LAYIBBULALI IJANIKA A-INTANETI yaWatchtower
LAYIBBULALI IJANIKA A-INTANETI
yaWatchtower
Chitonga (Zimbabwe)
  • BBAYIBBELE
  • MABBUKU
  • MISWAANGANO
  • lvs chaand. 2 map. 16-30
  • Kuba Amanjezeezya Ayandwa aLeza

Vidiyo njulikuyanda tiijaniki pe

Utulekelele, kulizyachitika vidiyo niyalikuyanda kujula

  • Kuba Amanjezeezya Ayandwa aLeza
  • Mbutukonzya Kukkala Katuli Muluyando lwaLeza
  • Bala mu ‘Muluyando LwaLeza’
  • Tutwe tuniini
  • MANJEZEEZYA NIINZI ALUBO ABELEKA BIYENI?
  • KUJANA TWAAYIISYA BIYENI MANJEZEEZYA EESU?
  • NKAMBOONZI NITWAABIKKILA MAANU MANJEZEEZYA ABAMWI?
  • KUBA AMANJEZEEZYA AALI KABOTU KULATUGWASYA
Mbutukonzya Kukkala Katuli Muluyando lwaLeza
lvs chaand. 2 map. 16-30
Muntu uyabweenda munkanda

CHAANDAANO 2

Kuba Amanjezeezya Ayandwa Aleza

“Amube amanjezeezya aasalala.”—1 PETRO 3:16.

1, 2. Nkamboonzi nitweelede kuba achintu chitugwasya nituli mubusena mbututazi? Niinzi Jehova nchaakatupa kuti chitugwasye?

ATUTEEDI uyabweenda munkanda. Nuyabweenda, nyika ilikukuchinchila akaambo kaluuwo lulikuunga kalukukulula akutola museele mundawu zisiyene-siyene. Ulakonzya kusweeka. Kujana wakuziba biyeni nkuyelede kuya? Weelede kubelesya chimwi chintu naakuti kukumbila umwi muntu kuti akugwasye. Ulakonzya kubelesya kkampaasi, zuba, nyenyeezi, mepu, Global Positioning System (GPS) naa kukumbila umwi muntu uuyizi kabotu nkanda eeyo. Kubelesya chintu chikugwasya kulayandikana nkaambo kuziba nkuya kupa kuti utafwi.

2 Toonse tuswaanana abuyumu-yumu busiyene-siyene mubuumi bukonzya kupa kuti tusweeke. Pesi Jehova wakatupa manjezeezya kuchitila kuti tutasweeki. (Jakobo 1:17) Atulange-lange kuti manjezeezya niinzi akuti atugwasya biyeni. Kuzwa waawo, tulayiya mbutukonzya kwaayiisya manjezeezya eesu, mbutweelede kwaabikkila maanu manjezeezya abamwi akuti kuba amanjezeezya aasalala kutugwasya biyeni mubuumi.

MANJEZEEZYA NIINZI ALUBO ABELEKA BIYENI?

3. Manjezeezya niinzi?

3 Manjezeezya nchipo chipati nchitwakapegwa aJehova. Manjezeezya mbuntu bwesu bwamukati butugwasya kuziba chibotu achibi. Bbala lyachiGrikki libelesedwe muBbayibbele lyakuti “manjezeezya,” lyaamba “kuliziba mbutubede mumoyo.” Kuti manjezeezya eesu kaabeleka kabotu, ayootugwasya kulibona mbutubede mumoyo. Alakonzya kupa kuti tuyeeye zilikabotu chiindi choonse. Alubo apa kuti tutantamuke kuchita zibi. Kuyungizya waawo, apa kuti tubotelwe kuti twasala chabusongo akuti tulimvwe katuli amulandu kuti twachita chibi.—Langa Makani Aakumamanino 5.

4, 5. (a) Niinzi chakachitika kuli Adamu aEva nibakasala kutaswiilila manjezeezya aabo? (b) Nziizili zikozyano zyamuBbayibbele zitondeezya mbaabeleka manjezeezya?

4 Umwi awumwi weelede kulisalila kuti uyoowaswiilila na manjezeezya aakwe. Adamu aEva bakachita chibi nkaambo bakasala kutaswiilila manjezeezya aabo. Nikuba kuti bakalisola, teezyakachili kugwasya pe. Bakatondeezya kutaswiilila Leza. (Matalikilo 3:7, 8) Nikuba kuti bakali amanjezeezya amaninide akuti bakalizi kuti nchibi kutaswiilila Leza, bakasala kutaswiilila manjezeezya aabo.

5 Kubbazu limwi, bantu batamaninide bakaaswiilila manjezeezya aabo. Jobu nchikozyano chibotu. Akaambo kakuti wakasala kabotu, zyakamupa kwaamba kuti: “Moyo wangu taukoondipa mulandu pe kufwumbwa kuti kandili muumi.” (Jobu 27:6, NW) Chiindi Jobu naakati “moyo” wakwe, wakali kwaamba manjezeezya aakwe chaamba kuziba chibotu achibi. Davida wakabisizya Jehova kwiinda mukutaswiilila manjezeezya aakwe. Kuzwa waawo, wakalisola loko zyakuti ‘moyo wakwe wakamukataazya.’ (1 Samuele 24:5) Manjezeezya aakwe ngawo aakali kumubuzya kuti wachita chibi. Kuswiilila manjezeezya aakwe, kwakamugwasya kuti atayindululi chibi nchaakachita.

6. Nkamboonzi nitukonzya kwaamba kuti manjezeezya nchipo chizwa kuli Leza?

6 Nikuba bantu batakombi Jehova, balizi kuti kuli zintu zibotu azibi. Bbayibbele lyaamba kuti: ‘Miyeeyo yabo ilabapa milandu nikuba kutabapa milandu.’ (BaRoma 2:14, 15) Muchikozyano, bantu biingi balizi kuti kujaya muntu akubba nzibi. Nikuba kuti tabazizi, baswiilila manjezeezya aabo, bube bwamumoyo bwakuziba chibotu achibi Jehova mbwaakabalengaabo. Bantu aaba, batobelezya malayilile aaLeza naakuti zyeelelo zyaJehova zisumpukide nzyaakatupa zitugwasya kuti tusale kabotu mubuumi.

7. Nkamboonzi manjezeezya eesu naakonzya kutusowa chimwi chiindi?

7 Chimwi chiindi manjezeezya eesu alakonzya kutusowa. Muchikozyano, chimwi chiindi alakonzya kunyonganisigwa amizeezo yesu iitamaninide akupa kuti tuchite zintu zibi. Kuba amanjezeezya aasalala takulichitikili pe. Ayelede kuyiisigwa kabotu. Kuba amanjezeezya aasalala kwakagwasya Josefa kuti azunde sunko lyakutalilemeka. (Matalikilo 39:1, 2, 7-12) Jehova ulatugwasya kwiinda mukutupa muuya wakwe uusalala amalayilile aali muBbayibbele. (BaRoma 9:1) Atulange-lange mbutukonzya kwaayiisya manjezeezya eesu.

KUJANA TWAAYIISYA BIYENI MANJEZEEZYA EESU?

8. (a) Zintu nzituchita zyaanyongania biyeni manjezeezya eesu? (b) Nguuli mubuzyo ngutweelede kulibuzya katutanasala zyakuchita?

8 Bamwi bantu bayeeya kuti kuswiilila manjezeezya aabo chaamba kuchita kweendalana ambubayanda. Bayeeya kuti balakonzya kuchita nzibayanda kufumbwa kabazibona kuti zilikabotu. Pesi zintu nzituchita akaambo kakuti tatumaninide zilakonzya kutunyongania. Kuchita oobo kulakonzya kunyongania manjezeezya eesu. Bbayibbele lyaamba kuti: “Moyo wamuntu uleena kwiinda zintu zyoonse, ulijisi bulwazi bukaka kupona, taakwe uukonzya kuzibisya mbuubede.” (Jeremiya 17:9) Chimwi chiindi myoyo yesu ilakonzya kutubuzya kuti chimwi chintu chilikabotu kachitali kabotu pe. Muchikozyano, Pawulu katanaba muKristu, wakali kubapenzya chalunya bakombi baJehova kabonaanga nzyaakali kuchita zyakali kabotu. Wakali kubonaanga manjezeezya aakwe alikabotu. Pesi, mukuya kwachiindi wakazoowamba kuti: “Mwami nguundilingula.” (1 BaKorinto 4:4; Incito 23:1; 2 Timoteo 1:3) Pawulu naakaziba Jehova mbaakali kumvwa atala anzyaakali kuchita, zyakamugwasya kuti achinche. Nkinkaako, katutanasala zyakuchita tweelede kulibuzya kuti, ‘Jehova uyanda kuti ndichiteenzi?’

9. Kuyoowa Leza chambaanzi?

9 Kuti kuyanda umwi muntu, tuchiti zintu nzyatayandi pe. Kuyanda Jehova kuyoopa kuti tutachiti zintu nzyatayandi. Tweelede kubelekela kuti tutamubisizyi. Eezi tulazibona kuli zyakachitwa aNehemiya. Nikuba kuti wakali achuuno chakali ajulu, taakwe naakaliyandwiida bunoti. Nkamboonzi? “Nkaambo kakuyoowa Leza.” (Nehemiya 5:15) Nehemiya taakali kuyanda kubisizya Jehova. Andiswe tuchita mbuuli Nehemiya, nkaambo tatuyandi kubisizya Jehova. Tulakonzya kuziba ziyandwa aJehova kwiinda mukubala Bbayibbele.—Langa Makani Aakumamanino 6.

10, 11. Ngaali malayilile aamuBbayibbele akonzya kutugwasya kuti tusale kabotu mumakani akunywa bukande?

10 Muchikozyano, muKristu ulakonzya kusala kunywa bukande naakuti kutabunywa. Ngaali malayilile aamuBbayibbele akonzya kumugwasya kuti asale kabotu? Ulakonzya kubelesya aaya: Bbayibbele talikasyi pe kunywa bukande. Lyaamba kuti wayini nchipo chizwa kuli Leza. (Intembauzyo 104:14, 15) Nikuba boobo, Jesu wakabuzya basikwiiya bakwe kuti batabi “bakolwi.” (Luka 21:34) Alubo mwaapostolo Pawulu wakachenjezya maKristu kuti bataliswaanizyi ‘mumapobwe aali amichito mibi amubukolwi.’ (BaRoma 13:13) Nkaambo wakati bakolwi “tabakooyoovuba Bwami bwa-Leza.”—1 BaKorinto 6:9, 10.

11 MuKristu ulakonzya kulibuzya kuti: ‘Ndibuyandisya zili biyeni bukande? Ndibunywida kuti ndilikozye bukata na? Ndibunywida kuti nditabi abweeme na? Ndilakonzya na kulinyona kuti nditanywi bukande bwiingi alubo ndibunywa biyeni?a Ndilakonzya na kwiizya abeenzuma nikuba kakutakwe bukande?’ Tweelede kukumbila Jehova kuti atugwasye kusala kabotu. (Bala Intembauzyo 139: 23, 24.) Kuti twachita oobo, tunooli tulikuyiisya manjezeezya eesu kuti atobele malayilile aali muBbayibbele. Kuyiisya manjezeezya eesu kuswaanizya zyiingi mbuuli mbututayiye kunembo.

NKAMBOONZI NITWAABIKKILA MAANU MANJEZEEZYA ABAMWI?

12, 13. Nkamboonzi manjezeezya eesu naasiyene amanjezeezya aabamwi? Tweelede kwaabona biyeni manjezeezya abamwi?

12 Manjezeezya abantu alisiyene. Manjezeezya awumwi muntu alakonzya kumuzumizya kuchita chimwi chintu, kakuli umwi aakwe taamuzumizyi pe. Muchikozyano, umwi muntu ulakonzya kunywa bukande, kakuli umwi manjezeezya aakwe taamuzumizyi pe. Nkamboonzi bantu nibakonzya kuba amaboneno aasiyene?

Mukwesu ulikuyeeyesesya kuti anywe na bukande naakuti atabunywi

Manjezeezya ayiisidwe kabotu alakonzya kukugwasya kuti usale kunywa bukande naakuti kutabunywa

13 Muntu ulakonzya kuba amaboneno aasiyene atala achimwi chintu akaambo kakubusena nkwaakakomenena, mbubazibona bakuli mbabo, nzyaakaswaana mubuumi naakuti zimwi zintu. Muchikozyano, muKristu wakali kuyuminwa kuti aleke bukande, ulakonzya kusala kutabunywa kayoowa kukolwa. (1 Bami 8:38, 39) Kujana wachita biyeni kuti wapa umwi muntu bukande mpawo wabukaka? Ulamunyemena na? Ulamusungilizya na? Ulamubuzisisya na kuti uzibe chamupa kukaka? Tuchiti oobo pe, nkaambo ulaalemeka manjezeezya aakwe.

14, 15. Niinzi chakachitika muchiindi chaPawulu? Malayilileenzi mabotu Pawulu ngakaamba?

14 Muchiindi chamwaapostolo Pawulu, kwakaba penzi lyakatondeezya manjezeezya abantu mbaasiyene. Nyama imwi yakali kuuzigwa mumamaketi, yakali kubelesegwa kukuumpa zituuzyo mubukombi bwakubeja. (1 BaKorinto 10:25) Pawulu taakali kukubona kachili chibi kuula akulya nyama eeyo. Chakulya choonse wakali kuchibona kuti nchipo chizwa kuli Jehova. Pesi bamwi bakombinyina bakali kukomba baleza bakubeja kumatalikilo, teembubakali kuzibona pe. Bakali kubonaanga kulya nyama eeyo nkubisya. Ubonaanga Pawulu wakayeeya kuti: ‘Eezi tazinyonganyi manjezeezya aangu. Ndilakonzya kulya kufumbwa nchindayanda’?

15 Pawulu taakayeeya oobo pe. Pawulu wakali kwaabikkila maanu manjezeezya abamwi zyakuti wakasala kuleka kuchita nzyaakali kuyanda. Pawulu wakati “tatweelede kulikondezya tubeni pe.” Alubo wakayungizya kuti: “Kristo alakwe teewakalikondezya mwini.” (BaRoma 15:1, 3) Mbuuli Jesu, Pawulu wakali kuzibikkila maanu ziyandwa abamwi kwiinda nzyaakali kuyanda.—Bala 1 BaKorinto 8:13; 10:23, 24, 31-33.

16. Nkamboonzi nituteelede kubeteka mukombima akaambo kazintu nzyaamuzumizya kuchita manjezeezya aakwe?

16 Tweelede kuchita biyeni kuti manjezeezya awumwi muntu kaamuzumizya kuchita chintu nchitubonaanga nchibi? Tatweelede kumubuzya zyakuchita katuyeeya kuti tuliluleme kwiinda nguwe. (Bala BaRoma 14:10.) Jehova utupede manjezeezya kuti tulibeteke kutali kubeteka bamwi. (Matayo 7:1) Nzitusala tazyeelede kupa kuti kube kutamvwanana mumbungano. Pesi tweelede kuyanduula nzila zyakutondeezyania luyando akujatana.—BaRoma 14:19.

KUBA AMANJEZEEZYA AALI KABOTU KULATUGWASYA

17. Niinzi chakachitika kumanjezeezya abamwi?

17 Mwaapostolo Petro wakalemba kuti: “Amube amanjezeezya aasalala.” (1 Petro 3:16) Chiwusisya nchakuti bantu nibaleka kutobela malayilile aJehova, manjezeezya aabo nga taachibeleki pe. Pawulu wakati manjezeezya aali boobo ali mbuuli “mbwiilemba insimbi ipya.” (1 Timoteo 4:2) Kuli niwakapyide zikali-kali na? Kuti wapya munzila iili boobo, nwapona nga wakachaala abbata linga lyaba chitiliba. Kuti muntu wazumanana kuchita zibi, manjezeezya aakwe anoomutenta mbuuli “insimbi ipya,” pesi mukuya kwachiindi nga aleka kubeleka.

Mwanakazi alikukataazigwa amanjezeezya kupobwe, alubo naayiya kasimpe ulikubotelwa kukkala abantu bayanda Leza

Manjezeezya ayiisidwe kabotu alatugwasya kuti tubotelwe akuba aluumuno mubuumi

18, 19. (a) Kulipa mulandu kutondeezyaanzi? (b) Tweelede kuchitaanzi kuti katuchilipa mulandu kuzibi nzitwakasiya?

18 Kulipa mulandu, kutondeezya kuti manjezeezya eesu alikutubuzya kuti twabisya. Eezi zilakonzya kutugwasya kuziba nchitwabisya akuleka kuzoochichita lubo. Tuyanda kwiiya kuzwa kuzintu nzitubisya kuchitila kuti tutazooyindululi lubo. Muchikozyano, nikuba kuti Mwaami Davida wakabisya, manjezeezya aakwe akamupa kuti achinche. Taakachili kuziyanda pe nzyaakachitide nkaambo wakali wasala kuyanda kuswiilila Jehova. Akaambo kazintu zyakachitika mubuumi bwakwe, Davida wakaamba Jehova kuti “mubotu, ulafwamba kujatila.”—Intembauzyo 51:1-19; 86:5; langa Makani Aakumamanino 7.

19 Zilakonzeka kuti muntu kachilipa mulandu akaambo kazibi nzyaakachitide chiindi, nikuba kuti wakachincha. Kukkala kulipa mulandu kulachisa alubo kupa kuti ulimvwe kutagwasyi pe. Kuti kulimvwa oobo chimwi chiindi, weelede kuziba kuti tukonzyi kuchincha zyakachitika chiindi. Nikuba kuti wakalizi naakuti teewakazi kuti nzwaakachitide chakali chibi pesi Jehova wakakulekelela alubo tachiziyeeyi pe zibi eezyo. Lino tuchikwe kampenda mumeso aJehova alubo nzulikuchita zilikabotu. Nikuba kuti ulakonzya kulipa mulandu mumoyo pesi Bbayibbele lyaamba kuti: “Leza mupati kwiinda myoyo yesu.” (Bala 1 Johane 3:19, 20.) Eezi zitondeezya kuti nzila njatulekelelaayo Jehova nimpati kwiinda mbutulipa mulandu. Baachoonzyo kuti Jehova wakakulekelela. Kuti muntu waziba kuti Jehova wakamulekelela, manjezeezya aakwe taachinoomupi mulandu pe alubo unoomukomba kabotelwa.—1 BaKorinto 6:11; BaHebrayo 10:22.

20, 21. (a) Bbuku eeli lyakalembelwa kuti likugwasyeenzi? (b) Ndwaangunuko lwanzi Jehova ndwatupede? Tweelede kulubelesya biyeni?

20 Bbuku eeli lyakalembelwa kuti likugwasye kuyiisya manjezeezya aako kuchitila kuti akuchenjezye akukukwabilila mumazubaano aakataazya aakumamanino. Alubo liyookugwasya kuti ubelesye malayilile aali muBbayibbele muzyiimo zisiyene-siyene mubuumi. Pesi bbuku eeli talitupede mulongo wamilawu njitweelede kubelesya muzyiimo zyoonse, nkaambo tupona kweendelana ‘amulawu waKristu,’ uuzwa mumalayilile aaLeza. (BaGalatiya 6:2) Tatweelede kuchita chibi achaali akaambo kakuti zimwi zintu tazikwe milawu ilaantanganana muBbayibbele. (2 BaKorinto 4:1, 2; BaHebrayo 4:13; 1 Petro 2:16) Pesi tutondeezya kuti tulamuyanda Jehova kwiinda mukubelesya lwaangunuko lwakulisalila.

21 Chiindi nituyeeyesesya atala amalayilile aali muBbayibbele akwaabelesya, tutondeezya kuba “amiyeeyo iyakayiisigwa kusala cibotu ecibi” alubo zipa kuti tube amaboneno aali mbuuli aaJehova. (BaHebrayo 5:14) Kuchita oobo kuyoopa kuti manjezeezya eesu ayiisidwe kabotu atugwasye mubuumi akuti tukkale katuli muluyando lwaLeza.

a Madokotela biingi baamba kuti nkuyumu kubantu banywa bukande zyiindilide kuti babunywe mbichaani. Nkinkaako, madokotela basungwaazya bantu banywa bukande kuti babulekelaato.

NJIISYO ZIZWA MUBBAYIBBELE

1 MANJEZEEZYA NCHIPO CHIZWA KULI LEZA

‘Miyeeyo yabo ilabapa milandu nikuba kutabapa milandu.’—BaRoma 2:14, 15

Kujana manjezeezya akugwasya biyeni?

  • Intembauzyo 139:23, 24

    Manjezeezya mbuntu bwesu bwamukati butugwasya kuziba chibotu achibi. Alakonzya kupa kuti tuyeeye zilikabotu chiindi choonse.

  • 1 Samuele 24:5; Jobu 27:6, NW

    Manjezeezya alakonzya kupa kuti tuchite zintu zilikabotu akuti tutantamuke zintu zibi. Alakonzya kutupa mulandu kuti twasala chabufuba-fuba alubo apa kuti tubotelwe kuti twasala kabotu.

2 TWEELEDE KWAAYIISYA KABOTU MANJEZEEZYA EESU

“Moyo wamuntu uleena kwiinda zintu zyoonse, ulijisi bulwazi bukaka kupona.”—Jeremiya 17:9

Niinzi Jehova nchatupede chitugwasya kuti twaayiisye kabotu manjezeezya eesu?

  • BaRoma 9:1; 1 BaKorinto 4:4

    Kutamaninina kulakonzya kupa kuti manjezeezya eesu atusowe. Tatweelede kuchita nzituyanda pesi tweelede kugwasigwa amuuya uusalala kuti manjezeezya atatusowi.

  • BaHebrayo 5:14; 1 Petro 3:16

    Bbayibbele litugwasya kuziba Jehova mbazibona zintu alubo eezi zitugwasya kuti tuzibe zintu zilikabotu azitali kabotu akuti twaayiisye kabotu manjezeezya eesu.

3 BANTU BALI AMANJEZEEZYA ASIYENE

“Muntu teelede kuyandaula kuligwasya mwini buyo. Umwi aumwi uleelede kuyandaula kugwasya mweenzinyina.”—1 BaKorinto 10:23, 24

Kujana twatondeezya biyeni kuti tulaalemeka manjezeezya abamwi?

  • BaRoma 15:1, 3

    Bantu bali amanjezeezya asiyene. Eezi zyaamba kuti manjezeezya awumwi alakonzya kumuzumizya kuchita zintu umwi nzyabona kuti tazili kabotu.

  • 1 BaKorinto 10:31-33

    Mwaapostolo Pawulu wakali kubikkila maanu kuzintu ziyandwa abakombinyina kutali zintunzyaakali kuyanda. Wakali kubona kuti mbubalimvwa kuyandikana loko kwiinda mbaakali kulimvwa.

  • BaRoma 14:10, 19

    Jehova wakatulenga katuli amanjezeezya kuchitila kuti atugwasye kutali kuti tubeteke bamwi. Nkinkaako, tatweelede kubonaanga nzituyeeya zilikabotu kwiinda bamwi.

4 JEHOVA UYOOTUGWASYA KUTI TUBE AMANJEZEEZYA AALI KABOTU

‘Tuyooba amyoyo iikkede kumbele lyakwe . . . nkaambo Leza mupati kwiinda myoyo yesu, alimwi ulizi zintu zyoonse.’—1 Johane 3:19, 20

Nkamboonzi nituteelede kuleka kukomba Leza nikuba kuti tulimvwa katuli amulandu akaambo kazibi nzitwakachita?

  • Intembauzyo 86:5; 1 BaKorinto 6:11

    Kulimvwa katuli amulandu akaambo kazibi nzitwakachita kulakonzya kupa kuti tube amawuse akuti tulimvwe katutagwasyi nikuba kuti twakazileka. Aatika taakwe buyoleke, nkinkaako, tatukonzyi kuchincha zyakachitika. Pesi Jehova wakatulekelela kuzibi eezyo alubo taziyeeyi pe. Lino tatuchikwe mulandu.

  • BaGalatiya 6:2; 1 Petro 2:16

    ‘Mulawu waKristu,’ uzwa mumalayilile aamuBbayibbele kutali mumilawu. MuKristu tayelede kuchita chibi achaali akaambo kakuti zimwi zintu tazikwe milawu ilaantanganana muBbayibbele.

    Mabbuku Ajanika MuChitonga (Zimbabwe) (2013-2025)
    Zwa
    Njila
    • Chitonga (Zimbabwe)
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Njila
    Share