TSHAPITA 6
Woho wa sɔna tɔkɛnyɔ t’amɛna
‘Nyotshe akambo tshɛ dia lotombo la Nzambi.’—1 KORETO 10:31.
1, 2. Ɔsɔnwɛlɔ akɔna wahombaso sala lo kɛnɛ kendana la tɔkɛnyɔ?
OHƆSA dia wɛ ekɔ lo nanga ndɛ olowa ɔmɔtshi wa dimɛna efula ko wɛ ambɛna dia etenyi kɛmɔtshi kambɔhɔnda. Ayoyosala? Wɛ mbeyaka ndɛ olowa w’otondo, mbidja ndo etenyi kambɔhɔnda; wɛ mbeyaka mbikasha olowa w’otondo, mbidja ndo etenyi kambɔhɔnda kana wɛ kokaka minya etenyi kambɔhɔnda ko ndɛ etenyi keke dimɛna. Ɔsɔnwɛlɔ akɔna wayoyosala?
2 Lo yoho mɔtshi, tɔkɛnyɔ tekɔ oko olowa. Tena dimɔtshi, wɛ nangaka kɛnya tɔkɛnyɔ tɔmɔtshi, koko wɛ mbeyaka mɛna dia tɔkɛnyɔ efula tele ɛlɔ kɛnɛ tekɔ kɔlɔ oko olowa wambɔhɔnda. Ayoyosala na? Anto amɔtshi mbeyaka mbetawɔ kɛnɛ kele kɔlɔ ndo kɛnya weho wa tɔkɛnyɔ tshɛ tele l’andja. Akina mbeyaka mbewɔ oseka tɔkɛnyɔ tshɛ diaha vɔ ndjadja lo wâle. Koko akina nto mbewɔka tɔkɛnyɔ ta kɔlɔ koko tena dimɔtshi vɔ kɛnyaka tɔnɛ tele yema amɛna. Ɔsɔnwɛlɔ akɔna wahombayɛ sala dia tshikala lo ngandji ka Nzambi?
3. Kakɔna kayangaso sɛdingola lo tshapita nyɛ?
3 Efula ka l’atei aso tayɔsɔna yoho ya sato. Sho mbeyaka ohomba wa kɛnya tɔkɛnyɔ tɔmɔtshi koko sho nangaka kɛnya paka tɔnɛ tele amɛna. Omalɔkɔ, sho pombaka sɛdingola woho wakokaso shikikɛ dia kɛnyɔ mɔtshi yekɔ dimɛna kana kɔlɔ. Koko ntondotondo, nyɛsɔ tɔsɛdingole shɛngiya yakoka monga l’ɔsɔnwɛlɔ aso wa tɔkɛnyɔ lo ɔtɛmwɛlɔ watɛmɔlaso Jehowa.
‘NYOTSHE AKAMBO TSHƐ DIA LOTOMBO LA NZAMBI’
4. Ngande wahomba ndjakimɔ kaso le Nzambi monga la shɛngiya l’ɔsɔnwɛlɔ aso wa tɔkɛnyɔ?
4 Ambeta ɛnɔnyi ɛmɔtshi, Ɔmɛnyi wa Jehowa ɔmɔtshi waya osombe wakabatizama lo 1946 akate ate: “Mbala tshɛ dimi salaka la wolo dia monga wonya washama dako dia batismu ndo dimi dihokamɛka la yambalo tshɛ watekana oko ndo dimi mbayanga batizama.” Lande na? Nde akalembetshiya ate: “Namaka lo wɔɔngɔ woho wakamayakimɔ le Nzambi ekɔ dui di’ohomba diakimanyiya dia tshikala la kɔlamelo.” Aha la tâmu, wɛ ayetawɔ kanyi shɔ. Etena kohɔyɛ dia wɛ akalake Jehowa dia mbokambɛ lo lɔsɛnɔ layɛ l’otondo, dikambo sɔ kotshutshuyaka dia wɛ mbikikɛ. (Undaki 5:4; Heberu 10:7) Lo mɛtɛ, kana yimba lo ndjakimɔ kayɛ ayonga la shɛngiya lo woho wahombayɛ mbɔsa olimu w’esambishelo ndo akambo akina wa lo lɔsɛnɔ mbidja ndo tɔkɛnyɔ. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akɛnya mɛtɛ ka dikambo sɔ etena kakandafundɛ Akristo wa lo nshi yande ɔnɛ: “Kana nyayole, kana nyayono, kana dikambu tshe diayunyutsha, nyutshi [akambo tshɛ] dia lutumbu la [Nzambi].”—1 Koreto 10:31, sho mbɛnganyisha alɛta lo tshapita nyɛ y’otondo.
5. Ngande watokimanyiya Akambu w’Asi Lewi 22:18-20 dia mbeya ɔhɛmwɛlɔ wele lo Romo 12:1?
5 Awui tshɛ wasalayɛ lo lɔsɛnɔ mbɔtɔnɛka l’ɔtɛmwɛlɔ watɛmɔlayɛ Jehowa. Lo mukanda wakandafundɛ ase Rɔma, Paulo akɛnya dikambo di’ohomba efula sɔ lo kamba la tɔtɛkɛta takahombe tshutshuya asekande dia vɔ dietawɔ. Nde akawatɛ ate: ‘Nyolambole alemba anyu oko olambo wasɛna, w’ekila, wangɛnyangɛnya Nzambi, olimu w’ekila wôkambɛnyu la yimba yanyu.’ (Romo 12:1) Tshɛkɛta demba mɛnyaka tokanyi, etema ndo lokalo laso. Sho kambaka l’akoka aso tshɛ l’olimu waki Nzambi. (Mako 12:30) Paulo mɛnyaka dia olimu wakambaso la anima aso tshɛ wekɔ oko olambo. Etelo kɛsɔ kekɔ l’ɔhɛmwɛlɔ ɔmɔtshi. Lo Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, Nzambi kombetawɔka elambo wa kɔlɔ. (Akambu w’Asi Lewi 22:18-20) Woho akɔ wâmɛ mbele, naka olambo wa lo nyuma wakimɔ Okristo wekɔ kɔlɔ lo yoho mɔtshi, kete Nzambi hetawɔ olambo akɔ. Ngande wakoka dikambo sɔ tokomɛ?
6, 7. Ngande wakoka Okristo mbidja demba diande mindo, ndo etombelo akɔna wakoka monga?
6 Paulo akalake Akristo wa la Rɔma ate: “Tanyukimoki beke di’alimba anyu lu kolo.” Paulo akawatɛ nto dia ndjaka “etsha wa dimba.” (Romo 6:12-14; 8:13) Yema la ntondo lo mukanda ande, nde akasha bɛnyɛlɔ dimɔtshi dia “etsha wa dimba.” Lo dikambo di’atshi wa kɔlɔ, sho mbadiaka ɔnɛ: “Enyo awo weko too la edjelu ka mananu.” “Ekulu awo watutshokaka luwangu la ntutundja dikila.” “Woma wa [Nzambi] kemako la ntundu kawo.” (Romo 3:13-18) Okristo ayodja demba diande mindo naka nde kamba la “beke” kana tenyi diande dia demba dia ndjasha lo ditshelo dia kɔlɔ sɔ. Ɛnyɛlɔ, ɛlɔ kɛnɛ naka Okristo mendaka la lolango lande esato wa mindo wɛnyawɔ anto etakataka kana awui wa ngala, kete nde ekɔ lo ‘mbidja washo ande lo pɛkato’ ndo lo sala ngasɔ nde ekɔ lo mbidja demba diande di’otondo mindo. Ɔtɛmwɛlɔ tshɛ watɛmɔlande Nzambi ayonga oko olambo waya bu ekila ndo hawotetawɔma le Nzambi. (Euhwelu k’Elembe 15:21; 1 Petero 1:14-16; 2 Petero 3:11) Ɔsɔ mbele etombelo wa kɔlɔ wayokondja onto layasha lo tɔkɛnyɔ ta kɔlɔ!
7 Mbokɛmaka hwe dia ɔsɔnwɛlɔ w’Okristo wa tɔkɛnyɔ wekɔ la etombelo wa weke efula. Lâsɔ, sho nangaka sɔna tɔkɛnyɔ tahadje olambo walambolaso Nzambi mindo. Kakianɛ, nyɛsɔ tɔsɛdingole woho wakokaso shikikɛ dia kana kɛnyɔ mɔtshi yekɔ dimɛna kana kɔlɔ.
“NYUTUNI KENE KELI KOLO”
8, 9. a) Tɔkɛnyɔ kokaka kahanyema lo toho takɔna tohende? b) Weho akɔna wa tɔkɛnyɔ tatonaso, ndo lande na?
8 Lo tshena pe, tɔkɛnyɔ kokaka kahanyema lo weho ehende. Woho wa ntondo ele tɔkɛnyɔ tahomba Okristo mbewɔ ndo woho wa hende ele tɔkɛnyɔ takoka Akristo amɔtshi mbetawɔ ndo akina tona. Totate sɛdingola woho wa ntondo, mbuta ate tɔkɛnyɔ tahomba Akristo mbewɔ.
9 Oko wakatadiɛnyi lo Tshapita 1, weho ɛmɔtshi wa tɔkɛnyɔ sukɛka awui amɔtshi wasekɛ Bible. Ɛnyɛlɔ, ohokanyiya dikambo dia waa sitɛ Web, waa filmɛ, emisiɔ ɛmɔtshi wa lo televiziɔ ndo mishiki wele la awui wa ngala efula, w’ɛdiɛngɛ kana wɛnyawɔ anto etakataka kana watshutshuya anto dia sala akambo wa mindo. Lam’ele toho ta tɔkɛnyɔ ta kɔlɔ tɔsɔ mɛnyaka dia awui wasekɛ Bible kana wɔnyɔla ɛlɛmbɛ wa lo Bible wekɔ amɛna, Akristo pombaka mbewɔ weho wa tɔkɛnyɔ tɔsɔ. (Etsha 15:28, 29; 1 Koreto 6:9, 10; Enyelo 21:8) Lo tona tɔkɛnyɔ ta kɔlɔ tɔsɔ, sho mɛnyaka Jehowa dia sho mɛtɛ ‘tonaka kɛnɛ kele kɔlɔ’ ndo sho ‘mimɔka oma lo akambo wa kɔlɔ.’ Lo sala ngasɔ, sho mɛnyaka dia tekɔ la “mbetawo kaha la lukesu.”—Romo 12:9; Osambu 34:14; 1 Timote 1:5.
10. Woho akɔna w’ekanelo ka yimba kendana la tɔkɛnyɔ kele wâle, ndo lande na?
10 Koko, anto amɔtshi mbeyaka fɔnya dia ndoko wâle wakoka mbakomɛ etena kendawɔ awui wa kɔlɔ. Vɔ mbutaka ɔnɛ: ‘Dimi mbeyaka mbaenda lo filmɛ kana lo televiziɔ, koko ndoko lushi layomosala akambo asɔ.’ Onto lakanyiya ngasɔ ekɔ lo ndjakesa ndo ekɔ lo ndjadja lo wâle. (Jeremiya 17:9) Naka sho mendaka awui wɛnya kɛnɛ kashimba Jehowa, onde mɛtɛ tekɔ lo ‘tona kɛnɛ kele kɔlɔ’? Naka sho mbadiaka, mendaka ndo mpokamɛka mbala la mbala awui wa kɔlɔ wa ngasɔ, kete dui sɔ diayonga la shɛngiya ya kɔlɔ le so. (Osambu 119:70; 1 Timote 4:1, 2) Diɔ kokaka monga la shɛngiya ya kɔlɔ lo lɔkɛwɔ laso ndo lo woho wɔsaso akambo wa kɔlɔ wasala anto akina.
11. Ngande wakotshama ɛtɛkɛta wele lo Ngalatiya 6:7 lo kɛnɛ kendana la tɔkɛnyɔ?
11 Lonyangu ko, awui wa ngasɔ mbasalema ɛlɔ kɛnɛ. Akristo amɔtshi wakasale akambo wa mindo nɛ dia awui wakawendaka mbala la mbala waki la shɛngiya le wɔ. Oma l’etombelo wa kɔlɔ wakâkomɛ, vɔ wakeye dia “untu tshe ayuna diango diakandune.” (Ngalatiya 6:7) Koko onto kokaka mbewɔ etombelo wa kɔlɔ wa ngasɔ. Naka sho monɛ lo timba taso awui wa pudipudi, kete tayokondja etombelo w’ɛlɔlɔ lo lɔsɛnɔ.—Enda kiombo yata ɔnɛ: “Tɔkɛnyɔ ta woho akɔna tahombami sɔna?”
TƐDIKƆ TƆSA ONTO NDAMƐ LO NDJELA ATƆNDƆ WA LO BIBLE
12. Ngande wɔtɔnɛ Ngalatiya 6:5 l’awui wa tɔkɛnyɔ, ndo ɛlɔmbwɛlɔ kakɔna kele laso etena kɔsa onto l’onto tɛdikɔ?
12 Tɔtɛkɛtɛ kakianɛ dikambo dia woho wa hende wa tɔkɛnyɔ, mbuta ate tɔkɛnyɔ tele Ɔtɛkɛta wa Nzambi hasekɛ kana hetawɔ lo yoho ya shikaa. Lo kɛnɛ kendana la woho wa tɔkɛnyɔ tɔsɔ, Okristo tshɛ pombaka shikikɛ ndamɛ kɛnɛ kɛnande dimɛna. (Ngalatiya 6:5) Koko, tekɔ la ɛlɔmbwɛlɔ kɛmɔtshi etena kasalaso ɔsɔnwɛlɔ wa ngasɔ. Bible kekɔ l’atɔndɔ kana akambo wa mɛtɛ w’ohomba efula watokimanyiya dia sho mɛna woho wɔsa Jehowa akambo. Naka sho mbidja yimba lo atɔndɔ asɔ, kete tayokoka mbeya “lulangu la Khumadiondjo” lo akambo tshɛ, mbidja ndo l’ɔsɔnwɛlɔ aso wa tɔkɛnyɔ.—Efeso 5:17.
13. Kakɔna kayototshutshuya dia sho mbewɔ tɔkɛnyɔ takoka nyangiya Jehowa?
13 Mbokɛmaka dia, aha Akristo tshɛ mbele la woho wa shɛnɔdi yâmɛ, mbuta ate mbɔsa akambo lo yoho yâmɛ. (Filipi 1:9) Ndo nto, Akristo mbeyaka dia lo kɛnɛ kendana la tɔkɛnyɔ, onto l’onto ekɔ la weho wa tɔkɛnyɔ tangɛnangɛnande. Lâsɔ, hatokoke nongamɛ di’Akristo tshɛ mbɔsa tɛdikɔ ta woho wâmɛ. Koko, lo yɛdikɔ yayotoleka mbetawɔ di’atɔndɔ wa lo Bible monga la shɛngiya lo yimba ndo l’etema aso mbayotoleka monga suke dia tona weho tshɛ wa tɔkɛnyɔ takoka nyangiya Jehowa.—Osambu 119:11, 129; 1 Petero 2:16.
14. a) Dui diakɔna di’ohomba diahombaso mbidja yimba lɔkɔ etena kasɔnaso tɔkɛnyɔ? b) Ngande wakokaso mbidja wahɔ wa Diolelo lo dihole dia ntondo?
14 Etena kasɔnaso tɔkɛnyɔ, ekɔ dikambo dikina diahombaso mbidja yimba lɔkɔ, mbuta ate wenya. Etena kele weho wa tɔkɛnyɔ tasɔnaso mɛnyaka kɛnɛ kɔsaso dia kekɔ dimɛna, wenya wetshaso lo tɔkɛnyɔ mɛnyaka kɛnɛ koleki ohomba le so. Lo mɛtɛ, le Akristo awui wa lo nyuma mboleki ohomba. (Mateu 6:33) Lo etena kɛsɔ, ngande wakokaso ndjashikikɛ dia wahɔ wa Diolelo mbele lo dihole dia ntondo lo lɔsɛnɔ laso? Ɔpɔstɔlɔ Paulo akate ate: “Nyewo ololo uku [akɛndakɛndanyu], aha uku dinginya, keli uku akanga a yimba. Nyuyatshungweli etena.” (Efeso 5:15, 16) Lo mɛtɛ, mbidjaka elelo wa shikaa lo yɛdikɔ ya wenya wayatshungwɛso dia tɔkɛnyɔ ayotokimanyiya dia sho monga l’etena kahombama dia sala ‘akambo woleki ohomba,’ wayotokimanyiya dia sho pama lo nyuma.—Filipi 1:10.
15. Lande na kele ekɔ dui dia lomba dia mbewɔ tɔkɛnyɔ takoka tokonya suke suke la wâle wa lo nyuma?
15 Ekɔ nto ohomba dia sho ndeka monga la shɛnɔdi etena kasɔnaso tɔkɛnyɔ. Dui sɔ alembetshiyadiɔ? Tokalole lo ɛnyɛlɔ k’olowa kakatatɛkɛtshi. Dia mbewɔ dia ndɛ etenyi kambɔhɔnda, hatotohembola paka kam’okome etenyi kakɔ kambɔhɔnda koko tayonya ndo yema y’etenyi keke dimɛna. Woho akɔ wâmɛ mbediɔ ndo lo kɛnɛ kendana la tɔkɛnyɔ. Okristo wele la lomba mbewɔka aha tsho tɔkɛnyɔ tɛnama hwe dia tɔ hatɔtɔnɛ l’atɔndɔ wa lo Bible, koko ndo tɔnɛ tavɔ anto tshɔdia kana tele l’awui amɔtshi wakoka mbidja lonyuma lawɔ lo wâle. (Tukedi 4:25-27) Kitanyiya alako wa lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi ayotokimanyiya dia sho sala ɔsɔnwɛlɔ wa dimɛna.
“AKAMBU WELI PUDIPUDI”
16. a) Ngande wakokaso mɛnya dia tekɔ la kanyi yaki Jehowa lo kɛnɛ kendana la lɔkɛwɔ? b) Ngande wayokoma okambelo wa la atɔndɔ wa lo Bible yoho yaso ya lɔsɛnɔ?
16 Etena kasɔnawɔ tɔkɛnyɔ, Akristo wa mɛtɛ ndekaka ndjakiyanya dia mbeya kanyi ya Jehowa. Bible tɛnyaka woho wayaoka Jehowa ndo tɛnyaka ɛlɛmbɛ ande. Ɛnyɛlɔ, nkumekanga Sɔlɔmɔna akashile akambo amɔtshi wahetsha Jehowa wele oko “lulimi la kashi, anya watutundjaka dikila diaha la unungu, utema watusanguyaka sangweyu dia kolo, ekulu watusamanyaka utsha lu kolo.” (Tukedi 6:16-19) Shɛngiya yakɔna yakoka monga la woho wɔsa Jehowa akambo le yɛ? Omembi w’esambo akate ate: “Nyu wane watukaka [Jehowa] ngandji, nyuhetshaki kolo.” (Osambu 97:10) Ɔsɔnwɛlɔ aso wa tɔkɛnyɔ pombaka mɛnya dia sho mpetshaka mɛtɛ kɛnɛ kahetsha Jehowa. (Ngalatiya 5:19-21) Tatohɛke nto dia kɛnɛ kasalaso lo woshɛshɛ ndekaka kɛnɛ kasalaso lo sɛkɛ mɛnya woho w’onto weso mɛtɛ. (Osambu 11:4; 16:8) Omalɔkɔ, naka tekɔ la nsaki k’oma k’ɛse otema ka kɛnɛmɔla kanyi yaki Jehowa lo akambo wendana la lɔkɛwɔ l’akambo tshɛ wa lo lɔsɛnɔ laso, kete nshi tshɛ tayosalaka ɛsɔnwɛlɔ wɔtɔnɛ la atɔndɔ wa lo Bible. Sala dikambo sɔ ayokoma yoho yaso ya lɔsɛnɔ.—2 Koreto 3:18.
17. La ntondo ka sɔna tɔkɛnyɔ, ambola akɔna wahombaso ndjambola?
17 Kakɔna kakokaso sala nto dia ndjashikikɛ dia tayosala akambo lo yoho yɔtɔnɛ la kanyi yaki Jehowa etena kasɔnaso tɔkɛnyɔ? Toyambole ɔnɛ: ‘Dui sɔ diayonga la shɛngiya yakɔna le mi ndo lo diɔtɔnganelo diasami la Nzambi?’ Ɛnyɛlɔ, la ntondo ka menda filmɛ kɛmɔtshi, toyambole ɔnɛ: ‘Shɛngiya yakɔna yayonga la filmɛ kɛnɛ lo nkum’otema kami?’ Nyɛsɔ tɔsɛdingole atɔndɔ amɔtshi watɛkɛta dikambo sɔ.
18, 19. a) Ngande wakoka tokimanyiya tɔndɔ diele lo Filipi 4:8 dia sho shikikɛ kana tɔkɛnyɔ takɛnyaso tekɔ amɛna? b) Naa atɔndɔ akina wakoka tokimanyiya dia sɔna tɔkɛnyɔ t’amɛna? (Enda lo nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi.)
18 Tɔndɔ di’ohomba efula tanemaka lo Filipi 4:8, lɛnɛ adiaso ɔnɛ: “Akambu weli mete, akambu weli la kenemo, akambu w’usimbwi, akambu weli pudipudi, akambu weli amena, akambu weli la lukumu l’ololo; naka dikambu di’ololo dieko, naka dikambu dia mandula dieko, nyukani dia akambu aso.” Lo mɛtɛ, Paulo kɔtɛkɛtaka lanɛ dia tɔkɛnyɔ, koko di’okanelo wa yimba lo akambo wangɛnyangɛnya Nzambi. (Osambu 19:14) Koko, ɛtɛkɛta waki Paulo kokaka mendana ndo la tɔkɛnyɔ. Lo woho akɔna?
19 Toyambole ɔnɛ: ‘Onde filmɛ, tɔkɛnyɔ ta lo vidɛo, mishiki ndo weho ekina wa tɔkɛnyɔ tayashami lɔkɔ ndodiaka yimba yami la “akambu weli pudipudi”?’ Ɛnyɛlɔ, l’ɔkɔngɔ wa wɛ menda filmɛ kɛmɔtshi, kakɔna kaleka kotshikalɛ lo yimba? Naka ekɔ dui dia dimɛna, dia pudipudi ndo diakeketsha, kete lâsɔ filmɛ kendjiyɛ kekɔ dimɛna. Koko, naka filmɛ kendjiyɛ kokonyaka dia wɛ kanyiya akambo wele mindo, lâsɔ kete tɔ kekɔ kɔlɔ ndo wâle. (Mateu 12:33; Mako 7:20-23) Lande na? Nɛ dia kanyiya akambo wele mindo shishɛka onto wɔladi wa l’etei k’otema, ndanyaka nkum’otema kaso kambekiyama oma lo Bible ndo kokaka ndanya diɔtɔnganelo diasaso la Nzambi. (Efeso 5:5; 1 Timote 1:5, 19) Lam’ele woho wa tɔkɛnyɔ ta ngasɔ ndanyaka lonto laso, sho pombaka tiewɔ.a (Romo 12:2) Tonge oko omembi w’esambo lakalɔmbɛ Jehowa ate: “Unya ashu ami uma l’akambu w’anyanya.”—Osambu 119:37.
TOYANGE WAHƆ W’ANTO AKINA
20, 21. Ngande wɔtɔnɛ 1 Koreto 10:23, 24 la ɔsɔnwɛlɔ wa tɔkɛnyɔ t’amɛna?
20 Paulo akatɛkɛta dikambo dia tɔndɔ dimɔtshi dia lo Bible di’ohomba efula diahombaso mbidja yimba etena kɔsaso tɛdikɔ l’akambo wahomba onto ndamɛ mbɔsa yɛdikɔ. Nde akate ate: “Wulu a ntsha akambu tshe weko keli aha akambu tshe mbatudia. Untu tayayangelaki ololo andi, keli untu l’untu ayangeli ukina ololo.” (1 Koreto 10:23, 24) Ngande wɔtɔnɛ tɔndɔ sɔ la ɔsɔnwɛlɔ wa tɔkɛnyɔ t’amɛna? Sho pombaka ndjambola ɔnɛ: ‘Shɛngiya yakɔna yayonga la kɛnyɔ yamomɔsɔna le anto akina?’
21 Tɔshi dia nkum’otema kaso totomaka dia sho ndjasha lo woho ɔmɔtshi wa kɛnyɔ yɛnaso dia yekɔ dimɛna kana ‘mbetawɔmaka.’ Koko, naka tambɛna dia nkum’etema y’ambetawudi akina mbashimbaka dia vɔ kɛnya kɛnyɔ yakɔ, kete sho mbeyaka mbɔsa yɛdikɔ ya mbewɔ kɛnyɔ yakɔ. Lande na? Nɛ dia hatokombola ‘salɛ anangɛso kana Kristo pɛkato’ lo sala dikambo dimɔtshi diakoka mbidjɛ asekaso ambetawudi wekamu dia vɔ nama kɔlamelo yawɔ le Nzambi lo ndjela kɛnɛ kakate Paulo. Sho kambaka la dako diata ɔnɛ: “Tanyuyalaki uku utamba a takanya.” (1 Koreto 8:12; 10:32) Ɛlɔ kɛnɛ, Akristo wa mɛtɛ kitanyiyaka dako diaki Paulo dia dimɛna sɔ lo mbewɔ tɔkɛnyɔ tele kânga ‘mbetawɔmatɔ,’ tɔ ‘hodia.’—Romo 14:1; 15:1.
22. Lande na ketawɔ Akristo di’anto akina monga la tokanyi totshikitanyi la tawɔ lo akambo wahomba onto ndamɛ mbɔsa yɛdikɔ?
22 Koko lo kɛnɛ kendana la nyanga wahɔ w’anto akina, sho kokaka kamba la tɔndɔ sɔ lo yoho kina. Okristo wele la nkum’otema koshimba dia kɛnya woho ɔmɔtshi wa kɛnyɔ hahombe mpika di’ase etshumanelo tshɛ mbetawɔ kanyi yande lo kɛnɛ kendana la tɔkɛnyɔ tɔsande ɔnɛ tekɔ amɛna. Naka nde sala ngasɔ, kete nde ayonga oko shufɛlɛ yahika dia toshufɛlɛ tokina tshɛ tele l’otadimbo akɔ fufa woho watandafufe. Dikambo dia ngasɔ hadiokoke salema. Oma lo ngandji k’Okristo, onto lele la nkum’otema koshimba dia kɛnya tɔkɛnyɔ tɔmɔtshi pombaka nɛmiya asekande ambetawudi wele la tokanyi totshikitanyi la nde lo kɛnɛ kendana la tɔkɛnyɔ tahɔnyɔla atɔndɔ w’Okristo. Lo sala ngasɔ, nde salaka la wolo dia ‘ekanelo kande k’ɔlɔlɔ mbeyama le anto tshɛ.’—Filipi 4:5; Undaki 7:16.
23. Ngande wakokaso ndjashikikɛ dia tambɔsɔna tɔkɛnyɔ t’amɛna?
23 Lo tshena pe, ngande wakokaso ndjashikikɛ dia tambɔsɔna tɔkɛnyɔ t’amɛna? Ele lo tona tɔkɛnyɔ tshɛ tele l’awui wa mindo wasekɛma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Lo ndjela atɔndɔ wa lo Bible wakoka mbɔtɔnɛ la toho ta tɔkɛnyɔ tahatɛkɛtami lo yoho ya shikaa lo Bible. Lo tona tɔkɛnyɔ takoka ndanya nkum’otema kaso ndo lo monga suke dia mbewɔ weho wa tɔkɛnyɔ takoka nyangiya anto akina, djekoleko asekaso ambetawudi. Tɛdikɔ ta shikaa tɔsaso lo dikambo sɔ tatombole Nzambi ndo tatolame sho la nkumbo yaso lo ngandji kande.
[Nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi]
a Atɔndɔ akina wendana la tɔkɛnyɔ wekɔ lo Tukedi 3:31; 13:20; Efeso 5:3, 4; ndo lo Kolosai 3:5, 8, 20.
[Kiombo ya lo lɛkɛ 67]
TƆKƐNYƆ TA WOHO AKƆNA TAHOMBAMI SƆNA?
Tɔndɔ: “Nyutuni kene keli kolo, nyukimeli kene keli ololo wulu.”—Romo 12:9.
Onde Nzambi ayɔngɛnangɛna naka . . .
▪ ɛtɛkɛta wa lo mishiki wahokamɛmi shimbakami dia dimi shikimadia yimba yami l’akambo wele pudipudi?—1 Koreto 6:9, 10.
▪ dimi mbokoya ɛtɛkɛta ndo etsha wa kɔlɔ w’anto wele lo waa filmɛ yendami?—Luka 6:40.
▪ dimi sɔna dia kɛnya tɔkɛnyɔ ta lo vidɛo tahombami mbɔsa dihole di’onto ɔmɔtshi lasala awui wa ngala kana wa mindo?—Osambu 11:5, 7.
▪ dimi sɔna tɔkɛnyɔ tahɔtɔnɛ l’ɛlɛmbɛ wasambishami anto akina?—Romo 2:21.
[Kiombo ya lo lɛkɛ 70]
La ntondo ka sɔna yoho mɔtshi ya kɛnyɔ, Akristo ndjambolaka ɔnɛ:
▪ Shɛngiya yakɔna yayonga la kɛnyɔ nyɛ lo diɔtɔnganelo diasami la Nzambi?
▪ Shɛngiya yakɔna yayonga la kɛnyɔ nyɛ le mi?
▪ Shɛngiya yakɔna yayonga la kɛnyɔ yakɔ le anto akina?
[Osato wa lo lɛkɛ 68]
Kamba la atɔndɔ waki Nzambi etena kasɔnaso tɔkɛnyɔ kokɛka lonyuma laso