Ngaahi Mātuʻa—Akoʻi Hoʻomou Fānaú mei Heʻenau Kei Valevalé
“VAKAI, koe fānau koe tofia mei a Jihova: bea koe fua oe manāva ko ene totogi,” ko e lau ia ʻa e Tohi Tapú. (Saame 127:3, PM) Ko ha taimi fakafiefia ia ki he ongo mātuʻá ʻi hono fāʻeleʻi mai ha kiʻi tama.
Tānaki atu ki he fiefiá, ko e ongo mātuʻa foʻoú ʻokú na maʻu foki ha fatongia mahuʻinga. ʻOku fiemaʻu ke na ʻoange ki he kiʻi tamá ʻa e meʻakai lelei ʻi he ʻaho taki taha koeʻuhi ke lava ke ne tupu hake ko ha tokotaha lahi moʻui lelei. Ka ke maʻu ha vahaʻangatae mālohi mo Sihova, ʻokú ne toe fiemaʻu ha akonaki mo ha tataki mei heʻene ongo mātuʻá. Kuo pau ke na akoʻi kiate ia ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni mei he Folofola ʻa e ʻOtuá. (Pal. 1:8) ʻOku totonu ke na kamata akoʻi fakakū ʻena kiʻi tamá, pea ko e hā ʻoku totonu ke na akoʻi kiate iá?
ʻOKU FIEMAʻU ʻE HE NGAAHI MĀTUʻÁ HA FAKAHINOHINO
ʻOku tala mai ʻe he Tohi Tapú kia kitautolu fekauʻaki mo ha tangata ko Mānoa, ʻa ia naʻá ne nofo ʻi he kolo ko Solá ʻi ʻIsileli. Naʻe ʻikai ha fānau ʻa Mānoa mo hono uaifí, ka naʻe tala ange ʻe he ʻāngelo ʻa Sihová ki hono uaifí ʻe vavé ni ke na maʻu ha foha. (Fkm. 13:2, 3) Neongo naʻe fiefia ʻaupito ʻa Mānoa mo hono uaifí ke fanongo ki he ongoongó, naʻá na toe fifili foki pe ʻe lava fēfē ke fai hona lelei tahá ʻi hono ʻohake ʻena kiʻi tamá. Ko ia naʻe lotu ʻa Mānoa: “Atonai e, tuku ke toe haʻu kiate kimaua ʻa e tangata ʻo Elohimi ʻa ia naʻa ke fekau mai, ke hinoiʻi kimaua ʻi ha meʻa te ma fai ki he tama ʻe faʻeleʻi.” (Fkm. 13:8) Naʻe akoʻi ʻe Mānoa mo hono uaifí hona fohá, ʻa Samisoni, fekauʻaki mo e lao ʻa e ʻOtuá, pea naʻá ne tali ʻa e meʻa naʻá ne akó. ʻOku tala mai ʻe he Tohi Tapú kia kitautolu naʻe tokoniʻi ʻe he laumālie māʻoniʻoni ʻo Sihová ʻa Samisoni ke ne fai ʻa e ngaahi ngāue fakaofo ʻi he tuʻunga ko e taha ʻo e kau fakamaau ʻo ʻIsilelí.—Fkm. 13:25; 14:5, 6; 15:14, 15.
Naʻe lotu ʻa Mānoa ki ha fakahinohino ki he founga ke ʻohake ai ha kiʻi tama ʻe fāʻeleʻi
ʻOku totonu ke kamata akoʻi fakakū ʻe he ongo mātuʻá ʻena fānaú? Naʻe akoʻi ʻa Tīmote fekauʻaki mo Sihova “mei he kei valevalé” ʻe heʻene faʻeé, ʻa ʻIunisi, pea mo ʻene kui fefine ko Loisí. (2 Tīm. 1:5; 3:15) Ko ia naʻá na kamata ke akoʻi ʻa Tīmote mei heʻene kei siʻí.
ʻOku fakapotopoto ki he ngaahi mātuʻa Kalisitiané ke lotu ki ha tataki pea palani tokamuʻa koeʻuhí kae lava ke nau kamata akoʻi ʻenau kiʻi tamá “mei he kei valevalé.” ‘Ko e ngaahi tuʻutuʻuni pe palani ʻa e faʻa ngaue ʻoku iku pe ki he maʻu ha meʻa,’ ko e lau ia ʻa e Palōveepi 21:5. Ki muʻa ke fāʻeleʻi mai ʻena pēpeé, ko e ongo mātuʻá ʻoku ʻikai ha veiveiua te na mateuteu lelei. ʻE aʻu nai ʻo na ʻai ha lisi ʻo e meʻa kotoa te na fiemaʻu maʻá e pēpeé. Ka ʻoku toe mahuʻinga ke na palani ki he founga te na akoʻi ai ʻena pēpeé fekauʻaki mo Sihová. ʻOku totonu ko ʻena taumuʻá ke kamata akoʻi ʻa e pēpeé ʻi he hili pē hono fāʻeleʻi maí.
ʻOku pehē ʻe ha tohi ʻoku fakamatala ki he founga ʻo e tupu ʻa e fānaú ʻo lalahí ko e ngaahi māhina hili pē hono fāʻeleʻi ha pēpeé ko ha taimi ia ʻoku vave ʻaupito ai ʻa e puke meʻa hono ʻatamaí. Ko ia he mātuʻaki mahuʻinga ē ki he ongo mātuʻá ke ngāueʻaki ʻa e taimi ko ení ke akoʻi ʻena kiʻi tamá fekauʻaki mo Sihova mo ʻene ngaahi tuʻungá!
ʻOku pehē ʻe ha faʻē ʻe taha ʻa ia ko ha tāimuʻa tuʻumaʻu fekauʻaki mo hono kiʻi ʻofefiné: ‘Kuó u ʻave holo ia ʻi he ngāue fakafaifekaú talu pē mei heʻene māhina tahá. Neongo naʻe ʻikai lava ke ne mahinoʻi ʻa e meʻa naʻe hokó, ʻoku ou tui naʻá ne maʻu ʻaonga mei heʻene ʻalu holo mo au ʻi he ngāue fakafaifekaú. ʻI heʻene taʻu uá, naʻá ne loto-maʻu ʻo tufa ʻa e ngaahi tulekí ki he faʻahinga naʻá ma fetaulaki mo ia ʻi he ngāue fakamalangá.’
ʻE lava ke maʻu ʻe he ngaahi mātuʻá ha ola lelei ʻaupito mei hono akoʻi ʻenau fānaú mei he kei valevalé. Ka ʻoku ʻiloʻi foki ʻe he ngaahi mātuʻá ʻoku ʻikai faingofua maʻu pē ke fai pehē.
“NGĀUE LELEI TAHA ʻAKI HO TAIMÍ”
Koeʻuhi ʻoku mātuʻaki faingofua ke fakahohaʻasi ʻa e fānaú, ʻe lava ke faingataʻa ki he ngaahi mātuʻá ke akoʻi kinautolu. ʻOku fieʻilo ʻa e fānaú pea feinga ke ʻilo fekauʻaki mo e māmani takatakai ʻia kinautolú. ʻE lava fēfē ke tokoniʻi ʻe he ngaahi mātuʻá ʻenau kiʻi tamá ke tokanga ki he meʻa ʻoku nau akoʻi kiate iá?
Fakakaukau fekauʻaki mo e meʻa naʻe leaʻaki ʻe Mōsesé. ʻOku pehē ʻe he Teutalōnome 6:6, 7: “Ko e ngaahi foʻi folofola ko eni ʻoku ou kouna atu he ʻaho ni ʻe fuesia ʻe ho loto: pea te ke uhuʻi ki hoʻo fanau, pea te ke lea ki ai ʻi hoʻo nofo ʻi ho fale, pea ʻi hoʻo ʻalu ʻi he hala, pea ʻi hoʻo tokoto hifo, pea ʻi hoʻo tuʻu hake.” ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa hono “uhuʻi” ʻe he ongo mātuʻá ʻa e ngaahi tuʻunga ʻa e ʻOtuá ki heʻena kiʻi tamá? ʻOku ʻuhinga iá kuo pau ke na toutou leaʻaki ʻa e meʻa naʻá na akoʻi kiate iá. Ko ha kiʻi tama kei siʻi ʻokú ne hangē ha kiʻi fuʻu ʻakau ʻoku fiemaʻu maʻu pē ha kiʻi meʻi vaí. Hangē pē ko e faingofua ange ke ako ʻe ha tokotaha lahi ha foʻi fakakaukau ʻi haʻanau fanongo ʻoku toutou leaʻaki, ʻoku pehē foki ʻa e faingofua ange ki he fānaú ke ako ha foʻi fakakaukau ʻi hano toutou leaʻaki kia kinautolu.
ʻOku fiemaʻu ʻa e taimi ki he ngaahi mātuʻá ke akoʻi ʻenau fānaú fekauʻaki mo e moʻoni ʻa e ʻOtuá. Ka ʻe lava ke faingataʻa eni koeʻuhí ʻoku faʻa femoʻuekina ʻaupito ʻa e ngaahi mātuʻá. ʻOku fokotuʻu mai ʻe he ʻapositolo ko Paulá ki he kau Kalisitiané ke “ngāue lelei taha ʻaki ho taimí” ki he ngaahi meʻa mahuʻingá. (ʻEf. 5:15, 16) ʻE lava fēfē ke fai eni ʻe he ngaahi mātuʻá? Ko ha tokoua ʻe taha ʻa ia ko ha mātuʻa pea ko hono uaifí ʻoku femoʻuekina ʻaupito ko ha tāimuʻa tuʻumaʻu kuo pau ke ne palani fakalelei ke fakamoleki ha taimi feʻunga ke akoʻi ai ʻena kiʻi tamá pea mo e taimi feʻunga ke poupouʻi ai ʻa e fakatahaʻangá pea fakahoko mo e ngāue fakamāmaní. ʻOku anga-fēfē ʻena vaheʻi ʻa e taimi ke akoʻi hona ʻofefiné? ʻOku pehē ʻe he tangataʻeikí: ‘ʻI he pongipongi kotoa ki muʻa ke u ʻalu ki he ngāué, naʻá ma lau kiate ia ʻa e Ko ʻEku Tohi ʻo e Ngaahi Talanoa Faka-Tohitapú pe ko e kiʻi tohi Ko Hono Vakaiʻi Fakaʻaho ʻa e Tohi Tapú. ʻI he efiafí, ʻokú ma fakapapauʻi ke lautohi kiate ia ki muʻa ke ne mohé, pea ʻi he taimi ʻokú ma ʻalu ai ʻi he ngāue fakafaifekaú, ʻokú ma ʻave ia. ʻOku ʻikai ke ma loto ke mole ʻa e faingamālie ke akoʻi ia ʻi heʻene kei siʻí.’
‘HANGE ʻA E NGAAHI FOHÁ KO E NGAAHI NGAHAU’
ʻOku tau loto ke tupu hake ʻetau fānaú ʻo hoko ko ha kakai lalahi fua fatongia, ka ko e ʻuhinga mahuʻinga taha ʻo hono akoʻi kinautolú ke nau ako ke ʻofa ki he ʻOtuá ʻi honau lotó.—Mk. 12:28-30.
ʻOku pehē ʻe he Saame 127:4: “Hange ko e ngaahi ngahau ʻi he nima ʻo ha toʻa, pehe ʻa e ngaahi foha ʻoku te maʻu kei talavou kita.” ʻOku fakahoa ʻe he Tohi Tapú ʻetau fānaú ki he ngaahi ngahau ʻa ia ʻoku totonu ke fakahanga fakalelei ki he tāketí. Ko ha tokotaha fana ngahau ʻokú ne puke taimi nounou pē ʻa e foʻi ngahaú pea ʻikai malava ke toe fakafoki mai ʻi heʻene mavahe pē mei he kaufaná. ʻI ha founga meimei tatau, ʻoku maʻu ʻe he ngaahi mātuʻá ʻenau fānaú ʻi ha taimi nounou pē ki muʻa ke nau hoko ʻo lalahí. Ko e ʻuhinga ia ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ai ke nau ngāueʻaki ʻa e taimi ko iá ke akoʻi ʻenau fānaú ke muimui mo ʻofa ʻi he lao ʻa e ʻOtuá.
Naʻe tohi ʻa e ʻapositolo ko Sioné fekauʻaki mo e kakai naʻá ne tokoniʻi ke nau hoko ko e kau lotu ʻa Sihová. Naʻe pehē ʻe Sione: “ʻOku ʻikai te u maʻu ha ʻuhinga ki he fakamālōʻiá ʻe toe lahi ange ʻi he meʻá ni, ʻa ʻeku fanongo ko ia ʻoku hokohoko atu ʻa e ʻaʻeva ʻeku fānaú ʻi he moʻoní.” (3 Sio. 4) Ko e ngaahi mātuʻa Kalisitiané foki ʻoku nau fakamālōʻia ʻi heʻenau sio ki heʻenau fānaú ‘ʻoku hokohoko atu ʻenau ʻaʻeva ʻi he moʻoní.’