Pa Mandi ndi msana, Yesu wanguwere ku Betaniya, tawuni yo yenga kuvuma mumphepeti mwa Phiri la Maolivi. Iyu watenere kuti wangugona kunyumba kwaku Lazaro, Mariya ndi Marita wo ŵenga mabwezi ngaki.

Mawa laki ndi mulenji, pa Nisani 11, Yesu ndi akusambira ŵaki anguwere ku Yerusalemu. Yaka kenga kakumaliya kuti iyu wakawoneke kunyumba yakusopiyamu, kweniso lenga zuŵa lakumaliya kuti wasambizi gulu la ŵanthu. Pati pajumpha mazuŵa, wanguchita phwandu la Pasika, wangwambisa mwambu wakukumbukiya nyifwa yaki, wangumbika mulandu, ndipu pakumaliya paki wangubayika.

Ŵe munthowa pakuluta ku Yerusalemu kutuwa ku Betaniya, Peturo wanguwona chimiti cho Yesu wanguchitemba zana laki. Pa nyengu iyi, yiwu ŵenga pa Phiri la Maolivi. Ndipu Peturo wangukamba kuti: “Rabi, awonani! chimiti chiya mungutemba, chajifote!”—Mariko 11:21.

Kweni ntchifukwa wuli Yesu wanguchitiska kuti chimiti chenichi chifoti? Vo iyu wangukamba vititiwovya kuziŵa kwamuka kwa fumbu lenili. Iyu wanguti: “Nditikuneneskiyani, asani mungaŵa ndi chivwanu ndipuso mungaleka kukayika, mwazamuchita ivi pe cha, kweni asani mwazikambiya phiri ili kuti, ‘Soka panu, ukajiponyi munyanja,’ vazamuchitika nadi. Ndipu vinthu vosi vo mwazamupempha mwachivwanu, mwazamupaskika.” (Mateyu 21:21, 22) Yapa Yesu wanguwereza kukamba fundu yo wangukambapu kali kuti asani munthu we ndi chivwanu wangafiska kundereza phiri.—Mateyu 17:20.

Chifukwa chakuti Yesu wanguchitiska chimiti kuti chifoti, wangusambiza ŵanthu kukhumbika kwa kuja ndi chivwanu mwaku Chiuta. Iyu wanguti: “Vinthu vosi vo mungapemphera ndi kupempha, jani ndi chivwanu chakuti mwavilonde kali, ndipu mwazamulonde nadi.” (Mariko 11:24) Nkhani iyi, njakukhumbika ukongwa kwa ŵanthu wosi wo alondo Yesu. Nkhani yeniyi yenga so yakovya ukongwa kwa akutumika chifukwa cha masuzgu ngo anguja kamanavi kukumana nangu. Vo Yesu wanguchita pakufotesa chimiti, vingulongo so kukhumbika kwa kuja ndi chivwanu chakukho.

Nge mo chimiti cha mkuyu chawonekiyanga chechendafoti, ndimu so Ayisirayeli ŵenge. Yiwu anguchita phanganu ndi Chiuta ndipu awonekanga nge kuti alondo Dangu laki. Kweni yiwu ŵengavi chivwanu ndipuso abalanga vipasu vamampha cha. Yiwu angufika mpaka pakukana Mwana waku Chiuta. Mwaviyo, vo Yesu wanguchita pakufotesa chimiti cha mkuyu cho chengavi vipasu, vingulongo vo vatingi vichitikiyengi mtundu wenuwu, wo wengavi chivwanu kweniso wo walekanga kubala vipasu.

Pati pajumpha nyengu yimanavi, Yesu ndi akusambira ŵaki angufika ku Yerusalemu. Nge mo wachitiyanga nyengu zosi, iyu wanguluta kunyumba yakusopiyamu ndipu wangwamba kusambiza ŵanthu. Ŵara ŵa asembi kweniso ŵara ŵati akumbuka vo Yesu wanguchita ndi ŵanthu akusintha ndalama zana laki, angumufumba kuti: “Kumbi mazaza ngakuchitiya ivi utuwa nangu pani? Pamwenga ndiyani yo wakukupaska mazaza ngenanga?”—Mariko 11:28.

Yesu wangumuka kuti: “Ndikufumbeni fumbu limoza. Mundimuki dankha ndipu ndikukambiyeningi ko kutuwa mazaza ngo ndichitiya vinthu venivi. Kumbi ubatizu waku Yohane ukutuliya nunkhu? Kuchanya pamwenga ku ŵanthu? Ndimukeni.” Yesu wati wafumba fumbu lenili, nkhani yinguŵang’anamukiya. Asembi ndi ŵara angwamba kukambiskana vo angamuka. Yiwu akambiskananga kuti: “Asani takamba kuti, ‘Ukutuliya kuchanya,’ wakambengi kuti, ‘Ntchifukwa wuli munguleka kumugomezga?’ Sonu nanga tikambiyi dala kuti, ‘Ukutuliya ku ŵanthu’?” Yiwu awopanga gulu la ŵanthu “chifukwa gulu lo, lawonanga kuti Yohane wenga mchimi.”—Mariko 11:29-32.

Ŵanthu ŵenaŵa wo asuskanga Yesu vinguŵako mulomu. Mwaviyo, yiwu angumuka kuti: “Tiziŵa cha.” Ndipu Yesu nayu wanguŵamuka kuti: “Nani ndikukambiyeningi cha ko kutuwa mazaza ngo ndichitiya ivi.”—Mariko 11:33.

Pa nyengu yo Yesu wenga kunyumba yakusopiyamu, wangutimbanyizga ŵara ŵa asembi ndipuso ŵara wo angumufumba kuti wakambi ko kwatuwanga mazaza ngo wachitiyanga vinthu. Kukamba uneneska, vo Yesu wangumuka vinguŵajala pamulomu. Pavuli paki, wangukamba ntharika yo yingulongo mo mtima wa ŵanthu ŵenaŵa wenge.

Yesu wangukamba kuti: “Munthu munyaki wenga ndi ŵana anthulumi ŵaŵi. Wanguluta ku mwana wakwamba ndi kumukambiya kuti, ‘Wamwana luta ukagwiri ntchitu mumunda wa mphereska.’ Mwana yo wangumuka kuti, ‘Ndilutengeku cha,’ kweni pavuli paki wangujisuska ndipu wanguluta. Wanguluta so ku mwana waki wachiŵi ndipu wangumukambiya mazu ngakuyanana. Iyu wangumuka kuti, ‘Ndilutengi Ada,’ kweni wangulutaku cha. Kumbi ndi mwana nuyu yo wanguchita khumbu la awisi?” (Mateyu 21:28-31) Ŵanthu yaŵa angusuzgika cha kuziŵa kwamuka. Mwana wakwamba ndiyu pakumaliya wanguchita vo awisi akhumbanga.

Yesu wangukambiya ŵanthu wo amususkanga kuti: “Nadi nditikukambiyani, akusonkhesa msonkhu ndi mahuli atikudanjiriyani kusere mu Ufumu waku Chiuta.” Pakwamba, akusonkhesa msonkhu kweniso mahuli ateŵetiyanga Chiuta cha. Kweni mwakuyanana ndi mwana wakwamba, pavuli paki angulapa ndipu angwamba kuteŵete Chiuta. Mwakupambana ndi ŵanthu ŵenaŵa, alongozgi achisopa, ayanananga ndi mwana wachiŵi, chifukwa yiwu awonekanga nge kuti ateŵete Chiuta, kweni uneneska ngwakuti amuteŵetiyanga cha. Yesu wangukamba kuti: “Yohane [Mubatizi] wanguza mu urunji, kweni mungumugomezga cha. Kweni akusonkhesa msonkhu ndi mahuli angumugomezga, chinanga kuti munguviwona ivi kweni pavuli paki mungujisuska cha kuti mumugomezgi.”—Mateyu 21:31, 32.

Yesu wangukamba so ntharika yinyaki. Iyu wangukamba ntharika yachiŵi iyi pakukhumba kulongo kuti alongozgi achisopa akhumbanga cha kuteŵete Chiuta ndipuso kuti ŵenga ŵanthu aheni ukongwa. Yesu wangukamba kuti: “Munthu munyaki wangupanda mphereska mumunda waki. Wanguwuzungulizga ndi mpanda ndipu wangukumba chakukandiyamu mphereska ndi kuzenga chigongwi. Pavuli paki wanguwupereka kwa alimi ndipu wanguluta ku ulendu. Nyengu ya vipasu yati yakwana, wangutuma kapolu waki kuti wakatoku vipasu va mphereska kwa alimi. Kweni alimi wo anguko kapolu yo, angumupuma ndi kumuweza kwambula kanthu. Wangutuma so kapolu munyaki kwaku yiwu ndipu angumupuma kumutu ndi kumuchitiska soni. Wangutuma so kapolu munyaki ndipu mwenuyu angumubaya. Wangutuma so akapolu anyaki anandi ndipu anyaki anguŵapuma, anyaki anguŵabaya.”—Mariko 12:1-5.

Kumbi ŵanthu ŵenaŵa anguvwisa vo Yesu wang’anamuwanga wati wakamba ntharika yeniyi? Panyaki yiwu angukumbuka mazu ngo Yesaya wangulemba ngakuti: “Munda wa mphereska waku Yehova wa mizinda, ndi nyumba yaku Yisirayeli. Ŵanthu aku Yuda ndi chimiti cha mphereska cho wachiyanjanga. Walindizganga urunji, kweni wonani! penga vinthu vambula urunji.” (Yesaya 5:7) Ŵanthu kweniso vinthu vo Yesu wangukamba mu ntharika yaki viyanana ndi vo Yesaya wangukamba. Tikamba viyo chifukwa mweneku wa munda ndi Yehova, ndipu munda wa mphereska ndi mtundu wa Ayisirayeli, wo wavikilirikanga ndi Dangu laku Chiuta. Yehova watumizanga achimi kuti akasambizengi ŵanthu ŵaki kweniso kuŵawovya kuti abalengi vipasu vamampha.

Kweni “alimi” angutombozga ndipuso angubaya “akapolu” wo mweneku wa munda watumizanga. Yesu wangukonkhoska kuti: “Sonu panguja munthu yumoza, mwana waki wakwanjiwa [wa mweneku wa munda wa mphereska]. Pakumaliya, wangutuma mwenuyu ndipu wangukamba kuti, ‘Mwana wangu pe akumutumbika.’ Kweni alimi wo angukambiskana kuti, ‘Mwenuyu ndiyu waharengi. Tiyeni timubayi ndipu chihara chijengi chidu.’ Mwaviyo, angumuto ndi kumubaya.”—Mariko 12:6-8.

Sonu Yesu wangufumba kuti: “Kumbi mweneku wa munda wa mphereska wazamuchitanji nawu alimi ŵenaŵa?” (Mariko 12:9) Alongozgi achisopa angumuka kuti: “Chifukwa chakuti mbaheni, wazakuŵabaya ndipu wazamupereka munda wa mphereska wo kwa alimi anyaki, wo azakumupaska vipasu pa nyengu yaki.”—Mateyu 21:41.

Pakukamba mazu ngenanga, yiwu aziŵanga cha kuti atijiyeruzga ŵija chifukwa ŵenga mu gulu la “alimi” a “munda” waku Yehova, wo wamiyanga mtundu wa Yisirayeli. Chimoza mwa vipasu vo Yehova walindizganga kwa alimi ŵenaŵa chenga chivwanu mwa Mwana waki, yo ndi Mesiya. Yesu wanguŵalereseska alongozgi achisopa ndipu wanguŵakambiya kuti: “Kumbi mukuŵerenga cha lemba lo likamba kuti: ‘Mwa wo akuzenga anguwukana ndiwu waja mwa wapakona, mwa wenuwu watuliya kwaku Yehova ndipu ngwakuziziswa mu masu ngidu’?” (Mariko 12:10, 11) Pavuli paki, Yesu wangukamba fundu yo wakhumbanga kuti ŵanthu ŵenaŵa ayivwisi. Iyu wanguti: “Ndichu chifukwa chaki nditikukambiyani kuti Ufumu waku Chiuta ulondekengi kwaku yimwi ndipu uperekekengi ku mtundu wo ungapasa vipasu vakwenere Ufumu.”—Mateyu 21:43.

Alembi ndipuso ŵara ŵa asembi anguziŵa kuti Yesu “wachikamba ntharika iyi wakambanga yiwu.” (Luka 20:19) Pa nyengu yeniyi, yiwu akhumbisiskanga kubaya Yesu, yo wenga ‘wakuhara’ ufumu. Kweni angutondeka kumubaya nyengu yeniyo, chifukwa awopanga gulu la ŵanthu, wo agomezganga kuti Yesu ndi mchimi.

Yesu wati waja kamanavi kumaliza uteŵeti waki, wangulutirizga kugwiriskiya ntchitu ntharika pakukhumba kuti ŵanthu wosi aziŵi vo alembi ndi ŵara ŵa asembi achitanga. Chifukwa cha venivi, yiwu akhumbanga kumubaya. (Luka 20:19) Kweni Yesu wangukamba so ntharika yinyaki. Iyu wanguti:

“Ufumu wakuchanya tingawuyeruzgiya ndi phwandu lanthengwa lo fumu yingunozge mwana waki munthulumi. Ndipu fumu yo yingutuma akapolu ŵaki kuti akadaniyi ŵanthu ku phwandu lanthengwa, kweni akudanika wo angukana kuza.” (Mateyu 22:2, 3) Yesu wangwamba kukonkhoska ntharika yeniyi ndi mazu ngakuti “Ufumu wakuchanya.” Ivi vilongo kuti “fumu” yo yikambika mu ntharika yeniyi yimiya Yehova Chiuta. Nanga mwana wa fumu kweniso ŵanthu wo angudanika ku phwandu lanthengwa amiya ayani? Yapa napu mphakusuzga cha kuziŵa kuti mwana wa fumu ndi Mwana waku Yehova, yo wakonkhoskanga ntharika yeniyi, ndipu wo angudanika mbanthu wo azamulamuliya ndi Mwana mwenuyu mu Ufumu wakuchanya.

Kumbi mbayani wo ŵenga akwamba kudanika? Atenere kuti ŵenga Ayuda, chifukwa ndiwu Yesu kweniso akutumika aŵapharazgiyanga vakukwaskana ndi Ufumu. (Mateyu 10:6, 7; 15:24) Mu chaka cha 1513 B.C.E., Ayuda ŵenaŵa angupanga phanganu ndi Chiuta, ndipu anguzomera kuti alondongi Dangu lo iyu wanguŵapaska. Mwaviyo, Ayuda ndiwu ŵenga akwamba kupanga “ufumu wa asembi.” (Chituwa 19:5-8) Kumbi yiwu angudanika zukwanji ku “phwandu lanthengwa”? Angwamba kudanika mu chaka cha 29 C.E., Yesu wati wayamba kupharazga vakukwaskana ndi Ufumu wakuchanya.

Kumbi Ayisirayeli anandi anguchita wuli ŵati adanika? Nge mo Yesu wangukambiya, yiwu “angukana kuza.” Alongozgi achisopa kweniso ŵanthu anandi anguzomereza cha kuti Yesu ndi Mesiya kweniso kuti ndi Fumu yakusankhika ndi Chiuta.

Kweni Yesu wangulongo kuti Ayuda azipaskikanga so mwaŵi unyaki. Iyu wanguti: “[Fumu] yingutuma so akapolu anyaki ndipu yinguti, ‘Kaŵakambiyeni akudanika wo kuti: “Awonani! Ndanozga kali chakurya chamsana, ndabaya nkhuzi zangu ndipuso nyama zakututuŵa ndipu chechosi chanozgeka kali. Zani kunu ku phwandu lanthengwa.”’ Kweni yiwu angutoliyaku kanthu cha ndipu angutuwapu, anyaki anguluta kuminda yawu, penipo anyaki anguluta kumalonda ngawu, kweni anyaki anguko akapolu wo, anguŵachitiya phuzu ndi kuŵabaya.” (Mateyu 22:4-6) Venivi ndivu vinguchitika mpingu wachikhristu wati wajalikiskika. Pa nyengu iyi, Ayuda ŵenga ndi mwaŵi wakusere mu Ufumu, kweni anandi angukana mwaŵi wenuwu, mpaka kufika pakuchitiya nkhaza ‘akapolu a fumu.’—Machitidu 4:13-18; 7:54, 58.

Kumbi mtundu wenuwu ungukumana ndi vinthu wuli chifukwa cha vo unguchita? Yesu wangukamba kuti: “Fumu yingukwiya ukongwa ndipu yingutuma asilikali ŵaki kuchibaya ŵanthu wo angubaya akapolu ŵaki ndi kuwotcha tawuni yawu.” (Mateyu 22:7) Venivi vinguchitika mu chaka cha 70 C.E., pa nyengu yo Aroma angubwanganduwa “tawuni [ya Ayuda]” ya Yerusalemu.

Pakuti Ayuda angukana fumu yati yaŵadana, kumbi venivi ving’anamuwa kuti palivi weyosi yo watingi wazidanikengi? Awa. Tikamba viyo chifukwa cha vo Yesu wangukamba mu ntharika yaki. Iyu wangulutirizga kukamba kuti: “Pavuli paki, fumu yingukambiya akapolu ŵaki kuti, ‘Phwandu lanthengwa lanozgeka kweni wo angudanika mbambula kwenere. Mwaviyo, lutani mumisewu ya mutawuni ndipu mukadani weyosi yo mwakumusaniya kuti wazi kuphwandu lanthengwa.’ Akapolu wo anguluta mumisewu nge mo angutumikiya ndipu angudana wosi wo angusaniya, aheni ndi amampha viyo. Ndipu holu yakuchitiyamu zowala yinguzaza ndi ŵanthu akudanika.”—Mateyu 22:8-10.

Ivi vingwamba kuchitika pa nyengu yo wakutumika Peturo wangwamba kovya ŵanthu amitundu yinyaki, wo ŵenga Ayuda cha kweniso wo angusere Chiyuda, kuti nawu aje Akhristu. Mwakuyeruzgiyapu, mu chaka cha 36 C.E., Koneliyasi yo wenga mura wa asilikali Achiroma ndipuso ŵanthu a mubanja laki angulonde mzimu waku Chiuta. Venivi vinguŵapaska mwaŵi wakusere mu Ufumu wakuchanya wo Yesu wangukamba.—Machitidu 10:1, 34-48.

Ntharika yaku Yesu yingulongo so kuti ndi ŵanthu wosi cha wo anguza ku phwandu wo “fumu” yinguŵazomereza. Iyu wanguti: “Fumu yati yaza kuziyendere alendu, yinguwona munthu munyaki yo wanguleka kuvwala chakuvwala chanthengwa. Sonu yingumufumba kuti, ‘Ayimwi, mwasere wuli munu kwambula chakuvwala chanthengwa?’ Munthu yo wangusoŵa chakukamba. Pavuli paki, fumu yingukambiya ateŵeti ŵaki kuti, ‘Mumangeni manja ndi malundi ndipu mumuponyi kubwalu ku mdima. Ndipu kweniko wamuliyanga ndi kukukuta minyu.’ Pakuti akudanika mbanandi, kweni akusankhika mbamanavi.”—Mateyu 22:11-14.

Alongozgi achisopa ŵati ŵavwa vo Yesu wangukamba, atenere kuti anguvwisa cha kuti iyu wang’anamuwanganji. Kweni angukwiya ukongwa ndipu angusimikiza kuti amalanengi nayu chifukwa chakuti waŵachitiskanga soni.

Alongozgi achisopa angukwiya ukongwa chifukwa Yesu wangukonkhoska ntharika zo zingulongo kuti yiwu ŵenga ŵanthu aheni ukongwa. Sonu Afarisi angukoliyana kuti amuko. Yiwu angupangana kuti asani Yesu walongoro vinthu vinyaki amuko ndi kuchimupereka kwa wakulamuliya wachiroma. Ndipu angupereka ndalama kwa akusambira ŵaŵu anyaki kuti amusaniyi chifukwa.—Luka 6:7.

Yiwu angufumba Yesu kuti: “Msambizi, tiziŵa kuti mukamba ndi kusambiza umampha ndipu mutanjiya cha kweni musambiza nthowa yaku Chiuta mwakukoliyana ndi uneneska: Kumbi nkhwakwenere kupereka msonkhu kwaku Kayisara pamwenga cha?” (Luka 20:21, 22) Yesu wangupusisika cha ndi fumbu lawu lachinyengu. Asani iyu wangumuka kuti, ‘Awa, nkhwakwenere cha kupereka msonkhu,’ atingi amumbengi mulandu wakuyukiya boma la Aroma. Kweniso asani wangumuka kuti, ‘Hinya, muperekengi msonkhu,’ ŵanthu wo atinkhanga ulamuliru wa Aroma atingi aŵanaŵanengi kuti Yesu we kuchigaŵa cha Aroma, ndipu atingi amuyukiyengi. Sonu kumbi Yesu wanguŵamuka wuli?

Iyu wanguŵamuka kuti: “Akunyenga yimwi, mutindiyesiyanji? Ndilongoni ndalama ya msonkhu.” Yiwu angumupaska ndalama ya dinari, ndipu Yesu wanguŵafumba kuti: “Kumbi chikozgu ichi ndi mazu yanga vaku yani?” Yiwu angumuka kuti: “Vaku Kayisara.” Ndipu iyu wanguŵamuka kuti: “Mwaviyo, perekani vinthu vaku Kayisara kwaku Kayisara, vaku Chiuta kwaku Chiuta.”—Mateyu 22:18-21.

Ŵanthu ŵenaŵa, anguzizwa ukongwa ndi mazu ngo Yesu wangukamba. Yiwu anguja ŵaka cheti ndipu angutuwapu. Kweni uku kwenga kwamba ŵaka, chifukwa Afarisi ŵati aluta, kunguza so gulu linyaki la alongozgi achisopa kuti amuyesi.

Asaduki wo agomezganga cha kuti akufwa azamuyuka, angufumba Yesu fumbu lakukwaskana ndi chiyuka kweniso nthengwa ya pa ulamu. Yiwu anguti: “Msambizi, Mozesi wangukamba kuti: ‘Asani munthulumi wakuto wafwa kwambula kusiya mwana, mubali waki waharengi choko kuti wamuyuskiyi mbewu mubali waki.’ Sonu tenga ndi anthulumi 7 a nyumba yimoza. Wakwamba wanguto kweni wangufwa kwambula mwana, ndipu mubali waki wanguhara choko. Venivi vinguchitikiya so wachiŵi ndi wachitatu, mpaka wosi 7. Pakumaliya paki, munthukazi yo nayu wangufwa. Sonu pa chiyuka, kumbi munthukazi yo wazamuja muwolu waku yani pa anthulumi 7 yaŵa? Chifukwa wosi angutoranapu nayu.”—Mateyu 22:24-28.

Pakuŵamuka, Yesu wangugwiriskiya ntchitu mazu ngo Mozesi wangulemba ngo Asaduki agomezganga. Iyu wanguti: “Ndichu chifukwa chaki munangisa na! Chifukwa mutingaziŵa cha Malemba pamwenga nthazi yaku Chiuta. Chifukwa asani ayuskika, anthulumi ato cha, anthukazi ayirwa cha, kweni ŵe nge angelu kuchanya. Kweni pa nkhani ya kuyuskika kwa ŵanthu akufwa, kumbi mukuŵerenga cha mubuku laku Mozesi vakukwaskana ndi chivwati chaminga kuti Chiuta wangumukambiya kuti: ‘Ini ndini Chiuta waku Abrahamu, Chiuta waku Isaki ndipuso Chiuta waku Yakobe’? Iyu ndi Chiuta wa ŵanthu akufwa cha, kweni wa ŵanthu amoyu. Munangisa ukongwa!” (Mariko 12:24-27; Chituwa 3:1-6) Gulu losi la ŵanthu lingudeluka nthazi ndi vo Yesu wangumuka.

Yesu wanguŵasoŵesa chakukamba Asaduki ndi Afarisi. Pavuli paki, magulu ngosi ngaŵi ngangukoliyana, ndipu nganguluta so kwaku Yesu kuti ngakamuyesi. Mlembi yumoza wangufumba kuti: “Msambizi, kumbi dangu likulu ukongwa mu Dangu ndi nili?”—Mateyu 22:36.

Yesu wangumuka kuti: “Lakwamba ndakuti, ‘Yiwi Isirayeli yivwa, Yehova Chiuta widu ndi Yehova yumoza pe. Uyanjengi Yehova Chiuta waku ndi mtima waku wosi, ndi umoyu waku wosi, ndi maŵanaŵanu ngaku ngosi, ndi nthazi zaku zosi.’ Lachiŵi ndakuti, ‘Uyanjengi munyaku nge mo utijiyanjiya wamweni.’ Palivi dangu linyaki lo ndikulu kuluska ngenanga.”—Mariko 12:29-31.

Alembi ŵati avwa vo Yesu wangumuka, angukamba kuti: “Msambizi mwakamba umampha. Mwakukoliyana ndi uneneska, ‘Iyu Njumoza pe ndipu palivi munyaki wakuyanana nayu.’ Ndipu kumuyanja ndi mtima wosi, maŵanaŵanu ngosi, nthazi zosi kweniso kwanja munyaku nge mo utijiyanjiya wamweni, nkhwakuzirwa ukongwa kuluska kupereka sembi zakupiriza kweniso sembi zinyaki.” Yesu wati waziŵa kuti mlembi mwenuyu wakamba mwazeru, wangumukambiya kuti: “We kutali viŵi cha ndi Ufumu waku Chiuta.”—Mariko 12:32-34.

Kwa mazuŵa ngatatu, (kwambiya pa Nisani 9, 10 ndi 11) Yesu wasambizanga munyumba yakusopiyamu. Ŵanthu anyaki angukondwa kuvwa uthenga wo iyu wasambizanga, ndipu yumoza mwa ŵanthu ŵenaŵa wenga mlembi mwenuyu. Kweni alongozgi achisopa angukondwa cha, ndipu yiwu ŵengavi ‘chiganga kuti amufumbi so’ fumbu linyaki.

Alongozgi achisopa angutondeka kumuchitiska soni Yesu pamwenga kumuko kuti akamupereki kwa Aroma. (Luka 20:20) Sonu pa Nisani 11 po Yesu wenga munyumba yakusopiyamu, vinthu vinguŵang’anamukiya ŵanthu wo amususkanga. Yesu wanguŵalongo pakweru kuti iyu ndi Mesiya. Wanguŵafumba kuti: “Kumbi muŵanaŵana kuti Khristu ndiyani? Kumbi ndi mwana waku yani?” (Mateyu 22:42) Ŵanthu aziŵanga kuti Khristu pamwenga kuti Mesiya wazamutuliya mu mphapu yaku Davidi. Ndipu venivi ndivu ŵanthu ŵenaŵa angumuka.—Mateyu 9:27; 12:23; Yohane 7:42.

Yesu wanguŵafumba so kuti: “Nanga ntchifukwa wuli, Davidi mwakulongozgeka ndi mzimu wangumudana kuti Ambuya po wanguti, ‘Yehova wangukambiya Ambuya kuti: “Ja kujanja langu lamaryi mpaka po ndaŵikiya arwani ŵaku kusi kwa maphazi ngaku”’? Sonu asani Davidi wangudana Khristu kuti Ambuya, nanga waŵa wuli mwana waki?”—Mateyu 22:43-45.

Afarisi angusoŵa chakukamba, chifukwa yiwu alindizganga kuti munthu wakutuliya mu mphapu yaku Davidi ndiyu watingi waŵataskengi ku ulamuliru wa Aroma. Kweni Yesu wangugwiriskiya ntchitu mazu ngo Davidi wangukamba pa Sumu 110:1, 2, pakukhumba kulongo kuti Mesiya wazamuja wakulamuliya bweka cha. Yesu wangukonkhoska kuti Mesiya ndi Mbuya waku Davidi. Iyu wazamuja kujanga lamaryi laku Chiuta ndipu pavuli paki, wazamuyamba kulamuliya. Yapa napu, Yesu wanguŵasoŵesa chakumuka ŵanthu wo amususkanga.

Akusambira aku Yesu ndipuso ŵanthu anyaki anandi avwisiyanga Yesu wachikonkhoska nkhani yeniyi. Pavuli paki, Yesu wangwamba kulongoro nawu, ndipu wanguŵatcheŵeska vakukwaskana ndi alembi kweniso Afarisi. Alembi ndi Afarisi ŵenaŵa angujiŵika “pampandu waku Mozesi” kuti asambizengi ŵanthu Dangu laku Chiuta. Mwaviyo, Yesu wangukambiya ŵanthu wo amuvwisiyanga kuti: “Vinthu vosi vo angakukambiyani muvichitengi ndi kuvilondo, kweni mungachitanga cha vo yiwu achita, pakuti yiwu achita vakupambana ndi vo akamba.”—Mateyu 23:2, 3.

Pavuli paki, Yesu wangukonkhoska vinthu vo vingulongo kuti alembi ndi Afarisi ŵenga achinyengu. Iyu wangukamba kuti: “Akuzga timabokosi takuja ndi malemba to avwala nge ntchakuŵavikiliya.” Ayuda anyaki avwalanga timabokosi pachisku pamwenga pajanja to tajanga ndi mazu ngakutuwa mu Dangu. Kweni Afarisi avwalanga timabokosi tikulutikulu kuti awonekengi nge kuti ajiperekanga ukongwa pakulondo Dangu. Yiwu atalikiskanga so “mphonji za malaya ngawu.” Ayisirayeli akhumbikanga kuŵika mphonji mumphepeti mwa malaya ngawu, kweni Afarisi awonesesanga kuti mphonji za malaya ngawu zitalizitali. (Maŵerengedu 15:38-40) Afarisi achitanga vosi ivi “kuti ŵanthu aŵawoni.”—Mateyu 23:5.

Yesu waziŵanga kuti akusambira ŵaki angayamba kuja ndi mtima wakukhumba kutchuka. Mwaviyo, iyu wanguŵakambiya kuti: “Yimwi mungadanikanga kuti Rabi cha, chifukwa Msambizi winu njumoza, ndipu mosi mwe abali. Ndipuso mungadananga weyosi cha pacharu chapasi kuti ada, chifukwa Awusemwi mbamoza Wo ŵe kuchanya. Mungadanikanga kuti alongozgi cha, chifukwa Mulongozgi winu njumoza, Khristu.” Sonu kumbi akusambira aku Yesu akhumbikanga kujiwona wuli? Nanga akhumbikanga kuchita wuli vinthu ndi ŵanthu anyaki? Yesu wanguŵakambiya kuti: “Mura ukongwa pakati pinu, watenere kuja mteŵeti winu. Weyosi yo watijikuzga wayuyulikengi, ndipu weyosi yo watijiyuyuwa, wakwezekengi.”—Mateyu 23:8-12.

Pavuli paki, Yesu wangukamba vinthu vo vatingi vichitikiyengi alembi ndi Afarisi achinyengu ŵenaŵa. Iyu wanguti: “Soka alembi ndi Afarisi, akunyenga yimwi! chifukwa mujaliya ŵanthu khomu lakuselere mu Ufumu wakuchanya, pakuti yimwi mwaŵeni museremu cha, ndipu ŵanthu wo akhumba kuseremu mutiŵazomereza cha.”—Mateyu 23:13.

Yesu wanguchenya Afarisi chifukwa awonanga vinthu vakuzirwa nge mo Yehova wativiwone cha, ndipu venivi vawonekiyanga pa marangu ngambula kuvwika ngo yiwu ajalikisanga. Mwakuyeruzgiyapu, yiwu akambanga kuti: “Asani munthu walapizga mwakuzumbuwa nyumba yakusopiyamu, palivi kanthu; kweni asani walapizga mwakuzumbuwa golidi wa munyumba yakusopiyamu, watenere kufiska vo walapizga.” Yiwu angulongo kuti atanja chuma, chifukwa aŵanaŵaniyanga ukongwa golidi wa munyumba yakusopiyamu m’malu mwakuŵanaŵaniya kuti nyumba yakusopiyamu yeniyi, ndi malu ngo asopiyangamu Yehova kuti aje nayu pa ubwezi. Kweniso, yiwu atoliyangaku kanthu cha “vinthu vakukhumbika ukongwa va mu Dangu nge urunji, lisungu ndi kugomezgeka.”—Mateyu 23:16, 23; Luka 11:42.

Yesu wangukamba kuti Afarisi ŵenga “alongozgi achibulumutiya” wo ‘amimitanga vakumwa vawu kuti atuzgemu kachidononu kweni amezanga ngamila!’ (Mateyu 23:24) Yiwu amimitanga vinyu wawu kuti atuzgemu kachidononu chifukwa chakuti kenga kakufipiskika. Kweni chifukwa chakuti avitoliyangaku kanthu cha vinthu vakukhumbika ukongwa va mu Dangu, venga nge kuti ameza ngamila, yo yenga so nyama yakufipiskika.—Ŵalevi 11:4, 21-24.

Pa nyengu yo Yesu wangusanirika panyumba yakusopiyamu kakumaliya, wangulutirizga kuvumbuwa vinthu vachinyengu vo alembi ndi Afarisi akambanga, mwakuti wangukamba mwambula kubisa kuti ŵenga akunyenga. Pakukamba venivi, Yesu wangugwiriskiya ntchitu ntharika. Iyu wangukamba kuti: “Musuka kubwalu kwa kapu ndipuso kwa mbali, kweni mukati mwaki mwazaza mbunu kweniso kuleka kujiko. Mfarisi wachibulumutiya yiwi, suka dankha mukati mwa kapu ndipuso mwa mbali kuti kubwalu naku kutowi.” (Mateyu 23:25, 26) Chinanga kuti Afarisi ayesesanga ukongwa kuti awonekengi akutowa ndipuso kulondo mwambu wakujitowesa, kweni yiwu akhumbanga cha kusintha mijalidu yawu kweniso kutowesa mitima yawu.

Afarisi angulongo so kuti ŵenga akunyenga chifukwa ayesesanga kuzenga ndi kutowesa miwunda ya achimi. Kweni Yesu wangukamba kuti yiwu ŵenga “ŵana a ŵanthu wo akubaya achimi.” (Mateyu 23:31) Vo Yesu wangukamba venga nadi vauneneska chifukwa ŵanthu ŵenaŵa akhumbanga so kumubaya.—Yohane 5:18; 7: 1, 25.

Pavuli paki, Yesu wangukonkhoska vo alongozgi achisopa ŵenaŵa atingi akumanengi navu asani atingi alekengi kulapa. Iyu wangukamba kuti: “Njoka yimwi, ŵana a njoka za poyizoni, muchithaŵengi wuli cheruzgu cha Gehena?” (Mateyu 23:33) Ŵanthu awotchanga vinyalala mu Dambu la Hinomu lo lenga pafupi ndi tawuni ya Yerusalemu. Mwaviyo, vo Yesu wangukamba, vinguwovya ŵanthu ŵenaŵa kuvwisa kuti alembi ndi Afarisi azamubayika ndipu azamujaku so cha nge mo vaŵiyanga ndi vinthu vo vaponyekanga mu dambu lenili.

Yesu wati waluta kuchanya, akusambira ŵaki ndiwu angumumiya nge “achimi, ŵanthu azeru ndipuso asambizi.” Kumbi ŵanthu anguŵachitiyanji akusambira aku Yesu? Pa nyengu yo Yesu walongoronga ndi alongozgi achisopa, wangukamba kuti: “Anyaki mwazakuŵabaya ndipuso mwazakuŵapayika pachimiti, anyaki mwazakuŵakwechuwa mumasinagogi nginu ndipuso mwazakuŵatombozga mumatawuni ngakupambanapambana, kuti ndopa zosi za ŵanthu arunji zo zikudirika pacharu chapasi zizi paku yimwi, kwamba ndopa za munthu murunji Abelu, mpaka ndopa zaku Zekariya . . . yo [mungumubaya].” Yesu wanguŵatcheŵeska kuti: “Nditikuneneskiyani, vinthu vosi ivi vichitikiyengi mugonezi uwu.” (Mateyu 23:34-36) Venivi, ndivu vinguchitika mu chaka cha 70 C.E. pa nyengu yo asilikali Achiroma angubwanganduwa Yerusalemu ndipu Ayuda anandi angubayika.

Yesu wangusuzgika ukongwa maŵanaŵanu wati waŵanaŵaniya vinthu vakuchitiska mantha venivi. Chifukwa cha chitima iyu wangukamba kuti: “Yerusalemu, Yerusalemu, wakubaya achimi ndipuso wakuponya mya ŵanthu wo angutumika kwaku yiwi! Kanandi ndakhumbanga kuwunganiska ŵana ŵaku nge mo nyakhutu wawunganiskiya ŵana ŵaki mumapapa ngaki! Kweni yiwi ungukana. Awonani! Akujowoliyani nyumba yinu.” (Mateyu 23:37, 38) Ŵanthu wo anguvwa Yesu wachikamba venivi, atenere kuti anguzizwa kuti wakambanga “nyumba” niyi. Kumbi panyaki Yesu wakambanga nyumba yakusopiyamu yakutowa ukongwa ya ku Yerusalemu, yo yawonekanga nge kuti Chiuta wayivikiliyanga?

Pavuli paki, Yesu wangukamba so kuti: “Nditikukambiyani, kutuwa sonu mundiwonengi so cha mpaka po mwazamukambiya kuti, ‘Ngwakutumbikika yo watuza mu zina laku Yehova!’” (Mateyu 23:39) Pakukamba mazu ngenanga, Yesu wakambanga uchimi wo usanirika pa Sumu 118:26, wo ukamba kuti: “Wakutumbikika ndi munthu yo watuza mu zina laku Yehova. Takutumbikani mwaŵanthu yimwi mutuwa munyumba yaku Yehova.” Ivi vilongo kuti nyumba yakusopiyamu yati yabwangandulika, palivi yo walutangaku kuti wakasopi mu zina laku Chiuta.

Pavuli paki, Yesu wanguluta ku chigaŵa chinyaki cha nyumba yakusopiyamu ko kwenga vakuponyamu ndalama. Vakuponyamu ndalama venivi, venga ndi kazenji pachanya ndipu ŵanthu aponyangamu ndalama. Yesu waleresesanga po Ayuda anandi aperekanga ndalama zawu. Ŵanthu akukhupuka, “aponyangamu ndalama zinandi.” Kweni pavuli paki, Yesu wanguwona choko chinyaki chikavu cho chinguponyamu “tindalama tiŵi takumaliyapu.” (Mariko 12:41, 42) Yesu wanguziŵa kuti Chiuta wangukondwa ukongwa ndi mphasu yo choko chenichi chingupereka.

Yesu wangudana akusambira ŵaki ndipu wanguŵakambiya kuti: “Nditikuneneskiyani kuti choko ichi chaponyamu ndalama zinandi ukongwa muchakuponyamu ndalama kuluska wosi.” Ntchifukwa wuli wangukamba viyo? Iyu wanguti: “Wosi aponyamu zo atapapu ŵaka pa ndalama zo ŵe nazu, kweni choko ichi chinanga kuti ntchikavu, chapereka zosi zo chathembanga pa umoyu waki.” (Mariko 12:43, 44) Choko chenichi chaŵanaŵananga kweniso kuchita vinthu mwakupambana ukongwa ndi alongozgi achisopa.

Sonu Yesu wangutuwaku kunyumba yakusopiyamu ndipu lenili lenga zuŵa lakumaliya kusanirika panyumba yakusopiyamu yeniyi. Zuŵa lenili lenga Nisani 11. Pa nyengu yo watuwangapu, wakusambira waki munyaki wangukamba kuti: “Msambizi, awonani kutowa kwa mya kweniso nyumba izi!” (Mariko 13:1) Mya yinyaki yo anguzenge nyumba yakusopiyamu yeniyi, yenga yikulu ukongwa ndipu venivi vachitiskanga kuti yiwonekengi yakutowa kweniso yakukho. Mwaviyo, akusambira ŵaki ŵenaŵa anguzizwa ukongwa Yesu wati wakamba kuti: “Waziwona nyumba zikuluzikulu izi? Palivi mwa panu wo ulekekengi pachanya pa unyaki kwambula kuwisikiya pasi.”—Mariko 13:2.

Yesu wati wakamba mazu ngenanga, iyu ndi akutumika ŵaki anguyambuka Msinji wa Kidironi ndipu anguluta pa Phiri la Maolivi. Pa nyengu yeniyi, Yesu wenga ndi akutumika ŵaki anayi, Peturo, Andireya, Yakobe ndi Yohane. Pa nyengu yo ŵenga pa malu ngenanga, yiwu awonanga nyumba yakusopiyamu yakutowa yo yenga mumphata mwa phiri lo yiwu ŵengapu.

Sonu penga pa Chiŵi ndi msana pa Nisani 11, ndipu zuŵa lenili lenga pafupi kumala. Kweniso Yesu wanguja kamanavi kumaliza uteŵeti waki wapacharu chapasi, wo wanguwugwira mwaphamphu ukongwa. Msana iyu wasambizanga ŵanthu munyumba yakusopiyamu, ndipu usiku wagonanga kubwalu kwa tawuni ya Yerusalemu. Ŵanthu anandi akondwanga ukongwa ndi vo Yesu wasambizanga, ndipu “azanga kwaku iyu ndi mlenjilenji kuzimuvwisiya munyumba yakusopiyamu.” (Luka 21:37, 38) Ivi vati vajumphapu, Yesu ndi akusambira ŵaki anayi anguja pa Phiri la Maolivi. Akusambira ŵenaŵa ŵenga Peturo, Andireya, Yakobe ndi Yohane.

Akusambira ŵaki anayi ŵenaŵa anguluta kwaku Yesu ndipu angukumana nayu kwakuŵija. Yiwu afipanga mtima chifukwa pa nyengu iyi ndipu Yesu waŵakambiya waka kuti panyumba yakusopiyamu pazamuŵavi mwa wo wazamusiyika pachanya pa unyaki. Yiwu aŵanaŵananga vinthu vinandi. Nyengu yinyaki kuvuli, Yesu wanguŵakambiya kuti: “Lutirizgani kuja akunozgeka, chifukwa Mwana wa munthu wazengi mu ora lo yimwi muleka kuŵanaŵanaku.” (Luka 12:40) Iyu wanguŵakambiya so vakukwaskana ndi “zuŵa lo Mwana wa munthu wazamuvumbulika.” (Luka 17:30) Kumbi fundu zenizi zingukoliyana ndi nkhani yo wanguŵakambiya pambula kuswera yakukwaskana ndi nyumba yakusopiyamu? Akutumika akhumbisiskanga kuziŵa vinandi, mwakuti angumufumba kuti: “Tikambiyeni, kumbi vinthu venivi vichitikengi zuŵanji, ndipu chisimikizu cha kuŵapu kwinu kweniso cha kumala kwa mugonezi, ntchinthu wuli?”—Mateyu 24:3.

Akusambira ŵenaŵa atenere kuti aŵanaŵaniyanga kubwangandulika kwa nyumba yakusopiyamu yo ayiwonanga pa phiri po ŵenga. Yiwu angumufumba so vakukwaskana ndi kuŵapu kwa Mwana wa munthu. Atenere kuti angukumbuka ntharika yinyaki yo Yesu wangukamba yakukwaskana ndi “mwana wa fumu” yo ‘wanguluta kucharu chakutali kuti wakalonde ufumu, ndipu pavuli paki wanguweku.’ (Luka 19:11, 12) Pakumaliya, akusambira ŵenaŵa akhumbanga so kuziŵa vinthu vinyaki vo vazamuchitika ‘pakumala kwa mugonezi.’

Pakumuka akusambira ŵaki, Yesu wanguŵakambiya chisimikizu cho chatingi chiziŵawovyengi kuziŵa nyengu yo ulamuliru wa Ayuda ndipuso nyumba yakusopiyamu vatingi vibwangandulikiyengi. Kweni Yesu wangukamba kuti chisimikizu chenichi chatingi chiziwovyengi so Akhristu kunthazi kuziŵa kuti aja mu nyengu ya “kuŵapu” kwaki, kweniso kuti mugonezi wa panu pasi wepafupi kumala.

Pati pajumpha vyaka, akutumika anguwona kuti vo Yesu wangukamba vingufiskika nadi. Ndipu vinthu vinandi vo Yesu wangukambiya limu vingwamba kufiskika mu nyengu yawu. Mwaviyo, Ayuda wo ŵenga Akhristu wo anguja masu anguzizwa cha ndi vo vinguchitika mu chaka cha 70 C.E. Mu chaka chenichi, ulamuliru wa Ayuda ndipuso nyumba yakusopiyamu vingubwangandulika mwakukoliyana ndi vo Yesu wangukamba vyaka 37 kuvuli kwaki. Kweni ndi vinthu vosi cha vo Yesu wangukamba vo vingufiskika kuzifika mu 70 C.E. Sonu ntchinthu wuli cho chazamuja chisimikizu cha kuŵapu kwaki nge wakulamuliya mu Ufumu waku Chiuta? Yesu wangukonkhoske akusambira ŵaki vo vazamuchitika.

Yesu wangukambiya limu kuti kwazamukuŵa “viwawa vankhondu kweniso mbiri zankhondu,” ndipu “mtundu wazamuyukiyana ndi mtundu unyaki, ufumu ndi ufumu unyaki.” (Mateyu 24:6, 7) Iyu wangukamba so kuti “kwazamuchitika vidilirisi vikuluvikulu ndipu mumalu ngakupambanapambana mwazamuja nja ndi milili.” (Luka 21:11) Yesu wangutcheŵeska akusambira ŵaki kuti: “Ŵanthu azakukukoni kweniso azakukutombozgani.” (Luka 21:12) Kwazamubuka achimi aboza ndipu azamulandizga ŵanthu anandi. Ŵanthu anandi azamuleka kuvwiya marangu, ndipu chanju cha ŵanthu anandi chazamuzizira. Iyu wangukamba so kuti, “uthenga wamampha uwu wa Ufumu, wazamupharazgika pacharu chosi chapasi kuti uje ukaboni ku ŵanthu amitundu yosi, ndipu pavuli paki umaliru uzengi.”—Mateyu 24:14.

Vo Yesu wangukamba vingwamba kufiskika tawuni ya Yerusalemu yati yaja kamanavi kuti yibwanganduliki kweniso pa nyengu yo yabwangandulikiyanga ndi Aroma. Kweni kumbi vinthu venivi vinguzifiskika so kunthazi kuluska po vingufiskikiya pa nyengu iyi? Kumbi yimwi muwona ukaboni wo ulongo kuti vo Yesu wangukamba vifiskika ukongwa mazuŵa nganu?

Chinthu chinyaki cho Yesu wangukamba kuti chazamukuŵa chisimikizu cha kuŵapu kwaki, chenga kuwoneke kwa chinthu “chawuyu chakusakaza.” (Mateyu 24:15) Chinthu chakusakaza chenichi chinguwoneke mu 66 C.E. Pa nyengu yeniyi, “asilikali” Achiroma wo angupinga angoza ŵawu ndipuso mbendera zawu, anguzunguliya tawuni ya Yerusalemu ndipu angubwanganduwa vigaŵa vinyaki va mpanda wawu. (Luka 21:20) Mwaviyo, chinthu “chawuyu” chenichi chinguma pa malu ngo chakhumbikanga cha kumapu chifukwa Ayuda awonanga kuti ‘malu ngenanga ngakupaturika.’

Yesu wangukamba so kuti: “Kwazamukuŵa chisuzgu chikulu cho chechendachitikepu kutuwa po charu chikulengeke mpaka sonu, ndipu chazamuchitikapu so cha.” Mu 70 C.E., Aroma angubwanganduwa tawuni ya Yerusalemu. Kubwangandulika kwa ‘tawuni yakupaturika’ ya Ayuda kweniso nyumba yakusopiyamu kungulongo kuti chenga nadi chisuzgu chikulu ndipu ŵanthu anandi angubayika. (Mateyu 4:5; 24:21) Vinthu vo vinguchitika pa nyengu yeniyi venga vakofya ukongwa kuphara vinthu vosi vo vinguchitikiyapu tawuni yeniyi ndipuso ŵanthu ŵaki. Kweniso Ayuda anguleka kusope munyumba yakusopiyamu nge po achitiyanga kuvuli. Ivi vilongo kuti uchimi wenuwu asani waziyamba so kufiskika kunthazi kwazamuchitika so vinthu vakofya ukongwa.

TIKHUMBIKA KUJA NDI CHIVWANU MU MAZUŴA NGANU NGAKUMALIYA

Yesu wangukamba so vinthu vinyaki, pa nyengu yo wakambiskananga ndi akutumika ŵaki vakukwaskana ndi chisimikizu cha kuŵapu kwaki nge Fumu, kweniso vakukwaskana ndi kumala kwa mugonezi uwu. Iyu wanguŵatcheŵeska vakukwaskana ndi “ŵanthu akujidana kuti Khristu ndipuso achimi aboza.” Iyu wangukamba kuti ŵanthu ŵenaŵa azamuchita venivi ndi chilatu chakuti “alandizgi ŵanthu, ndipu asani nkhwamachitika alandizgi chinanga mbakusankhika.” (Mateyu 24:24) Kweni akusankhika ŵenaŵa azamulandizgika cha. Kuŵapu kwaku Yesu kwazamuwoneke cha, kweni ŵanthu wo azamupusikiziya kuti ndi Khristu ndiwu azamuwoneke.

Pakukamba vinthu vo vazamuchitika pa chisuzgu chikulu cho chazamukwamba kukumaliya kwa mugonezi wunu, Yesu wanguti: “Lumwi lazamuchita mdima, mwezi wazamuŵala cha, nyenyezi zazamumbotoka kutuwa kuchanya, ndipu nthazi ya vinthu vakuchanya yazamusukunyika.” (Mateyu 24:29) Akutumika wo anguvwa vinthu vakuchitiska mantha venivi, anguvwisa cha vinthu vo vazamuchitika, kweni anguziŵa kuti vazamukuŵa vakofya ukongwa.

Kumbi ŵanthu azamuchitanji asani aziwona vinthu vakofya venivi? Yesu wangukamba kuti: “Ŵanthu azamukufwa chipoyu chifukwa cha mantha kweniso chifukwa chakulindizga vo vichitikengi pacharu chosi chapasi, pakuti nthazi zakuchanya zazamusukunyika.” (Luka 21:26) Yapa, Yesu wangukonkhoska nyengu yo kwazamuchitika vinthu vakofya ukongwa vo ŵanthu akuviwonapu cha chijaliyi chawu.

Vakuchiska kuziŵa kuti Yesu wanguwovya akutumika ŵaki kuziŵa kuti ndi wosi cha wo azamuliya asani aziwona “Mwana wa munthu wachiza mu mitambu yakuchanya ndi nthazi ndipuso unkhankhu ukulu.” (Mateyu 24:30) Tikamba viyo chifukwa Yesu ndipu wakamba kali kuti Chiuta wazamusereriyapu “chifukwa cha akusankhika.” (Mateyu 24:22) Sonu kumbi akusambira akugomezgeka ŵenaŵa azamuchitanji asani aziwona vinthu vakofya venivi vo Yesu wangukamba? Yesu wanguchiska akusambira ŵaki kuti: “Vinthu ivi vichiyamba kuchitika muzimi ndi kuyunuska mitu yinu chifukwa utaski winu we pafupi.”—Luka 21:28.

Kweni, kumbi akusambira aku Yesu wo azamuja ndi umoyu nyengu yeniyi azamuziŵa wuli kuti umaliru we pafupi? Yesu wangukamba ntharika ya chimiti cha mkuyu kuti: “Asani mwawona ŵaka kuti mphanda zaki zachita liwondwi muziŵa kuti chifuku che pafupi. Mwakuyanana ŵaka, asani mwaziwona vinthu vosi venivi, ziŵani kuti we pakhomu chayipu. Nditikuneneskiyani kuti mugonezi uwu umalengepu cha mpaka po vinthu vosi ivi vachitikiya.”—Mateyu 24:32-34.

Mwaviyo, asani akusambira ŵenaŵa aziyamba kuwona vigaŵa vakupambanapambana va chisimikizu chenichi vichifiskika, azamuziŵa kuti umaliru we pafupi. Pakukhumba kutcheŵeska akusambira ŵaki wo azamuja ndi umoyu nyengu yeniyi, Yesu wangukamba kuti:

“Va zuŵa pamwenga ora laki, palivi munthu yo waziŵa, chinanga mbangelu kuchanya pamwenga Mwana, kweni Ada pe ndiwu aziŵa. Chifukwa nge mo venge mu mazuŵa ngaku Nowa, ndimu so kwazamuŵiya kuŵapu kwa Mwana wa munthu. Pakuti nge mo venge mu mazuŵa ngo, Chigumula chechendazi, ŵanthu aryanga ndi kumwa, anthulumi atonga, anthukazi ayirwanga mpaka pa zuŵa lo Nowa wanguselere muchingaraŵa, yiwu anguziŵaku kanthu cha mpaka po Chigumula chinguziya ndi kuŵapeye limu wosi, ndimu so kwazamuŵiya kuŵapu kwa Mwana wa munthu.” (Mateyu 24:36-39) Yesu wanguyeruzgiya vinthu vo vazamuchitika kunthazi ndi vinthu vo vinguchitika pa Chigumula cha mu nyengu yaku Nowa, cho chinguchitika pacharu chosi chapasi.

Akutumika ŵati ŵavwa vo Yesu wangukamba pa nyengu yo ŵenga pa Phiri la Maolivi, tikayika cha kuti anguziŵa kukhumbika kwakuja masu. Yesu wangukamba kuti: “Phweriyani kuti mitima yinu yileki kuzitiskika ndi kurya ukongwa, kumwa ukongwa kweniso vinthu vakufipiska mtima pa umoyu, kuchitiya kuti zuŵa lo lingazikuziyani mwakubuchizga nge chiŵana. Chifukwa zuŵa lo liziyengi ŵanthu wosi wo aja pachisku cha charu chosi chapasi. Mwaviyo, jani masu ndipu nyengu zosi mupempherengi mwakuŵeyere kuti muzifiski kuthaŵa vinthu vosi vo vitenere kuchitika, kweniso kuti muzimi pa masu pa Mwana wa munthu.”—Luka 21:34-36.

Yapa, Yesu wangulongo so kuti vo wangukamba vazamuchitika kwa nyengu yitali. Uchimi wenuwu wakambanga vinthu vo vazamuchitika kwa vyaka vimanavi cha. Kweniso kuti wakambanga vinthu vo vazamuchitikiya tawuni ya Yerusalemu ndi mtundu wa Ayuda pe cha. Kweni iyu wakambanga vinthu vo vazamuchitikiya “ŵanthu wosi wo aja pachisku cha charu chosi chapasi.”

Yesu wangukamba kuti akusambira ŵaki akhumbika kuja masu kweniso kuja akunozgeka. Iyu wangukamba ntharika yinyaki kuti wawovyi akusambira ŵenaŵa kuvwisa nkhani yeniyi. Iyu wanguti: “Ziŵani fundu iyi: Asani mweneku wa nyumba waziŵanga nyengu ya usiku yo munkhungu waziyengi, watingi wajengi masu kuti munkhungu waleki kuswa nyumba yaki. Pa chifukwa chenichi, yimwi jani akunozgeka chifukwa Mwana wa munthu wazengi mu ora lo yimwi muleka kuŵanaŵanaku.”—Mateyu 24:43, 44.

Yesu wangukamba so vinthu vinyaki vo vinguwovya akusambira ŵaki kuti alindizgengi vinthu vamampha. Iyu wanguŵakambiya kuti asani uchimi wenuwu waziyamba kufiskika, pazamukuŵa “kapolu” yo wazamuja masu ndipuso yo wazamugwiranga ntchitu. Pavuli paki, Yesu wangukonkhoska vinthu vo akusambira ŵaki atingi asuzgikengi cha kuvivwisa. Iyu wanguti: “Kumbi ndiyani yo ndi kapolu wakugomezgeka ndi wazeru, yo mbuyaki wakumuŵika kuti wawoneriyengi a munyumba yaki ndi kuŵapaska chakurya chawu pa nyengu yakwenere? Ngwakutumbikika kapolu mweniyo mbuyaki wachiza watimusaniya wachichita venivi. Nditikuneneskiyani kuti wazakumuŵika kuti waziwoneriyengi vinthu vaki vosi.” Kweni asani “kapolu” mwenuyu waziyamba mijalidu yiheni ndi kwamba kuchitiya nkhaza akapolu anyaki, mbuyaki “wazakumulanga ukongwa.”—Mateyu 24:45-51; yeruzgiyani ndi Luka 12:45, 46.

Kweni Yesu wang’anamuwanga kuti akusambira ŵaki anyaki ayambengi kuja ndi mijalidu yiheni cha. Sonu kumbi penapa Yesu wakhumbanga kuti akusambira ŵaki avwisi fundu niyi? Iyu wakhumbanga kuti yiwu ajengi masu ndipuso agwirengi ntchitu. Yesu wanguwovya akusambira ŵaki kuvwisa fundu yeniyi mu ntharika yinyaki yo wangukamba.

Yesu wangumuka akutumika ŵaki mafumbu ngakukwaskana ndi chisimikizu cha kuŵapu kwaki kweniso cha umaliru wa mugonezi wunu. Chifukwa chakuti iyu wanguziŵa vo akutumika ŵaki afipanga navu mtima, Yesu wanguŵakambiya ntharika yinyaki pakukhumba kuŵapaska ulongozgi wakovya. Ŵanthu wo azamuja ndi umoyu pa nyengu ya kuŵapu kwaki ndiwu azamuwona kufiskika kwa vo iyu wangukamba mu ntharika yeniyi.

Iyu wangwamba kukamba ntharika yeniyi kuti: “Ufumu wakuchanya tingawuyeruzgiya ndi amwali 10 wo angupinga nyali zawu kuti akakumani ndi munthulumi mweneku wa nthengwa. Amwali ankhondi ŵenga akupusa kweni anyaki ankhondi ŵenga azeru.”—Mateyu 25:1, 2.

Kumbi Yesu wang’anamuwanga kuti hafu ya akusambira ŵaki wo amulonde Ufumu kuchanya azamuja akupusa ndipu anyaki azamuja azeru? Awa. M’malu mwaki iyu wang’anamuwanga kuti pa nkhani yakukwaskana ndi Ufumu, wakusambira waki weyosi wakhumbika kusankha kuja masu pamwenga cha. Ndipu Yesu wakayikiyanga cha kuti mteŵeti waki weyosi wangaja wakugomezgeka ndipuso wangazilonde vitumbiku kutuliya kwa Awisi.

Mu ntharika yeniyi, Yesu wangukamba kuti amwali wosi 10 anguluta kuchilonde munthulumi mweneku wanthengwa kweniso nawu anguja pa gulu lakuperekeza mweneku wa nthengwa. Iyu wati wafika ndi mwali waki, amwali ŵenaŵa akhumbikanga kumbulika nyali zawu kuti amumbulikiyi nthowa kulongo kuti apereka ulemu. Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguchitika pavuli paki?

Yesu wangukonkhoska kuti: “Amwali akupusa angupinga nyali zawu kweni angupinga cha mafuta nganyaki, penipo amwali azeru angupinga nyali zawu ndi mafuta nganyaki mumabotolu. Pakuti munthulumi mweneku wa nthengwa wanguswera, yiwu angwamba kusiwa ndipu angugona.” (Mateyu 25:3-5) Munthulumi mweneku wa nthengwa wanguza pa nyengu yo amulindizganga cha. Chifukwa chakuti awonanga kuti wanguswera ukongwa, amwali ŵenaŵa angwamba kugona. Akutumika atenere kuti angukumbuka ntharika yinyaki yo Yesu wangukamba, yakukwaskana ndi mwana wa fumu yo wanguluta kucharu chakutali, ndipu pati pajumpha nyengu ‘wanguweku wati walonde ufumu.’—Luka 19:11-15.

Mu ntharika yeniyi, Yesu wangukamba so vo vinguchitika munthulumi mweneku wa nthengwa wati wafika. Iyu wanguti: “Pakati pa usiku kunguvwika mazu ngakudaniriza kuti, ‘Munthulumi mweneku wa nthengwa yo! Lutani mukakumani nayu!’” (Mateyu 25:6) Kumbi iyu wangusaniya nadi kuti amwali ŵenaŵa ŵenga akunozgeka kweniso ŵenga masu?

Yesu wangulutirizga kuti: “Sonu amwali wo anguyuka ndipu angunozga nyali zawu. Amwali akupusa angukambiya amwali azeru kuti, ‘Tipaskeniku mafuta nginu chifukwa nyali zidu ze pafupi kuzimwa.’ Amwali azeru angumuka kuti: ‘Tiwona kuti mafuta ngo tenangu ngangakwana cha kuti tikugaŵiyeniku. Viyo lutani kwa akugulisa kuti mukajiguliyi nginu.’”—Mateyu 25:7-9.

Mwaviyo, amwali 5 akupusa anguja masu cha kweniso angunozgeke cha kuza kwa munthulumi mweneku wa nthengwa. Yiwu ŵengavi mafuta ngakukwana mu nyali zawu ndipu akhumbikanga kusaniya mafuta nganyaki. Yesu wangukamba kuti: “Achiluta kuchigula mafuta ngo, munthulumi mweneku wa nthengwa wangufika. Amwali wo ŵenga akunozgeka angusere nayu munyumba yo mwenga phwandu lanthengwa ndipu chisasa chingujalika. Pavuli paki, amwali anyaki anguza ndi kukamba kuti, ‘Ambuya, Ambuya, tijuliyeniku!’ Iyu wanguŵamuka kuti, ‘Kukamba uneneska, nditikuziŵani cha.’” (Mateyu 25:10-12) Amwali ŵenaŵa angukumana ndi vinthu vakuchitiska chitima chifukwa ŵenga akunozgeka cha kweniso chifukwa chakuti angutondeka kuja masu.

Akutumika anguziŵa kuti Yesu ndiyu wenga munthulumi mweneku wa nthengwa mu ntharika yeniyi chifukwa nyengu yinyaki kuvuli Yesu wangujiyeruzgiyapu ndi mweneku wa nthengwa. (Luka 5:34, 35) Nanga amwali azeru amiyanga yani? Pa nyengu yo wakambanga vakukwaskana ndi “kamskambu kamana” ko katingi kazipaskikengi Ufumu, Yesu wangukamba kuti: “Vwalani ndipu nozgekani kweniso nyali zinu zimbulikengi.” (Luka 12:32, 35) Mwaviyo, akutumika ŵenaŵa anguziŵa kuti Yesu wachikamba ntharika ya amwali 10, wakambanga yiwu. Sonu ntchifukwa wuli Yesu wangukamba ntharika yeniyi?

Fundu yaku Yesu yenga yakuziŵikiya limu chifukwa wangumaliza ntharika yaki ndi mazu ngakuti: “Mwaviyo, lutirizgani kuja masu chifukwa mutiliziŵa cha zuŵa pamwenga ora laki.”—Mateyu 25:13.

Yapa, viwoneke limu kuti Yesu wangukambiya akusambira ŵaki akugomezgeka kuti akhumbikanga ‘kulutirizga kuja masu’ pa nyengu ya kuŵapu kwaki. Iyu wazengi nadi ndipu akusambira ŵaki akhumbika kuja akunozgeka kweniso kuchita vinthu mwaphamphu nge mo amwali 5 akuchenje ŵa anguchitiya. Venivi vatingi viŵawovyengi kuti alutirizgi kulindizga kweniso kuti azilonde mphotu yawu.

Yesu wangukamba so ntharika yinyaki pa nyengu yo wenga ndi akutumika ŵaki anayi pa Phiri la Maolivi. Mazuŵa ngamanavi kuvuli po wenga ku Yeriko, iyu wangukamba ntharika ya ndalama za mina kuti walongo kuti patingi pajumphengi nyengu yitali kuti Ufumu uzi. Ntharika yo wangukamba pa nyengu iyi, yinguyanana ndi ntharika ya ndalama za mina. Ntharika yeniyi, yikonkhoska vinthu vinyaki vakukwaskana ndi kuŵapu kwaki kweniso vinthu vo vazamuchitika pakumaliya pa mgonezi wunu. Yikonkhoska so kuti akusambira ŵaki akhumbikanga kuchita phamphu asani agwiriskiya ntchitu vinthu vo iyu wanguŵapaska.

Yesu wangwamba kukamba kuti: “Ufumu wenuwu we nge munthu munyaki yo walutanga ku ulendu ndipu wangudana akapolu ŵaki kuti waŵapaski vinthu vaki.” (Mateyu 25:14) Mu ntharika ya ndalama za mina, Yesu wangujiyeruzgiya ndi munthu yo wanguluta kucharu chakutali “kuti wakalonde ufumu.” Venivi, vinguwovya akutumika kuziŵa kuti “munthu” yo wakambika muntharika yachiŵi yeniyi, ndi Yesu.—Luka 19:12.

Munthu yo wakambika mu ntharika iyi wechendaluti kucharu chakutali, wangupaska akapolu ŵaki vinthu vakuzirwa ukongwa. Kwa vyaka vitatu ndi hafu vo Yesu wanguchita uteŵeti waki, wagwiranga mwaphamphu ntchitu yakupharazga uthenga wamampha wa Ufumu waku Chiuta. Iyu wangusambiza so akusambira ŵaki kuti nawu agwirengi ntchitu yeniyi. Sonu pa nyengu iyi, po walutanga kucharu chakutali ko kumiya kuchanya, wangusimikiza kuti akusambira ŵaki azamufiska kugwira ntchitu yo wanguŵasambiza.—Mateyu 10:7; Luka 10:1, 8, 9; yeruzgiyani ndi Yohane 4:38; 14:12.

Kumbi munthu yo wazumbulika mu ntharika iyi, wangugaŵa wuli vinthu vaki vakuzirwa? Yesu wangukamba kuti: “Kapolu munyaki wangumupaska matalenti ngankhondi, munyaki ngaŵi ndipuso munyaki limoza, mwakukoliyana ndi vo weyosi wangafiska ndipu wanguluta ku ulendu.” (Mateyu 25:15) Kumbi akapolu ŵenaŵa anguchita wuli ndi matalenti ngo angupaskika? Kumbi atingi ayesesengi kuchita phamphu kuti afiski vo mbuyawu wakhumbanga? Yesu wangukambiya akutumika ŵaki kuti:

“Kapolu yo wangulonde matalenti ngankhondi, wanguluta kuchichita bizinesi nyengu yeniyo ndipu wangusaniriyapu nganyaki ngankhondi. Kapolu yo wangulonde ngaŵi, nayu wanguchita mwakuyanana ŵaka ndipu wangusaniriyapu so nganyaki ngaŵi. Kweni kapolu yo wangulonde talenti yimoza pe, wanguchikumba pasi ndi kubisapu ndalama yo mbuyaki wangumupaska.” (Mateyu 25:16-18) Kumbi ntchinthu wuli cho chinguchitika mbuyawu wati waweku?

Yesu wangulutirizga kukamba kuti: “Pati pajumpha nyengu yitali, mbuyawu wanguza ndi kuŵerengesiyana nawu ndalama zo.” (Mateyu 25:19) Akapolu ŵaŵi akwamba, anguyesesa kuchita vosi “mwakukoliyana ndi vo weyosi wangafiska.” Kapolu weyosi wanguchita phamphu ndipu pakumaliya wangupinduwa ndi vo wangupaskika. Kapolu yo wangulonde matalenti ngankhondi, wangusaniriyapu so matalenti ngankhondi ndipu yo wangupaskika matalenti ngaŵi, nayuso wangusaniriyapu matalenti ngaŵi. (Kali munthu wakhumbikanga kugwira ntchitu kwa vyaka pafufupi 19 kuti walonde malipiru nga talenti yimoza.) Pavuli paki, mbuyawu wangukambiya kapolu weyosi kuti: “Wachita umampha ukongwa, ndiwi kapolu wamampha kweniso wakugomezgeka! Ungugomezgeka pa vinthu vimanavi, sonu ndikuŵikengi kuti uwoneriyengi vinthu vinandi. Kondwere limoza ndi mbuyaku.”—Mateyu 25:21.

Kweni vo akapolu ŵaŵi ŵenaŵa anguchita venga vakupambana ndi vo kapolu yo wangupaskika talenti yimoza wanguchita. Iyu wangukambiya mbuyaki kuti: “Ambuya ndinguziŵa kuti ndimwi munthu wakusuzga ukongwa, chifukwa muvuna vo mukuleka kumija ndipuso muwunjika vo mukuleka kupeta. Sonu ndingopa ndipu ndinguluta kuchiwundiya talenti yinu pasi. Eni talenti yinu.” (Mateyu 25:24, 25) Kapolu mwenuyu, wanguchisungisa cha ndalama yo wangupaskika ku banki kuti mbuyaki wazisaniriyepu yapachanya. Iyu wanguchita cha vo mbuyaki wakhumbanga.

Venga vakuvwika kuti mbuyawu wadani kapolu mwenuyu kuti “kapolu muheni kweniso mulesi.” Kapolu uyu wangulondeka ndalama yo wangupaskika ndipu yinguperekeka ku kapolu munyaki yo wenga waphamphu. Mbuyawu wangukamba kuti: “Weyosi yo wenavu, wapaskikengi vinandi ndipu waŵengi ndi vinandi ukongwa; kweni yo walivi, chinanga ndi vo wenavu walondekengi.”—Mateyu 25:26, 29.

Akusambira aku Yesu aŵanaŵaniyanga vinthu vinandi kusazgapu ntharika yeniyi. Yiwu awonanga kuti ntchitu yakupanga akusambira yo Yesu wanguŵapaska yenga yakuzirwa ukongwa. Ndipu Yesu wakhumbanga kuti yiwu agwirengi mwaphamphu ntchitu yeniyi. Kweni Yesu wanguŵanaŵanapu cha kuti yiwu agwirengi mwakuyanana ntchitu yakupharazga yo wanguŵatuma. Nge mo iyu wangukambiya mu ntharika yaki, wakusambira weyosi wakhumbikanga kuchita vosi “mwakukoliyana ndi vo . . . wangafiska.” Kweni ivi vilongo kuti Yesu watingi wakondwengi cha asani wakusambira waki munyaki wachita ‘ulesi’ ndipu watondeka kugwira mwaphamphu ntchitu yo Mbuyaki wangumupaska.

Akutumika aku Yesu atenere kuti angukondwa ukongwa chifukwa iyu wanguŵasimikiziya kuti: “Weyosi yo wenavu, wapaskikengi vinandi.”

Pa nyengu yo Yesu wenga pa Phiri la Maolivi, wangukamba ntharika ya amwali 10 kweniso ya matalenti. Wachimaliza kumuka fumbu la akutumika ŵaki lakukwaskana ndi chisimikizu cha kuŵapu kwaki ndipuso cha kumala kwa mugonezi wunu, Yesu wangukamba so ntharika yinyaki. Ntharika yeniyi nja mbereri ndi mbuzi.

Yesu wangwamba kukonkhoska ntharika yeniyi kuti: “Asani Mwana wa munthu waziza mu unkhankhu waki pamoza ndi angelu wosi, wazamuja pampandu waki wa unkhankhu.” (Mateyu 25:31) Pa nyengu yo wakonkhoskanga ntharika yeniyi, Yesu wangulongore limu kuti wakambanga vaku iyu chifukwa kanandi wajikambanga kuti ndi “Mwana wa munthu.”—Mateyu 8:20; 9:6; 20:18, 28.

Kumbi vo Yesu wangukamba mu ntharika yeniyi vingufiskika zuŵanji? Vazamufiskika pa nyengu yo Yesu waziyengi “mu unkhankhu waki” pamoza ndi angelu ndi kuja “pampandu waki wa unkhankhu.” Nyengu yinyaki kuvuli, Yesu wangukamba kuti ‘Mwana wa munthu wazengi mumitambu ndi nthazi kweniso unkhankhu ukulu’ pamoza ndi angelu ŵaki. Kumbi venivi vazamuchitika zuŵanji? Vazamuchitika “asani chisuzgu chikulu cha mu mazuŵa ngo chazimala ŵaka.” (Mateyu 24:29-31; Mariko 13:26, 27; Luka 21:27) Mwaviyo, ntharika yeniyi yazamufiskika kunthazi asani Yesu waziza mu unkhankhu waki. Kumbi iyu wazamuchitanji nyengu yeniyo?

Yesu wangukamba kuti: “Asani Mwana wa munthu waziza . . . , mitundu yosi ya ŵanthu yazamuwunganiskika kwaku iyu, ndipu iyu wazakuŵapatuwa nge mo mliska wapatuliya mbereri ku mbuzi. Ndipu wazamuŵika mbereri kujanja laki lamaryi, kweni mbuzi kujanja laki lamazge.”—Mateyu 25:31-33.

Pakukamba vakukwaskana ndi mbereri zo zazamuja kujanja laki lamaryi, Yesu wangukamba kuti: “Pavuli paki, Fumu yazamukambiya a kujanja laki lamaryi kuti: ‘Zani kunu yimwi mwatumbikika ndi Ada, harani Ufumu wo ukunozgeke yimwi kutuliya po charu chikujalikiskikiya.’” (Mateyu 25:34) Ntchifukwa wuli Fumu yingwanja mbereri?

Fumu yingukonkhoska kuti: “Pakuti ndenga ndi nja, yimwi mungundipaska chakurya; ndenga ndi nyota, mungundipaska maji. Ndenga mulendu, mungundilonde mwamasangu; ndenga nkhuli, mungundivwalika. Ndingutama, mungundiphwere ndipuso ndenga mujeri, munguza kuzindiwona.” Ŵanthu “arunji” wo amiya mbereri ŵati afumba kuti anguchita wuli venivi, Fumu yinguŵamuka kuti: “Kanthu kekosi ko munguchitiya munthu mumana ukongwa mwa abali ŵangu yaŵa, munguchitiya so ini.” (Mateyu 25:35, 36, 40, 46) Yiwu anguchita vinthu vamampha venivi ŵe kuchanya cha, chifukwa kuchanya kulivi ŵanthu wo atama pamwenga kuvwa nja. Mwaviyo, vinthu vamampha venivi atenere anguchitiya abali ŵaki aku Khristu pacharu chapasi.

Nanga ntchinthu wuli cho chinguchitikiya mbuzi zo zenga kujanja laki lamazge? Yesu wangukamba kuti: “Pavuli paki, [Fumu] yazamukambiya akujanja laki lamazge kuti: ‘Ndituliyenipu yapa, yimwi akutembeka, lutani ku motu wamuyaya wo ukunozgeke Dyaboli ndi angelu ŵaki. Chifukwa ndenga ndi nja, kweni yimwi mungundipaska cha chakurya; ndenga ndi nyota, kweni mungundipaska cha maji. Ndenga mulendu, kweni yimwi mungundilonde cha; ndenga nkhuli kweni mungundivwalika cha; ndingutama kweniso ndenga mujeri, kweni yimwi mungundiphwere cha.’” (Mateyu 25:41-43) Mphaki kuti ŵanthu wo amiya mbuzi azamulonde cheruzgu chenichi, chifukwa angutondeka kuchitiya lisungu abali aku Khristu pa nyengu yo ŵenga pacharu chapasi.

Akutumika anguziŵa kuti cheruzgu chenichi cho chazamuperekeka kunthazi chazamusintha cha mpaka muyaya. Yesu wanguŵakambiya kuti: “Fumu yazakuŵamuka kuti: ‘Nditikuneneskiyani kuti kanthu kekosi ko munguleka kuchitiya munthu mumana ukongwa mwa abali ŵangu yaŵa, munguleka kuchitiya so ini.’ Yaŵa abayikengi kwamuyaya kweni arunji azamuluta ku umoyu wamuyaya.”—Mateyu 25:45, 46.

Vo Yesu wangukamba pakumuka fumbu lo akutumika angufumba, vinguŵawovya ukongwa akusambira ŵaki kuŵanaŵaniya mijalidu yawu kweniso vakuchita vawu.