CHAANDAANO 12
Amwaambe “Majwi Aaelede Aakonzya Kuyaka”
“Mutazwi ijwi ibi niliba lyomwe kumilomo yanu, pele amwaambe kuziindi zyoonse majwi aaelede aakonzya kuyaka.”—BAEFESO 4:29.
1-3. (a) Nchiichili chipo chibotu nchatupede Jehova? Kujana twachibelesya biyeni munzila iitali kabotu? (b) Tweelede kuchibelesya biyeni chipo chakwaambuula?
ATUTEEDI wisi wawulila mwanaakwe nchinga. Mpawo wamupa kachili chipo. Kujana wisi wamvwa biyeni kuti mwana kayiyenzya bubi, kalyata bantu akulichisa?
2 “Cipego cibotu cili coonse alimwi acipego cilondokede cili coonse” zizwa kuli Jehova. (Jakobo 1: 17, NW) Chimwi chipo nchatupede nchakwaambuula. Chipo chakwaambuula chitugwasya kwaamba mbutulimvwa ambutuyeeya. Tulakonzya kwaambuula majwi aagwasya bamwi naakuti aapa kuti balimvwe kabotu. Pesi tulakonzya kwaambuula majwi aatali kabotu aachisa bamwi.
3 Lulimi lulaamanguzu, aboobo Jehova utuyiisya nzila iilikabotu yakulubelesya. Jehova utubuzya kuti: “Mutazwi ijwi ibi niliba lyomwe kumilomo yanu, pele amwaambe kuziindi zyoonse majwi aaelede aakonzya kuyaka, kuti boonse baswiilila bagwasigwe.” (BaEfeso 4:29) Atulange-lange mbutukonzya kubelesya chipo eechi chizwa kuli Leza munzila iyoopa kuti abotelwe akuti bamwi basungwaazigwe.
BIKKILA MAANU KUNZILA NJWAAMBUULAAYO
4, 5. Bbayibbele litondeezya kuti lulimi lulaamanguzu aali biyeni?
4 Majwi alaamanguzu, nkinkaako tweelede kubikkila maanu kunzila njitwaambuulaayo. Lugwalo lwaTusimpi 15:4 luti: “Lulimi lutontola musamu wabuumi, pele lupilingene lulanyonyoona moyo.” Mbuuli munsamu mubotu mbukonzya kupa buumi, kubelesya majwi aali kabotu kulabasungwaazya bamwi. Pesi kwaambuula majwi mabi kupa kuti bamwi bachiswe mumoyo.—Tusimpi 18:21.
Majwi aalikabotu apa kuti bamwi balimvwe kabotu
5 Lugwalo lwaTusimpi 12:18 lwaamba kuti: “Majwi aabantu bamwi alayasa mbuli ipanga.” Majwi mabi alakonzya kubachisa bamwi alubo alakonzya kupa kuti tutamvwanani. Amwi ulakonzya kuyeeya mbuwakalimvwa umwi muntu naakakubuzya majwi aachisa. Pesi lugwalo lwaTusimpi luyungizya kuti: “Pele lulimi lwabasongo lulaponya.” Kwaambuula majwi aali kabotu kulakonzya kuponia moyo wamuntu akupa kuti bantu batamvwanani bamvwanane. (Bala Tusimpi 16:24.) Tweelede kubikkila maanu kunzila njitwaambuulaayo nkaambo ilakonzya kubachisa bamwi naakuti kubaponia.
6. Nkamboonzi nikutali kuuba kweendelezya lulimi lwesu?
6 Tweelede kubikkila maanu kunzila njitwaambuulaayo nkaambo tulaachibi. Bbayibbele litondeezya kuti “miyeeyo yamoyo wamuntu mibi lyoonse,” nkinkaako majwi ngitwaambuula atondeezya zili mumyoyo yesu. (Matalikilo 8:21; Luka 6:45) Teekuuba pe kweendelezya lulimi lwesu. (Bala Jakobo 3:2-4.) Pesi tweelede kubeleka changuzu kuti tukkale katwaambuula zintu zilikabotu abamwi.
7, 8. Niinzi chiyoochitika kuti katutabikkili maanu kunzila njitwaambuulayo?
7 Alubo tweelede kubikkila maanu kunzila njitwaambuulaayo nkaambo tuyoolyaambilila kuli Jehova. Lugwalo lwaJakobo 1:26 lwaamba kuti: “Na nkwali uuliyeeya kuti musyomi, nekubaboobo taangi lulimi lwakwe pele walyeena mumoyo wakwe mwini, busyomi bwayooyo mbwabuyo.” Kuti teetwabikkila maanu kunzila njitubelesyaayo lulimi lwesu, tuyoonyongania bweenzuma mbutuli aabo aJehova.—Jakobo 3:8-10.
8 Zili antanganana kuti tweelede kubikkila maanu kunzila njitwaambuulaayo. Kuti katuyanda kubelesya chipo chakwaambuula munzila iibotezya Jehova, tweelede kuziba majwi ngituteelede kwaamba.
MAJWI AAYASA MBUULI PANGA
9, 10. (a) Bantu biingi bayandisya kwaambuula majwi aali biyeni? (b) Nkamboonzi nituteelede kwaamba majwi aasofweede?
9 Mazubaano bantu biingi bayandisya kubelesya majwi aasofweede. Bamwi bantu babonaanga beelede kukonka naakuti kwaamba majwi aakutalemeka kuti bantu babamvwisisisye. Chiindi chiingi basikusesya mumaTV baambuula majwi aasofweede kabayanda kuti bantu baseke. Pesi mwaapostolo Pawulu wakati: ‘Amuzileke zyoonse zili mbuuli bukali, kunyema, bubi, majwi aakusampawula akutukila zizwa mukanwa.’ (BaKolose 3:8) Alubo wakati maKristu bakasimpe ‘tabeelede kwaamba zintu zitagwasyi.’—BaEfeso 5:3, 4.
10 Kubelesya majwi aasofweede takuli kabotu, nkinkaako Jehova abantu bamukomba tabakuyandi pe. Bbayibbele litondeezya kuti “milimu yanyama” iswaanizya “busofwaazi.” (BaGalatiya 5:19-21) “Busofwaazi” buswaanizya zintu zyiingi zibi alubo kuchita chimwi kulakonzya kupa kuti muntu abe achiyanza chakuchita zintu zibi. Kuti muntu waba achiyanza chakubelesya majwi aasofweede alubo katayandi kuchincha ulagwisigwa mumbungano.—2 BaKorinto 12:21; BaEfeso 4:19; langa Makani Aakumamanino 23.
11, 12. (a) Kuvwiya nkuchitaanzi? (b) Nkamboonzi nituteelede kuvwiya bamwi?
11 Tatweelede kuvwiya pe. Zili mubulowa kuyanda kuziba zichitika mubuumi bwabamwi akuyanda kubuzya beenzuma abamumpuli atala anzizyo. Nikuba maKristu bamumwaanda wamunyaka wakusaanguna, bakali kuyanda kuziba mbuzyakali kubeendela zintu bakombinyina akuti bakonzye kubagwasya. (BaEfeso 6:21, 22; BaKolose 4:8, 9) Pesi bantu balakonzya kusaanguna kuvwiya nikuba kuti batalikide kabaambuula zintu zilikabotu. Kuti twabuzya bamwi zintu zitakwe chakuchita andiswe tulakonzya kwaamba zyakubeja naakuti kuyubununa nsiswa zyabantu. Alubo kuchita oobo kulakonzya kupa kuti tube basikubejelezya bamwi. BaFarisi bakabejelezya Jesu atala ambaakabelesya manguzu. (Matayo 9:32-34; 12:22-24) Kubejelezya bamwi kupa kuti batabi ampuwo mbotu, kweeta kukazyania, kulachisa alubo kupa kuti bantu batamvwanani.—Tusimpi 26:20.
12 Jehova uyanda kuti twaambuule majwi aasungwaazya kutali majwi aapa kuti bantu batamvwanani. Jehova tamuyandi muntu “uubusya inkondo akati kababunyina.” (Tusimpi 6:16-19) Saatani Dyabbulosi nguwe wakatalisya kubeja naakabejelezya Leza. (Ciyubunuzyo 12:9, 10) Mazubaano, bantu biingi balabejelezyania. Pesi bamumbungano tabeelede kuchita oobo. (BaGalatiya 5:19-21) Tweelede kubikkila maanu kunzila njitwaambuulaayo alubo tweelede kuyeeya saansi katutanaambuula. Kutanaambuula imwi nkani njwaakamvwa libuzye kuti: ‘Njachoonzyo na? Kubuzya bamwi zitondeezya luyando na? Kulagwasya na? Muntu ngundilookwaamba kuti wandimvwa ulatyeni? Ndali kunoolimvwa biyeni kaansinga ndime ndilikwaambwa?’—Bala 1 BaTesalonika 4:11.
13, 14. (a) Kwaambuula majwi aachisapi kupa kuti bamwi balimvwe biyeni? (b) Chisapi niinzi? Nkamboonzi maKristu nibateelede kwaamba majwi aachisapi?
13 Chimwi chiindi tulakonzya kwaamba zintu katutayeeyede. Pesi tatweelede kuba achiyanza chakwaamba zintu zitali kabotu atala abamwi. Tatweelede kutukila bamwi. Pawulu wakati: ‘Azizwe kulindinywe zintu eezi zyoonse kulutila, lunyemo, bukali, kutamvwanana akutukila.’ (BaEfeso 4:31) Kutukila bamwi kutondeezya kuti tatubalemeki pe alubo kupa kuti balimvwe kabatagwasyi. Bana balafwambaana kuchisigwa amajwi aaliboobu aboobo tuyanda kubikkila maanu kunzila njitwaambuulaayo nkaambo tatuyandi kubachisya moyo.—BaKolose 3:21.
14 Bbayibbele litubuzya kuti tatweelede kwaamba majwi aachisapi. Chisapi nkwaamba majwi aatondwa. Bantu bakwetene tabeelede kwaambilana majwi aachisapi naakuti kwaabelesezya kubana. Kuti muntu wiinkilila kunembo kaamba majwi aachisapi ulagwisigwa mumbungano. (1 BaKorinto 5:11-13; 6:9, 10) Mbuuli mbutwayiya, kwaamba majwi aasofweede, kubejelezya naakuti kwaamba majwi aatali kabotu kunyongania bweenzuma mbutuli aabo aJehova abakombima.
MAJWI AAYAKA
15. Majwi aali biyeni aapa kuti bantu bamvwanane?
15 Kujana twachibelesya biyeni chipo chakwaambuula munzila iitambulika kuli Jehova? Bbayibbele talitubuzyi antanganana majwi ngitweelede kwaambuula angituteelede pesi litubuzya kuti twaambuule majwi “aakonzya kuyaka.” (BaEfeso 4:29) Kuti tuyake bamwi tweelede kwaambuula majwi aalikabotu, aaluzyalo aachoonzyo. Jehova uyanda kuti twaambuule majwi aasungwaazya bamwi. Teekuba pe kuchita oobo. Tweelede kubeleka changuzu kuti twaambe majwi aalikabotu. (Tito 2:8) Atulange-lange zimwi zintu ziyootugwasya kuti twaambuule majwi aayaka.
16, 17. (a) Nkamboonzi nitweelede kulumbayizya bamwi (b) Mbaani bayandikana kulumbayizigwa?
16 Jehova aJesu nzikozyano zilikabotu zyakulumbayizya bamwi. Tweelede kubatobelezya. (Matayo 3:17; 25:19-23; Johane 1:47) Kuti tukonzye kulumbayizya bamwi tweelede kubona zibotu nzibachita akutondeezya kuti tulabayanda. Lugwalo lwaTusimpi 15:23 lwaamba kuti: “Ijwi liambwa kuciindi ceelede lyabota loko.” Kulatusungwaazya kuti umwi muntu watulumbayizya akaambo kamulimu mubotu ngutwachita.—Bala Matayo 7:12; langa Makani Aakumamanino 27.
17 Kuti twaba achiyanza chakulanga zintu zibotu zichitwa abamwi, kuyootuubila kubalumbayizya. Muchikozyano, ulakonzya kubona umwi mumbungano uulibambila kabotu nkani naakuti miswaangano. Amwi kuli uuchikula uutayoowi kulitondeezya kuti nguKamboni kuchikolo naakuti mukombima uchembeede uusungweete mumulimu wakukambawuka. Kubalumbayizya kulakonzya kubasungwaazya. Alubo mwaalumi weelede kulumbayizya mukayintu wakwe. (Tusimpi 31:10, 28) Mbukunga munsamu uyanda zuba amaanzi kuti upone kabotu, abalabo bantu bayandikana kuti kabalumbayizigwa. Bana balakuyanda kulumbayizigwa. Langa zibotu nzibachita mpawo ubalumbayizye. Kubalumbayizya kuyoopa kuti batayoowi akuti babeleke changuzu mukuchita zilikabotu.
Nzitwaamba anzila njitwaambuulaayo zilakonzya kuumbulizya bamwi akubasungwaazya
18, 19. Nkamboonzi nitweelede kusungwaazya bamwi akubawumbulizya? Kujana twazichita biyeni?
18 Tutobelezya chikozyano chaJehova kuti katusungwaazya bamwi akubawumbulizya. Ulababikkila maanu bantu ‘babombede’ abaabo ‘bakataazikene mumoyo.’ (Isaya 57:15) Jehova uyanda kuti ‘tugwasyanie’ akuti ‘tuumbulizye bakataazikene mumyoyo.’ (1 BaTesalonika 5:11, 14) Jehova ulabotelwa chiindi nitweezya kuchita oobo.
19 Chimwi chiindi ulakonzya kubona umwi mukombinyokwe uukataazikene. Kujana wamusungwaazya biyeni? Nikuba kuti tukonzyi kumaninsya penzi lyakwe pesi ulakonzya kutondeezya kuti ulamubikkila maanu. Muchikozyano, ulakonzya kubamba chiindi chakwiizya anguwe. Ulakonzya kumubalila lumwi lugwalo akukombaamwi anguwe. (Intembauzyo 34:18; Matayo 10:29-31) Weelede kumubuzya kuti nikuba bamumbungano balamuyanda. (1 BaKorinto 12:12-26; Jakobo 5:14, 15) Alubo muzintu zyoonse nzwaamba weelede kutondeezya kuti ulazibelesya mubuumi.—Bala Tusimpi 12:25.
20, 21. Niinzi chipa kuti bamwi bakonzye kutambula malayilile?
20 Tulakonzya kuyaka bamwi kuti twabapa malayilile aagwasya. Toonse tulakuyanda kupegwa malayilile abamwi nkaambo tuli aachibi. Lugwalo lwaTusimpi 19:20 luti: “Swiilila lulayo akutambula lwiiyo, kuti ujane busongo kumamanino.” Baalu teembabo luzutu bapa bamwi malayilile. Bazyali beelede kulaya bana babo. (BaEfeso 6:4) Alubo bachizi balakonzya kuyiisyania zintu zigwasya. (Tito 2:3-5) Kuyanda bakombima kuyoopa kuti twaambuule munzila iilikabotu chiindi nitupa bamwi malayilile. Niinzi chikonzya kutugwasya?
21 Amwi uchiyeeyede umwi naakakupede malayilile munzila iilikabotu. Niinzi chakakugwasya kuti waatambule malayilile aayo? Wakabona kuti muntu ooyo wakali kukubikkila maanu. Naakuti wakaambuula munzila iilikabotu. (BaKolose 4:6) Alubo wakali kubelesya malayilile aazwa muBbayibbele. (2 Timoteo 3:16) Chiindi nitupa umwi malayilile tweelede kubelesya Bbayibbele. MuKristu tayelede kubelesya magwalo munzila iitali kabotu kuti ayendelane amaboneno aakwe. Kuyeeya nzila mbutwakapegwa malayilile kuyoopa kuti tugwasye bamwi munzila iili boobo.
22. Uyoochibelesya biyeni chipo chakwaambuula?
22 Chipo chakwaambuula chizwa kuli Leza. Kumuyanda kweelede kutupa kuti twaambuule munzila iilikabotu. Tweelede kukkala katuyeeya kuti majwi alaamanguzu aakuchisya bamwi naakuti kubaponia. Nkinkaako, atubeleke changuzu kuti tusungwaazye bamwi munzila njitwaambuulaayo.