Tshapita 15
Woho Wakokayɛ Mbika Nkumbo Kalɛmiya Nzambi
1-3. Lande na kahatokokaka anto amɔtshi kandola ekakatanu watomba lo diwala ndo w’endana la dodielo di’ana, ko lande na kakoka Bible mbisha ekimanyielo?
OHOKANYIYA dia wɛ ekɔ lo sangoya dia mbika luudu layɛ hita. Ntondotondo, wɛ ayosomba lokombo. L’asolo walomɔlomɔ, wɛ ayokanyiya woho wayonga luudu layɛ l’oyoyo. Ko kakɔna kayoyala naka wɛ kema la dihomɔ ndo l’akoka wa mbika luudu? Weolo ayɛ tshɛ mbeyaka mbɔtɔ l’ashi!
2 Atshukani efula mbɔtɔka lo diwala, wasangoya dia monga la nkumbo k’ɔngɛnɔngɛnɔ, koko vɔ kema la dihomɔ koyanga akoka wahombama dia mbika nkumbo k’ɔngɛnɔngɛnɔ. Yema tshitshɛ tsho l’ɔkɔngɔ wa lushi la diwala, atshukani tatɛka monga la waonga wa kɔlɔ. Ata la ewanu ndjokomaka akambo wasalema lushi la lushi. Lam’otɔ ana, papa k’oyoyo la mama k’oyoyo ndjaɛnaka dia vɔ kema l’akoka wahombama le ambutshi oko wewɔ kema l’akoka wa monga la diwala di’ɔngɛnɔngɛnɔ.
3 Diɛsɛ ko, Bible kokaka mbisha ekimanyielo. Ɛlɛmbɛ wa lɔkɔ wekɔ oko dihomɔ diakoka kokimanyiya dia wɛ mbika nkumbo k’ɔngɛnɔngɛnɔ. (Tukedi 24:3) Ɛsɔ tênde woho wasalema dikambo sɔ.
DIHOMƆ DIAKOKA KOKIMANYIYA DIA MBIKA DIWALA DI’ƆNGƐNƆNGƐNƆ
4. Lande na kahomba atshukani nongamɛ ekakatanu l’atei a diwala, ndo ɛlɛmbɛ akɔna watanema lo Bible lo dikambo sɔ?
4 Oyadi woho akɔna wa diokanelo wakoka ndjâla l’asa atshukani, vɔ tshikitana oma lo waonga wa lo tokanyi, oma l’akambo wakawɛnyi lo nshi ya dikɛnda, ndo oma lo wetshelo wakawalongola lo nkumbo yawɔ. Diɔ diakɔ diahombawɔ nongamɛ ekakatanu ɛmɔtshi l’atei a diwala. Woho akɔna wayokoka ekakatanu akɔ ɛsɔ kandolama? Etena katokaka ambiki wa luudu luudu lɔmɔtshi, vɔ toyelaka ekongelo kɛmɔtshi. Ekongelo kɛsɔ mbele ɛlɛmbɛ wahombawɔ ndjela. Bible toshaka ɛlɛmbɛ w’oma le Nzambi lo kɛnɛ k’endana la woho wa mbika nkumbo k’ɔngɛnɔngɛnɔ. Kakianɛ, ɛsɔ tɔsɛdingole ɛlɛmbɛ akɔ ɛmɔtshi.
5. Woho akɔna waka Bible epole ɔsɛkɛ lo ohomba wa kɔlamelo l’atei a diwala?
5 Kɔlamelo. Yeso akate ate: “Untu tamamitulaki kene kakamamanya [Nzambi, NW].”a (Mateu 19:6) Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “Diwala dialemiami le antu tshe, [ndo aha tange ka diwala mbɔtɔ mindo, NW], ne dia [Nzambi, NW] ayulumbuya akanga a munanyi la luseka.” (Heberu 13:4) Ɔnkɔnɛ, atshukani pombaka ndjaoka dia vɔ wekɔ l’ɔkɛndɛ la ntondo ka Jehowa dia vɔ tshikala la kɔlamelo lam’asawɔ.—Etatelu 39:7-9.
6. Woho akɔna wayokimanyiya kɔlamelo atshukani dia vɔ nama diwala diawɔ?
6 Kɔlamelo mbishaka diwala nɛmɔ ndo lotui tshitshi. Atshukani wele la kɔlamelo mbeyaka ɔnɛ, oyadi kakɔna tshɛ kayotomba, onto l’onto ayosukɛ onyande. (Undaki 4:9-12) Ande otshikitanelo la wanɛ walawɔ awala awɔ kam’atomba kiambokambo ya tshitshɛ mbala ka ntondo lee! Anto wa ngasɔ mbutaka esadi eto ɔnɛ ‘lakasɔnɛ onto la kɔlɔ,’ ɔnɛ vɔ ‘hawoyokana ngandji nto,’ ndo ɔnɛ paka tshukana l’onto okina ko dikambo sɔ ndowana. Koko, kanyi shɔ hasha wadi kana omi diaaso dia nde pama lo tokanyi. Weoho w’anto wa ngasɔ wele kema la kɔlamelo mbelaka ekakatanu akɔ wâmɛ le wadiɛwɔ kana le waomɛwɔ w’eyoyo. Etena kadjasɛ onto lo luudu la dimɛna efula, ko nde ambɛna ɔnɛ sambe kekɔ lo sela, mɛtɛ nde ayoyanga dia kilɔngɔsɔla. Nde hatonɔ esadi eto otsha lo luudu lokina. Woho akɔ wâmɛ mbele, tshukana l’onto okina kema yoho ya kandola awui watondja ewanu l’atei wa diwala. Etena katomba ekakatanu, tohembake dia ndjaka diwala, koko, yatshutshuya dia dilama. Onto lele la kɔlamelo ya ngasɔ mbɔsaka diwala oko ɛngɔ kɛmɔtshi kasungana kondja ekokelo, kasungana namema, ndo nangema.
7. Lande na kele, mbala efula, atshukani tôngaka l’okakatanu dia sawola, ko woho akɔna wakokawɔ kimanyiyama ‘lam’ayowɔlɔta lonto l’oyoyo’?
7 Sawo. Yokedi mɔtshi ya lo Bible mbutaka ɔnɛ: “Lam’aha ului w’andaki, sangweyu diatufutanaka.” (Tukedi 15:22) Koko, atshukani amɔtshi mbokaka wolo sawola. Lande na? Nɛ dia anto wekɔ la weoho w’asawo wotshikitanyi. Diɔ diakɔ diatotombaka ewanu a weke la ekiyanu efula. Woho wakodiama onto l’atei a nkumbo kawɔ mbeyaka monga kiɔkɔ mɔtshi y’asawo wa kɔlɔ. Oko ɛnyɛlɔ, ondo amɔtshi wakodiama l’atei a nkumbo kele ambutshi wakawanaka nshi tshɛ. Kakianɛ, oko wambowokoma epalanga ndo wambowotshukana, mbeyaka monga ko vɔ haweye woho wa tɛkɛta la wadiɛwɔ kana la waomɛwɔ la wɔlamu ndo la ngandji tshɛ. Kânga mbediɔ ɔsɔku, nkumbo kanyu hahombe ndana ko monga ‘luudu loludi tɔ l’ewanu.’ (Tukedi 17:1) Bible mbikaka epole ɔsɛkɛ lo dikambo dia “ndɔta lonto l’oyoyo,” ndo tɔ hetawɔ tokumbɛkumbɛ ta kɔlɔ, mindjo la ɛtɛkɛta wa lɔtɛngɔ.—Ɛfɛsɔ 4:22-24, 31, NW.
8. Kakɔna kakoka kokimanyiya naka wɛ l’omɛyɛ kana wɛ la wadiɛyɛ hanyoyɔtɔnɛ?
8 Kakɔna kakokayɛ sala etena katomba ekakatanu ɛmɔtshi lam’asanyu? Naka dja yambomɛ pɛta, ayonga ɔlɔlɔ wɛ ndjela dako dia lo Tukedi 17:14 diata ɔnɛ: “Ukimo tamu ntundu to tatayala wulu.” Eelo, wɛ kokaka pembola ɔkɛtshanyelo dia nyu ndjɔkɛtshanya l’ɔkɔngɔ, etena kayɔla timba tanyu, wɛ la wadiɛyɛ kana wɛ l’omɛyɛ. (Undaki 3:1, 7) Oyadi kakɔna tshɛ kakoka tomba, yatshutshuya dia ‘mpokamɛka esadi, ndo monga ɔkɔkɛ lo tɛkɛta, ɔkɔkɛ lo mboka kɛlɛ.’ (Jakoba 1:19) Oyango ayɛ pombaka monga dia nɔngɔsɔla dikambo koko aha dia mɛnya ɔnɛ paka wɛ kodihiyisha l’ɔtɛkɛta ko kɛtɛ mbɔla. (Etatelu 13:8, 9) Sɔnɔla ɛtɛkɛta la yoho y’ɔtɛkɛtɛlɔ yayokoka tutsha yimba yayɛ la ya wadiɛyɛ kana y’omɛyɛ. (Tukedi 12:18; 15:1, 4; 29:11) Lâdiko di’akambo tshɛ, tanyombanɛke kɛlɛ, koko nyoyange ekimanyielo lam’ayonyosawolaka la Nzambi lo dɔmbɛlɔ diasalanyu kâmɛ la ndjakitshakitsha.—Efeso 4:26, 27; 6:18.
9. Lande na kakokaso mbuta ɔnɛ sawo tatɛka oma l’otema?
9 Yokedi mɔtshi ya lo Bible mbutaka ɔnɛ: “Utema wa kanga [lomba, NW] atulakanyaka unyo andi, ndu atufudiaka yimba lu elomo andi.” (Tukedi 16:23) Lâsɔ mɛtɛ, sapi kakoka nyokimanyiya dia nyu ndjihola asawo w’ɛlɔlɔ ele otema, koko aha ɛlɔmɔ. Ngande wele dionga diayɛ otsha le wadiɛyɛ kana omɛyɛ? Bible keketshaka Akristo dia vɔ ‘mbokana kɛtshi.’ (1 Petero 3:8) Onde wɛ kokaka sala dikambo sɔ l’etena kahomɔ wadiɛyɛ kana omɛyɛ dikambo dimɔtshi dia lonyangu? Naka ɔsɔku mbediɔ, kete dikambo sɔ diayokokimayiya dia wɛ mbeya woho wa kadimola dui.—Isaya 50:4.
10, 11. Woho akɔna wakoka omi kitanyiya dako diele lo 1 Petero 3:7?
10 Nɛmɔ la Dilɛmiɛlɔ. Waomi w’Akristo pombaka mbidjasɛ la wadiɛwɔ la ‘yimba, ndo mbasha nɛmɔ oko wewɔ awomba wa wɔdu efula, awomba wa amato.’ (1 Petero 3:7) Nɛmiya wadi kɛdikɛdi mbɔ̂sa la nɛmɔ. Omi ladjasɛ la wadiɛnde la “yimba” nɛmiyaka saki yande, akoka ande, yimba yande, ndo nɛmɔ diande. Nde pombaka nto monga la saki ka mbeka woho wɔsa Jehowa amato ndo walangande dia vɔ mbɔsama.
11 Tɔ̂shi dia lo luudu layɛ, wɛ ekɔ la mbaka kɛmɔtshi k’ohomba efula, koko ka wɔdu efula. Shi wɛ ayokinandaka la yambalo tshɛ? Eelo, Petero akakambe la tshɛkɛta “[awomba wa wɔdu efula, NW]” lo yoho yakɔ yâmɛ, ndo dikambo sɔ pombaka tshutshuya omi l’Okristo dia nde mɛnya nɛmɔ di’efula diashande wadiɛnde la ngandji.
12. Woho akɔna wakoka wadi mɛnya ɔnɛ nde ekɔ lo nɛmiya omɛnde efula?
12 Ko dako diakɔna diasha Bible le wadi? Paulo akafunde ate: “Wadi alemiaki umendi.” (Efeso 5:33) Oko wele wadi l’ohomba wa ndjaoka ɔnɛ nde ekɔ lo mbɔsama la nɛmɔ ndo ekɔ lo nangema efula le omɛnde, woho akɔ wâmɛ mbele ndo omi l’ohomba wa ndjaoka ɔnɛ nde ekɔ lo nɛmiyama oma le wadiɛnde. Omoto lele la dilɛmiɛlɔ hahombe tasanyɛka anto tshɛ munga y’omɛnde osanyasanya, oyadi Okristo mbende kana kema. Nde hahombe mbonya nɛmɔ lo mbɔ̂nyɔlaka ndo lo mbokitshakitshaka, oyadi lo woshɛshɛ kana lo asho w’anto.—1 Timote 3:11; 5:13.
13. Woho akɔna wakoka wadi l’omi mbewoyana tokanyi lo yoho ya wɔladi?
13 Dikambo sɔ hadiɛnya ɔnɛ omoto hakoke mbewoya tokanyi tande. Naka dikambo dimɔtshi diekɔ lo mbotshindja yimba, nde kokaka ditɛkɛta la dilɛmiɛlɔ tshɛ. (Etatelu 21:9-12) Woho wayondotɛ omɛnde dikambo mbeyaka mbɛdikama la onto lawokɛ ponde. Nde kokaka kioka ɔkɔkɛ woho wakokande kinda aha ndoko l’okakatanu, kana nde kokaka kioka la wolo tshɛ woho wakokatɔ mbohumuya. Ande ɔlɔlɔ wayoyala naka atshukani tshika dia mbishanaka dikɔmɔ, koko, tɛkɛtaka la wɔlamu ndo la ngandji lee!—Mateu 7:12; Kolosai 4:6; 1 Petero 3:3, 4.
14. Kakɔna kahombayɛ sala naka wadiɛyɛ kana omɛyɛ hadje yimba lo adjango wa lo Bible w’endana la diwala?
14 Oko wakatadiɛnyi, adjango wa l’atei a Bible kokaka kokimanyiya dia wɛ mbika diwala di’ɔngɛnɔngɛnɔ. Ko kakɔna kayoyosala naka wadiɛyɛ kana omɛyɛ hadje yimba lo kɛnɛ kata Bible? Akambo efula wayosalema naka wɛ kitanyiya ewo ka Nzambi lo kɛnɛ k’endana l’ɔkɛndɛ ayɛ. Petero akafunde ate: “Nyu amantu, nyetawo aui a waumenyu, ne dia naka amotshi hawukitanyia diui dia [Nzambi, NW], ndu waha la diui dia [Nzambi, NW], wayudietawo ne dia ditshelu dia wadiewo lam’ayuwena ditshelu dianyu di’ololo diosohanyi la [dilɛmiɛlɔ di’efula, NW].” (1 Petero 3:1, 2) Mɛtɛ, woho akɔ wâmɛ mbahomba sala ndo omi lele wadiɛnde hadje yimba l’akambo wa lo Bible. Oyadi kakɔna tshɛ kayosala omɛyɛ kana wadiɛyɛ, tshika adjango wa l’atei a Bible wakolowanya dia wɛ ndjâla omi kana wadi l’oshika. Ndo nto, ewo ka Nzambi kokaka ketɛ ombutshi w’oshika.
WOHO WAKOKANYU MBODIA ANA LO NDJELA EWO KA NZAMBI
15. Woho akɔna wasambiyama weoho wa dodielo dia kɔlɔ mbala mɔtshi, ko woho akɔna wakoka etshelo kɛsɔ tshikitana?
15 Aha paka lo monga la nsɛlɛ kana la maditɔ oto mbakoka onto ndjâla otshudi w’abaya wa manamana. Woho akɔ wâmɛ mbele, aha paka lo monga l’ana mbayala onto ombutshi w’oshika. Oyadi la lolango lawɔ kana aha la lolango lawɔ vɔamɛ, mbala mɔtshi, ambutshi mbodiaka an’awɔ lo yoho yakawodiama vɔamɛ. Ɔnkɔnɛ, weoho wa kɔlɔ wa dodielo di’ana sambiyamaka mbala mɔtshi lo nɔnga la nɔnga. Yokedi y’edjedja ya lo Hɛbɛru mbutaka ɔnɛ: “Washi wakali elua w’epudi, mbambuyala wanyu wa an’awo okeke.” Koko, Afundelo mɛnyaka ɔnɛ onto hahombe ndjela mboka kakâte ambutshi ande. Nde kokaka sɔnɔla mboka kotshikitanyi, mboka kalɔmbwama l’ɛlɛmbɛ wa Jehowa.—Ezekiyele 18:2, 14, 17.
16. Lande na kahombayɛ kotshaka ehomba wa nkumbo kayɛ, ndo kakɔna kayoyosala dia kotsha ehomba akɔ?
16 Jehowa ekɔ lo nongamɛ le ambutshi w’Akristo dia vɔ mbisha an’awɔ alako wasungana ndo mbakokɛ. Paulo akafunde ate: “Keli naka untu humbi wane wuto la ndi, djekaleka wa lu khumbu kandi, ndi ambutuna mbetawo kandi, ambuleka untu lahetawo kolo.” (1 Timote 5:8) Ande ɛtɛkɛta wa wolo lee! Kotsha ɔkɛndɛ ayɛ oko weyɛ ɔnɛ lakotsha ehomba wa l’emunyi w’an’ayɛ, wa lo nyuma, ndo wa lo tokanyi, ekɔ tshondo ya diɛsɛ la ɔkɛndɛ w’onto lamamema Nzambi. Bible mbishaka ɛlɛmbɛ ɛmɔtshi wakoka kimanyiya ambutshi dia vɔ mbika nkumbo k’ɔngɛnɔngɛnɔ lo dikambo di’an’awɔ. Ɛsɔ tɔsɛdingole diɛnyɛlɔ dimɔtshi.
17. Kakɔna kele ohomba naka wɛ nangaka an’ayɛ monga l’ɛlɛmbɛ wa Nzambi l’etema awɔ?
17 Sha ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ. Ambutshi w’Ase Isariyɛlɛ wakalongola didjango di’ɔnɛ: “Kuwakokomiyaki an’aye [awui wa Nzambi], kuwatelakewo lam’udjashiye lu luudu laye, ndu lam’atayakendakenda lu mbuka, lam’etamiye, ndu lam’etoye.” Ambutshi wakahombaka mbetsha an’awɔ ɛlɛmbɛ wa Nzambi. Koko, ɔlɛmbɛ ɔsɔ wakaye l’ɔkɔngɔ wa dui nɛ: “Aui ane wamumukudjangela elo, wayali l’utema aye.” (Euhwelu k’Elembe 6:6, 7) Eelo, ambutshi hawokoke mbisha an’awɔ kɛnɛ kewɔ kema latɔ. Ɛlɛmbɛ wa Nzambi pombaka tɔtɔmiyama l’etema anyu nyuamɛ ntondo, naka nyu nangaka ɛlɛmbɛ akɔ tɔtɔmiyama l’etema w’an’anyu.—Sho mbɛnganyisha alɛta ango; Tukedi 20:7; ɛdika la Luka 6:40.
18. Lo kɛnɛ k’endana la mɛnya ngandji, woho akɔna wakasha Jehowa ambutshi ɛnyɛlɔ ka dimɛna efula?
18 Ɛnyawɔ ngandji kayɛ. Lam’akalongolaka Yeso batismu, Jehowa akate ate: “On’ami la ngandji keye! We ambongenyangenya.” (Luka 3:22) Ɔsɔku mbakɛnya Jehowa dia nde mbetawɔka Ɔn’ande, nde akawɛnya ngandji Kande lo sɛkɛ. L’ɔkɔngɔ diko, Yeso akayotɛ She ate: “We akanangi la ntundu k’etatelu k’andja.” (Joani 17:24) Ɔnkɔnɛ, oko wenyu ambutshi wamamema Nzambi, nyɛnya an’anyu ngandji kawaokanyu, oma l’ɛtɛkɛta la lo ditshelo—ndo nyotshake dikambo sɔ mbala efula. Nyohɔke nshi tshɛ ɔnɛ: “ngandji keketshaka.”—1 Kɔrɛtɔ 8:1, NW.
19, 20. Kakɔna kahomba ambutshi sala dia mbisha an’awɔ ohokwelo w’ɔlɔlɔ, ndo woho akɔna wakoka ambutshi kondja ɛlɔlɔ oma l’ɛnyɛlɔ kaki Jehowa?
19 Ohokwelo. Bible ekɔ lo mbika epole ɔsɛkɛ lo ohomba w’ohokwelo woludi la ngandji. (Tukedi 1:8) Ambutshi wahadje yimba lo ɔkɛndɛ awɔ wa nɔmbɔla an’awɔ kakianɛ, wayoyɛna etombelo wa lonyangu mɛtɛ lo nshi yayaye. Koko, ambutshi pombaka mbewɔ dia salaka akambo la tshambandeko. Paulo akafunde ate: “Nyu washi, tanyutshaki an’anyu kele, ne dia vo watukuheko.” (Kolosai 3:21) Ambutshi pombaka mbewɔ dia mingolaka an’awɔ la tshambandeko kana tshɔbɔlaka lo munga yawɔ ndo mɔnyɔla weolo wadjawɔ.
20 Jehowa Nzambi, Shɛso le l’olongo, akatotshikɛ ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ lo kɛnɛ k’endana l’ohokwelo. Engwelo kande hatambaka olelo ndoko lushi. Nzambi akatɛ anto ande ate: “Dimi layokosha dilanya lo yɛdikɔ yasungana.” (Jeremiya 46:28, NW) Ambutshi pombaka mbokoya Jehowa lo dikambo sɔ. Ohokwelo watamba olelo wasungana kana waya kema ndo l’oyango wa mingola la wa mbetsha mbishaka onto kɛlɛ mɛtɛ.
21. Woho akɔna wakoka ambutshi mbeya dia kana ohokwelo washawɔ an’awɔ wekɔ l’etombelo w’ɛlɔlɔ?
21 Woho akɔna wakoka ambutshi mbeya dia kana ohokwelo awɔ wekɔ l’etombelo w’ɛlɔlɔ? Vɔ kokaka ndjambola ɔnɛ: ‘Kakɔna kasala ohokwelo washami an’ami?’ Ohokwelo akɔ pombaka mbisha wetshelo. Ɔn’ayɛ pombaka shihodia lande na keyɛ lo mbohokola. Ambutshi pombaka nto mbidja yimba lo etombelo wayoyotomba l’ɔkɔngɔ wa vɔ mingola an’awɔ. Mɛtɛ, ana efula momalaka lam’awashawɔ ohokwelo mbala ka ntondo. (Heberu 12:11) Koko, ohokwelo hahombe mbokiya ɔna wɔma kana mbôkiya dia nde ambɔsɛkama ndo mbosha kanyi yele oko nde ekɔ kɔlɔ ka mamba. La ntondo ka nde mingola anto ande, Jehowa akate ate: “Tukaki woma, ne dia dimi leko laye.” (Jeremiya 46:28) Eelo, engwelo pombaka mbishama lo yoho yayokoka ɔn’ayɛ mboka ɔnɛ wɛ ekɔ kâmɛ lande oko ombutshi wa ngandji ndo wôsukɛ.
WOHO WA KONDJA “YEWO YA NƆMBƆLA”
22, 23. Woho akɔna wakokayɛ kondja ɛlɔmbwɛlɔ kahombama dia mbika nkumbo k’ɔngɛnɔngɛnɔ?
22 Sho kokaka monga la lowando efula nɛ dia Jehowa akatosha dihomɔ diele laso ohomba dia mbika nkumbo k’ɔngɛnɔngɛnɔ. Koko, aha monga la dihomɔ sɔ to kete lâsɔ ambokoka. Sho pombaka kambaka ladiɔ olimu lo yoho yasungana. Oko ɛnyɛlɔ, ombiki ɔmɔtshi a mvudu kokaka monga la mbekelo ka kɔlɔ lo yoho yanandande dihomɔ diande. Nde mbeyaka kamba la dihomɔ dimɔtshi lo yoho ya kɔlɔ. Oma l’akambo wa ngasɔ, elimu tshɛ wayondosalaka mbeyaka monga paka kɔlɔ keto. Woho akɔ wâmɛ mbele, kakianɛ, wɛ kokaka mbeya mbekelo ya kɔlɔ yakasɔsɔmɛ la mayɛlɛ tshɛ l’atei wa nkumbo kayɛ. Ondo mbekelo mɔtshi yamboshikikalaka efula ndo yekɔ wolo tshikitanya. Koko, yela dako nɛ dia lo Bible: “Kanga lomba ayohokamɛ ko ayokondja wetshelo efula, ndo kanga yimba mbatokondjaka yewo ya nɔmbɔla.”—Tukedi 1:5, NW.
23 Wɛ kokaka kondja yewo ya nɔmbɔla lam’ayoyotetemalaka la kondja ewo ka Nzambi. Djaka yimba lo adjango wa l’atei a Bible w’endana la lɔsɛnɔ la nkumbo, ndo salaka etshikitanelo ɛmɔtshi wahombama. Endaka Akristo wambotshunda wɛɔngɔ, wanɛ washa ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ efula oko wewɔ atshukani ndo ambutshi. Sawolaka lawɔ. Lâdiko di’akambo asɔ tshɛ, ewoyaka Jehowa ekiyanu ayɛ lo dɔmbɛlɔ. (Osambu 55:22; Filipi 4:6, 7) Nde kokaka kokimanyiya dia wɛ monga la lɔsɛnɔ la nkumbo l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo lɔ̂lɛmiya.
[Footnote]
a Ɔkɔkɔ ɔtɔi wetawɔ Afundelo onto ndjaka diwala ko tshukana l’onto okina ele “monanyi”—kɛdikɛdi dieyanelo dia l’andja a diwala.—Mateu 19:9.
HEMBA EWO KAYƐ
Woho akɔna wele kɔlamelo, sawo, nɛmɔ, la dilɛmiɛlɔ kimanyiyaka diwala dia diɔ ndjâla diwala di’ɔngɛnɔngɛnɔ?
Lo yoho yakɔna yakoka ambutshi mɛnya an’awɔ ngandji kawaokawɔ?
Akambo akɔna wele ohomba lam’ashama ohokwelo wasungana?
[Full-page picture on page 147]