo akoka ayɛ. Woho akɔ waamɛ mbele, ombetsha wa dimɛna wa Bible hetsha tsho kɛnɛ kalanga Nzambi dia sho nsala koko nde shikikɛka nto ombeki ande wa Bible ɔnɛ l’ekimanyielo ka Jehowa, nde koka nsala etshikitanu wele ohomba lo lɔsɛnɔ lande. Ngande wakokayɛ nsala dui sɔ?

KIMANYIYA OMBEKI AYƐ WA BIBLE DIA MFUDIA NGANDJI KANDE OTSHA LE JEHOWA

7. Ngande wakakimanyiya Yeso wanɛ wakawohokamɛka dia mfudia ngandji kawɔ otsha le Jehowa?

⁷ Yeso akeyaka dia ngandji ka Nzambi akahombe ntshutshuya ambeki ande dia nkamba la kɛnɛ kakaweke. Nde aketshaka mbala efula awui wakahombe nkimanyiya ambeki ande dia mfudia ngandji kawɔ otsha le Shɛwɔ ka l’olongo. Ɛnyɛlɔ, nde akɛdika Jehowa la onto lasha anande diangɔ di’amɛna. (Mat. 7:​9-11) Ondo ampokami amɔtshi wa Yeso komonga l’ombutshi wa pami wokana ngandji wa ngasɔ. Ohokanyiya woho wakawahombe ndjaoka etena kakawatɛ Yeso wɛɛla w’ombutshi wa pami wele la kɛtshi wakalongola ɔnande lakasale awui wa kɔlɔ efula. Vɔ wakakoke mɛna kɛtshi ka Jehowa otsha le anande wa la nkɛtɛ.—Luka 15:​20-24.

8. Ngande wakokayɛ nkimanyiya ombeki wa Bible dia mfudia ngandji kande otsha le Jehowa?

⁸ Wɛ lawɔ koka nkimanyiya ombeki wa Bible dia nde mfudia ngandji kande otsha le Jehowa lo mbika epole ɔsɛkɛ lo waonga waki Nzambi lo wekelo anyu. Lo wekelo tshɛ, kimanyiyande dia mɛna diɔtɔnganelo diele lam’asa kɛnɛ kekande la ngandji ka Jehowa. Etena kekanyu awui wendana la oshinga w’etshungwelo, ka epole ɔsɛkɛ lo woho wɛnya dikambo sɔ dia Jehowa mbookaka ngandji. (Rɔmɔ 5:8; 1 Jni. 4:10) Etena kashihodia ombeki wa Bible woho wawoka Jehowa ngandji, kɛsɔ koka mbokimanyiya dia nde ndeka mboka Jehowa ngandji.—Ngal. 2:20.

9. Kakɔna kakakimanyiya pami kelɛwɔ Michael dia ntshikitanya yoho yande ya lɔsɛnɔ?

⁹ Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka Michael, ladjasɛ la Indonésie. Nde akodiama l’akambo wa mɛtɛ, koko nde konangaka batizama. Lam’akandakotsha ɛnɔnyi 18, nde akatshu lo wodja okina dia tokamba oko shufɛlɛ ya mutuka wa woke. Oma laasɔ nde akayotshukaka ndo akatshike nkumbo kande dia totetemala l’olimu ande lo wodja okina. L’etena kakɔ kɛsɔ, wadɛnde l’ɔnande la womoto wakatatɛ mbeka Bible ndo wakasale ehamelo. L’ɔkɔngɔ wa nyɔi ka nyango, Michael akɔshi yɛdikɔ ya nkalola lakawɔ dia tokokɛ she ndo aketawɔ dia ntatɛ mbeka Bible. Etena kakawekaka wekelo 27 wa dibuku Ngɛnangɛnaka la lɔsɛnɔ pondjo pondjo!​ lo etenyi ka “Nyomotshimola,” Michael akanandema lo yɛdikɔ y’efula. Etena kakandakane yimba lo woho wakahombe Jehowa ndjaoka lam’akandɛnaka Ɔnande asowa, Michael akakɛdia asɔyi. Nde akonge la lowando l’efula l’oshinga w’etshungwelo ndo dui sɔ diakootshutshuya dia nsala etshikitanu lo lɔsɛnɔ lande ndo nde akabatizama.

KIMANYIYA OMBEKI AYƐ WA BIBLE DIA NSHIHODIA AWUI WOLEKI OHOMBA

10. Ngande wakakimanyiya Yeso ambeki ande wa lo ntambe ka ntondo dia nshihodia awui wakaleke ohomba le wɔ? (Luka 5:​5-11) (Enda ndo osato.)

¹⁰ Ambeki wa lo ntambe ka ntondo wakashihodia dia Yeso mbaki Mɛsiya wakalakema, koko vɔ waki l’ohomba w’ekimanyielo dia mbetɛ olimu w’esambishelo dui dioleki ohomba lo lɔsɛnɔ lawɔ. Etena kakelɛ Yeso Petero la Andɛlɛ dia mboyela l’olimu wa lo tena tshɛ, ko vɔ wamboshilaka monga ambeki ande. (Mat. 4:​18, 19) Vɔ wakayashaka l’olimu wa wondelo wa nse kaamɛ la Jakɔba ndo Joani, olimu wakaakondjiyɛka falanga efula. (Makɔ 1:​16-20) Etena kakatshike Petero la Andɛlɛ ɛtɛyi awɔ, ondo vɔ wakayakongɛ dia mbisha ase nkumbo yawɔ kɛnɛ kakiwɔ la tɔ ohomba etena kakawaatshike ndo kakawatatɛ ndjela Yeso. Kakɔna kakaakimanyiya dia vɔ nshihodia awui wakaleke ohomba le wɔ? Ɔkɔndɔ wa lo Luka totɛka dia Yeso akasale dihindo diakakeketsha dietawɔ diawɔ lo akoka wa Jehowa wa mbakotshiyɛ ehomba awɔ oyadi dui diakɔna diakoka tshɛ ntomba.—Adia Luka 5:​5-11.

11. Ngande wakokaso nkamba l’awui wakatokomɛ dia nkeketsha mbetawɔ k’ombeki wa Bible?

¹¹ Sho hatokoke nsala ahindo oko wakasale Yeso, koko sho koka mbutɛ anto akina woho wasukɛ Jehowa wanɛ wawetɛ lo dihole dia ntondo lo nsɛnɔ yawɔ. Ɛnyɛlɔ, onde wɛ mbohɔka woho wakakokimanyiya Jehowa etena kakayatatɛ mbɔtɔ lo nsanganya? Ondo wɛ akahombe nkɛtshanya l’owandji ayɛ w’olimu ndo mbolembetshiya lande na kahayakoke nkamba wenya wa laadiko naka dui sɔ diakakoshimbaka dia mbɔtɔ lo nsanganya. Etena katɛyɛ ombeki ayɛ wa Bible awui wakakokomɛ, lembetshiyande woho wakakeketshama mbetawɔ kayɛ lo mɛna osukɔ wa Jehowa lo yɛdikɔ yakayɔshi ya mbetɛ ɔtɛmwɛlɔ ande lo dihole dia ntondo.

12. a) Lande na kahombaso nɔmbaka apandjudi wotshikitanyi dia totshindɛka dia teka l’ombeki aso wa Bible? b) Ngande wakokayɛ nkamba la tovidɛo dia mbetsha ombeki ayɛ wa Bible dimɛna? Sha ɛnyɛlɔ.

¹² Ombeki ayɛ wa Bible ayokondja wahɔ nto lo mpokamɛ woho wakasale Akristo akina etshikitanu dia mbetɛ Jehowa lo dihole dia ntondo lo nsɛnɔ yawɔ. Laasɔ wɛ koka nɔmba anangɛso l’akadiyɛso wotshikitanyi dia kotshindɛ dia teka l’ombeki ayɛ wa Bible. Lɔmbawɔ dia vɔ nembetshiya woho wakaweye akambo wa mɛtɛ ndo kɛnɛ kakawasale dia mbetɛ olimu wa Jehowa lo dihole dia ntondo lo nsɛnɔ yawɔ. Laadiko dia laasɔ, ɔsa etena ka mendaka kaamɛ l’ombeki ayɛ wa Bible tovidɛo ta l’etenyi “Nyomotshimola” kana “Sala eyangelo” ka lo dibuku Ngɛnangɛnaka la lɔsɛnɔ pondjo pondjo! Ɛnyɛlɔ, etena kekanyu wekelo 37, wɛ koka mbika epole ɔsɛkɛ lo atɔndɔ wele lo vidɛo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: Jehowa ayokotsha ehomba aso.

KIMANYIYA OMBEKI AYƐ WA BIBLE DIA NTONDOYA EKAKATANU

13. Ngande wakalɔngɔsɔla Yeso ambeki ande lo dikambo di’ɔlɔshamelo?

¹³ Yeso akatɛka ambeki ande mbala la mbala dia vɔ wayohomba mpomana l’ɔlɔshamelo oma le anto akina ndo kaanga oma le ewotɔ awɔ. (Mat. 5:11; 10:​22, 36) Lam’akakome olimu wa Yeso otsha l’ekomelo, nde akahɛmɔla ambeki ande dia vɔ wakakoke kaanga ndjakema l’ɔtɛ wakawatɛmɔlaka Jehowa. (Mat. 24:9; Jni. 15:20; 16:2) Nde akawadjangɛ dia vɔ monga la yewo l’olimu awɔ w’esambishelo. Nde akaalake diaha vɔ nsɛmanɛ la wanɛ wakalɔshanaka la wɔ ndo monga la yewo dia vɔ ntetemala nsambisha.

14. Ngande wakokayɛ nkimanyiya ombeki wa Bible dia ndjalɔngɔsɔla lo dikambo di’ɔlɔshamelo? (2 Timɔte 3:12)

¹⁴ Sho koka nkimanyiya ombeki aso wa Bible dia ndjalɔngɔsɔla dikambo di’ɔlɔshamelo lo mbolembetshiya kɛnɛ kakokande nongamɛ dia mboka oma le asekande wa l’olimu, angɛnyi ande ndo oma le ewotɔ ande. (Adia 2 Timɔte 3:12.) Asekande amɔtshi wa l’olimu koka mbɔsɔka l’ɔtɛ wambondotshikitanya yoho yande ya lɔsɛnɔ. Akina, kaanga ewotɔ ande wa ma ma koka mbɔɔnyɔla l’ɔtɛ wa waetawɔ ande w’oma lo Bible. Naka sho nɔngɔsɔla oma ko etatelo ambeki aso wa Bible lo dikambo di’ɔlɔshamelo wakoka mbakomɛ, kete vɔ hawotokashimɔ etena kayowakomɛ ɔlɔshamelo ndo wayeya kɛnɛ ka nsala kana ka mbuta etena kayowakomɛ dui sɔ.

15. Kakɔna kakoka nkimanyiya ombeki wa Bible dia ntondoya ɔlɔshamelo w’oma le ase nkumbo?

¹⁵ Lo kɛnɛ kendana l’ɔlɔshamelo w’oma le ase nkumbo, keketsha ombeki ayɛ wa Bible dia nkana yimba lo ɛkɔkɔ watshutshuya ase nkumbo kande dia mbɔlɔsha. Vɔ mbeyaka mfɔnya dia nde ambɔsa yɛdikɔ ya kɔlɔ kana l’ɔtɛ wewɔ tsho la kanyi ya kɔlɔ lo dikambo di’Ɛmɛnyi wa Jehowa. Kaanga Yeso nde lawɔ akahomana l’awui wa ngasɔ oma le ase nkumbo kande. (Makɔ 3:21; Jni. 7:5) Etsha ombeki ayɛ woho wa monga la solo dia lotutsha ndo l’ɔkɔmi otsha le anto akina mbidja ndo ase nkumbo kande.

16. Ngande wakokaso nkimanyiya ombeki wa Bible dia mbewoya anto akina waetawɔ ande l’ɔkɔmi tshɛ?

¹⁶ Kaanga etena kɛnya ewotɔ ande nsaki, ayonga dui dia lomba le ombeki wa Bible diaha mbalembetshiya kiambokambo tshɛ l’etena kakɔ kaamɛ. Naka nde nsala ngasɔ, kete ewotɔ ande mbeyaka ndjɛna diele oko awui wamboleka efula ndo etombelo wakoka monga la dui sɔ ele, vɔ mbeyaka ndjotona dia nsawola la nde. Laasɔ keketsha ombeki ayɛ wa Bible dia mbewoya waetawɔ ande lo yoho yakoka mbokimanyiya dia nde ndjotetemala la sawo mbala kayaye. (Kɔl. 4:6) Ondo nde koka nɔmba ewotɔ ande dia vɔ mbɔtɔ lo sitɛ kaso ka jw.org. Kɛsɔ koka mbakimanyiya dia vɔ mbeka awui efula wendana l’Ɛmɛnyi wa Jehowa lo wonya kana lo dihole tshɛ dialangawɔ.

17. Ngande wakokayɛ nkimanyiya ombeki ayɛ wa Bible dia ntondoya tokanyi ta kɔlɔ takoka monga l’anto akina lo dikambo di’Ɛmɛnyi wa Jehowa? (Enda ndo osato.)

¹⁷ Wɛ koka nkamba la seri k’asawo ka lo jw.org kele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Ambola waleka anto ndjaoka” dia nkimanyiya ombeki ayɛ wa Bible dia ndjalɔngɔsɔla lo dikambo dia ambola wakoka ewotɔ kana asekande wa l’olimu mbooka. (2 Tim. 2:​24, 25) L’ekomelo ka wekelo tshɛ, vusola kaamɛ l’ombeki ayɛ etenyi ka lo dibuku Ngɛnangɛnaka la lɔsɛnɔ pondjo pondjo! kele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Anto amɔtshi mbutaka ɔnɛ.” Keketsha ombeki ayɛ dia mbishaka ekadimwelo lo ɛtɛkɛta ande hita. Tɛnde kɛnɛ kakoka mbokimanyiya dia ndowanya okadimwelo ande. Toho tɔsɔ tayowokimanyiya dia nde mamɛ dietawɔ diande l’eshikikelo tshɛ.

18. Ngande wakokayɛ nkeketsha ombeki ayɛ wa Bible dia mbutɛ anto akina dietawɔ diande l’olimu w’esambishelo? (Mateo 10:27)

¹⁸ Yeso akadjangɛ ambeki ande dia mbewoyaka lokumu l’ɔlɔlɔ lo sɛkɛ. (Adia Mateo 10:27.) Naka ombeki wa Bible ntatɛ mbutɛ anto akina awui wendana la dietawɔ diande aha la ntshimbatshimba, kete nde honga l’okakatanu wa ndjaɛkɛ le Jehowa. Ngande wakokayɛ nkimanyiya ombeki ayɛ wa Bible dia ndjadjɛ oyango ɔsɔ? Etena kashama diewoyelo l’etshumanelo ɔnɛ esambishelo kɛmɔtshi ka laande kekɔ, keketsha ombeki ayɛ wa Bible dia nkana yimba lo kɛnɛ kakokande nsala dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia nkoma opandjudi wahatabatizama. Lembetshiyande lande na kele anto efula wakɛnyi dia ekɔ wɔdu ntatɛ nsambisha l’etena kasalema esambishelo ka laande. Oyango okina wakokande ndjadjɛ ele wa ntatɛ mbisha asawo wa lo losanganya la l’atei wa lomingu. Naka nde mbesa oyango ɔsɔ, kete nde ayeka dia mbutɛka anto akina awui wendana la dietawɔ diande.

YAƐKƐ LE OMBEKI AYƐ WA BIBLE

19. Ngande wakɛnya Yeso dia nde ndjaɛkɛka le ambeki ande ndo ngande wakokaso mbookoya?

¹⁹ La ntondo ka Yeso nkalola l’olongo, nde akatɛ ambeki ande dia vɔ wayoyala kaamɛ la nde nto. Vɔ koshihodia dia Yeso akatɛkɛtaka dia otshwelo awɔ otsha l’olongo. Koko, nde akake washo lo kɔlamelo yawɔ koko aha lo okandokando waki la wɔ. (Jni. 14:​1-5, 8) Nde akeyaka dia vɔ waki l’ohomba w’etena dia nshihodia akambo amɔtshi, ɛnyɛlɔ dikambo di’otshwelo awɔ otsha l’olongo. (Jni. 16:12) Oko Yeso, sho lawɔ koka ndjashikikɛ dia ambeki aso wa Bible nangaka ngɛnyangɛnya Jehowa.

20. Ngande wakɛnya kadiyɛso kɛmɔtshi kadjasɛ la Malawi dia nde ndjaɛkɛka le ombeki ande wa Bible?

²⁰ Tekɔ l’eshikikelo dia ombeki aso nangaka nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Tɔshi ɛnyɛlɔ ka kadiyɛso kɛmɔtshi kelɛwɔ Chifundo kadjasɛ la Malawi. Nde akatatɛ mbeka Bible l’osekaseka ɔmɔtshi w’oseka Mupɛ welɛwɔ Alinafe lo dibuku Ngɛnangɛnaka la lɔsɛnɔ pondjo pondjo! Etena kakawashidiya wekelo 14, Chifundo akambola ombeki ande wa Bible kanyi yande lo kɛnɛ kendana l’okambelo wa l’esato l’ɔtɛmwɛlɔ. Alinafe akakadimola ate: “Ɔsɔ ekɔ yɛdikɔ y’onto ndamɛ!” L’ɔkɔngɔ wa laasɔ, Chifundo akafɔnya ate kana Alinafe ayemadia wekelo awɔ. Koko la solo dia lotutsha tshɛ, nde akatetemala mbeka la Alinafe ele l’elongamelo ɔnɛ l’edjedja ka wonya, nde ayoshihodia akambo tshɛ. Ngɔndɔ ngana l’ɔkɔngɔ, Chifundo akawooke dimbola diele lo wekelo 34 diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Ngande wele wekelo ayɛ wa Bible ndo ewo kamboyokondja lo kɛnɛ kendana la Jehowa, Nzambi ka mɛtɛ amonga la wahɔ le yɛ?” Chifundo kɔndɔlaka kɛnɛ kakakadimola Alinafe ate: “Nde akakondja wetshelo efula, ɔmɔtshi l’atei awɔ ele ɔnɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa hawoyasha lo totshelo tatona Bible.” Yema tshitshɛ oma laasɔ, Alinafe akatshike nkamba la esato ndo akabatizama.

21. Ngande wakokaso nkeketsha ombeki wa Bible dia mbɔsa yɛdikɔ ya kambɛ Jehowa?

²¹ Kaanga kele Jehowa mbele ‘ɔnɛ lodia,’ sho tekɔ l’ɔkɛndɛ wa nkimanyiya ombeki aso wa Bible dia mpama lo nyuma. (1 Kɔr. 3:7) Sho hatokomɛ tsho lo mbeetsha kɛnɛ kalanga Nzambi dia nde nsala. Koko sho mbokimanyiyaka dia nde mfudia ngandji kande otsha le Jehowa. Ndo sho mbokeketshaka nto dia nde mɛnya ngandji kande lo nsala etshikitanu dia mbetɛ awui woleki ohomba lo dihole dia ntondo. Ndo laadiko dia laasɔ, sho mbeetshaka woho wa nde ndjaɛkɛ le Jehowa etena kende la ntondo k’ekakatanu. Lo ndjaɛkɛ le nde, sho keketshaka dietawɔ diande di’ɔnɛ nde lawɔ koka nsɛna lo ndjela atɔndɔ waki Jehowa ndo nde koka mbɔsa yɛdikɔ ya mbokambɛ.