Mitshamuselo yi gomogo omu nya mabhuku ma khumbugidwego omu nya Gibhukwana nya mitshangano nya thumo ni mavbanyelo
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
1-7 NYA JANEIRO
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | JOBA 32–33
Thaveleya vale va garadzegago
it-1 paj. 799
Eliyu
Eliyu a diri mwalo gihatheya nigu kha mba a ningeya wuzundzu nyo vbindrisi vambe. Uye a di gu dziti gu khuye gu fana ni Joba, uye a di giridwe khu libumba ni gu Pfhumu nya tshivba yatshavbo a diri muvangi waye. Eliyu a diri mwalo makungu nya gu vbedzi tshivba Joba, ganiolu a di ganeya naye nga pari yaye nya lisine khu gu thumisa lina laye, a gu silo nya gu Elifazi, Bhilidhadhi, ni Zofari kha va gira. — Job 32:21, 22; 33:1, 6.
w14 15/6 paj. 25, dzipar. 8-10
Ina u ngu dzi vega wulangani ga vambe?
8 Egi gi nga hi phasago gu dzi vega wulangani ga vambe khu gu dundruga vandriyathu va tshanganago ni sigaradzo nya madwali, sigaradzo ndrangani ni dhepresawu. Adzina saye hi nga tshuka hi tshangana ni siemo nyo fane. Vaisrayeli va nga tshaniseka Egipito, na va si beyi tigoni nya gitumbiso va di dundrugiswa gu pwani, kha va yeli ‘gu bangisa monyo wavo’ ga vandriyawe va gu sisiwana ni ava va vbedego tshivba. Jehovha a di gu vireya gu khuye va phasa sisiwana. — Dhet. 15:7, 11; Levhi 25:35-38.
9 Vbavbandzi nya gu lamule ava va tshanganago ni sigaradzo, hi yede gu va tiyisa khu gu thumisa milowo. (Joba 33:6, 7; Mat. 7:1) Khu giyeyedzo: Tepo khiyo mugimbidzisi nya mota a dugeledwago khu mhango, khavbovbo a yiswa ospitali, ina vadhogodheya vo pheya khu gu mu wudzisa gu khavo khuye a gu na ni nandru gani? Ahihi, avo va di hadzi gu dzegeya gu mu thuma. Khu ndziya nyo fane, o tshuka ndriyathu nyo khaguri a tshangana ni sigaradzo, hi yede gu mu phasa khu liphuvboni. — Leri 1 Vatesalonika 5:14.
10 Ha gu ema hi dundrugeya khu siemo esi vandriyathu va tshanganago naso, gupheyani adzina hi nga pimisa gu khethu avo va vbede tshivba. Dundrugeya khu vandriyathu va wugedwago khu valongo vawe khu myaga nya yingi. Vambe va kona ha gu va wona nga khatshi va rude mwendro va vbede tshivba, ganiolu gukhodwa ni tshivbha yawe si ngu wonega khu ndziya nyo khaguri. Tepo u wonago mamayi nyo khaguri a sayisago sanana saye enga na gu hongola naso mitshanganoni, ina kha wu hlamadziswe khu gukhodwa ni gu dziemiseya gwaye? Nigu ahati vaphya va simamago na va tiyide lisineni ambari va emisanago ni kutsedzelo nya dzikolega dzawe xikwatuno? Ha gu dundrugeya khu siwudziso sesi si na hi vbevbugeya gu wona gu khethu vathu hi va wonago nga khatshi va vbede tshivba khu lisine “sighanyi gukhodwani” gu vbindra vale va gu romo ga giemo nya tshukwana. — Jak. 2:5.
Lini hi yedego gu ganeya??
17 Mwama nya wuna a nga wuseya Joba khu Eliyu, a nga ba ari nongo wa Abrahama. Uye a di gu engiseya tepo Joba ni vama vale nya vararu va nga ba va ganeya. Uye engisede gwadi esi va nga ba va ganeya kholu uye nuye a di gu vbweta gu ninga wusingalagadzi Joba ganiolu a di gu vbweta gu ganeya khu lisine li nga hadzi phasa Joba gu vbindrugedza mapimo yaye. (Joba 33:1, 6, 17) Egi gi nga ba giri ni lisima ngudzu ga Eliyu gu diri gu ninga wuzundzo Jehovha nasiri uye mune mwendro mumbe muthu. (Joba 32:21, 22; 37:23, 24) Ga giyeyedzo gya Eliyu ha gu hevbula gu khethu yomo tepo nyo degule hethu hwi, hi engiseya. (Jak. 1:19) Nigu ha gu hevbula gu khethu tepo hi vbwetago gu ninga wusingalagadzi, egi gi yedego gu manega ngudzu ni lisima gwathu khu gu ninga wuzundzo Jehovha nasiri ethu vamune.
18 Hi nga yeyedza gu khethu hi ngu gi ninga lisima giningwa nyo ganeye khu gu landreya wusingalagadzi nya Bhibhiliya maningano ni tepo hi yedego gu ganeya ni edzi hi yedego gu ganeya khidzo. Pfhumu nya guti Solomoni yi ningidwe tshivba nyo love khiyo: “Mahungu ma ganedwago khu gikhati gyaye, kha nga sifananiso nya makandzu nya ndralama ma tshavedwego somboni nya parata.” (Mav. 25:11) Tepo hi engiseyago gwadi esi vambe va ganeyago ni gu pimisa na hi si gu ganeyi gilo, malito yathu ma nga fana ni makandzu yaya nya ndralama, ma na tshambeya oyu a hi engiseyago ma bwe ma mu phasa ngudzu. Khavbovbo, gani hi ngu ganeya ngudzu gani hi vathu nyo degule, malito yathu ma nga vbaha vambe ma bwe ma tsakisa ngudzu Jehovha. (Mav. 23:15; Efes. 4:29) Nigu eyi khiyo ndziya nya lisima ngudzu nyo yeyedze gu khethu hi ngu bonga khu giningwa nya gu ganeye hi ningidwego khu Nungungulu!
Kemba dzithomba nya liphuvbo
w13 15/1 paj. 19, par. 10
Simama gu hidzimeya ga Jehovha
10 Si na ni lisima gu khataleya givili gyathu, ganiolu kha hi yeli gu dzigaradza khu gu gira satshavbo gasi gu potsa gu gumba. Tepo hi wonago silo si yeyedzago gu khiso ho dandra khu tanga, isoso sa gu yeyedza wumburi wathu wa ndrani, gu khiso hi vidzidwe ni gu hi siyeyedzo nya sadi. Khu giyeyedzo Bhibhiliya yari, khiyo: “Ndzudzu nya dzinvi gihugu nya wudhumo, wu manwago khu mavbanyelo nya gululame.” (Mav. 16:31) Jehovha a gu hi wona khu ndziya yeyi, khu kharato anethu hi yede gu dzi wona khu ndziya yayimweyo. (Leri 1 Pedro 3:3, 4.) Ganiolu, ina si na ba si ri wugengeyi gu gira dzioperasawu mwendro dzimbi dzitratamentu dzi vegago womi wago mhangoni gasi gu engedzeya wumburi? “Litsako la [Jehovha]” gifefe nya wumburi nya lisine gi khugeyago monyoni na si si khatadzisegi tanga mwendro mawugelo yathu. (Neh. 8:10) Hi na wuya gambe hi khala vaphya ni gu manega ni mawugelo nya yadi basi mafuni nya maphya. (Joba 33:25; Isa. 33:24) Na yi si vbohi tepo yoyo, gu yeyedza wugengeyi ni gukhodwa si na hi phasa gu simama gu hidzimeya ga Jehovha ni gu gira satshavbo hi si kodzago guya khu giemo hi gomogo ga igyo olu. — 1 Thim. 4:8.
8-14 NYA JANEIRO
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | JOBA 34–35
Tepo silo nyo vivbe si giregeyago vathu nya vadi
wp19.1 paj. 8, par. 2
Nungungulu a khade kharini?
Tepo yatshavbo, Nungungulu o gira silo nyo lulame. Bhibhiliya yo ganeya gu khiyo: “Nungungulu kha tshuki a gira ugo guvivbidego, mwendro Nyadzitshivbe gu gira sighoho.” (Job 34:10) Gulamula ga Jehovha gu lulamide, khu kharato muembi nya dzindzimo a di ganeya gu khuye: “U na lamula vathu khu gululama.” (Ndz 67:4, NM) Vapfhadzedzeyi kha va si kodzi gu kanganyisa Jehovha kholu uye “a gu wona monyo.” (1 Samuweli 16:7) Jehovha tepo yatshavbo a ngu liti lisine nigu a gulamula khu ndziya nyo lulame. Gu diga isoso, Nungungulu a ngu wona gu mba lulama ni wuvivbi wu gu romo mafuni momu. Nigu a gu tumbisa gu khuye nya mba hweya a na “fuvisa mafuni” vathu vatshavbo nyo vivbe. — Mavingu 2:22.
w17.04 paj. 10, par. 5
Ginani gi na fuviswago tepo Mufumu wa Nungungulu wu na pheyago gu fuma mafuni?
5 Jehovha a na va rini vathu nya mba vadi? Muhuno, Jehovha o ninga lithomo vathu vatshavbo va girago silo nyo vivbe gasi gu vbindrugedza. (Isa. 55:7) Avo va si hakhi gulamula gwawe nyo hegisi. Khu lisine, gigaradzo gi na ni litigo leli nasiri vathu. Ganiolu, ginani gi na giregeyago vathu va girago gipandri nya litigo leli ni gu va bombago guvbindrugedza? Jehovha o tumbisa gu khuye vathu nya mba vadi kha va na nga manega gambe mafuni. (Leri Ndzimo 37:10.) Vathu nya mba vadi adzina va nga pimisa gu khavo va na vbuluga gu lamudwa. Vambe va kona va olovede gu siha esi va girago nigu tepo yatshavbo va olovede gu vbuluga khesi va girago. (Joba 21:7, 9) Ganiolu, Bhibhiliya ya gu hi dundrugisa gu khiyo: “Maho ya Nungungulu ma gu wona [ndziya nya vathu]; a khedza gambe ni migondro yawe yatshavbo. Mwalo mwedzi mwendro gidema si yelago gutshira umo gu sihadego sighohi.” (Joba 34:21, 22) Kha hi si kodzi gu sihaleya Jehovha ni gu mwalo a nga mu kanganyisago. Gu mwalo wulanga gu sihadego mwendro gu phumidego Jehovha a si gu wonigo. Khu kharato, hwani nya Arimagedhoni kha va na nga manega vathu nyo vivbi umo mafuni, avo va na fuviswa khu gu vbeleya kala gupindruga. — Ndzi. 37:12-15.
Ina u na dzumeleya gilo nyo khaguri gi gu digisa gu landreya Jesu?
19 Ina muhuno hi na ni gigaradzo gya gimwegyo? Ina, gyomo. Vathu nya vangi muhuno kha va khodwi avba nya esi hi hevbudzago, kholu ethu kha hi dzi bedzedzeyi umo nya politika. Avo vo pimisa gu khavo hi yede gu vhota pfhumu nyo khaguri, ganiolu ethu hi ngu dziti gu khethu ha gu hatha muthu kha nga mufumeli wathu, hi na ba hi pfhurareya Jehovha. (1 Sam. 8:4-7) Vathu gambe va nga pimisa gu khavo ethu hi yede gu vbaha dzixikola, dziospitali ni gu gira yimbe mithumo gasi gu phasedzeya gitshungu. Avo va ngu bomba mahungu hi hevbudzago, kholu ethu ha gu dzi garadza avbo nya thumo nya gu tshumayele, vbavbandze nyo dzi garadzeye gu lulamisa sigaradzo nya litigo leli.
20 Ginani hi nga girago gasi hi si tshunganeyi? (Leri Matewu 7:21-23.) Gilo nya lisima gwathu gu gira thumo owu Jesu a nga hi ninga. (Mat. 28:19, 20) Kha hi vbweti gu pfhala khu gu lulamisa sigaradzo nya litigo leli. Ethu hi ngu haladza vathu nigu hi ngu khatala khavo, ganiolu hi ngu yiti ndziya nya yadi nyo phase khiyo muthu kwanu, a gu gu mu hevbudza maningano ni Mufumo wa Nungungulu ni gu mu phasa gu khala pari ya Jehovha.
Kemba dzithomba nya liphuvbo
w17.04 paj. 29, par. 3
Gira satshavbo u si kodzago gasi gu dhumisa Jehovha.
3 Mwama moyo nyo pwani khu Eliyu a dipwa mabhulo ya vama vale, khavbovbo a di wudzisa Joba khuye: “Wa gu bani u lulamide, ginani u mu ningago [Jehovha], mwendro ginani a na hakhago khu mandzani gwago?” (Joba 35:7) Ina Eliyu a di vbweta gu ganeya gu khuye gudzigaradza hi gu girago gasi gu thumeya Jehovha kha gu phasi gilo? Ahihi. Na ri khatshi Eliyu a di gu ganeya isoso, Jehovha na mu kawukide. Ganiolu, Jehovha kha gira isoso. Eliyu a di gu vbweta gu ganeya gu khuye Jehovha kha dzi seketeyi avba nya wukhozeyi wathu, kholu uye a vbelede nigu kha si kodzegi gu hi mu kanyisa mwendro gu mu tiyisa. Khu lisine, Uye khuye a hi phasago gu khala vathu nya vadi khu gu hi ninga makhalelo, makodzelo ni tshivba. Nigu a ngu wona edzi hi si thumisago khidzo silo sesi.
15-21 NYA JANEIRO
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | JOBA 36–37
Khu ginani u nga tumbago gitumbiso gya Nungungulu nya womi nya mba vbeya?
w15 1/10 paj. 13, dzipar. 1-2
Ina si ngu kodzega gu hidzimeya ga Nungungulu?
NUNGUNGULU WOMO KALA GUPINDRUGA: Bhibhiliya ya gu hevbudza gu khiyo: Nungungulu womo “kala gupindruga.” (Ndzimo 90:2) Khu mambe maganelelo, Nungungulu mwalo maphelo ambari mahegiso. Guya khu mawonelo nya vathu, “tengo nya myaga yaye a mwalo a wu sayago.” — Joba 36:26.
Esi si na gu phasa kharini: Nungungulu a gu tumbisa womi nya mba vbeya wa gu muti u bwe u khala pari yaye. (Johane 17:3) Khu lisine, na hi si tumbi gitumbiso gegi na ri khatshi Nungungulu kha vbanyi kala gupindruga. “Pfhumu nya gupindruge” khiyo basi yi gu na ni makodzelo nya gu tadzisi gitumbiso gegi. — 1 Thimoti 1:17.
Ina u ngu bonga khu siningwa nyo samadzise esi Nungungulu a gu ningidego?
6 Mati mo manega mafuni kholu pfhuka wu hambanisago planeta yathu ni lidambo wu pimidwe gwadi gasi si kodzega gu mati ma si bangi ne ma si viyi gasi hi kodza gu ma thumisa. Nari khatshi lidambo li di gu hidzimede mafuni vbadugwana basi gu vbindra avba li gomogo, mati ma di hadzi viya khavbovbo tigoni gu vbisa ngudzu nya gu si si kodzegi gu vbanya gilo. Nari khatshi lidambo li di hidzimede hwane vbadugwana basi, mati ma di hadzi banga khavbovbo litigo latshavbo li khala giwindri nya jelu. Kha nga olu Jehovha a pimidego gwadi pfhuka wu hambanisago lidambo ni mafu, mati ma ngu kodza gu sayisa womi mafuni. Lihani la gu vbisa mati ya linene ni aya ma gomogo mambe malanga mafuni. Khavbovbo, ayo mo vhaporari ma khala nga khatshi phuvbo gasi ma ya gira mapfhi. Mwaga ni mwaga lihani li ngu vhaporarisa dzimiliyoni ni dzimiliyoni nya dzilitru nya mati. Mati yoyo mo khala omu nya atmosfera tanga nya 10 matshigu na ma si gu thegi mafuni kha nga ndzadzi mwendro thondrwane. Khu gu hegisa, mati yaya ma gu bweleya gambe linene ni mambe malanga gu gu ni mati khavbovbo guya pheledza gu girega sasimweso. Magirelo yaya nya mati mo yeyedza gu khayo Jehovha na ni guti ni tshivba.— Joba 36:27, 28; Muh. 1:7.
Simama gu tiyisa gutumba gwago nya Wukristo
16 Gutumba hi gu nago nya gu vbanye kala gupindruga giningwa nya lisima gitago khiyo ga Nungungulu. Ethu ha gu vireya khu maho nyo fuviye wumindru wowo nyo tsakise, owu hi tiyisegago gu khethu wu na girega. Ugo gwa gufana ni girikiso, gu hi phasago gu emisana ni sigaradzo, gu timiseya gu tshaniswa, ambari a gu emisana ni gufa. Ugo gambe gu ngu fana ni gihugo gi vhikeyago mapimo yathu gasi hi bomba silo nya gu vivbe hi bwe hi gira esi nya sadi. Gutumba hi gu manago omu nya Bhibhiliya gu ngu hi phasa guti gwadi Nungungulu, nigu gu ngu yeyedza edzi uye a hi haladzago khidzo. Ethu hi na wuyedwa ngudzu ha gu simama gu tiyisa gutumba gwathu.
Kemba dzithomba nya liphuvbo
it-1 paj. 522
Mahungu
Dziteponi nya Bhibhiliya, mahungu ma di gu ningedwa ga muthu ni muthu khu dzindziya nya gu hambane-hambane. Dzitepo nya dzingi, mahungu ya tigoni va nga ba va vbanya umo ni aya ma nga ba mata khu mambe mayigo ya vbavbandzi, ma di gu bikedwa khu muthu. (2Sa 3:17, 19; Job 37:20) Vaendri, dzimbe dzitepo va nga ba va vbwegedza dzikaravhana, va di gu bhuleya vambe vathu khu mahungu nya mayigo nyo khaguri ya hwindzo tepo va nga ba va ema gasi gu seya mati ga madhoropa nyo khaguri. Litigo la Palestina, khu kotani nya olu li nga ba liri ni gu pwanana nyo khaguri ni mayigo ya Ásia, África ni Europa, dzikaravhana nya dzingi dzi di gu vbindra khu mule tepo dzi nga ba dzi vbindra ni gu bweleya mayigoni gwadzo. Khu ndziya yeyi, si di gu vbevbugeya vavbanyi va mayigo yaya gu mana mahungu ma tago khu mayigo ya hwindzo. Gasi gu mana mahungu ya tigoni gwawe mwendro ma tago khu mayigo ya hwindzo, vathu va di yede gu hongola merkadhu yi gomogo vbakari nya lidhoropa.
22-28 NYA JANEIRO
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | JOBA 38–39
Ina u ngu dzi ninga tepo nyo khedziseye sivangwa?
Dzi emiseye gu vireya Jehovha kala a gira gilogyo
7 Bhibhiliya ya gu ba yi ganeya khedzi Jehovha a vangidego khidzo mafu, yari khiyo uye “vegide mivbingano” a theya “khokweni yakona” a bwe a vega “madingo yaye.” (Joba 38:5, 6) Uye a dzi ningide tepo nyo gevisise thumo waye. (Gen. 1:10, 12) Nga dundrugeya khedzi dzingilozi dzi dzipwidego khidzo tepo dzi nga wona Jehovha na gu vanga silo nya siphya! Khu lisine, idzo dzi tsakide ngudzu. Khu kotani nya olu dzi nga ba dzi tsakide, idzo dzi di “womba mikulungwane.” (Joba 38:7) Ginani hi gi hevbulago? Si dzegide mazanazana nya myaga gasi Jehovha a vanga mafu, dzinyeledzi ni satshavbo sivangwa si vbanyago. Ganiolu, tepo Jehovha a nga khedzisa satshavbo a si vangidego uye a di khuye “satshavbo si diri sadi ngudzu.” — Gen. 1:31.
Guwuswa ga ava va fudego go yeyedza lihaladzo, guti ni gulaphisa-monyo ga Nungungulu
2 Gupheya, Jehovha a di gira Gyanana gyaye Jesu. Khavbovbo, Jesu a di mu phasedzeya gu gira “silo satshavbo,” gupata ni dzingilozi. (Kol. 1:16) Jesu tsakide ngudzu khu gu phasedzeya Papayi waye. (Mav. 8:30) Nigu dzingilozi nidzo dzi tsakide ngudzu tepo dzi nga wona Jehovha ni Jesu na va gu gira mafu ni ndzadzi. Ginani dzi giridego gasi gu yeyedza gu khidzo dzi di tsakide? Dzi di “womba mikulungwane” ngudzungudzu tepo dzi nga wona Jehovha ni Jesu na va gu gira vathu. (Joba 38:7; Mav. 8:31) Satshavbo sivangwa sesi si giridwego khu Jehovha so yeyedza guti gwaye ni lihaladzo a gu nalo. — Ndzi. 104:24; Rom. 1:20.
Hevbula nya singi khu Jehovha khu gu khedziseya esi a si vangidego
8 Jehovha a ngu yedwa khu gu hi mu tumba. Jehovha a phaside Joba gasi gu engedzeya gu mu tumba. (Joba 32:2; 40:6-8) Ga mabhulo a manegidego nawo ni Joba, Nungungulu a ganede khu silo nya singi a si vangidego nya nga dzinyeledzi, marefu, ni mabara. Jehovha a ganede gambe khu sirengo nya nga mombe nya likhabi ni dzikavhalu. (Joba 38:32-35; 39:9, 19, 20) Satshavbo sivangwa sesi kha sa yeyedza basi tshivba ya Nungungulu, ganiolu si yeyedzide gambe lihaladzo ni guti a gu nago. Joba a engedzede gu tumba Jehovha. (Joba 42:1-6) Khu ndziya nyo fane, tepo hi hevbulago khu sivangwa sa gu hi dundrugisa khu khethu Jehovha a na ni guti nya gungi ni tshivba gu vbindra ethu. Uye gambe a na vbedza satshavbo sigaradzo sathu. Guti isoso si ngu hi phasa gu engedzeya gu mu tumba.
Kemba dzithomba nya liphuvbo
it-2 paj. 199
Muvegi nya nayo
Jehovha Muvegi nya nayo. Khu lisine, Jehovha khuye enga a gu Muvegi nya nayo mafuni gwatshavbo. Nigu sirengo gumogo ni vathu sa gu fumwa khu nayo wa Nungungulu wu ganeyago khiso. Nigu gambe nayo wa Jehovha wu ngu fuma sivangwa nya liphuvbo a gu dzingilozi. — Job 38:4-38; Ndz 104:5-19.
29 NYA JANEIRO– 4 NYA FEVEREIRO
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | JOBA 40–42
Ginani hi nga gi hevbulago khesi si dugeledego Joba
w10 15/10 dzipaj. 3-4, dzipar. 4-6
‘Khu mani a si kodzago guti mapimo ya Jehovha?’
4 Tepo hi dundrugeyago khu mithumo ya Jehovha hi yede gu potsa gulamula Nungungulu guya khedzi vathu va pimisago khidzo. Gomo guwegeleya gogu ga malito ya Jehovha ma gomogo ga Ndzimo 50:21 ma gu khayo: ‘U di gu pimisa gu khuwe eni nya gu fana nago.’ Si ngu fana ni esi muhevbuli nya Bhibhiliya a ganedego gu vbindra 175 myaga hwane, a di khuye: “Vathu nya vangi va ngu tala gu lamula Nungungulu, va bwe va pimisa gu khavo uye a gu va himbedzeya gu gira esi va si wonago nasiri sadi mahoni gwawe.”
5 Hi yede gu dzi woneya gasi hi si vbindrugedzi mawonelo hi gu nawo khu Jehovha ni ndziya eyi hi vbwetago khiyo silo mwendro gudogoreya gwathu. Khu ginani isoso si gu na ni lisima? Tepo hi yago hi hevbula Bhibhiliya, sigiro nyo khaguri sa Jehovha guya khu mawonelo yathu ni gu mba vbeleya gwathu si nga gira khatshi kha sa duga gwadi. Vaisrayeli va gale khu tepo nyo khaguri va di pheya gu pimisa khu ndziya yeyi, nigu isoso si va giride va manega ni mawonelo nya mba yadi khu Jehovha, khu ndziya a nga ba a va phara khiyo. Jehovha a di va embeya gu khuye: “Khu guralo enu mwa gu ganela, khenu: ‘Ndziya ya Pfhumu kha ya lulama.’ Engisa uwe ndranga ya Israyeli. Ina ndziya yangu kha ya lulama, gani? Khandri dzindziya dzanu dzi ngamba lulama, gani?” — Ezek. 18:25.
6 Egi gi na hi phasago gu mba lamula Jehovha guya khu mawonelo yathu, khu guti gu khethu mawonelo yathu ma ngu hegedwa nigu dzimbe dzitepo khandri yadi. Joba a di yede gu hevbula khu silo sesi. Tepo a nga ba a tshaniseka a di garadzega ngudzu nigu a di pheya gu khathala ngudzu khuye. Kha dundrugeya khu satshavbo si nga ba si patega. Ganiolu, khu lihaladzo Jehovha a di mu phasa gu vbindrugedza mawonelo yaye. Uye a di gira isoso khu gu mu gira 70 siwudziso nigu Joba kha kodza gu hlamula siwudziso soso, khu kharato Jehovha a di tshingisa gu hegedwa nya mapimiselo ya Joba. Joba a di dzi nogisa a bwe a vbindrugedza mawonelo yaye. — Leri Joba 42:1-6.
w17.06 paj. 25, par. 12
U nga divaledwi khesi si gu na ni lisima
12 Ina Jehovha a di gu lemedzisa giemo gya Joba tepo a nga ganeya naye khu ndziya nyo kongome hwane nya gu ba a tshanganide ni satshavbo sile? Khu lisine, ahihi. Nigu Joba kha pimisa khu ndziya yoyo. Jehovha a di mu ninga wusingalagadzi nyo kongome, ganiolu khu lihaladzo. Joba a di ganeya gu khuye: “Nyi ngu dusa iso nyi ganedego nigu nyi ngu dzi laya khu gu phorola kudzudzwane ni nguma.” (Joba 42:1-6, NM) Na si nga si giregi silo sesi, mwama moyo nyo pwani khu Eliyu a di ningide wusingalagadzi Joba. (Joba 32:5-10) Hwane nya gu ba Joba a dzumede gu kawukwa a bwe a vbindrugedza edzi a nga ba a pimisa khidzo, Jehovha a di yeyedza vambe gu khuye a di tsakide khu gu ba Joba a simamide gu tumbega gwaye. — Joba 42:7, 8.
‘Tumba Jehovha’
17 Joba moyo nya sithumi sa Jehovha a simamidego ni gutiya-hwambo ni tshivba ndrani nya silingo. Avba nya lidangaliya laye ga Vahebheru, mupostoli Pawulo khumbugide vathu nya vangi khuye “dzifakazi nya vathu nya vangi ngudzu.” (Hebh. 12:1) Vatshavbo vava, va emisanide ni silingo nya singi. Ambari ulolo, ndrani nya womi wawe va simamide gu tumbega ga Jehovha. (Hebh. 11:36-40) Ina gutimiseya gwawe ni gu dzigaradza kha gwa phasa gilo? Ahihi. Ambari olu va nga mba wona situmbiso sa Nungungulu ni gu tadzisega, avo va simamide gu tumba Jehovha. Nigu khu kotani nya olu va nga ba va tiyisega gu khavo va di gu tsakedwa khu Jehovha, va di gu tumba gu khavo va di hadzi wona situmbiso na si gu tadzisega. (Hebh. 11:4, 5) Giyeyedzo gyawe gi nga hi phasa gu simama gu tumba Jehovha.
18 Muhuno ha gu vbanya ga litigo li simamago gu vivba. (2 Thim. 3:13) Sathane kha ema gu linga vathu va Nungungulu. Kha nga olu sigaradzo si simamago gu engedzeya, hi yede gu simama gu thumeya Jehovha khu sighingi na hi tiyisega gu khethu ‘gutumba gwathu gomo ga Nungungulu a vbanyago.’ (1 Thim. 4:10) Dundruga gu khuwe esi Nungungulu a ningidego Joba sa gu yeyedza gu khiso “[Jehovha] tade khu wuwadi ni wuhindzi.” (Jak. 5:11) Ethu hi nga simama nethu gu tumbega ga Jehovha na hi gu tiyisega gu khethu uye a na tshatshazeya “avo va mu vbwetago.” — Leri Vahebheru 11:6.
Kemba dzithomba nya liphuvbo
it-1 paj. 831
Guwugedwa
Joba a diri mwama nyo tumbege ambari olu a nga ba a wugedwa. Ganiolu, a di haguleya mawonelo nya mba yadi a bwe a hosisa, khiso si nga mu gira a kawukwa. Eliyu a di ganeya maningado khu Joba gu khuye: “Khu mani muthu nya gu fanani ni Joba, uye a selago ndrwadza khatshi mati a selago?” (Job 34:7) Joba a di garadzega ngudzu khu mawonelo yaye guvbindra khu mawonelo ya Nungungulu, a bwe a dzi zundza khu gululama gwaye gu vbindra khu gululama ga Nungungulu. (Job 35:2; 36:24) Tepo a nga wugedwa khu “dzipari” dzaye dza dziraru, Joba a di pimisa gu khuye a di gu wugedwa uye wulangani ga Nungungulu. Isoso sa gu fana ni muthu nyo khaguri a tsakiswago khu gu tsorodzedwa ni gu wugedwa nga khatshi kha gu giregi gilo. Khu gu gimbiya nya tepo Nungungulu a di tshamuseya Joba gu khuye dzipari dzile dzaye dza dziraru nya mba dzadi dzi di gu wugeya Nungungulu. (Job 42:7) Tepo Vaisrayeli va nga ba va vbweta pfhumu, Jeovha a di embeya muprofeti Isaya khuye: “Kha va kanyisa uwe, aholu va di kanyisa Eni gasi nyi si fumi vbakari gwawe.” (1Sa 8:7) Jesu a di embeya vapizani vaye gu khuye: “Mu na nyenywa khu mayigo yatshavbo [nasiri khu kotani yanu, ganiolu] khu kotani nya lina langu.” (Mt 24:9) Gu dundrugeya khu isoso si na phasa Mukristo gu timiseya gu wugedwa nari ni mawonelo nya yadi, ni gu mu ninga lithomo nya gu hakhe tshatshazelo khu gu timiseya gwaye. — Lu 6:22, 23.
5-11 NYA FEVEREIRO
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | NDZIMO 1–4
Hatha Mufumo wa Nungungulu
“Nyi na tsekatsekisa mayigo yatshavbo”
8 Vathu va gu ma hakha kharini mahungu yaya? Nya vangi kha va ma tsakeyi. (Leri Ndzimo 2:1-3.) Mayigo ma kudzugide, khu kharato ayo kha ma seketeyi pfhumo yi hathidwego khu Nungungulu. Ayo kha ma woni mahungu nya mufumo hi tshumayelago kha nga “mahungu nya yadi.” Khu lisine, vambe vafumeli va himbedzede thumo nyo tshumayele. Ambari olu dzipfhumu nya dzingi dzi ganeyago gu khidzo dza gu thumeya Nungungulu, idzo kha dzi dzini gu diga wufumo dzi gu nawo. Khu kharato. gu fana ni dzipfhumu dza matshigoni ya Jesu, idzo dza gu yeyedza gu khidzo kha dzi seketeyi oyu a hathidwego khu Jehovha a gu Kristo, khu gu wugeya sithumi saye nyo tumbege.— Mith. 4:25-28.
w16.04 paj. 29, par. 11
Simama gu mba dzi bedzedzeya umo nya politika
11 Dzithomba. Ha gu ninga ngudzu lisima dzithomba si na hi vbevbugeya gu dzi bedzedzeya umo nya politika ha gu tshangana ni sigaradzo. Ruth wa Malawi a si wonide isoso na si gu dugeleya Dzifakazi dza Jehovha nya dzingi tepo dzi nga wugedwa khu mwaga nya wu 1970. Uye wari, khuye: “Vandriyathu vava kha va si kodza gu diga womi wavo nyo khadzisege. Gupheyani vambe vakona va tutumisidwe khu tigoni mule gumogo ni ethu. Ganiolu, khu gu gimbiya nya tepo va dzi bedzedzede umo nya politika gasi va bweleya magaya gwawe, avo kha va si kodza gu vbanya womi nyo garadze avbo hi nga ba hi thavede avbo.” Nyo tsakise khu gu, vandriyathu nya vangi va ngu si kodza gu mba dzi bedzedzeya umo nya politika, ambari va gu tshangana ni gigaradzo nyo hamuge dzitsapawu, mwendro gu luza esi va nga ba vari naso. — Hebh. 10:34.
Kemba dzithomba nya liphuvbo
it-2 paj. 689
Mwasi (mahagani nya dzimbewu)
Gupheya tepo dzimbewu dzi wungudwago mahagani ma gu thegeleya vbavbatshi. Khavbovbo ayo ma gu phalalegisedwa khu phuvbo nga khatshi i kudzudzwane. Isoso so yeyedza edzi Jehovha a na dusago khidzo vawugeyi, vathu va vivbedwego khu monyo ni mayigo ma wugeyago vathu va Nungungulu. (Job 21:18; Ndz 1:4; 35:5; Isa 17:13; 29:5; 41:15; Ho 13:3) Mufumo wa Nungungulu wu na tshigira valala vaye khu sipandryana si vbevbugago gu phalalegisedwa khu phuvbo nga mahagane nya dzimbewu. — Dhan 2:35.
12-18 NYA FEVEREIRO
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | NDZIMO 5–7
Simama na wu tumbegide na si si khathadzisegi esi vambe va girago
Gu leri Bhibhiliya gu nga gu phasa kharini gu timiseya sigaradzo?
7 Ina yomo pari nyo khaguri mwendro givbango nya ndranga gi gu pwisidego guvbisa? Abari gu gyomo, egi gi na gu phasago gu dundruga esi a giridego Pfhumu Dhavhidhe tepo gyanana gyaye Abhisalamo gi nga mu wugeya gi bwe gi zama gu mu dzegeya wufumu. — 2 Sam. 15:5-14, 31; 18:6-14.
8 (1) Gu gombeya. Na wu dundrugeya khu matimu ya omu nya Bhibhiliya, embeya Jehovha edzi u dzi pwago khidzo khu gu ba va gu goroside. (Ndzi. 6:6-9) U nga dzi hodzedzeyi, dzegeya gu mu embeya edzi u dzi pwago khidzo. Mu lombe Jehovha a gu phasa gu mana matshina nya milayo nya Bhibhiliya ma na gu yeyedzago egi u yedego gu gira.
w20.07 dzipaj. 8-9, dzipar. 3-4
U ngu tiyisega gu khuwe esi u si khodwago lisine?
3 Gukhodwa gwathu kha gu yeli gu seketedwa basi khu lihaladzo li gu na ni vathu va Nungungulu. Khu ginani? Nga dundrugeya o tshuka ndriyathu nyo khaguri, lidhota mwendro piyonero a gira gighoho nya gikhongolo! Ahati wo tshuka u gandrwa ginyalana khu ndriyathu ke? Mwendro o tshuka muthoyo a wugeya lisine a ganeya gu khuye esi hi si hevbulago malipha! Go tshuka gu dugeleya silo nya nga esi, ina u na diga gu thumeya Jehovha? Khu kharato, lisine kheli: Wo seketeya gukhodwa gwago avba nya lihaladzo li wonegago ga vathu va Nungungulu basi ganiolu u si tiyisi wabune wupari wago ni Jehovha gukhodwa gwago kha gu na nga tiya. Gukhodwa u gu nago khu Jehovha kha gu yeli gu vbahwa khu silo nyo vbevbuge, nya nga edzi u dzipwago khidzo mwendro esi u si wonago basi ganiolu gu vbwetega u gu vbaha khu silo nyo tiye, nya nga gu hevbula Bhibhiliya tshigu ni tshigu, u gira wugevisisi gasi gu pwisisa silo nyo khaguri u si hevbulago. Gu vbwetega u tiyisega gu khuwe esi u si hevbulago maningano ni Jehovha lisine. — Rom. 12:2.
4 Jesu a di khuye vambe va di hadzi dzumeya lisine khu “gunengela,” ganiolu gukhodwa gwawe gu di hadzi vbola tepo va lingwago. (Leri Matewu 13:3-6, 20, 21.) Adzina kha va si tugula gu khavo gu landreya Jesu si di hadzi va reseya sigaradzo. (Mat. 16:24, NM) Mwendro si nga gira na va pimiside gu khavo vo khala maKristo va na kategiswa basi khu Nungungulu va vbanya nya mba na sigaradzo. Ganiolu na hi ngo vbanya mafuni momu hi na tshangana ni sigaradzo. Siemo si nga vbindrugedza, nigu isoso si nga hi gira hi vbeledwa khu gutsaka. — Ndzi. 6:6; Muh. 9:11.
Kemba dzithomba nya liphuvbo
it-2 paj. 1004
Lithowo
Ga Varoma 3:13, Mupostoli Pawulo a khumbugide Ndzimo 5:9, tepo a nga fananisa ngolo nya muthu a vivbedwego khu monyo mwendro mukhanganyise ni ‘lithowo li tulegidego gwadi.’ Gufana ni lithowo li tulegidego gwadi, li tadego khu vathu va fudego, ngolo nya muthu nya mba wadi wu tulegidego wu tade khu magana nyo vivbe ni malipha. — Fananisa ni Mt 15:18-20.
19-25 NYA FEVEREIRO
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | NDZIMO 8–10
“Nyi na gu bonga [Jehovha]”!
Tsaka khu gu khala givbango nya ndranga ya Jehovha
6 Jehovha a hi dongisede ndranga nyo hathege. Na si gu vangi muthu nyo pheye, Jehovha a di dongiseya mafu gasi gu ninga vathu. (Joba 38:4-6; Jer. 10:12) Khu kotani nya wuwadi ni wuhindzi, Jehovha giride silo nya singi nya sadi gasi gu hi tsakisa. (Ndzi. 104:14, 15, 24) Uye dzi ningide tepo nya gu khedziseye gwadi esi a vangidego a bwe a si “wona gukhuye khyadi.” (Gen. 1:10, 12, 31) Uye ningide lithomo vathu nya gu “fumele” satshavbo silo a si vangidego mafuni. (Ndzi. 8:6) Nungungulu o vbweta gu khuye vathu nyo vbeleye va tsaka kala gupindruga tepo va khathaleyago sivangwa saye. Ina tepo yatshavbo u ngu mu bonga Jehovha khu gitumbiso gyogyo nyo tsakise?
Ina u ngu bonga khu siningwa nyo samadzise esi Nungungulu a gu ningidego?
10 Mweyo nya dzindziya hi nga yeyedzago khiyo gubonga khu giningwa nya guganeye khu gu hi tshamuseya esi hi si khodwago maningano ni Nungungulu ga vale va khodwago ga gihevbudzo nya evholusawu. (Ndzi. 9:1; 1 Ped. 3:15) Avo va seketeyago evholusawu vo khodwa gu khavo mafu ni satshavbo si gomogo mafuni si di dzi giregeya. Khu gu thumisa Bhibhiliya ni simbe silo hi ganedego khiso avba nya ndrima yeyi, hi nga emeya Papayi wathu wa ndzadzini khu gu tshamuseya vale va dzinago gu hi engiseya gighelo gi hi girago hi khodwa gu khethu Jehovha khuye Muvangi nya mafu ni ndzadzi. — Ndzi. 102:25; Isa. 40:25, 26.
Ndziya u ganeyago khiyo ina giyeyedzo nya gyadi ga vambe?
13 Embeleya khu monyo wago watshavbo. Gighelo nya lisima gi hi girago hi embeleya mitshanganoni, khu gu ha gu vbweta gu dhumisa Jehovha. Ndriyathu moyo nyo pwani khu Sara, kha dzi woni na ri muembeleyi nya wadi. Ambari ulolo, uye a gu vbweta gu dhumisa Jehovha khu dzindzimo. Khu kharato, tepo a dongiseyago mitshangano, uye gambe a gu dongiseya dzindzimo. Tepo a dongiseyago dzindzimo, uye a gu zama gu wona gu pwanana gu gomogo avbo nya malito ni esi si na bhudwago mitshanganoni. Uye wari khuye: “Tepo nyi dundrugeyago khu malito kha nyi garadzegi ngudzu khu gu kheni nyi ngu embeleya gwadi mwendro ne.”
Kemba dzithomba nya liphuvbo
it-1 paj. 664
Dzinyala
Khu ndziya nyo fananise, ha gu ganeya gu khethu Jehovha a gu gira mithumo yaye khu “dzinyala,” nya nga tepo a nga lova 10 Milayo avba nya giwindri (Eks 31:18; Dhet 9:10), a nga gira silewugiso (Eks 8:18, 19) ni gu vanga ndzadzi (Ndz 8:3). “Dzinyala” dza Nungungulu dzi vangidego sivangwa, dza gu thula liphuvbo laye nya guage mwendro tshivba yaye. Nigu isoso si ngu tshamusedwa omu nya matimo ma gomogo omu ga Genesi maningano khu gu vangwa, umo gu ganedwago gupwani tshivba ya Nungungulu (ruʹach, “liphuvbo”) li di gu furugedza vbatshani nya mati. (Ge 1:2) Ganiolu, Milowo nya Gigreki nya Wukristo yi ngu tshamuseya gwadi tshamuselo nya gu thumise gifananiso gegi, kholu matimo ma gomogo umo ga Matewu ma gu tshamuseya gu khayo Jesu a di tutumisa madhemoni khu gu thumisa ‘liphuvbo nya guage la Nungungulu’ nigu Luka a gu tshamuseya gu khuye isoso si di girega khu kotani nya “nyala ya Nungungulu.” — Mt 12:28; Lu 11:20.
26 NYA FEVEREIRO– 3 NYA MARÇO
DZITHOMBA NYA LITO LA NUNGUNGULU | NDZIMO 11–15
Dzi dundrugeye mafuni nya maphya
w06 15/5 paj. 18, par. 3
Tshamuselo nya libhuku la Ndzimo
11:3 — Sisekelo muni si theswago? Esi khiso sisekelo nya lisima nya vathu — nayo, sasamedzo ni gululama. Tepo gi dugeleyago gigaradzo nyo khaguri, silo kha si gimbiyi gwadi nigu gumwalo gululama. Ga siemo nya nga esi, “muthu nya gululame” a yede gu tumba Nungungulu khu gu vbeleya.— Ndzimo 11:4-7.
wp16.4 paj. 11
Ina si ngu kodzega gu vbanya tigoni momu na wuri mwalo wughevenga?
Bhibhiliya yari khiyo nya mba hweya Nungungulu a na fuvisa wughevenga. Litigo leli li tadego khu wughevenga la gu vireya “litshigu nya gu lamudwe ni gu fuviswa nya vathu va si ningigo githawo Nungungulu.” (2 Pedro 3:5-7) Gu na ba guri mwalo gambe sighevenga si na tshanisago vathu. Hi nga tiyisega kharini gu khethu Nungungulu a ngu dzina gu gira gilogyo gasi gu fuvisa wughevenga khu gu vbeleya?
Bhibhiliya yari khiyo, Nungungulu a ngu “venga oyu a golago wughevenga. (Ndzimo 11:5) Uye a gu gola gurula ni gululama. (Ndzimo 33:5; 37:28) Khu kharato, uye kha na nga dzumeleya gambe wughevenga.
w17.08 paj. 7, par. 15
Ina u dzi emisede gu vireya khu gu laphisa monyo?
15 Ginani gi phasidego Dhavhidhe gu vireya khu gu laphisa monyo? Ga Ndzimo gipimo 13 Dhavhidhe a di wudzisa 4 nya ugo gu khuye: “Kala lini?” Ga gipimo gyagimwegyo Dhavhidhe ganede egi gi nga mu phasa, uye a di khuye: “Eni nyi tumbide wuhigo wago; monyo wangu wu na nengela, kholu u na nyi vbanyisa. Nyi na embelela nyi rungudza PFHUMU Nungungulu, khu makategwa a nyi ningidego.” (Ndz 13:5, 6) Dhavhidhe a di gu tumba lihaladzo la Jehovha. Uye a di gu dundruga satshavbo esi Jehovha a mu giredego, nigu isoso si mu phaside gu simama gu vireya na tsakide khu litshigu eli Jehovha a nga hadzi gu mu tshudzisa. Dhavhidhe a di gu dziti gu khuye gu vireya makategwa ya Jehovha i tshukwana guvbindra satshavbo.
Nungungulu a na gira gugola gwaye omu mafuni khu gu thumisa Mufumo waye
16 Guvhikelega. Khu gu hegisa, malito ma gomogo omu ga Isaya 11:6-9 ma na tadzisega khu gu vbeleya. Vama, vanyamayi ni sanana, va na ba va vhikelegide na si si khathadzisegi omu va na ba va romo omu mafuni. Gimwalo girengo ambari muthu a na vegago womi wathu mhangoni. Dzi dundrugeye mindru watshigu mafu yaya yatshavbo nari ndranga yago, umo u na si kodzago gu hambeya umo nya yiphwa, mitsongo ni sitsongwana, gu lita sigomo ni gu gimbiya omu nya likhabi nu vhikelegide. Nigu gwa gu phuma, uwe kha wu na nga thava. Malito ya Ezekiyeli 34:25, ma na tadzisega nigu vathu va Nungungulu va na vbanya ‘khu gurula giwulani ni gu lala khabini.’
Kemba dzithomba nya liphuvbo
w13 15/9 paj. 19, par. 12
Uwe u di vbindrugedzwa mapimiselo yago
12 Nya mba tsakisa khu gu, muhuno hi randredwe khu vathu va nga khumbugwa khu Pawulo. Avo va nga pimisa gu khavo gu landrisa milayo ni matshina nya milayo nya Bhibhiliya si vbindredwe nigu hi na ba hi dzumeleya satshavbo. Vahevbudzi ni vavelegi nya vangi va na ni mapimo nya nga aya, nigu va gu andrisa mapimo ma gu khayo ni wevbini muthu a nga gira esi a si vbwetago. Avo va gu gira esi va si wonago na siri sadi mahoni gwawe. Ambari vale va ganeyago gu khavo vakhongeyi va gu pimisa gu khavo va na ni gu tshulega nya gu gire esi si gu sadi guya khu mawonelo yawe, ganiolu na va si gurumedzwi gu engisa Nungungulu ni milayo yaye. (Ndz 14:1) Gu pimisa khu ndziya yeyi mhango ga Makristo nya lisine. Ma gu mba dzi woneya ma nga manega ni mawonelo nya nga aya, maningano khu malulamiselo ma girwago khu hengeledzano ya Jehovha. Makristo nyo khaguri ma nga bomba gu landrisa esi si hungidwego libandlani mwendro gu ngurangureya ni gevbini gilo gi nga mba ma tsakisa. Mwendro gu mba dzumeleyana ni wusingalagadzi nya Bhibhiliya wu ganeyago khu mihagano, gu thumisa interneti ni gu hongola Univhersidhadhe.