Mitshamuselo yi gomogo omu nya mabhuku ma khumbugidwego omu nya Gibhukwana nya mitshangano nya thumo ni mavbanyelo
2-8 NYA DEZEMBRO
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | GUTULEDWA 7-9
“Gidzemo nya gikhongolo gi kategiswago khu Jehovha”
(Gutuledwa 7:9) Hwane nya isoso nyi di wona mwandra nya wungi nya vathu nya mayigo, mahundzu, malimi yatshavbo, a gu mwalo muthu a dzi kodzago gu saya. Va di emide mbeli nya gikhalo nya wufumu ni mbeli nya Nvutana, na va ambade dzingandzu nya guage, va phara migindru mandzani.
it-2 paj. 253, ndri. 2
Gidzemo nya gikhongolo
Esi sa gu wusa giwudziso gi gu khigyo: Abari gu ava nya “mwandra nya wungi” khavo va na tshudziswago va bwe va vbanya mafuni, khu ginani gu ganedwago gu pwani va emide “mbeli nya gikhalo nya wufumu ni mbeli nya Nvutana”? (Gut 7:9) Lito gu ema li ngu ba li thumiswa omu nya Bhibhiliya, gu ngu ba gu thumiswa lito ‘gu ema’ gasi gu thula giemo nyo hakhwe khu wule a emidego mbeli gwaye. (Ndz 1:5; 5:5; Mav 22:29, TR; Lu 1:19) Khu lisine, ga gipimo nyo pheye gya Gutuledwa, “vafumeli nya mayigo, ni vathangeli nya dzinyimbi, sitetema, va nya tshivba yatshavbo, dzikhumbi ni va nya gutshulega” va gu tshamusedwa nga vathu va vbwetago gu sihala “ga wule a khadego vbagikhalotunu nya wufumu, ni ga likhulo la Nvutana, kholu litshigu likhongoko nya likhulo laye li vbohide, khu mani a na gu li tiyelago?” (Gut 6:15-17; fananisa ni Lu 21:36.) Sa gu wonega gu khatshi, “mwandra nya wungi” wa gu wumbwa khu vale va na vbulugiswago ndrani nya tepo yoyo nyo garadze ni gu bwe va ‘ema’ khu gu ba va dzumedwe khu Nungungulu ni Nvutana.
(Gutuledwa 7:14) Nyi di mu hakha, kheni: “Pfhumu yangu, uwe khuwe u dzitigo!” Khavbo avbo, a di nyi tshamusela, khuye: “Ava khu vale va tago khu musigaradzoni nya sikhongolo, vale va nga handzago dzingandzu dzawe va dzi agisela novbani nya Nvutana.
it-3 paj. 739, ndri. 4
Tshanisa
Hwane nya magumaragu myaga hwane nya gutshungunudwe ga Jerusalema, na gu ganeya khu vathu nya mayigo, mafumbu ni mahundzu nya gu hambanehambane, mupostoli Johane a di khuye: “Ava khu vale va tago khu musigaradzoni nya sikhongolo.” (Gut 7:13, 14) Khu gu ba gidzemo gi dugide khu “musigaradzoni nya sikhongolo” sa gu yeyedza gu khiso va vbulugide khumomo. Isoso sa gu fakazwa khu malito ma gomogo omu ga Mithumo 7:9, 10 ma gu khayo: “Nungungulu a diri ni [Josefa], [nigu] a di mu vbulugisa mu sigaradzoni satshavbo.” Gu vbulugiswa ga Josefa musigaradzoni, kha sa ba si thula basi gu khiso a di hadzi si kodza gu si timiseya, ganiolu sa gu thula gambe gu khiso a di vbulugide ga sigaradzo a emisanidego naso.
(Gutuledwa 7:15-17) Khiso si va girago va manega mbeli nya gikhalo nya wufumu wa Nungungulu, va mu thumela wutshigu ni mihani nyumbani gwaye. Wule a khadego vbagikhalotunu nya wufumu a na va vhikela khu mwedzi waye. 16 Gima kha va na pwa gambe ndzala ni lidora, lihani ni lithonga gima kha si na va sanisa gambe. 17 “Kholu Nvutana yi guromo vbagikhalotunu nya wufumu khiyo yi va havisago, yi va yisa namboni nya mati nya womi. Nungungulu a na va bavbula marongo yawe yatshavbo.”
it-2 dzipaji. 252-253
Gidzemo nya gikhongolo
Omu gitago khumo. Sihalo nya gu tugule wusumbudwa nya “mwandra nya wungi” womu omu ga Gutuledwa gipimo 7, omu nya sipandre nyo fane. Gutuledwa 7:15-17 wari khuwo Nungungulu ‘a gu ladza litandra laye vbatshani gwaye,’ avo va gu yiswa “kala namboni nya mati nya womi” ni gu Nungungulu “a na bavbula marongo yawe yatshavbo.” Omu ga Gutuledwa 21:2-4 hi ngu mana malito ma gimbileyanago, ma gu khayo: “Wonani nyumba ya Nungungulu vbakari nya vathu,” “uye a na bavbula marongo mahoni gwawe,” ni gu “gima kha gu na manega gambe gufa.” Giwoniso gi tshamusedwago avba gyo gimbileyana ni ava gu mwalo ndzadzini, iyo ‘gu tshigago Jerusalema nya muphya,’ ganiolu mafuni, vbakari nya vathu.
Kemba dzithomba nya liphuvbo
(Gutuledwa 7:1) Khavbo avbo, nyi di wona dzingilozi dzina dza Nungungulu na dzi emide mudzikhonani dza dzina nya mafu, na dzi pharide maphuvbo ya mana nya litigo, gasi phuvbo yi si furugedzi tigoni, ni mati ya phwani ambari misimboni.
re paj. 115, ndri. 4
Gufunga nya Israyeli wa Nungungulu
Vbavbandze nyo kanakane, dzingilozi dzedzi nya dzina dza gu emeya mitsawa mivili ya liphuvboni, yi thumisidwego khu Jehovha gasi gu emisa gulamudwa kala tepo khiyo Jehovha a yi emisedego. Tepo khiyo dzingilozi dzedzi dzi na nyesago phuvbo nya zanga nya yikhongolo ya Nungungulu, gasi gu dzulugeya mafuni gwatshavbo, gu khungumudwa gu na ba guri gukhongolo. Phuvbo yoyo yi na vbindra eyi Jehovha a yi thumisidego gasi gu phalalegisa vaElamo va gale, a va ndrendremedzisa ni gu bwe a va fuvisa. (Jeremiya 49:36-38) Gu na ba guri phuvbo nya yikhongolo gu vbindra “gipupwani” egi Jehovha a fuvisidego khigyo vaAmoni. (Amosi 1:13-15) Gumwalo ni gibitshu ni gimwegyo nya hengeledzano ya Sathane gi na vbulugago ga litshigu nya likhulo la Jehovha, tepo a na agisago lina laye kala gupindruga. — Ndzimo 83:15, 18; Isaya 29:5, 6.
(Gutuledwa 9:11) Mbasa yatshavbo yi di gu thangedwa khu pfhumu mweyo a gu ngilozi ya phalani. Khu Gihebheru ya gu ranwa “Abhadhoni” khu Gigreki “Apollion” gu tshamusago gupwani “Mumbembisi.”
it-1 paj. 10
Abhandhon
Khu mani Abhandhon, ngilozi nya liphala nyo ete?
Omu ga Gutuledwa 9: 11, lito “Abhadhon” la gu thumiswa kha nga lina la “ngilozi ya phalani.” Lina nyo gimbeleyane nya giGreki nyo pwani Apollion la gu thula “Mumbembisi.” Ga magumi myaga yi vbindridego, gu giridwe ni gevbi gasi gu yeyedza gu ndrimana yeyi guya khu giprofeto ya gu ganeya khu vathu, nya nga mwamangulu Vespasiano, Maomé, ambari kamo Napoleão, ni ngilozi eyi khu giolovedzo yi nga ba yi tidwa nga “nyawusathane.” Ganiolu, gu vbwetega si wonwa gu pwani, Gutuledwa 20: 1-3 a gu yeyedza gu khuye ngilozi yi pharidego “pfhungulu nya liphala nya guete” muemeyi wa Nungungulu, a tago khu ndzadzini. Malangani nya gu pwani khya “nyawusathane,” iyo yi na hunga Sathane yi mu rinya phalani nyo ete. Na yi gu ganeya khu Gutuledwa 9:11, The Interpreter’s Bible (A Bíblia do Intérprete) ya ri khiyo: “Abhandhon khandri yowa ngilozi ya Sathane, ganiolu khya Nungungulu, yi girago thumo yi ningidwego khu Nungungulu nyo tshungunule.”
Omu nya milowo nya giGreki hi ngari gu yi wonago, si ngu wonega gu khiso ‘avad·dóhn lo thumisana ni Seyoli ni gufa. Omu ga Gutuledwa 1:18 ha gu mana malito ya Kristo Jesu na gu khuye: “Kheni wule a vbanyago, nyi na ni dzipfhungulo nya lufu nedzi nya litigo nya vafi.” Tshivba yaye maningano ni liphala nyo ete yi ngu yeyedzwa omu ga Luka 8:31. Omu ga Vahebheru 2:14 si ngu yeyedzwa gu pwani na ni tshivba nyo tshungunule ambari Sathane, kholu yari khiyo Jesu pategide khu “givili ni novba, a feya gu pala, khu gufa gwaye, Sathane a nga bani ari ni tshivba nya gusonge.” Omu ga Gutuledwa 19:11-16 a gu tidwa nga Mutshungunuli ni Mumbembisi a hathidwego khu Nungungulu. — Wona APOLLION.
9-15 NYA DEZEMBRO
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | GUTULEDWA 10-12
“‘Dzifakazi dzimbili’ dzi songidwego dzi bwe dzi wuswa”
(Gutuledwa 11:3) Nyi na rumela dzifakazi dzangu dza dzimbili na dzi ambade gilendra gasi gu profeta mahungu ya Nungungulu, gipimo nya Iikhumi mazana ni mazana mavili ni livbandre na limwedo magumi (1260) matshigu.”
w14 15/11 paj. 30
Siwudziso sa valeri
Khu vamani Dzifakazi dzimbili dzi khumbugwago omu nya gipimo 11 ga Gutuledwa?
Gutuledwa 11:3 yo ganeya khu dzifakazi dzimbili dzi nga hadzi profeta khu gipimo nya 1260 matshigu. Matimo mo yeyedza gu khayo girengo gi di hadzi “pala gi gu songa dzifakazi.” Ganiolu, hwane nya “matshigu mararu ni gipandre,” dzifakazi dzedzi dza dzimbili dzi di hadzi wuswa dzi vbanya gambe, si samadzisa vatshavbo va nga ba va si wona. — Gutu. 11:7, 11
Khu vamani dzifakazi dzedzi dza dzimbili? Sipandrepandryana nya matimo si ngu hi phasa gu mana lhamulo wakone. Gupheya ha gu wona gu khethu idzo dza gu emeya “misimbo mivili nya miolivha, gumogo ni dzikandriya dzimbili.” (Gutu. 11:4) Isoso sa gu hi dundrugisa dzikandriya ni misimbo mivili nya miolivha yi tshamusedwago omu nya giprofeto gya Zakariya. Giprofeto gyogyo gya gu ganeya gu khigyo miolivha yoyo ya gu emeya “vama vavili va todzidwego,” a gu Mwamangulu Zerobhabheli, ni Muphasi nya khongolo nya mhamba a gu Josuwa, va emidego mbeli ga ‘Pfhumu nya mafu yatshavbo.’ (Zak. 4:1-3, 14) Nya wuvili, dzifakazi dzimbili dza gu tshamusedwa na dzi giride silewugiso nyo fane ni esi si giridwego khu Mosi ni Eliya. — Fananisa Gutuledwa 11:5, 6 ni Mitengo 16:1-7, 28-35 ni 1 Dzipfhumu 17:1; 18:41-45.
Ginani siprofeto sesi sa sivili si gu naso khu gu fana? Avba nya gimwegyo ni gimwegyo, matimo mo ganeya khu va nya gutodzwa va Nungungulu ava va nga ba va thangeya ndrani nya tshanisa nya yingongolo. Khu kharato, gutadzisegani nya gipimo 11 gya Gutuledwa, vandruyi nyo todzwe va nga ba va thangeya tepo Mufumo wa Nungungulu wu emisidwego ndzadzini khu 1914 va di gu tshumayela na va “ambade dzisaku” ndrani nya myaga miraru ni metadu nya lisinesine.
Guvbeyani nya tepo yoyo, khu gu fananisa dzifakazi dzodzo dzi di songwa. Isoso si di girega khu gu ba va khothedwe matshigu mararu ni metado nyo fananise, a gu tepo nya yidugwana yi fananiswago ni myaga miraru ni metadu. Guya khu valala va vathu va Nungungulu, thumo wawe wu di gu songidwe, iso si nga va reseya gunengeya nya gukhongolo. — Gutu. 11:8-10.
Ambari ulolo, guya khu giprofeto, dzifakazi dzile dzi di hadzi wuswa guvbeyani nya matshigu mararu ni metadu. Khandri basi vale va todzidwego va tshudzisidwego khu pasoni ganiolu ni vale vbakari gwawe va simamidego na va tumbegide va di hakha thumo nyo hathage wutago khiyo ga Nungungulu, khu gu thumisa Pfhumo yawe, Jesu Kristo. Khu 1919, va di romo avba nya ava va wumbidego tsawa nya “githumi nya gutumbege ni nya gugengeye” gasi va khathaleya vathu va Nungungulu khu liphuvboni matshiguni nyo hegise. — Mat. 24:45-47; Gutu. 11:11, 12.
Gutuledwa 11:1, 2 a gu pwananisa sigiro sesi ni gu pimwa nya Nyumba ya Nungungulu. Omu ga Malakiya gipimo 3, ga gu ganedwa khu gu pima nyo fane nya nyumba ya Nungungulu, gu landredwago khu tepo nyo agise. (Mal. 3:1-4) Gupima ni guagisa gogu gu dzegide tepo muni? Gu khugeya khu 1914 kala gupheyani nya 1919. Tepo yeyi ya gu pata 1260 matshigu nya lisinesine (42 migima) ni matshigu mararu ni metadu ma khumbugwago omu ga Gutuledwa gipimo 11.
Khandri gutsakisa gwaso gu dziti gu khethu Jehovha giride malulamiselo nya gu agise vathu vaye gasi gu thuma mithumo nyo hathege! (Tit. 2:14) Ni gu hi ngu bonga khu giyeyedzo hi ningidwego khu va nyo todzwa nyo tumbege va nga ba va thangeya ndrani nya dzitepo dzodzo nyo garadze, khu kharato va khala nga dzifakazi dzimbili nyo fananise.
(Gutuledwa 11:7) Gikhati dzi na vbedzago gu fakaza; gi na duga khu phalani girengo gi dwana nadzo. Girengo gi na pala gi gu songa dzifakazi.
(Gutuledwa 11:11) Aholu, khu hwane nya matshigu ya mararu ni gipandre, li dita khu ga Nungungulu Liphuvbo nya guvbanyise lita bela sirumbini mule. Sirumbi si di khuga si gu ema, vatshavbo avo va nga si wonago, va di bedwa khu hwanga ni rerema nya yikhongolo ngudzu.
Kemba dzithomba nya liphuvbo
(Gutuledwa 10:9, 10) Eni nyi di hongola ga ngilozi nyi ya yi lomba libhuku. Ngilozi yi di nyi embela, khiyo: “Li dzege u li hodza; kanani gwago li na lombela kha nga wulombe, aholu li na vava girumbuni gwago.” 10 Nyi di hakha libhuku mandzani ga ngilozi nyi li hodza, kanani gwangu li di lombela nga wulombe, aholu, na nyi li midzide, ndrani gwangu gu di vava.
it-3 paj. 458, ndri. 9
Libhuku nya gufumbwe
Mathumiselo nyo fananise. Gu na ni siyeyedzo nya singi nya mathumiselo nyo fananise nya lito “libhuku nyo fumbwe” omu nya Bhibhiliya. Ezekiyeli gumogo ni Zakariya va di wona libhuku nya gu fumbwe na li lovidwe eno ni eno. Khanga olu gu nga ba agu thumiswa gipandre gimwegyo basi nya libhuku nya gu fumbwe, gu lowa eno ni eno adzina ga gu ganedwa khu gu lemeya, wukhongolo ni lisima nya mahungu nya gu lamule ma nga ba ma lovidwe omu nya libhuku lolo nyo fumbwe. (Eze 2:9–3:3; Zak 5:1-4) Omu nya muwoniso nya Gutuledwa, oyu a nga ba khade gikhalothunu nya wufumo a di pharide mandzani nya nyamudye libhuku nya gu fumbwe na li ri ni livbandre na sivili sifungo, si nga ba si gira gu esi si lovidwego umo sisi tidwi khu muthu kala nvutana ya Nungungulu yi ta tula. (Gut 5:1, 12; 6:1, 12-14) Khu hwane nya muwoniso, Johane a di ningwa libhuku nya gufumbwe a bwe a rumwa gu lihodza. Ilo li di gu lovbeya kananani ga Johane ganiolu ndrane gwaye li di gu vava. Kha nga olu libhuku nya gu fumbwe li nga ba la sa lemwa ganiolu li di gu tudwe, gu diri gilo gi nga hadzi pwisisega. Si di gu “lovbeya” kanani ga Johane gu mana mahungu ma nga ba ma romo mule nya libhuku lile ganiolu so yeyedza khatshi gu diri si silo nyo vave a nga ba a yede gu si profeta, kha nga esi a rumidwego gu gira. (Gut 10:1-11) Ezekiyeli emisanide si silo nyo fane khu libhuku nyo fumbwe a ningidwego li nga ba liri ni “magana nya gililo, wuvi ni gudilela.” — Eze 2:10.
(Gutuledwa 12:1-5) Gi di tumbuluga giwoniso nya gikhongolo ndzadzini: Nyamayi nya gukari na ambade lidambo, na gandride ngima vbavbatshi nya migondro yaye. Hungoni gwaye a diri ni gihugu nya gulugwe khu likhumi na dzimbili dzinyeledzi. 2 Nyamayi yoyu a di Sigide, a di gu dilela khu gu lumwa, nari vbafuvbi nya guhefemule. 3 Khavbo avbo, gi di tumbuluga gimbe giwonegiso ndzadzini: Mwamilambo nya khongolo ngudzu, nya gungangamele nga nilo, 4 Ngila waye wu di vbiyela gipandre nya wuraru nya dzinyeledzi dza ndzadzini, wu gu dzi rinya mafuni. Mwamilambo a dita ema mbeli ga nyamayi a nga bani a gu saniseka khu gulumwa, gasi gu mu hodzela gyanana, avbo a hefemulago. 5 Nyamayi a di hefemula gyanana nya gikhwathana igyo gi na gu fumago mayigo yatshavbo khu ndronga nya gikete. Aholu, gyanana gyaye gi di khusedzwa gi yiswa vbafuvbi ga Nungungulu vbagikhalotunu gwaye nya wufumu.
it-1 paj. 743, dzindri. 2-4
Guvbisa nya gulumwa
Omu nya muwoniso wa Johane ga Gutuledwa, a di wona nyamayi ndzadzini na gu dileya “khu gu lumwa, nari vbafuvbi nya guhefemule. Gyanana gi nga velegwa gi diri “gikhwathana igyo gi na gu fumago mayigo yatshavbo khu ndronga nya gikete.” Ambari olu Mwamilambo a nga ba a zama gu gi hodza “gyanana gyaye gi di khusedzwa gi yiswa vbafuvbi ga Nungungulu vbagikhalotunu gwaye nya wufumu.” (Gut 12:1, 2, 4-6) Gu khusedwa nya gyanana ga Nungungulu, adzina si di gu yeyedza gu khiso Uye gi dzumede kha nga gyanana gyaye, kha nga giolovedzo gya gale gu papayi a dzumeya gyanana gi nga rigo gu velegwa a ningwago. (Wona NASCIMETO.) Hi nga ganeya khethu “nyamayi” i “mwangadzi” wa Nungungulu, “Jerusalema wa ndzadzini” “mamayi” wa Kristo gumogo ni vandriyaye va liphuvboni. — Ga 4:26; Heb 2:11, 12, 17.
“Nyamayi” wa ndzadzini wa Nungungulu, a di hadzi khala nyo vbeleye nigu a di hadzi gu mbapwa gu vbisa nya lisine avba nya guvelege. Guvbisa nya gulumwa khu gu fananisa si di hadzi yeyedza gu khiso “nyamayi” a ngu pwisisa gu khuye na siri gale a na hefemula nigu a di hadzi vireya khu maho nyo fuviye. — Gut 12:2.
Khu mani gyanana gyegyi nya “gikhwathana” Igyo gi nga hadzi fumeya “mayigo yatshavbo khu ndronga nya gikete”? Esi si profetedwe Pfhumu nya Wumesiya ya Nungungulu omu ga Ndzimo 2:6-9. Ganiolu Johane wonide muwoniso wowu hwane nya gu ba a velegidwe Kristo mafuni, hwane nya gufe gwaye ni gu wuga gwaye. Muwoniso wowu wu di gu wonega na wu thula gu velegwa nya Mufumo nya wuMesiya mandzani ga gyanana gya Nungungulu Jesu Kristo, oyu a wusidwego khu ga vafudego, “aya khala nyamudye ga Nungungulu. Khavbo a guromo olu ni matshigu matago a virela gukhuye Nungungulu a vege valala vaye, va khala gigandredzelo nya migondro yaye.” — Heb 10:12, 13; Ndz 110:1; Re 12:10.
16-22 NYA DEZEMBRO
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | GUTULEDWA 13–16
“U nga thavi sirengo nyo thisi”
(Gutuledwa 13:1, 2) Girengo gyogyo gi diri ni livbandre na mivili mihungo ni likhumi dzikheho, kheho ni kheho yi di ambade gihugu nya wufumu. Mihungoni gwaye gu di lovidwe malina nya guvale Nungungulu. 2 Girengo nyi nga gi wonago gi di gu fanana ni likhamba. Sandza nya migondro yaye khwatshi khesi nya yingwe, likana li di gu fanana neli nya nghala. Mwamilambo a di gi ninga tshivba yaye, ni gikhalo gyaye, ni wufumu nya wukhongolo.
w12 15/6 paj. 8, ndri. 6
Jehovha “mutivegisi nya misihalo”
Guvbeyani nya lizana myaga nya gu pheye E.C., Jesu a wugidego khu gufani ningide vapostoli vaye siwoniso nyo samadzise ngudzu. (Gutu. 1:1) Avba nya giwoniso gimwegyo, Johane wonide Dhiyabhulosi, a emeyago mwamilambo, na emide bambe nya yiphwa nya yikhongolo. (Leri Gutuledwa 13:1, 2) Johane wonide gambe girego nya gu thavise na gi gu khugega khu matini na gi gu hakha wufumu nya wukhongolo wa Dhiyabhulosi. Ngilozi mweyo yi embeya Johane khiyo livbandre na mivili mihungo nya girengo nya gufuvile, a gu gifananiso nya girengo gi thudwago omu ga Gutuledwa 13:1, ya gu emeya “livbandre na vavili vafumeli” mwendro mifumo. (Gutu. 13:14, 15; 17:3, 9, 10) Tepo Johane anga lova isoso, livbandre nya idzo dzi di thegide, mweyo yi di ngo fuma nigu yimbe yi di nga si “gu vbohi.” Ginani mifumo yoyo nya tshivba, mwendro dzi potências mundiais? Hongoleni hi ganeya khu hungo moyo ni moyo nya girengo gyogyo gi thudwago omu ga Gutuledwa. Hi na wona gambe edzi esi si lovidwego khu Dhaniyeli si si vegago khidzo guagani manigano ni mifumo yoyo, adzina saye lizana myaga hwane na yi nga si dugeleyi.
(Gutuledwa 13:11) Khu hwane nya iso nyi di wona gimbe girengo na gi gu tumbuluga khu tigoni, gi diri ni dzikheho dzimbili kha nga nvuta aholu gi di ganela kha nga mwamilambo.
(Gutuledwa 13:15) Gi ningidwe gambe tshivba nya guninge hefemulo gifananiso nya girengo, gasi gi kodza gu ganela ni tshivba nya gusonge vatshavbo vale va si khozeligo githombe nya girengo.
re paji. 194, ndri. 26
Gu ganedzisanya ni sirego sivili nya sikelemo
Ga gu ganedwa khu ginani? Khu Potência mundial Anglo-Americana — agu iyo ya mweyo ni hungo nya wu 7 nya girego nyo pheye, ganiolu na giri ni thumo nyo hathege! Gu hambaniswa gwayo avba nya giwoniso kha nga girengo nyo hambaniswe, si ngu hi phasa gu pwisisa gwadi edzi yi thumago khidzo ni ga gyevbini giemo nya litigo leli. Girengo gyegi nya dzikheho dzimbili gya gu wumbwa khu dzipotenência dzimbili khu gumogo dzi woneledwa khu muthu ganiolu na dzi gu thumisana. Dzikheho dzodzo dza dzimbili nyo fane ni dza “nvuta”, so yeyedzwa gu pwane idzo dza gu gira gu gi rula nya mba gira mhango, na giri ni giemo nya wufumo avba vathu vatshavbo va yedego gu hongola. Ganiolu igyo gya gu ganeya kha nga “mwamilombo” khu gu thumisa malito nya gigurumedza ni guwugeya ambari kamo gudwanisa ni hayini wufumo wagyo wu gu mba dzumeledwa. Igyo kha gi kutsi vathu gu ninga githawo Mufumo wa Nungungulu wu fumedwago khu nvuta ya Nungungulu, ganiolu igyo gya gu va kutsa gu niga githawo Sathane, mwamilambo nya khongolo. Gya gu kutsedzeya gu mba pwana nya vathu ni lidiwo, va vbweta gu khozeya girengo gupheya.
re paji. 195, dzindri. 30-31
Gu ganedzisanya ni sirego sivili nya sikelemo
Matimo ma gu yeyedza gu khayo gifananiso gyegi hegeledzano yi emisidwego, yi khutsedzedwago ni gu phasedzedwa khu Grã-Bretanha ni Estados Unidos nigu gupheyani yi di gu tidwa kha nga Liga das Nações. Khu hwane, omu ga Gutuledwa gipimo 17, yi fananisidwe khu ndziya nyo hambane ni girengo nyo fuviye gi vbanyago ni gu hefemula, na gi si fumwi khu muthu. Givbango gegi nya litigo latshavbo gya gu ‘ganeya’ khu gu thumisa malito nya gu dzi khusedze, gi dzi wona nari igyo gi gu ni makodzelo nya gu reseye gurula ni gukhadzisega vathu. Ganiolu, khu lisine, pwanano wowu nya mayigo yaya wulanga owu vathu va khalago va solasola vambe ni gu valeteya. Gya gu thurugiseya mwendro gu tumbisa gu songa vatshavbo vale va bombago gu khizima mbeli nya wufumu wagyo. Liga das Nações, khu lisine yi tutumiside vathu va nga diga gu engisa milayo yayo. Gupheyani nya tshanisa nya yikhongolo, “dzikheho” nya wusotshwa nya gifananiso gegi dzi na ba dziri ni thumo wu na pwisisago wuvi. — Gutuledwa 7:14; 17:8, 16.
Gu khugeya avba Primeira Guerra Mundial, gifananiso nya girengo gya thuma khanga organização das Nações Unidas nigu gi songide vathu khu lisine. Khu giyeyedzo, khu 1950 tsawa nya ONU wu dwanide nyimbi ya Coreia do Norte ni Coreia do Sul. Tsawa nya ONU gumogo ni va Coreia do Sul wu songide tanga nya 1 420 000 nya ava va Coreia do Norte ni va China. Khu gu fana, khu 1960 kala 1964 libuthu la Nações Unidas li di romo Congo (Kinshasa). Gu diga isoso, vathangeyi nya litigo gu pata ni vathangeyi nya wukhongeyi, Paulo VI ni João Paulo II, va ngo simama gu ganeya khavo gifananiso gegi gitumbiso nyo hegise nya gurula ga vathu. Va ri khavo, vathu va gu diga gu gi thumeya, yatshavbo mafumbo nya vathu va na fuviswa. Khu ndziya nyo fananise avo va gu gira gu va songwa vatshavbo vathu va bombago gu gi seketeya ni gu gi khozeya. — Dhewuteronome 5:8, 9.
(Gutuledwa 13:16, 17) Gi di ruma vatshavbo vathu, sanana ni vakhongolo, sitetema ni sisiwana, va nya gutshulega ni dzikhumbi, vatshavbo gu vbweta va vegwe gifungo mandzani ya nyamudye, mwendro vbagiwombotunu. 17 Khu guralo, vale va gu ni gifungo, mwendro lina nya girengo, mwendro sayo nya lina la igyo khavo basi va dzumedziswago gu renga mwendro gu rengisa silo.
w09 15/2 paj. 4, ndri. 2
Dzithomba dza omu nya libhuku la Gutuledwa — II
13:16, 17. Ambari olu adzina si hi garadzeyago gu khataleya mithumo yathu nya tshigu ni tshigu nya nga gu ‘rengisa mwendro gu renga,’ kha hi yeli gu dzumeleya girego gi fuma womi wathu. Gu dzumeya ‘gifungo nya girengo madzani gwathu mwendro giwomboni’ si nga gira gu girengo gi woneleya mithumo yathu mwendro gu khuha mapimiselo yathu.
Kemba dzithomba nya liphuvbo
(Gutuledwa 16:13, 14) Khavbo avbo, nyi di wona maphuvbo mararu nya guvivbe nya gufanane ni vanyakhele na ma gu duga khu kanani ga mwamilambo, ni kanani ga girengo, ni kanani ga muprofeti nya malipha. 14 Aya khu maphuvbo nya mandriki ma girago siliwugiso, ma yago ga vafumeli vatshavbo va mafuni gasi gu va tshanganisa vata dwana nyimbi nya Litshigu Likhongolo la Nungungulu nya Tshivba Yatshavbo.
w09 15/2 paj. 4, ndri. 5
Dzithomba dza omu nya libhuku la Gutuledwa — II
16:13-16. ‘Maphuvbo nya guvivbe’ ma gu emeya guhuweledwa nya wudhemomi gu na girago gu dzipfhumu nya mafu dzi tiyisega gu khidzo kha dzi na nga khuwa khu gu vbaladzwa nya livbandre na sivili sikombe si tadego khu likhulo la Nungungulu ganiolu dzi khutsedzedwa gu wugeya Nungungulu. — Mat. 24:42, 44.
(Gutuledwa 16:21) Khavbo avbo, khu ndzadzini gu di thega maralala kha nga siwindri nya gulemele pimo nya taleta mweyo. Vathu va di vala Nungungulu khu kotani nya gitsayiso nya maralala kholu gi diri gikhongolo ngudzu.
w15 15/7 paj. 16 ndri. 9
“Guvbanyiswa gwanu gu na bani gu vbohide.”!
Eyi yi na ba yi siri tepo nya gu “tshumayele mahugu nya yadi.” Tepo yoyo yi na ba yi vbindride. Tepo nya “mahegiso” yi na ba yi vbohide! (Mat. 24:14) Nya mba kanakana, vathu va Nungungulu va na huweleya mahungu nya gu lamule nyo lemeye ngudzu. Isoso adzina sa gu pata gu huweledwa pwani litigo nya guvivbe la Sathane lo hadzi fuviswa. Bhibhilya ya gu fananisa isoso ni mahugu nya maralala tepo yi gu khiyo: “khu ndzadzini gu di thega maralala kha nga siwindri nya gulemele pimo nya taleta mweyo. Vathu va di vala Nungungulu khu kotani nya gitsayiso nya maralala kholu gi diri gikhongolo ngudzu.” — Gutu. 16:21.
23-29 NYA DEZEMBRO
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | GUTULEDWA 17–19
“Nyimbi ya Nungungulu nyi na vbedzago dzinyimbi dzatshavbo”
(Gutuledwa 19:11) Nyi di wona gambe ndzadzini na gu tulegide, gu wonega kavalu nya guage. Oyu a yi khiledego a gu ranwa pwani khuye nya “Gutumbege,” nya “Lisine,” kholu khu gululama a di fuma ni gu dwana nyimbi.
(Gutuledwa 19:14-16) Mabutho ya Ndzadzini ma di mu landrela na ma ambade dzingandzu nya wumburi nya guage ngudzu, na ma khilede dzikavalu nya guage ngudzu. 15 Khu kanani gwaye gu di duga litshari nya guvbire gasi gu paya khilo mayigo. Uye a na ma fumela khu ndronga nya dzisimbi; a na gamela maphisoni vbinyu nya likhulo la Nungungulu nya Tshivba Yatshavbo. 16 Vbatshokatunu nya mwendra wu fenengedzago giwunu gyaye, gu lovidwe pwani: “Pfhumu nya dzipfhumu; Mufumeli nya vafumeli.
w08 1/4 paj. 8, dzindri. 3-4
Harimagedhoni — Nyimbi ya Nungungulu nyi na vbedzago dzinyimbi dzatshavbo
Na gu ngo fuma vathu nyo vivbe, vathu nyo lulame kha va na nga mana gurula ni gu khadzisega. (Mavingu 29:2; Muhevbudzi 8:9) Khu lisine, ethu hi mwalo makodzelo nyo vbedze wukanganyisi ni wuvivbi wu girwago khu vathu. Khu kharato, gurula ni gululama nyo pindruge si na resa tshatshazelo, a gu gu fuviswa nya vathu nyo vivbe. Solomoni lovide khuye: “Muthu nya guvivbedwe khu monyo a na bani nari mudzegisi nya milandru.” — Mavingu 21:18.
Kha nga olu Nungungulu a gu mulamuli, hi nga tiyisega gu khethu ni ga gevbini giemo, gulamula ga Nungungulu vathu nyo vivbe gu na ba gu lulamide. Abrahama wudziside khuye: “Ina mulamuli nya litigo latshavbo a na sindrwa khu gu lamula, gani?” Avba nya hlamulo Abrahama hevbude gu khuye Jehovha tepo yatshavbo khwadi! (Genesi 18:25) Gimbe gambe khu gu, Bhibhilya yi ngu hi tiyisegisa gu khiyo Jehovha kha tsaki khu gu fuvisa vathu nyo vivbe; a gu gira basi ga gu ba gu ri mwalo lipindru. — Ezekiyeli 18:32; 2 Pedro 3:9.
it-1 paj. 475 ndri. 5
Kavhalo
Avba nya muwoniso wa mupostoli Johane, Jesu Kristo a gu wonwa na gu khilede avba nya Kavhalo nyo age, nari ni libuthu laye, vatshavbo na va khilede avba nya dzikavhalo nyo age. Muwoniso wowu wu wonegisidwe ga Johane kha nga giyeyedzo nya gu lulama nya nyimbi eyi Kristo a na yi wusago gasi gu wugeya vatshavo valala vaye a emeya Nungungulu, Papayi waye Jehovha. (Gut 19:11, 14) Na gu nga si giregi isoso, mathumelo ya Kristo kha nga pfhumu, ni dzitsanisa dzi na landreyago so emedwa khu dzikavhalo nyo hambanehambane ni vakhileyi vakone. — Gut 6:2-8.
(Gutuledwa 19:19, 20) Khavbo avbo, nyi di wona girengo ni vafumeli nya mayigo ni mabutho yawe na va tshanganide gasi gu dwanisa wule a nga bani a khilede kavalu ni dzinyimbi dzaye. 20 Aholu girengo gi di modwa gumogo ni muprofeti nya malipha, a nga girago siliwugiso tshivbani nya girengo, a gu pengisa vatshavbo ava va nga hakhago gifungo nya girengo ni va khozeli nya gifananiso gyaye. Va vavili va rinyidwe na va gu vbanya tsivani nya nilo wu dzurago na wu gu engedzedwa khu solufa.
re paj. 286, ndri. 24
Pfhumu nya tshivba yi pala avba nya Harimagedhoni
Girengo gi nga wonega yiphwani nya 7 mihungo ni likhumi dzikheho gi emeyago hengeledzano nya pilitika ya Sathane, kha yi na nga dundrugwa gambe gumogo ni vaprofeti nya malipha a gu potência mundial nya wu 7. (Gutuledwa 13:1, 11-13; 16:13) Na si ngo “vbanya” mwendro gu simama gu wugeya vathu va Nungungulu mafuni, sin a rinywa “phalani nya nilo.” Ina nilo nya lisine sine? Ahihi, gu fana ni olu girego ni vaprofeti nya malipha si gu siri sirego nya lisine sine. Vbavbandzi nya isoso, gifafaniso nya gu fuviswa nyo vbeleye, wulanga nya mba bweleledwa. Umomo khu gu hegisa, gu na rinywa lufu ni kova gumogo ni Dhiyabhulosi. (Gutuledwa 20:10, 14) Khandri go ganedwa khu gu tshaniswa nya vathu nyo vivbe ndzadzini, kholu isoso si ngu mu nyeyeza ngudzu Jehovha. — Jeremiya 19:5; 32:35; 1 Johane 4:8, 16.
(Gutuledwa 19:21) Ava vambe va nga tshalago va di songwa khu litshari li nga dugago khu kanani ga wule a nga bani a khilede kavalu. Ni sinyoni satshavbo si di khura khu nyama yawe.
re paj. 286, ndri. 25
Pfhumu nya tshivba yi pala avba nya Harimagedhoni
Vatshavbo vale va nga ba va si giri gipandre nya mufumo khu gu kongoma ganiolu na va gu dzibedzedzeya omu litigo leli nya wupumbu nya vathu, va na “songwa khu litshari li nga dugago khu kanani ga wule a nga bani a khilede kavhalu.” Jesu a na va wona kha nga vathu va yedwago khu gufa. Kha nga olu avba gwavo gu si khumbugwigo liphala nya nilo, ina hi na vireya gu khethu va wuswa khu ga vafudego? Wu mwalo wulanga wu ganeyago gu khuvo vale vana fuviswago khu Jehovha mulamuli teponi yoyo ana wuga khu ga vafudego. Kha nga Jesu a ganedego. Vatshavbo vale va gu si ri “dzinvuta” va na yiswa “niloni nya gupindruge wu dongisedwego Sathane ni dzingilozi dzaye,” si thulago “gusanisekani nya gupindruge.” (Matewu 25:33, 41, 46) Isoso so hi yisa avba nya “litshigu nya gulamudwe ni gumbembiswa ga va nya guvivba.” — 2 Pedro 3:7; Nahume 1:2, 7-9; Malakiya 4:1.
Kemba dzithomba nya liphuvbo
(Gutuledwa 17:8) Girengo u nga gi wona gi diromo, aholu gi mwalo gambe; gya gu duga khu phalani giya mbembiswa; vathu va tigoni, vale malina yawe ma sa lowago libhukuni nya womi, gukhugela nya gu vangwe litigo, va na samadziswa khu gu wona gukhavo girengo gi nga bani giromo, gi mwalo gambe, aholu gi na tumbuluga nyaluphye.
re dzipaji. 247-248, dzindri. 5-6
Mahungo nyo samadzise
“Girengo . . . gi diromo.” Ina, gi di romo kha nga Liga das Nações khu 10 nya Janeiro nya 1920 kala mbeli, ga tepo mweyo mwendro ga tepo nyo khaguri gu pategide 63 mayigo. Ganilolu khu gu landreyana, Japão, Alemanha ni Itália va di dzihambanisa naye União Soviética wa gale a di duswa avba nya Liga das Nações. Khu Setembro nya 1939, muthangeyi nya vaNazi Alemanha kudzugiside Primeira Guerra Mundial. Tepo Liga das Nações yi nga ne dugeleya avba nyo reseye gurula litigo yi di tshungunudwa. Kala omu nya myaga nya 1942 yi di nga ri mwalo. Na si nga si giregi isoso, matshigwana hwane, ganiolu ndrani nya dzitepo dzile nyo garadze, Jehovha tshamusede vathu vaye gueta nya tshamuselo nya giwoniso! Avba nya Assembleia Teocrática do Novo Mundo N. H. Knorr huwelede khu giprofeto gi gu khigyo “Girengo . . . gi mwalo gambe.” Khavbovbo uye giride giwudziso gyegi: “Ina Liga das Nações yi na simama phalani?” Khu gu khumbuga Gutuledwa 17:8, a di hlamula khuye: “Hengeledzano nya vathu va mafuni yi na wuga gambe.” Isoso si giregide kamo; gu thadzisega giprofeto nya lito la Jehovha!
Gu duga khu phalali
Girengo nyo fuviye khu lisine gi dugide khu phalani. Khu 26 nya Junho nya 1945, ndrani nya ligwaha nya likhongolo ngudzu, tigoni ga San Francisco, EUA, 50 mayigo ma di seketeya lidangaliya nya hengeledzano ya Nações Unidas. Givbango gegi gi di yede gu gira gu “gurula ni gukhadzisega gu simama tigoni gwatshavbo.” Gu diri ni gufana nyo khaguri avba nya Liga das Nações ni ONU. Enciclopédia Delta Universal yi ganede esi: “Ga siemo nyo khaguri, ONU a gu fana ni Liga das Nações, yi nga dzi tshukwadzisa hwane nya Primeira Guerra Mundial . . . mayigo ma wumbidego ONU khayo ya mamowo ma wumbidego Liga das Nações. Kha nga Liga das Nações, ONU emisidwe gasi gu phasa gu reseya gurula ni gukhadzisega ga vathu. Sivbango nya lisima sa Liga das Nações si ngu fana ni sa ONU.” ONU, khu lisine girengo nyo fuviye gi vbayango nyaluphye. Vaphasedzeyi vaye nya 190 mayigo va ngu vbindra ava va Liga das Nações; nigu womo avba nya gikhalo nya gikhongolo ngudzu guvbindra egi gya oyu a nga pheya khuye.
(Gutuledwa 17:16, 17) Likhumi dzikheho u dzi wonego ni girengo, si na wugela nyamayi nya gibhayi si mu gira gisiwana si mu diga wumbwiri, si hodza nyama yaye, si yi vbisa niloni. 17 Kholu Nungungulu vegide myonyoni gwawe gasi gu gira guhaladza gwaye, va dzumela gu thumela girengo kala ma tadzisega magana ya Nungungulu.
w12 15/6 paj.18, ndri. 17
Jehovha a gu yeyedza “iso si guromo vbafuvbi ni gu girega.”
Wukhongeyi nya malipha kha wu na nga fuva vbadugwana-vbadugwana. Gibhayi gi na simama gu manega ni tshivba, gi gira gu dzipfhumu dzi gi khidzimeye kha nga gu gola gwagyo kala Nungungulu a theya gudogoreya monyoni nya dzipfhumu. (Leri Gutuledwa 17:16, 17.) Nugunugu Jehovha a na gira gu tsawa nya politika nya magimbidziselo ya Sathane, wu emeyago Nações Unidas wu wugeya wukhongeyi nya malipha. Owu wu na fuvisa mikutsedzelo ni dzithomba nya wukhongeyi nya malipha. Mazana myaga hwane isoso si wonedegide nga khatsi kha si na nga girega. Muhuno, gibhayi gi ngu tandrega gu khala gwadi hwamboni nya girengo nyo fuviye. Ambari ulolo igyo kha gi na nga thega vbadugwana vbadugwana khavba gi khadego. Guthega gwagyo gu na ba guri nya githugedza ni tshivba. — Gutu. 18:7, 8, 15-19.
30 NYA DEZEMBRO–5 NYA JENEIRO
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | GUTULEDWA 20–22
“Eni nyi ngu gira siphya silo satshavbo”
(Gutuledwa 21:1) Khavbo avbo, nyi di wona Ndzadzi nya yiphya ni litigo liphya. Kholu, ndzadzi nya guhegule ni litigo nya guhegule si di vbindride, ni yiphwa yi di mwalalegide.
re paj. 301, ndri. 2
Ndzadzi yiphya ni mafu maphya
Mazana myaga hwane ma na si vbohi matshigu ya Johane, Jehovha a di embeya Isaya khuye: “Nyi na vanga ndzadzi yiphya ni mafu maphya, gasi silo sa gale mu si si dundrugi, ambari gu si [dundruga] gambe.” (Isaya 65:17; 66:22) Giprofeto gegi gi tadzisegide gupheyani tepo vaJudha nyo tumbege va widego Jerusalema khu 537 na yi si vbohi tepo yathu, hwane nya gu ba va modwe gipimo nya 70 myaga Bhabhiloni. Avba nya guwusedzwe gogo, avo va di vbaha litigo nyo age, “litigo liphya,” na li gu woneledwa khu mufumo nya wuphya, “ndzadzi yiphya.” Ganiolu, mupostoli Pedro ganede khu gu tadzisega nya giprofeto gegi, khu gu khuye: “Aholu, khu kotani nya gitumbiso gya Nungunulu, ethu hi ngu lindrela ndzadzi yiphya ni mafu maphya, umo gu guromo gululama.” (2 Pedro 3:13) Johane a gu yeyedza gu khuye gitumbiso gyogyo gi na tadzisega ndrani nya litshigu la Pfhumu. “Ndzadzi nya guhegule ni litigo nya guhegule,” a gu litigo li thangedwago khu Sathane, silo sakone na si sasamedzedwe khuye ni madhemoni, si na fuviswa. “Yiphwa” nya vathu nya gu vivbedwe khu myonyo ni sindraga milayo, va na fuviswa. Wulangani nya yiphwa yeyi gu na ba guri ni “ndzadzi nya yiphya ni litigo liphya” — gitshungu nya giphya mafuni na gi gu fumedwa khu mufumo nya wuphya, a gu Mufumo wa Nungungulu. — Fananisa ni Gutuledwa 20:11.
(Gutuledwa 21:3, 4) Khavbo avbo, nyi di pwa lito nya tshivba na li guta khu gikhalotunu nya wufumu, khilo: “Wonani Nyumba ya Nungungulu vbakari nya vathu. Nungungulu a na vbanya vbakari nya vathu, avo va na khala vathu vaye, uye vbakari gwawe, a na bani ari Nungungulu wawe. Uye a na va bavbula marongo mahoni gwawe, kholu gima kha gu na manega gambe gufa, gulila gu na vbela, ni gudilela ni wuvi, kholu dzitshanisa dza gale dzi vbindride.”
w13 1/12 paj. 11, dzindri. 2-4
“Eni nyi ngu gira siphya silo satshavbo”
“[Nungungulu] a na bavbula marongo mahoni gwawe.” (Gutuledwa 21:4) Marongo muni ma na bavbudwago? Khandri marongo nya gutsaka mwendro nyo handze maho. Gitumbiso gya Nungungulu gya gu ganeya khu marongo ma vangwago khu sigaradzo ni gutshaniseka. Nungungulu kha na nga bavbula marongo yoyo basi, ganiolu a na gira khu gu kula khamba wakone.
“Gima kha gu na manega gambe gufa.” (Gutuledwa 21:4) Gufa khuwo khamba nyo pheye nya sigaradzo soso. Gasi gu guvbeya gufa, Jehovha a na fuvisa khamba wakone: a gu gighoho hi nga taphedziswa khu Adhamu. (Varoma 5:12) Jehovha a na tshula vathu, va khala nyo vbeleye, khu gu thumisa mhamba nya ningelo nya gudzegise wu livbidwego khu Jesu. Khavbovbo, nala nyo hegise, gufa, a na ‘padwa’ mwendro gu tshungunudwa khu guvbeleya. (1 Vakorinto 15:26) Vathu nyo tumbege va na vbanya guya khu gugola ga Nungungulu; guvbanya kala gupindruga ni womi nyo vbeleye.
“Gima kha gu na manega gambe . . . wuvi” (Gutuledwa 21:4) wuvi muni wu na fuviswago? Wuvi nya makhalelo yatshavbo; madwali, gugaradzega mapimoni, a gu wuvi wu vangwago khu gighoho ni gumbavbeleya. Esi silo si wandreyago gutsaka vathu ya vangi.
(Gutuledwa 21:5) Wule a khadego vbagikhalotunu nya wufumu a di tivisa, khuye: “Eni nyi ngu gira siphya silo satshavbo.” A engedza gambe, khuye: “Lova kholu magana yaya ma tumbegide, gambe khya lisine.”
w03 1/8 paj. 12, ndri. 14
Jehovha, Nungungulu nya lisine
Gu vbwetega hi si ninga ngudzu lisima esi Nungungulu a hi embeyago omu nya Lito laye. Uye khuye a gu khuye, nigu a na gira esi a gu khuye a na gira. Hatshavbo hi ni sighelo nyo tumbe Nungungulu. Hi ngu khodwa Jehovha a khuye a na “tsayisa vale va si khodwigo ga Nungungulu, ni ava va si hakhigo Mahungu nya Yadi ya Pfhumu yathu Jesu Kristo.” (2 Vatesalonika 1:8) Hi nga tumba gambe esi Jehovha a ganeyago nyo khuye a ngu haladza ava va vbwetedzeyago gululama, a gu khuye a na ninga guvbanya nya gupindruge ava va gu ni gukhodwa, ni gu bwe hi khodwa tepo a gu khuye a na vbedza wuvi, gudileya, ambari kamo gufa. Jehovha tshingiside gutumbega nya gitumbiso nyo ganeye khu gufa khu gu a ninga sileletelo sesi ga mupostoli Johane: “Lova kholu magana yaya ma tumbegide, gambe khya lisine.” — Gutuledwa 21:4, 5; Mavingu 15:9; Johane 3:36.
Kemba dzithomba nya liphuvbo
(Gutuledwa 20:5) Vambe va nya gufa kha va na wuswa kala gu enela likhumi mazana myaga. Ogu khu gu wuga nya guhegule khu gufani.
it-3 paj. 784, ndri. 2
Guvbanya
Nayo owu Nungungulu a ningidego Adhamu, wa gu dzegeya gu vega guagani gu khuwo nari khatshi Adhamu a di engiside na vbanyide kala gupindruga. (Ge 2:17) Sasimweso si ngu giregeya va nyo engisa, tepo gufa, agu nala nyo hegise nya vathu, a na fuviswago, gighoho kha gi na nga fuma gambe sivilini sawe si vanga gufa. Gufa gu na fuva kala gupindruga. (1Ko 15:26) Gufuviswa nya gufa kala gupindruga go girega guvbeyani nya wufumu wa Kristo, ogu libhuku la Gutuledwa li ganeyago khu 1000 myaga. Umomo go ganedwa khava va khadego dzipfhumu ni vaphasi nya mhamba ni Kristo, avo va “wugide va vbanya, va gu fuma gumogo ni Kristo gipimo nya likhumi mazana (1000) myaga.” “Vambe va nya gufa” va na wuswago khu gufani guvbeyani nya “likhumi mazana myaga,” go thudwa vale va na ba va ngo vbanya guvbeyani nya 1000 myaga, ganiolu Sathane na nga si tshudwi khu phalani nyo ete gasi gu ta linga vathu khu tshivba ni tshivba. Guvbeyani nya 1000 myaga, vathu va na ba va vbelede, va fana nga Adhamu ni Evha na va nga si ghohi. Khu lisine va na ba vari ni womi nyo vbeleye. Ava va na si kodzago gu tshathuga avba nya silingo hwane nya gu ba Sathane a tshudwe khu phalani nyo ete khu tepwana nyo khaguri, va na dzi buza khu guvbanya gogo kala gupindruga. — Gut 20:4-10.
(Gutuledwa 20:14, 15) Lufu ni lithowo si di rinywa tsivani nya nilo. Litsiva leli nya nilo khu gufa nya wuvili. 15 Tsivani momo va di rinywa vatshavbo vathu va nga bani va sa Iowa malina yawe omu nya libhuku nya womi.
it-2 dzipaji. 639-640
Liphala nya nilo
Lito leli lo manega basi omu nya libhuku la Gutedwa, nigu lo dzegeya gu wonega gu khilo khya gufananiseya. Bhibhiliya yi ngu ningeya tshamuselo wakone nya gipimaniso gegi khu gu khiyo: “Litsiva leli nya nilo khu gufa nya wuvili.” — Gut 20:14; 21:8.
Makhalelo nya litsiva mwendro liphala nya nilo ma gu wonega gwadi avba nya mhongo wu gimbileyanago wa omu nya libhuku la Gutuledwa. Kha si kodzegi gu vbisa gufa khu lisinesine. (Gut 19:20; 20:14) Dhiyabhulosi, a gu givangwa nya liphuvbo, a gu rinywa phalani momo nya nilo. Ganiolu kha nga a gu luphuvbo, uye khavbyi khu nilo nya lisinesine. — Gut 20:10; fananisa ni Eks 3:2 ni Val 13:20.
Kha nga olu liphala nya nilo li emeyago “gufa nya wuvili,” nigu, kha nga olu Gutuledwa 20:14 a gu khuye “lufu ni lithowo” aniso si na rinywa phalani momo, so dzegeya gu hiso safa gu khiso liphala lolo kha li emeyi gufa omu vathu va thaphedzisidwego khu Adhamu (Ro 5:12) ni gu gambe kha si thuli lithowo. Liphala leli, li yede gu ba nari lo emeya gumbe gufa, ogu gu gu mwalo gutumba, kholu gumwalo wulanga gu lovidwego gu pwani “litsiva” mwendro liphala lolo li bweledzide vathu li vamidzidego kha nga esi si giregago avba nya gufa gu manidwego avba ga Adhamu, ambari marowo. (Gut 20:13) Khu kharato, avo malina yawe ma nga ne lowa avba nya “libhuku nya womi”, vawugeyi nya wufumu wa Nungungulu, va na rinywa omu nya liphala nya nilo, si thulago gu khiso va na tshungunudwa mwendro gu fuviswa khu guvbeleya, a gu gufa nya wuvili. — Gut 20:15.