BHIBLIYOTEKA NYA SAYITI ya Torre de Vigia
BHIBLIYOTEKA NYA SAYITI
ya Torre de Vigia
Gitonga
  • BHIBHILIYA
  • MABHUKU
  • MITSHANGANO
  • w18 Junho pp. 3-8
  • “Mufumo wangu khandri wa mafuni momu”

Gipandre u hathidego gi mwalo vhidhiyu.

Hi divaleye, hi tshanganide ni gigaradzo nyo khaguri tepo hi nga ba hi zama gu tula vhidhiyu.

  • “Mufumo wangu khandri wa mafuni momu”
  • Mukhedziseyi a tivisago Mufumo wa Jehovha (Nya gihevbulo) — 2018
  • Sihungwana nya mahungu
  • Nyo yelane
  • INA JESU A DI GU SEKETEYA AVA VA NGA BA VA VBWETA GUTSHULEGA?
  • JESU SIMAMIDE KHARINI GU MBA DZI BEDZEDZEYA OMU NYA POLITIKA?
  • “VEGA LITSHARI WULANGANI GWAYE”
  • Khu mani Jesu Kristo?
    Ginani hi hevbudzwago khu Bhibhiliya?
  • Hongoleni hi khale moyo kha nga Jehovha ni Jesu va gu moyo
    Mukhedziseyi a tivisago Mufumo wa Jehovha (Nya gihevbulo) — 2018
  • Ndziya nya yadi nya gu emisane ni gu mba lulama
    Mukhedziseyi a tivisago Mufumo wa Jehovha (Nya gihevbulo) — 2025
Mukhedziseyi a tivisago Mufumo wa Jehovha (Nya gihevbulo) — 2018
w18 Junho pp. 3-8
Jesu a emidego mbeli ga Pontiyo Pilato; Jesu a pharidego gingerengere nya khupo; Jesu a kawukago Pedro khu gu piya ndzeve ya Maliko

“Mufumo wangu khandri wa mafuni momu”

“Khiso nyi si tedego mafuni, gasi guta ninga wufakazi nya lisine.” — JOHANE 18:37.

DZINDZIMO: 5, 28

U DI HADZI HLAMULA KHARINI?

  • Jesu yeyedzide kharini gu khuye kha nga ba a vbweta gu dzi bedzedzeya omu nya politika?

  • Ginani a ganedego Jesu khu gu livba mikhupo, nigu khu ginani si pwisisegago?

  • Makristo ma gu ma wona kharini maghilivindra?

1, 2. a) Khu ginani litigo li engedzeyago gu mba pwana? b) Siwudziso muni hi na hlamulago avba nya ndrima yeyi?

NDRIYATHU nyo khaguri nya nyamayi wa marandzi ga Ewuropa wari khuye: “Gukhugeya wananani nyo wona guvivba basi. Khu kharato nyi di bomba mafumelo ya tigoni gwangu, nyi ema ni ava va nga va ba va wugeya navo mafumelo yoyo. Nigu khu myaga nya yingi nyi di gu haladzana ni gighevenga nyo khaguri gi nga ba gi wugeya mufumo.” Ndriyathu nyo khaguri wa marandzi ga Afrika a gu tshamuseya gighelo gi mu giridego ari ni maghilivindra: “Nyi di gu dzi embeya gu kheni lihundzu langu khilo nya tshukwana ga yatshavbo, nyi bwe nyi seketeya tsawa nyo khaguri nya politika. Hi di gu hevbudzwa gu songa valala vathu khu matshari — ambari ava va nga ba vari va lihundzu lathu na va gu seketeya yimbe partidhu.” Ndriyathu nyo khaguri nya nyamayi wa Europa central wari khuye: “Nyi diri ni gihatheya, nigu nyi di gu nyenya ni wevbi muthu wa limbe litigo mwendro hi hambanidego khu wukhongeyi.”

2 Muhuno, vathu nya vangi ngudzu va na ni mapimo nya nga aya ma nga ba mari ni ava va vararu. Mitsawa nya yingi nya politika yo thumisa tshivba gasi gu mana gutshulega. Si olovelegide gu vathu va dwanisana khu mahungu nya dzipolitika. Mayigoni nya mangi, vathu va ngu tshanisa ngudzu valuveli. Kha nga yi profetidego Bhibhiliya, matshiguni yaya nyo hegise vathu va mwalo “wuhengeli”. (2 Thimoti 3:1, 3) Makristo ma nga simama kharini gupwanana ambari olu litigo li engedzeyago gu mba pwana? Hi nga hevbula silo nya singi ga giyeyedzo gya Jesu. Vathu va matshiguni yaye navo va di gu hambana khu mawonelo nya politika. Omu nya ndrima yeyi, hi nati mihlamulo nya siwudziso siraru: Khu ginani Jesu a nga bomba gu dzi bedzedzeya omu nya politika? Jesu yeyedzide kharini gu khuye vathu va Nungungulu kha va yeli gu ema ni tsawa nyo khaguri nya politika? Nigu Jesu hi hevbudzide kharini gu khuye kha hi yeli gu thumisa tshivba?

INA JESU A DI GU SEKETEYA AVA VA NGA BA VA VBWETA GUTSHULEGA?

3, 4. a) Matshiguni ya Jesu, ginani gi nga ba gi vbwetwa khu vaJudha nya vangi? b) Gudzipwa gogo gu khuhide kharini vapizane va Jesu?

3 Vajudha nya vangi va tshumayedwego khu Jesu khu lisine va di gu dzina gu tshudwa ga vaRoma. Vajudha nya vawugeyi ni mitsawa nya politika va giride satshavbo va si kodzidego gasi gu va engedzeya gudzipwa gogo. Nya vangi nya vawugeyi vovo va di gu landreya mwama moyo nya muGalilewu nya pwani khu Judha, wa matshiguni ya Jesu. Judha a diri mesiya nya malipha, a nga ba a kanganyisa vathu nya vangi. Josefo, mulovi nya matimo nya muJudha a di khuye Judha a di kutsa vaJudha gu dwana ni vaRoma a bwe khuye ava va dzumeyago gu livba khupo ga vaRoma “vathu nya hwanga.” Khu guhegisa vaRoma va di songa Judha. (Mithumo 5:37) Vambe nya vawugeyi vovo va hegiside khu gu khala sighevenga gasi gu vboheya misuwo yawe.

4 Vajudha nya vangi va di virede gu wona Mesiya ni gu vboha. Va di gu pimisa gu khawe Mesiya a na va tshula mandzani ga vaRoma a bwe a gira Israyeli a khala litigo nya likhongolo nya luphye. (Luka 2:38; 3:15) Nya vangi va di gu khodwa gu khavo Mesiya a di hadzi emisa mufumo mafuni tigoni ga Israyeli. Nari khatshi isoso si di giregide, vaJudha vatshavbo va nga ba va vbanya malangani nyo hambanehambane tigoni, va di hadzi bweleya Israyeli. Gu di dzega ni Johani Mubhapatisi nuye a wudzisa Jesu gu khuye: “Khuwe wule a vbwetago guta, mwendro hi nga gu lindrela mumbe?” (Matewu 11:2, 3) Adzina Johani a di gu dzi wudzisa gu khuye gani a nga na guta mumbe gasi guta tshudzisa vaJudha. Khu hwane nya tepo, vapizane vavili va di manana ni Jesu na va gu hongola Emawusi hwane nyo ba a wusidwe khu gufani. Avo va di khavo va di gu pimisa gu khavo Jesu khuye a nga hadzi tshudzisa Israyeli. (Leri Luka 24:21.) Gitepwana hwane nya isoso, vapostoli va di wudzisa Jesu khavo: “Pfhumu, ina khavbo olu uno wusedzago mufumu tigoni ga Israyeli, gani?” — Mithumo 1:6.

5. a) Khu ginani vathu va Galileya va nga ba va vbweta gu khavo Jesu a khala pfhumu yawe? b) Jesu ma kawukide kharini mapimo yoyo?

5 Vajudha va di gu vireya gu khavo Mesiya a na lulamisa sigaradzo sawe. Isoso adzina khiso si giridego vathu va Galileya va vbweta gu khavo Jesu a khala pfhumu. Si nga gira na va pimiside gu khavo uye a di hadzi khala muthangeyi nya wadi. A diri muganeli nya wadi, a di hadzi hawulugisa vadwali, ambari gu ninga guhodza ava va nga ba vapwa ndzala. Hwane nyo ba Jesu a hodziside 5000 vama, vathu va di samala. Jesu a di ma tugula makungo yawe. Bhibhiliya yari khiyo: “Jesu, na dzitide gukhuye va di vbweta guta mu gira mufumeli, a di khuga nyaluphye, enga, a gu gwela gigomoni.” (Johane 6:10-15) Ga litshigu li nga landreya, vathu na va rude. Jesu a di va tshamuseya gu khuye uye kha teya guta va khathaleya khu nyamani ganiolu gasi guta va bhuleya khu Mufumo wa Nungungulu. Uye a di va embeya gu khuye: “Mu nga thumelini guhodza, gule gu dzi kodzago guvbela, aholu thumelani gule gu ningago guvbanya nya gupindruge.” — Johane 6:25-27.

Jesu a emidego mbeli ga Pontiyo Pilato

6. Jesu si vegide kharini guagani gu khuye kha nga ba a vbweta gikhalo nya politika mafuni? (Wona foto gupheyani nya ndrima.)

6 Na gu ngo keneleya gitepwana gasi gu afa, Jesu a di tugula gu khuye valandreyi vaye nyo khaguri va di gu pimisa gu khavo uye a di hadzi pheya gu fuma kha nga pfhumu Jerusalema. Jesu a di va bhuleya khu gipimaniso nya dzipondro gasi gu va phasa gu pwisisa gu khavo isoso kha si na nga girega. Gipimaniso gyogyo gi di gu ganeya khu “mwama moyo nya guthavisege,” agu Jesu, a nga hadzi hongola khu tepo nyo laphe. (Luka 19:11-13, 15) Jesu gambe embede muthangeyi nya muRoma Pilato gu khuye uye kha seketeyi dzipolitika nya litigo. Pilato a di wudzisa Jesu khuye: “Ina kamwe uwe u Mufumeli wa Vajudha, gani?” (Johane 18:33) Pilato adzina a di gu thava gu khuye Jesu a na gira vathu va wugeya vaRoma. Ganiolu Jesu a di mu hakha khuye: “Mufumo wangu khandri wa mafuni momu.” (Johane 18:36) Jesu a di bomba gu dzi bedzedzeya omu nya dzipolitika, kholu Mufumo waye khwa ndzadzini. Uye a di khuye thumo waye mafuni gu diri gu “ninga wufakazi nya lisine.” — Leri Johane 18:37.

Ndranga yi gorogidego khu gu wona sigaradzo nya politika omu nya televhizori, ganiolu yi rula hwane nyo hevbule siprofeto nya Bhibhiliya

Ina gupima gwago gomo avba nya sigaradzo nya litigo mwendro avba nya Mufumo wa Nungungulu? (Wona ndrimana 7)

7. Khu ginani si nga garadzago gu potsa gu seketeya mitsawa nya politika ambari khu myonyoni gwathu?

7 Jesu a di gu wuti thumo waye. Anethu ha gu ba hi wuti thumo wathu, hi na potsa gu seketeya ni wevbini tsawa nya politika, ambari khu monyoni. Isoso khandri tepo yatshavbo si vbevbugago. Muwoneleyi nyo khaguri nya gipandre wari khuye vathu gipandreni gwaye va ngu vbindrisa ngudzu. Va gu dzi khusedza khu kotani nya litigo lawe va bwe va pimisa gu khavo womi wawe wu di hadzi tshukwata nari khatshi va di gu dzi fuma vabune. A bwe khuye: “Egi gi tsakisago khu gu vandriyathu va ngu sayisa gupwanana gwawe nya wuKristo khu gu vega gupima gutshumayelani nya mahungu nya yadi nya Mufumo. Avo va gu tumba Nungungulu gasi gu va lulamiseya guvivba ni simbe sigaradzo hi tshanganago naso.”

JESU SIMAMIDE KHARINI GU MBA DZI BEDZEDZEYA OMU NYA POLITIKA?

8. Guvivba muni va nga ba va giredwa vaJudha matshiguni ya Jesu?

8 Tepo vathu va wonago guvivba omu va vbanyago umo, vo oloveya gu dzi bedzedzeya omu nya politika. Matshiguni ya Jesu, gu livba khupo gi diri gigaradzo gi nga ba gi gira vathu nya vangi va seketeya mitsawa nya politika. Khu lisine, Judha, wule nya muGalilewu a di wugeya Roma kholu vaRoma va di gu gira giloveya nya vathu gasi gu tiyisega gu khavo va ngu livba khupo gani. Gu diri ni mikhupo nya yingi yi nga ba yi livbwa, nya nga khupo nya dzithomba, gipeto, ni dzindranga. Nigu, vakhupisi vakona va diri vakanganyisi nya vakhongolo, esi si engedzedego gigaradzo. Dzimbe dzitepo va di gu livba dzipfhumu gasi gu va mana gikhalo khavbovbo va thumisa gikhalo gyogyo gasi gu surubanya dzitsapawu nya dzingi. Zakewu, muthangeyi nya vakhupisi wa Jeriko, a di gu khala gighanyi khu gu livbisa dzitsapawu nya dzingi vathu. — Luka 19:2, 8.

Jesu a pharidego gingerengere nya khupo a bwe a hlamula siwudziso nyo hephe sa vaFarisi

9, 10. a) Valala va Jesu va zamide kharini gu mu bedza omu nya politika? b) Ginani hi gi hevbulago avba nya hlamulo wa Jesu? (Wona foto gupheyani nya ndrima.)

9 Valala va Jesu va di zama gu mu bedza omu nya mahungu nya gu livbe khupo. Va di mu wudzisa khu ‘gu livba khupho,’ a gu khupo nya dhenariyo mwendro tsapawu mweyo wu nga ba wu yede gu livbwa khu vaJudha vatshavbo. (Leri Matewu 22:16-18.) Khu lisine vaJudha va di gu wu nyenya khupo wowo kholu wu di gu va dundrugisa gu khuwo va di gu fumwa khu vaRoma. “Va na Herodhi,” a gu ava va nga ba va seketeya mawonelo nya politika ya Herodhi va di gu vireya gu khavo Jesu a gu khuye kha va nga ba va yede gu livba khupo, va di hadzi mu singedza khavo nala nya mufumo wa Roma. Ganiolu nari khatshi Jesu a di di khuye va yede gu livba khupo, vathu va di hadzi diga gu mu landreya. Ina ka, a di hadzi gira kharini Jesu?

10 Jesu a di gu dzi woneya gasi gu a si dzi bedzedzeyi omu nya politika. A di khuye: “Ina kha, ningani ga Sezari iso si gu sa Sezari, ni ga Nungungulu iso si gu sa Nungungulu.” (Matewu 22:21) Jesu a di gu dziti gu khuye vakhupisi nya vangi va diri vakanganyisi, ganiolu kha vega gupima avba nya isoso. Wulangani nya isoso, a di vega gupima avba nya egi khu lisine gi na lulamisago sigaradzo nya vathu, gu gu Mufumo wa Nungungulu. Jesu hi vegede giyeyedzo. Kha hi yeli gu dzi bedzedzeya omu nya mahungu nya politika, ambari tsawa nyo khaguri wo wonega nga khatshi khwadi owu wumbe wu wonega na wu vivbide. Makristo mo vega gupima avba nya Mufumo wa Nungungulu ni esi si lulamidego ga Nungungulu. Khu gighelo gyogyo, hi mwalo mawonelo nyo lemeye khu guvivba mwendro gu ganeleya khesi si giregago. — Matewu 6:33.

11. Hi nga phasa kharini vambe gu mana gululama nya lisine?

11 Dzifakazi dza Jehovha nya dzingi dzi ngu dugeleya avba nya gu mba manega ni mawonelo nyo lemeye dzi nga ba dzi oloveya gu manega nawo khu politika. Khu giyeyedzo, na si gu hevbuli lisine, ndriyathu nyo khaguri nya nyamayi wa Gra-Bretanya a di dusa kursu yi gimbileyanago ni mavbanyelo nya vathu (Sociologia) univhersidhadhi a bwe a haguleya mawonelo nyo lemeye khu politika. Wari khuye: “Nyi di gu vbweta gu emeya dzifanelo nya valandre, kha nga olu hi tshanisidwego ngudzu. Ambari olu nyi nga ba nyi ganeya silo nyo pwale, kha nya nga ba nyi dugeleya. Nyi di si dziti gu kheni gihatheya nya dzitshonge gi di yede gu kudwa myonyoni nya vathu. Tepo nyi nga pheya gu hevbula Bhibhiliya, nyi wonide gu kheni nyi di yede gu pheya khu monyoni gwangu.” Nigu phasidwe khu ndriyathu nya tsungu gu vbindrugedza esi a nga ba ari naso monyoni. A di bwe khuye: “Olu nyo thuma kha nga piyonero nya tepo yatshavbo libandlani nya lidimi nya mawogo, nigu nyo dzi garadzeya gu vboheya mafumbo yatshavbo nya vathu.”

“VEGA LITSHARI WULANGANI GWAYE”

12. “Mela” muni owu Jesu a embedego vapizane vaye gu wu potsa?

12 Matshiguni ya Jesu, vathangeyi nya wukhongeli va di gu oloveya gu seketeya mitsawa nya politika. Khu giyeyedzo, libhuku Edzi gu nga ba gu vbanywa khidzo Palestina dziteponi dza Kristo, khu giNgiza lari khilo vaJudha va di hambanide khu mitsawa nya wukhongeyi a gu iso si nga ba si girega gambe omu nya politika. Khu kharato Jesu a di gengedza vapizane vaye gu khuye: “Gwadigwadi ni mela nya Vafarisi, nuwo wa Herodhi!” (Marko 8:15) Tepo Jesu a nga khumbuga Herodhi, adzina a di gu thula valandreyi va Herodhi. Wumbe tsawa, gu gu vaFarisi, va di gu vbweta gu khavo vaJudha va tshulega Mufumoni nya wuRoma. Khu guya khu matimo ya Matewu, Jesu gambe gengedzide valandreyi vaye gu dzi woneya ga vaSadhusi. Vasadhusi va di gu vbweta gu khavo Roma a simama gu fuma kholu isoso si di gu va gira va manega ni sikhalo nya tshivba. Jesu gengedzide vapizane vaye gasi gu potsa “mela,” mwendro sihevbudzo nya mitsawa yoyo ya miraru. (Matewu 16:6, 12) Si ngu tsakisa gu ba na Jesu a ningide gigengedzo gyogyo gitepwana hwane nyo ba vathu va vbwetide gu mu gira pfhumu.

13, 14. a) Mahungu nya politika ni wukhongeyi ma gu bedzana mayungani khu ndziya muni? b) Khu ginani si vivbidego gu dwanisa, ambari ho ba hi giredwa guvivba? (Wona foto gupheyani nya ndrima.)

13 Tepo wukhongeyi wu seketeyago tsawa nyo khaguri nya politika, gutala nya dzitepo so wusa mayunga. Jesu hevbudzide vapizane vaye gu simama gu mba dzi bedzedzeya khu guvbeleya omu nya politika. Khigyo gi giridego gu vapristi nya vakhongolo ni vaFarisi va vbweta gu songa Jesu. Va di gu thava gu khavo vathu va na engiseya Jesu va diga gu va landreya. Nari khatshi isoso si di giregide, na va luzide sikhalo sawe nya wukhongeyi ni politika. Va di khavo: “Ha gu mu diga kharati, vatshavbo va na khodwa gwaye. Khavbo avbo, Varoma va nata khungumula Nyumba ya Nungungulu, ni litigo lathu.” (Johane 11:48) Khu kharato mupristi nya khongolo Khayifasi a di luga makungo nyo songe Jesu. — Johane 11:49-53; 18:14.

Jesu a kawuka Pedro kholu a thumisidego litshari gasi gu piya ndzeve ya Maliko

14 Khayifasi a di vireya kala li pfola, khavbovbo a rumeya masotshwa gasi gu ya mola Jesu. Ganiolu Jesu a di gu mati makungo yoyo nya gu mu songe. Khu kharato gilalelotunu gyaye nyo hegise ni vapostoli vaye, a di va ruma gu dzega matshari nyo khaguri. Matshari mavili ma di enede gasi gu va ninga gihevbudzo nya lisima. (Luka 22:36-38) Ni wutshigu wakona, gu dita tsawa nya vamaghilivindri gasi guta mola Jesu, Pedro a di goroga ngudzu khu gu wona guvivba gogo a dusa litshari a wugeya mwama moyo wawe. (Johane 18:10) Ganiolu Jesu a di embeya Pedro khuye: “Vega litshari wulangani gwaye, kholu vatshavbo va thumisago litshari, va nafa khu litshari.” (Matewu 26:52, 53) Gihevbulo muni nya tshivba Jesu a hevbudzidego vapizane vaye? Khegi nya gu va si giri gipandre nya litigo. Khiso a si gombeledego Jesu ni siyambo nya litshigu lile. (Leri Johane 17:16.) Khu Nungungulu enga a gu na ni fanelo nyo vbedze gu vivba.

15, 16. a) Lito la Nungungulu la gu phasa kharini maKristo gu potsa mayunga? b) Guhambana muni a gu wonago Jehovha tepo a khedzago mafuni muhuno?

15 Ndriyathu nya nyamayi wa marandzi ga Ewuropa hi ganedego khuye gupheyani hevbude sasimweso. Wari khuye: “Nyi ngu si wona gu kheni gudwanisana kha gu resi gululama. Nyi ngu si wona gu kheni ava va tumbago gudwanisana gutala nya dzitepo vo hegisa khu gufa. Nya vangi vakona vo vbeledwa khu gutsaka. Nyi tsakide ngudzu khu gu hevbula omu Bhibhiliya gu kheni khu Nungungulu basi a nga resago gululama mafuni. Khayo mahungu nyi tshumayelago khu 25 myaga yi vbindridego.” Ndriyathu nya mwama wa marandzi ga Afrika tshikedzide litshari laye khu “litshari [hi] ningwago khu Liphuvbo nya Guage.” (Vaefeso 6:17) Olu o tshumayela mahungu nya gurula ga vathu vatshavbo, ambari na ari wa lifumbo muni. Nigu hwane nyo ba ndriyathu nya nyamayi wa Europa central a khade Fakazi ya Jehovha, a di tshadha ni ndriyathu nya lifumbo a nga ba a li nyenya. Vatshavbo va vararu va vbindrugedzide satshavbo sesi khu gu vbweta gu fana ni Kristo.

16 Gwadi ngudzu gu vbindrugedza silo soso! Bhibhiliya yari khiyo vathu va gu fana ni linene li vbenyago li bwe li si kodzi gurula. (Isaya 17:12; 57:20, 21; Gutuledwa 13:1) Sigaradzo nya politika sa gu khutha vathu, si va hambanisa, si bwe si va bedza mayungani. Ganiolu ethu hi rude nigu hi ngu pwanana. Tepo Jehovha a wonago gu mba pwanana nya vathu mafuni, gu vbwetega gu a tsaka ngudzu khu gu wona edzi vathu vaye pwanago khidzo. — Leri Zefaniya 3:17.

17. a) Dzindziya muni nya dziraru hi nga andrisago khidzo gupwanana? b) Ginani hi na ganeyago khigyo avba nya ndrima yi landreyago?

17 Avba nya ndrima yeyi, hi hevbude gu khethu hi nga andrisa gupwanana khu dzindziya dziraru: 1) Ha gu tumba gu khethu Mufumo wa Nungungulu wu na lulamisa guvivba gwatshavbo, 2) gima kha hi emi ni tsawa nyo khaguri nya politika, ni 3) hi ngu venga mayunga. Ganiolu gimbe gambe gi nga vandrameyago gupwanana gwathu gihatheya. Avba nya ndrima yi landreyago, hi na hevbula dzindziya nyo pale gihatheya kha nga edzi ma giridego khidzo maKristo nyo pheye.

TSHAMUSELO NYA MALITO NYO KHAGURI

  • Gu mba dzi bedzedzeya omu nya politika so thula gu mba seketeya silo nya politika, ambari khu myonyoni gwathu. Kha hi “giri gipandre nya litigo,” ganiolu ha gu vega gupima avba nya Mufumo wa Nungungulu hi bwe hi khodwa gu khethu wu na lulamisa sigaradzo sathu satshavbo wu bwe wu vbedza guvivba gwatshavbo

    Mabhuku khu Gitonga (2002-2025)
    Duga
    Beya
    • Gitonga
    • Rumeya
    • Esi u si tsakeyago
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nayo nya mathumiselo
    • Nayo nya sihalo
    • Definições de Segurança
    • JW.ORG
    • Beya
    Rumeya