KUKONKHOSKA MAVESI NGA MU BAYIBOLU
Genezesi 1:1—“Pakwamba Chiuta Wangulenga Kuchanya ndi Charu Chapasi”
“Pakwamba Chiuta wangulenga kuchanya ndi charu chapasi.”—Genezesi 1:1, Bayibolu la Charu Chifya.
Vo Lemba la Genezesi 1:1 Ling’anamuwa
Yanga ndi mazu ngakwamba mu Bayibolu ndipu ngalongo fundu ziŵi zauneneska kweniso zakukhumbika ukongwa. Fundu yakwamba njakuti “kuchanya ndi charu chapasi” ve ndi chiyambi. Yachiŵi njakuti vinthu venivi wakuvilenga ndi Chiuta.—Chivumbuzi 4:11.
Bayibolu likamba cha kuti ndi zuŵanji po Chiuta wangulenge Chilengedu chosi pamwenga mo wanguchilenge. Kweni likonkhoska waka kuti wanguchilenga chifukwa cha “nthazi zaki zikulu kweniso nthazi zaki zakuchitiska mantha.”—Yesaya 40:26.
Mazu nga Chiheberi ngo ngafwatulikiya kuti “wangulenga” ngatuliya ku mazu ngo ngalongo ntchitu yo wagwira Chiuta pe.a Mu Bayibolu, Yehovab Chiuta pe ndiyu wadanika kuti Mlengi.—Yesaya 42:5; 45:18.
Nkhani ya pa Genezesi 1:1
Vesi lakwamba lenili la mu buku la Genezesi, litamba kukonkhoska nkhani yakukwaskana ndi ntchitu yakulenga yo yikulembeka mu Genezesi chaputala 1 ndi 2. Kwambiya pa Genezesi 1:1 mpaka 2:4, Bayibolu likonkhoska mwakudumuwa vo Chiuta wanguchita pakulenga charu chapasi ndi vamoyu vosi vo vilimu kusazgapu munthulumi wakwamba ndi munthukazi wakwamba. Pavuli pa nkhani yeniyi, Bayibolu likonkhoska so fundu zinyaki zakukwaskana ndi kulengeka kwa munthulumi ndi munthukazi.—Genezesi 2:7-25.
Buku la Genezesi likonkhoska kuti Chiuta wangulenga vinthu vosi mu “mazuŵa” 6 pe. Mazuŵa yanga ngenga nga maola 24 cha, mumalu mwaki yenga nyengu yitali yambula kuziŵika utali waki. Mazu ngakuti “Zuŵa” ngangang’anamuwa nyengu yitali mumalu mwa zuŵa la maola 24. Lemba la Genezesi 2:4, lilongo fundu yeniyi chifukwa ligwiriskiya ntchitu mazu ngakuti “zuŵa” mwakuyana ndi mazu ngakuti “nyengu,” ndipu limaliza ndi kukonkhoska nge kuti ntchitu yosi yakulenga vinthu yo yakambika kali kuti Chiuta wanguyigwira mu mazuŵa 6, yingugwirika mu “zuŵa” limoza.
Fundu Zaboza zo Ŵanthu Agomezga Zakukwaskana ndi Genezesi 1:1
Fundu Yaboza: Pajumba waka vyaka masauzandi ngamanavi kutuliya po Chiuta wakulenge chilengedu chosi.
Fundu Yauneneska: Bayibolu lilongopu cha kuti chilengedu chikwamba zuŵanji kuŵaku. Mazu nga pa Genezesi 1:1 ngasuskana cha ndi vo asayansi agomezga mazuŵa nganu kuti chilengedu chajapu vyaka mabiliyoni nganandi.c
Fundu Yaboza: Lemba la Genezesi 1:1 lilongo kuti mwaku Chiuta yumoza mwe achiuta atatu chifukwa mazu nga Chiheberi ngo ngakufwatulikiya kuti “Chiuta” pa vesi isi ngalongo kuti mbanandi
Fundu Yauneneska: Zina laudindu lakuti “Chiuta” lituliya ku mazu nga Chiheberi ngakuti ’Elo·himʹ ngo ngalongo kuti vinthu vilipu vinandi. Mazu ngenanga ngakulembeka viyo kuti ngalongo kutumbikika pamwenga ulemu ukulu kweni ngalongo chiŵerengeru cha ŵanthu cha. Buku la New Catholic Encyclopedia likamba kuti mazu ngakulongo vinthu vinandi ngakuti ’Elo·himʹ ngo ngakugwiriskikiya ntchitu pa Genezesi 1:1 “nyengu zosi ngalongo waka kutumbika munthu pamwenga kupereka ulemu ukulu ndipu ngagwiriskikiya ntchitu pakulongo unandi wa ŵanthu cha.”—Second Edition, Volume 6, peji 272.
Ŵerengani Genezesi chaputala 1 kweniso malemba nganyaki ngo ngakoliyana ndi nkhani yeniyi.
a Bayibolu lakusambiriya la HCSB likonkhoska mazu ngenanga kuti: “Mazu nga Chiheberi ngakuti bara’ ngalongo kugwirika kwa ntchitu ndipu ngang’anamuwa ‘kulenga.’ Kweniso ngakambika pa ntchitu yo wagwira munthu cha. Mwaviyo, mazu ngakuti bara’ ngang’anamuwa ntchitu yo yagwirika ndi Chiuta pe.”—Peji 7.
b Yehova ndi zina laku Chiuta.—Salimo 83:18.
c Pakukonkhoska mazu nga Chiheberi ngo ngafwatulikiya kuti “pakwamba,” buku linyaki likamba kuti: “Mazu ngakuti ‘pakwamba’ ngalongopu utali wa nyengu cha.”—The Expositor’s Bible Commentary, Revised Edition, Volume I, peji 51.