Nungungulu nya tshivba yatshavbo, ganiolu a khathalago

1, 2. a) Guhambana muni gu gomogo ga ndziya eyi Jehovha a pharago khiyo vathu ni eyi va fumago khiyo vathu nya tshivba? b) Ginani hi na ganeyago khigyo ga ndrima yeyi?

VATHU nya tshivba gutala nya dzitepo va gu fumeya mwendro gu tshanisa vambe. (Matewu 20:25; Muhevbudzi 8:9) Jehovha gima kha giri isoso! Ambari olu a gu Nungungulu nya Tshivba Yatshavbo, a gu Muthu nya tshivba guvbindra vatshavbo mafuni ni ndzadzini, uye a ngu khathala ngudzu khu vathu nya mba vbeleya. A na ni wuwadi nigu a ngu khathala khu gudzipwa gwathu ni esi hi si vbwetago. Uye a ngu dziti gu khuye kha ha vbeleya nigu a ngu guti guhegedwa gwathu, khu kharato uye gima kha hi lombi gu gira silo si gu mwalo tshivbani gwathu. — Ndzimo 103:13, 14.

² Omu nya Bhibhiliya, ha gu hevbula edzi Jehovha a khathalago khidzo khu vathu vaye. Hongoleni hi ganeya khu siyeyedzo siraru: Nyo pheye, edzi Jehovha a phasidego khidzo gikhwathana Samuweli gu ya bikeya gulamudwa ga Muphasi nya Khongolo nya Mhamba Eli. Nya wuvili, edzi Jehovha a laphisedego khidzo monyo Mosi tepo a nga dzipwa na si yedwi khu gu dusa va na Israyeli khu Egipito. Nya wuraru, edzi Jehovha a khathadego khidzo khu va na Israyeli tepo va nga duga khu Egipito. Ginani hi gi hevbulago khu Jehovha ga siyeyedzo soso, nigu hi nga mu pimedzeya kharini?

KHATHADE KHU GIKHWATHANA

3. Gilo muni nya mba olovelega gi dugeledego Samuweli wutshigu nyo khaguri, nigu siwudziso muni hi nga dzi girago? (Wona foto gupheyani nya ndrima.)

³ Samuweli phede gu thumeya omu nya tabhernakeli na ngari gyanana. (1 Samuweli 3:1) Wutshigu nyo khaguri, na lade, gu di girega gilo nya mba olovelega.a (Wona tshamuselo wa vbavbatshi.) (Leri 1 Samuweli 3:2-10.) Uye a dipwa muthu nyo khaguri na gu mu rana khu lina. Samuweli a di pimisa gu khuye gu diri Muphasi nya Khongolo nya mhamba Eli. Khu kharato uye a di engisa a hongola ga Eli na gu tutuma a ya khuye: “Nyi womo avba, kholu u nga nyi ranago.” Ganiolu Eli a di khuye: “kha nya gu rana, mwanangu.” Hwane nyo ba sasimweso si dugelede guvili, Eli a di tugula gu khuye gu diri Nungungulu a nga ba a rana Samuweli. Khu kharato Eli a di embeya Samuweli esi a yedego gu ganeya a gu ranwa gambe, ni gu Samuweli a di engisa. Khu ginani Jehovha a nga mba dzegeya gu embeya Samuweli gupheyani gu khuye, Khuye a nga ba a mu rana? Bhibhiliya kha yi ganeyi. Ganiolu si nga gira gu Jehovha na giride silo khu ndziya yile kholu a nga ba a dundrugeya khedzi a nga hadzi dzipwa khidzo Samuweli.

4, 5. a) Ginani a giridego Samuweli tepo a nga embedwa mahungu khu Jehovha gasi gu ya bikeya Eli? b) Ginani egi matimo yaya ma hi hevbudzago khu Jehovha?

⁴ Leri 1 Samuweli 3:11-18. Nayo wa Jehovha wu di gu ruma sanana gu ninga githawo vathu vakhongolo, ngudzungudzu ava va thangeyago. (Ekisodha 22:28; Levhi 19:32) Khu kharato si ngu garadza gu dundrugeya gyanana nya nga Samuweli na gi hongola ga Eli dzimindrudzile, gi ya tiya gu mu bikeya mahungu nyo lemeye nya gu lamudwe gwaye ma tago khu ga Nungungulu. Bhibhiliya yari khiyo Samuweli “a di khala hwanga gu embeledzela giwoniso ga Eli.” Ambari ulolo, Nungungulu giride gu Eli a tugula gu khuye gu diri Uye a nga ba a rana Samuweli. Kha nga handro wakone, Eli embede Samuweli gu mba mu siheya gilo ga esi Nungungulu a mu embedego. Samuweli a di engisa Eli a “mu embeledzela satshavbo nyamba siha ni gimwegyo.”

⁵ Mahungu yaya kha ma nga ba mari maphya. Kholu gupheyani Eli a di embedwe sasimweso khu “muthu wa Nungungulu.” (1 Samuweli 2:27-36) Matimo yaya ma gu hi hevbudza edzi Jehovha a khathalago khidzo khethu ni wugengeyi a gu nawo.

6. Ginani hi nga gi hevbulago ga ndziya eyi Nungungulu a phasidego khiyo Samuweli?

⁶ U muphya? Abari kharato, matimo ya Samuweli mo yeyedza gu khayo Jehovha a ngu pwisisa sigaradzo sago ni edzi u dzipwago khidzo. Adzina u na ni dzitshoni nyo tshumayele vathu vakhongolo mwendro gudzihambanisa ni vathu nya tanga yago. Tiyisega gu khuwe Jehovha o vbweta gu gu phasa. Khu kharato gombeya gwaye u mu embeya edzi u dzipwago khidzo. (Ndzimo 62:8) Dundrugeya gwadi khu siyeyedzo si gomogo omu nya Bhibhiliya nya vaphya nya nga Samuweli. U bwe u bhuleya gambe vandriyathu nya tanga yago mwendro va dandridego khu tanga ava adzina va padego sigaradzo nya nga sago. Va nga gu bhuleya khedzi Jehovha a va phasidego khidzo, adzina khu ndziya va nga ba va sa yi vireya.

KHATHADE KHU MOSI

7, 8. Jehovha yeyedzide kharini gukhathala ngudzu khu gudzipwa ga Mosi?

⁷ Tepo Mosi a nga ba ari ni 80 myaga, ningidwe thumo nyo garadze ngudzu khu Jehovha: gu dusa va na Israyeli wugumbini ga Egipito. (Ekisodha 3:10) Thumo wowo adzina wu vbedzide tshivba Mosi, kholu uye a diri muhavisi Midhiyani khu 40 myaga. Mosi a di khuye: “Kheni mani eni, nya gukala nyi ya mahoni ga Faro nyi ya dusa va na Israyeli khu tigoni ga Egipito?” Jehovha tiyiside Mosi khu gu khuye: “Khu lisine eni nyi na bani nyiri nago.” (Ekisodha 3:11, 12) Jehovha mu tumbiside gambe gu khuye madhota ya na Israyeli ma “napwa lito lago”. Ambari ulolo, Mosi a di wudzisa, khuye: “Ahati avo va gumba khodwa gwangu, va si yingisi lito langu?” (Ekisodha 3:18; 4:1) Khu lisine Mosi a di gu ganeya khuye adzina Jehovha phazamide! Ganiolu Jehovha laphisede monyo Mosi. A di bwe a mu ninga ni tshivba nyo gire silewugiso. Khu lisine, Mosi khuye muthu nyo pheye omu nya Bhibhiliya gu ningwa tshivba yoyo. — Ekisodha 4:2-9, 21.

⁸ Ambari hwane nya satshavbo soso, Mosi a di simama ni gimbe gikhalo. Uye a di khuye kha na nga si kodza gu ganeya gwadi. Khu kharato Nungungulu a di mu embeya khuye: “Eni nyi na bani nyiri kanani gwago, nyi na gu hevbudza iso u yelago gu ganela.” Ina Mosi dza a di gu tiyisega? Ne, uye a di lomba gu khuye Nungungulu a rumeya mumbe muthu! Khavbovbo Jehovha a di goroga. Ambari ulolo uye a di ngo khathala khu gudzipwa ga Mosi, khu kharato a di rumeya Aroni gasi gu ya ganeleya Mosi. — Ekisodha 4:10-16.

9. Gulaphisa-monyo ni wuwadi wa Jehovha si phaside kharini Mosi gu khala muthangeyi nya wadi?

⁹ Matimo yaya ma gu hi hevbudza ginani khu Jehovha? Kha nga olu Jehovha a gu na ni tshivba yatshavbo adzina na thumiside tshivba yoyo gasi gu thaviseya Mosi ni gu mu gurumedza gu engisa. Wulangani nya isoso, Jehovha a mu laphisede monyo ni gu mu gireya wuwadi, a bwe a tiyisa githumi gyaye nyo dzinogise gu khuye a na ba ari naye. Ina isoso si phaside? Ina! Mosi khade muthangeyi nya khongolo nya vathu va Nungungulu. Anuye zamide gu dzi nogisa ni gu khathala khu vambe, nga edzi Jehovha a khathadego khidzo khuye. — Mitengo 12:3.

10. Ha gu phasega kharini ha gu khathala khu vambe nga Jehovha?

¹⁰ Ginani hi gi hevbulago muhuno? Wo ba uri mwama, muvelegi, mwendro lidhota, u ngu thangeya vambe khu ndziya nyo khaguri. Khu gighelo gyogyo, gwadi gu pimedzeya Jehovha khu gu khathala khu vambe, u yeyedza wuwadi, ni gu laphiseya monyo mwangadzi wago, sanana sago, ni vathu va libandlani gwago. (Vakolosi 3:19-21; 1 Pedro 5:1-3) Wa gu pimedzeya Jehovha ni Jesu Kristo, a gu uye Mosi nya Khongolo, u na vbevbugiseya vambe gu gu hidzimeleya va ta ganeya nago, nigu u na va tiyisa. (Matewu 11:28, 29) U na khala gambe giyeyedzo nya gyadi gwavo. — Vahebheru 13:7.

MUVBULUGISE NYA TSHIVBA YATSHAVBO A KHATHALAGO

11, 12. Jehovha vhikede kharini va na Israyeli tepo a nga va dusago khu Egipito?

¹¹ Adzina gu diri ni vaIsrayeli nyo vbindre dzimiliyoni dziraru va dugidego khu Egipito khu mwaga nya 1513 na si guti Kristo. Ga tsawa wowo gu diri ni sanana, sikhosane, adzina ni vambe nga ba va dwala mwendro silima. Tsawa wowo nya wukhongolo nya vathu wu di gu vbweta muthangeyi a khathalago ni gu pwisisa. Nigu khiso kamo Jehovha a giridego khu gu thumisa Mosi. Kha nga handro wakone, vaIsrayeli va dzipwide na va vhikedwe ambari olu va nga ba va diga dzindranga va nga ba va vbanyide umo womi watshavbo. — Ndzimo 78:52, 53.

¹² Jehovha vhikede kharini vathu vaye? Uye a di sasamedza va na Israyeli guya “khu mabutho yawe” tepo va nga duga khu Egipito. (Ekisodha 6:26) Kha nga olu va nga ba va sasamedzidwe khu ndziya yoyo, si di gu wonega guagani gu khiso khu Nungungulu wawe a nga ba a va thangeya. “Mihani a di va gimbidzisa khu lipfhi” wutshigu a va “gimbidzisa khu nilo” gasi gu va dundrugisa gu khuye a diri navo, gasi gu va thangeya ni gu va vhikeya. (Ndzimo 78:14) Nigu si di gu vbwetega kamo gu vaIsrayeli va tiyisega khu kotani nya esi si nga dugeleya khu gu landreya.

13, 14. a) Jehovha khathalede kharini va na Israyeli Yiphwani nya Gufuviye? b) Jehovha yeyedzide kharini gu khuye a diri ni tshivba ngudzu guvbindra vaGipiti?

¹³ Leri Ekisodha 14:19-22. Nga dzi dundrugeya na wuri gumogo ni vana Israyeli. U segedwe. Mabutho ya Egipito momo hwane gwago, nigu khu mbeli gwago, Yiphwa nya Gufuviye. Khavbovbo, Nungungulu a gira gilogyo. Lipfhi lile li nga ba li romo khu mbeli, li bweleya hwane, vbakari gwanu ni vaGipiti. Olu vaGipiti va di romo mugidemani, ganiolu enu mu manega guwonegeyani khu gilewugiso! Khavbovbo u wona Mosi na gu thawuludza mandza vbatshani nya yiphwa, guta phuvbo nya tshivba ngudzu khu khuga-dambo, yi ta tula ndziya kala tshatugo nya yiphwa. Khu kharato, uwe ni ndranga yago, ni sifuyu sago, mu gimbiya funguni na mu sasamedzidwe gwadi ni vatshavbo vathu. U liwuga kholu mafu ma mwalo ndzilo ne kha ma kwirigi. Ma bangide ma bwe ma tiyanyana, si gu vbevbugeya gu gimbiya. Ambari ava va tsheteyago va si kodza gu tshatuga gwadi.

¹⁴ Leri Ekisodha 14:23, 26-30. Tepo gu giregago satshavbo soso, Faro muwupumbuni mu gwaye ni gu dzi khusedza, a pheya gu mi landra. Khavbovbo Mosi a thawuludza gambe mandza yaye vbatshani nya yiphwa, mabhiyo yale ya mavili ma fenengedza. Mati mata fenengedza Faro ni mabutho yaye. Mwalo ni moyo wawe a nga vbuluga! — Ekisodha 15:8-10.

15. Ginani u gi hevbulago khu Jehovha ga matimo yaya?

¹⁵ Matimo yaya ma ngu hi hevbudza gimbe gilo khu Jehovha. Uye Nungungulu nya mba gola pfilupfilu, nigu likhalelo lolo li ngu hi gira hi dzipwa na hi vhikedwe. (1 Vakorinto 14:33) Gufana ni muhavisi a haladzago ni gu woneleya dzinvuta dzaye, Jehovha a ngu khathala khesi si vbwetegago ga vathu vaye. Uye a ngu va vhikeya ni gu va vbulugisa ga valala vawe. Isoso si ngu hi tiyisa ni gu hi thaveleya ngudzu kha nga olu hi hidzimeyago mahegiso nya litigo leli. — Mavingu 1:33.

16. Hi nga phasega kharini khu gu dundrugeya khedzi Jehovha a vbulugisidego khidzo vaIsrayeli?

¹⁶ Muhuno, Jehovha a ngo khathaleya vathu vaye kha nga tsawa. A gu va phasa gu simama ni wupari nya wadi naye ni gu va vhikeya ga valala vawe. Nigu uye a na simama gu gira isoso ndrani nya tshanisa nya yikhongolo yi gomogo vbafuvbi. (Gutuledwa 7:9, 10) Khu kharato, gani sanana mwendro vathu vakhongolo, gani va ni womi nya wadi gani silima, vathu va Nungungulu kha va na nga garadzega mwendro gu thava ndrani nya tshanisa nya yikhongolo.b (Wona tshamuselo wa vbavbatshi.) Avo khu lisine, va na hambana ni vambe! Va na dundruga malito ya Jesu: “Tiyani longo mu khusedza dzithamo dzanu, kholu guvbanyiswa gwanu gu . . . vbohide.” (Luka 21:28) Ambari va gu wugedwa khu Gogi, a gu hengeledzano nya mayigo yi gu na ni tshivba ngudzu guvbindra Faro, vathu va Nungungulu va na tumba gu khavo va na vhikedwa khu Jehovha. (Ezekiyeli 38:2, 14-16) Khu ginani? Kholu va ngu dziti gu khavo Jehovha kha vbindrugedzi. Uye a na yeyedza gambe gu khuye, muvbulugisi nya lihaladzo a khathalago khu vathu vaye. — Isaya 26:3, 20.

17. a) Ha gu phasega kharini tepo hi hevbulago khu matimo nya Bhibhiliya ma ganeyago khedzi Jehovha a khathalago khidzo khu vathu vaye? b) Ginani hi na ganeyago khigyo ga ndrima yi landreyago?

¹⁷ Omu nya ndrima yeyi, hi wonide siyeyedzo nyo khaguri nya wuwadi wa Jehovha ni edzi a khathalago khidzo khesi si vbwetegago ga vathu ni edzi a vbulugisago khidzo vathu vaye. Tepo u dundrugeyago khu matimo yoyo, zama gu hevbula gilo nyo khaguri nya giphya khu Jehovha khu gu gevisisa gwadi sipandryana nyo khaguri u nga ba u si siti. Tepo u yago u hevbula khu makhalelo nya mangi nya yadi ya Jehovha, lihaladzo lago khuye ni gukhodwa gwago si na dandra. Ga ndrima yi landreyago, hi na hevbula khedzi hi nga pimedzeyago khidzo Jehovha khu gukhathala khu va ndrangani gwathu, vandriyathu libandlani, ni ava hi va manago gutshumayelani.