LAYIBBULALI IJANIKA A-INTANETI yaWatchtower
LAYIBBULALI IJANIKA A-INTANETI
yaWatchtower
Chitonga (Zimbabwe)
  • BBAYIBBELE
  • MABBUKU
  • MISWAANGANO
  • w25 April map. 26-31
  • Nibakwesu Bachiniini, Amutobelezye Makko aTimoti

Vidiyo njulikuyanda tiijaniki pe

Utulekelele, kulizyachitika vidiyo niyalikuyanda kujula

  • Nibakwesu Bachiniini, Amutobelezye Makko aTimoti
  • Ngaziyakulinda Yaambilizya Bwaami BwaJehova (Yakwiiya)—2025
  • Tutwe tuniini
  • Makani Ayendelana
  • LIPEDE KUCHITA ZYIINGI MBULI MAKKO
  • TONDEEZYA KUTI ULABAYANDA BAMWI MBULI TIMOTI
  • GWASIKANA AMALAYILILE AAPAWULU
  • KUBELEKELA BAMWI KWEETA ZILONGEZYO
  • Sala Munzila Iitondeezya Kuti Ulamusyoma Jehova
    Buumi Bwesu bwachiKristu Amulimu Wesu—Kabbuku Kamuswaangano—2023
  • Nibakwesu Mulikubelekela Na Kuti Mube Babelesi Bambungano?
    Ngaziyakulinda Yaambilizya Bwaami BwaJehova (Yakwiiya)—2024
  • Utalubi Kuti Jehova ‘nguLeza Muumi’
    Ngaziyakulinda Yaambilizya Bwaami BwaJehova (Yakwiiya)—2024
  • Mbutukonzya Kubotelwa Mumulimu Wakukambawuka
    Ngaziyakulinda Yaambilizya Bwaami BwaJehova (Yakwiiya)—2024
Bona Zimwi
Ngaziyakulinda Yaambilizya Bwaami BwaJehova (Yakwiiya)—2025
w25 April map. 26-31

CHIIYO 18

LWIIMBO 65 Amusumpuke!

Nibakwesu Bachiniini, Amutobelezye Makko aTimoti

“Uzaamwi aMakko nkaambo ulandigwasya mumulimu waLeza.”—2 TIM. 4:11.

NZITUTAYIYE

Tulabona chikozyano chaMakko aTimoti mbuchikonzya kugwasya bakwesu bachiniini kuti babe aabuntu buyandikana kuti babe aazyiingi zyakuchita mukubelekela Jehova abakwesu abachizi mumbungano.

1-2. Niinzi chakali kukonzya kukachizya Makko aTimoti kuti babe aazyiingi zyakuchita mukubelekela bamwi?

NIBAKWESU bachiniini, mulayanda na kuchita zyiingi mumulimu waJehova akuyungizya kugwasya bali mumbungano yanu? Nichoonzyo kuti mulayanda. Tulabotelwa kubona bachiniini biingi balikulipeda kubelekela bamwi. (Int. 110:3) Nikuba oobo, kuli zintu zikonzya kupa kuti kumuyumine kuchita oobo. Mulawaya-waya na kuyungizya mulimu wanu akaambo kakuti mulikuyoowa mudima uutakwe suntwe? Kuli nimwakali mwakaka mulimu na akaambo kakuti mwakali kubonaanga tamukonzyi kuuchita? Kuti kakuli oobo, teendinywe pe amulikke nimwasaanguna kulimvwa oobo.

2 Makko aTimoti bakali kulimvwa munzila eeyi ambabo. Pesi teebakazumizya kuyoowa mudima uutakwe suntwe naakuti kubula luzibo kuti kubakachizye kubelekela bamwi. Chiindi mwaapostoli Pawulu aBbanabbasi nibakatamba Makko kuti bayinkaamwi mulweendo lwabo lwakusaanguna lwabumishinali, kulakonzeka kuti Makko wakali kukkalaamwi abayina aamuunzi wabo mubotu. (Mil. 12:​12, 13, 25) Makko wakasiya muunzi wabo kuchitila kuti achite zyiingi mumulimu waJehova. Wakasaanguna kwiinka ku-Antiyokkiya, mpawo wakazooyinka kundawu zilikule kalaamwi aPawulu aBbanabbasi. (Mil. 13:​1-5) Anguwe Timoti wakali kukkala aabazyali bakwe chiindi Pawulu naakamutamba kuti bayinkaamwi mumulimu wakukambawuka. Akaambo kakuti wakali muniini alubo taakalikwe luzibo, Timoti wakali kukonzya kubonaanga tayeleli pe kwiinkaamwi aPawulu. (Yezyanisya aa 1 Kor. 16:​10, 11; 1 Tim. 4:12.) Nikuba oobo, wakazumina kwiinkaamwi aPawulu alubo wakajana zilongezyo zyiingi.—Mil. 16:​3-5.

3. (a) Tuzizi biyeni kuti Pawulu wakali kumubona kayandikana Makko aTimoti? (2 Timoti 4:​6, 9, 11) (Langa zifanikisyo.) (b) Njiili mibuzyo njitutalange-lange muchiiyo eechi?

3 Makko aTimoti bakayiya mbubakonzya kuchita milimu iisiyene-siyene mumbungano kabachili baniini. Pawulu wakali kubabona kabayandikana bachiniini aaba zyakuti naakaziba kuti waba aafwiifwi kufwa, wakabakumbila kuti bayinke kulinguwe. (Bala 2 Timoti 4:​6, 9, 11.) Mbuubuli buntu mbwaakalaabo Makko aTimoti bwakapa kuti Pawulu abayande akuti abasyome? Bakwesu bachiniini kujana bachita biyeni kuti babe mbuli mbabo? Alubo bakwesu bachiniini kujana bagwasigwa biyeni amalayilile aaPawulu aaluyando?

Zifanikisyo: 1. Makko ulikubambila Pawulu aBbanabbasi chakulya. 2. Timoti ulikubalila kabunga kabaalu lugwalo.

Makko aTimoti bakachita zintu zyakapa kuti Pawulu abayande kwiinda mukubeleka milimu iisiyene-siyene kabachili baniini (Langa fuka 3)b


LIPEDE KUCHITA ZYIINGI MBULI MAKKO

4-5. Makko wakatondeezya biyeni kuti wakali aachiyandisyo chakubelekela bamwi?

4 Kubelekela bamwi kulakonzya kwaamba kubeleka changuzu kubagwasya akukkala katubagwasya nikuba kakuli kuyumu kuchita oobo. Makko wakatusiila chikozyano chilikabotu munkani eeyi. Pawulu naakakaka kwiinkaawe mulweendo lwakwe lwachibili lwabumishinali, kweelede kuti Makko zyakamuchisa akumunyemya. (Mil. 15:​37, 38) Pesi eezi teezyakapa kuti Makko aleke kubelekela bakombinyina.

5 Makko wakayinka kuliimwi ndawu abbululu wakwe Bbanabbasi kuti bakabelekele nkuko. Nikwakayinda minyaka iisika ku 11, Makko wakali aakati kabantu bakagwasya Pawulu naakasungidwe kakusaanguna kuRoma. (Flm. 23, 24) Nichoonzyo, Pawulu wakaziyanda zintu nzyaakachitilwa aaMakko abamwi zyakuti wakaamba kuti “mbabo balikunduumbulizya loko.”—Kol. 4:​10, 11.

6. Makko wakagwasikana biyeni akaambo kakumvwanana aamaKkristu basimide mubukombi? (Langa makani aamunsi.)

6 Makko wakagwasikana akaambo kakumvwanana aamaKkristu basimide mubukombi. Kali waba aachiindi kalaamwi aPawulu kuRoma, Makko wakayinka kuBbabbiloni kuti akabelekaamwi amwaapostoli Petro. Bakamvwanana loko zyakuti Petro wakamwaamba kuti, “Makko mwanaangu.” (1 Pet. 5:13) Nibakali kubelekaamwi, kweelede kuti Petro wakabuzya mweenzinyina ooyu wachiniini zintu zyiingi zibotu zili atala abuumi bwaJesu amulimu wakwe, zyakuti mukuya kwachiindi Makko wakazoozilemba muBbuku lyakwe lyaMakani Mabotu.a

7. Naakachili muniini mukwesu Seung-Woo, wakachitobelezya biyeni chikozyano chaMakko? (Langa chifanikisyo.)

7 Makko wakakkala kali musungu mumulimu wakwe alubo wakali kumvwanana aabakwesu basimide mubukombi. Kujana wamutobelezya biyeni Makko? Amwi uyanda kuchita zyiingi mumulimu waJehova mbuli kubeleka kuli mubelesi wambungano naakuti mwaalu, pesi tunayelela pe. Kuti kakuli oobo, utamani manguzu pe, pesi kkala kuyanduula zintu nzukonzya kuchitila Jehova abakwesu abachizi mumbungano. Eezi nzizyo zyakachitikila Seung-Woo, lino ulikubeleka kali mwaalu. Naakachili muniini, wakali kulyeezyanisya aabamwi bakwesu bachiniini. Bamwi bakali kumusaangunina kujana zilongezyo. Seung-Woo wakabonaanga ulikulangilwaansi alubo wakabuzya bakwesu basimide mubukombi mbaakali kulimvwa. Umwi mwaalu wakabuzya Seung-Woo kuti ulakonzya kuchita nzyakonzya kuti abelekele bamwi nikuba kuti zintu zibotu nzyaakali kuchita teebakali kuzibona pe bamwi chimwi chiindi. Makani aaya akapa kuti Seung-Woo alipede kugwasya bachembeede abaabo bakali kuyanda kutolwa kumiswaangano amoota. Kalikuyeeya zyakachitika, wakaamba kuti: “Ndakayiya nzikwaamba kubelekela bamwi munzila iizwide. Ndakabotelwa loko akaambo kakuti ndakali kugwasya bamwi.”

Mukwesu wachiniini wabweza mukwesu wakomena amoota yakwe kabaya kumiswaangano yambungano.

Bakwesu bachiniini, bagwasikana biyeni kuti bakkala kabaliswaanizya aabakwesu basimide mubukombi? (Langa fuka 7)


TONDEEZYA KUTI ULABAYANDA BAMWI MBULI TIMOTI

8. Nkamboonzi Pawulu naakasala Timoti kuti babelekaamwi? (Bafilipi 2:​19-22)

8 Pawulu wakali kuyanda bantu bakweendaabo bali aachibindi naakabweeda kumyuunzi nkwaakali wapenzegwa. Wakasaanguna kusala muKkristu wakali aaluzibo alubo wakali waba aachiindi chilamfu kabelekela Jehova uutegwa Sila kuti ayinkaamwi anguwe. (Mil. 15:​22, 40) Mukuya kwachiindi, Pawulu wakasala Timoti kuti babelekaamwi. Nkamboonzi Pawulu naakali kuyanda kuti bayinkaamwi aTimoti? Kamwi kaambo kakapa kuti achite oobo nkakuti, Timoti wakali aampuwo mbotu. (Mil. 16:​1, 2) Alubo wakali aandaba loko abantu.—Bala Bafilipi 2:​19-22.

9. Timoti wakatondeezya biyeni kuti wakali aandaba loko abakombinyina?

9 Kuzwa naakasaanguna kubeleka aaPawulu, Timoti wakatondeezya kuti wakali kubabikkila maanu bamwi kwiinda nguwe. Akaambo kakaambo aaka, Pawulu wakamusiya muBberiya kali aachoonzyo chakuti ulabasungwaazya basikwiiya bapya. (Mil. 17:​13, 14) Aachiindi eecho, kulakonzeka kuti Timoti wakayiya zyiingi kuli Sila ooyo wakasyeede muBberiya. Mukuya kwachiindi, Pawulu wakatuma Timoti kali aalikke kuTesalonikka kuti akasimye maKkristu bakali mumuunzi ooyu. (1 Tes. 3:2) Kwaminyaka iili 15 naakuti yiinda, Timoti wakali ‘kulila abaabo balila,’ kalikutondeezya luzyalo kuli aabo bakali mumapenzi. (Rom. 12:15; 2 Tim. 1:4) Baalumi bachiKkristu bachiniini, kujana bamutobelezya biyeni Timoti?

10. Niinzi chakagwasya mukwesu uutegwa Woo Jae kuti abikkile bamwi maanu?

10 Mukwesu uutegwa Woo Jae, wakayiya mbakonzya kubayanda bamwi. Naakachili mulombe, Woo Jae kwakali kumuyumina kwaambuuzyania aabakwesu abachizi bakomena. Wakali kubajuzya kupela kuNg’anda yaBwaami mpawo weenda. Umwi mwaalu wakabuzya Woo Jae kuti ulakonzya kusaanguna kwaambuuzyania aabakombinyina kwiinda mukubabuzya zintu nzyayandisya nzibachita. Alubo mwaalu ooyo wakamusungwaazya kuti ayeeye atala azintu nzibakonzya kuyandisya bamwi. Woo Jae wakabelesya malayilile aaya naakali kwaambuuzyania aabamwi. Woo Jae lino mwaalu, wakaamba kuti: “Lino kulanduubila kwaambuula aabantu basela lyangu abatali basela lyangu. Kulandibotezya kuziba zibakataazya bamwi. Kuziba eezi kundigwasya kuti ndizibe nzibayandikana bakwesu abachizi ambundikonzya kubagwasya.”

11. Niinzi nzibakonzya kuchita bakwesu bachiniini kuti bababikkile maanu bamwi bali mumbungano yabo? (Langa chifanikisyo.)

11 Andinywe nibakwesu bachiniini, mulakonzya kwiiya mbumukonzya kubabikkila maanu bamwi. Nimuli kumiswaangano, amwaambuuzyanie aamasela aasiyene-siyene abaabo bakakomezegwa munzila zisiyene-siyene. Amubabuzye kuti zilikubeendela biyeni alubo mubaswiilisisye. Mukuya kwachiiindi, mulakonzya kubona mbumukonzya kubagwasya. Amwi mulakonzya kuziba kuti bakwetene bachembaala bayanda kugwasigwa kubelesya JW Library®. Naakuti mulakonzya kuziba kuti taakwe muntu ngubabambide kuzwaawe mumulimu wakukambawuka. Ulakonzya na kubagwasya mbubakonzya kubelesya fooni yabo naakuti kuzwaabo mumulimu wakukambawuka? Kuti wabweza ntaamu yakugwasya bamwi, ulaba chikozyano chilikabotu kuli bamwi mumbungano.

Mukwesu wachiniini amukwesu wakomena bali kukambawukaamwi kung’anda ang’anda. Mukwesu wakomena ulikwaambuula aawumwi mwaalumi mpawo mukwesu wachiniini wamutondeezya vidiyo mwaalumi ooyo.

Bakwesu bachiniini, balakonzya kugwasya mbungano munzila zyiingi (Langa fuka 11)


GWASIKANA AMALAYILILE AAPAWULU

12. Bakwesu bachiniini, kujana bagwasikana biyeni amalayilile Pawulu ngaakapa Timoti?

12 Pawulu wakapa Timoti malayilile kuchitila kuti azwidilile mubuumi amumulimu wakwe. (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5) Andinywe nibakwesu bachiniini, mulakonzya kugwasikana amalayilile aaPawulu. Biyeni? Bala magwalo aabili Pawulu ngaakalembela Timoti mbuli kuti akalembelwa nduwe alubo bona mbukonzya kubelesya malayilile aaya mubuumi bwako. Bona zikozyano ziche.

13. Niinzi zikonzya kutugwasya kuti tusyomeke kuli Jehova?

13 “Liyiisye kuli aamakanze aakuyoowa Leza.” (1 Tim. 4:7b) Kuyoowa Leza chaambaanzi? Chaamba chiindi muntu nasyomeka kuli Jehova akuchita zintu zimubotezya. Mbukunga tuzyedwe katutakwe buntu oobu, tweelede kububelekela. Biyeni? Bbala lyachiGrikki lyakasandululwa kuti “liyiisye,” chiindi chiingi lyakali kubelesegwa kupandulula nzila iichisa basikuchijaana njibakali kuliyiisyaayo nibakali kulibambila muzundaano. Basikuchijaana aaba, bakeelede kutantamuka zintu zyakali kukonzya kubapambanisya mpawo babikkile maanu kubulumbu. Andiswe tweelede kutantamuka zintu zikonzya kutukachizya kuti tumvwanane aJehova.

14. Ngaali makanze ngitweelede kubaawo chiindi nitubala Bbayibbili? Amba chikozyano.

14 Kulayandikana kuti tubale Bbayibbili buzuba abuzuba. Alubo kulayandikana kuti tuzibe kuti kaambo kapa kuti tubale Bbayibbili nkakuti tuswene aafwiifwi aJehova. Muchikozyano, kuti wabala lwaano luli atala aJesu amweendelezi wachiniini, wiiyaanzi atala aJehova? (Mk. 10:​17-22) Mwaalumi ooyu wakali kusyoma kuti Jesu wakali Mesiya, pesi taakalikwe lusyomo pe lwakumutobela. Nikuba oobo, Jesu ‘wakamuyanda.’ Nzila Jesu njaakaambuulaayo amwaalumi ooyu wachiiini tayikujati-jati na? Zili aantanganana kuti, Jesu wakali kuyanda kuti asale kabotu. Alubo nzila Jesu njaakalimvwaayo yakali kutondeezya Jehova mbaakali kumuyanda mwaalumi ooyu. (Joh. 14:9) Chiindi nuyeeya atala alwaano oolu libuzye kuti, ‘Niinzi nzindeelede kuchita kuti ndiswene aafwiifwi aJehova akuti ndibelekele bamwi munzila iizwide?’

15. Nkamboonzi mukwesu wachiniini nayelede kuba chikozyano chilikabotu kuli bamwi? Amba chikozyano. (1 Timoti 4:​12, 13)

15 “Kuli baabo basyomeka, ba chikozyano chibotu.” (Bala 1 Timoti 4:​12, 13.) Pawulu wakasungwaazya Timoti kuti ayiye kubala kabotu akuti abe muyiisi uulikabotu, pesi Pawulu wakali kuyanda kuti Timoti abe aabuntu bulikabotu buli mbuli luyando, lusyomo akusalala. Nkamboonzi? Nkaambo nzyachita muntu ziyandikana loko kwiinda nzyaambuula. Atuteedi wapegwa nkani yaambuula atala ambutukonzya kuba basungu mumulimu wakukambawuka. Kulakuubila kupa nkani eeyi kuti kuli kubeleka changuzu mumulimu wakukambawuka. Chikozyano chako chilapa kuti nkani yako ibasike aamoyo baswiilizi.—1 Tim. 3:13.

16. (a) Nziizili nzila zili 5 maKkristu bachiniini nzibakonzya kubelesya kuti babe zikozyano zilikabotu? (b) Niinzi nzyakonzya kuchita mukwesu wachiniini kuti abe chikozyano chilikabotu “mukwaambuula”?

16 Mbuli mbukwaambidwe mulugwalo lwa 1 Timoti 4:​12, Pawulu wakaamba nzila zili 5 mukwesu wachiniini mwakonzya kuba chikozyano chibotu. Nwaanoobala akuyanduulisisya kuli aawulikke, ulakonzya kuzilanga-langa nzila eezi. Muchikozyano, atuteedi uyanda kuba chikozyano chilikabotu “mukwaambuula.” Yeeya atala ambukonzya kubelesya majwi aako munzila iiyaka bamwi. Kuti kuchikkala aabazyali bako, ulakonzya na kukkala kubalumba akaambo kanzibakuchitila? Niyamana miswaangano, ulakonzya na kubuzya umwi wali aachipanzi mupulogilamu atala azintu nzwaayandisya muchipanzi chakwe? Alubo ulakonzya kweezya kupa nsandulo mumajwi aako kumiswaangano. Kubeleka changuzu nkuchita kuti ube chikozyano chilikabotu mukwaambuula kulatondeezya kuti ulikukomena mubukombi.—1 Tim. 4:15.

17. Niinzi zikonzya kugwasya mukwesu wachiniini kuti azuzikizye zipeekezyo zyakwe zyamubukombi? (2 Timoti 2:22)

17 “Chija zintu nzibalombozya bachikula, pesi utobele bululami.” (Bala 2 Timoti 2:22.) Pawulu wakasungwaazya Timoti kuti atantamuke zintu zikonzya kupambanisya zipeekezyo zyakwe zyamubukombi abweenzinyina mbwalaabo aJehova. Anduwe ulakonzya kubona kuti zimwi zintu nzuchita teezibi pe pesi zilakonzya kupa kuti ubule chiindi chakuchita zintu zyabukombi. Muchikozyano, yeeya atala achiindi nchumaninsya nulikusaana misobano, kubelesya intaneti akusaana mavidiyo geemu. Ulakonzya na kuchesya chiindi nchumaninsya nulikuchita zintu eezi kuchitila kuti ujane chiindi chakuchita zintu zyabukombi? Amwi ulakonzya kugwasilizya kubambulula Ng’anda yanu yaBwaami naakuti kuchita bukambawusi bwaantanganana kubelesya kangolo. Kuti watola lubazu mumilimu iili oobu, ulakonzya kujana bantu bakumvwananaabo bapya bakonzya kukugwasya kuti ube aazipeekezyo zyamubukombi akuti uzizuzikizye.

KUBELEKELA BAMWI KWEETA ZILONGEZYO

18. Nkamboonzi nitukonzya kwaamba kuti Makko aTimoti bakali kubotelwa mubuumi?

18 Makko aTimoti bakalipeda kubelekela bamwi chakumaninina, akaambo kazeezi, bakabotelwa mubuumi. (Mil. 20:35) Kuti abelekele bakombinyina, Makko wakayinka kundawu zisiyene-siyene. Alubo wakalemba zintu zibotu zili atala abuumi bwaJesu amulimu wakwe. Timoti wakagwasya Pawulu kujula mbungano zipya akusungwaazya bakombinyina. Nichoonzyo kuti Jehova wakabotelwa amuuya wakulipeda Makko aTimoti ngubakatondeezya.

19. Nkamboonzi bakwesu bachiniini nibeelede kwaabikkila maanu malayilile Pawulu ngaakapa Timoti alubo kuti bachita oobo njiili mpindu njibakonzya kujana?

19 Nzila Pawulu njaakali kumuyandaayo Timoti ilaboneka mumagwalo ngaakamulembela. Alubo magwalo aaya atondeezya kuti Jehova ulamuyanda inywe nibakwesu bachiniini. Uyanda kuti muzwidilile. Yezya amanguzu aako woonse kuti ubelesye malayilile aaPawulu alubo ubaachiyandisyo chakubelekela bamwi munzila iizwide. Kuti wachita oobo, ulapona buumi bubotu lino alubo ‘ulajatisisya buumi bwachoonzyo’ muchiindi chilikunembo.—1 Tim. 6:​18, 19.

KUJANA WASANDULA BIYENI?

  • Wayiyaanzi kuchikozyano chaMakko?

  • Kujana wamutobelezya biyeni Timoti alubo niinzi nzukonzya kuchita kuti utondeezye kuti ulaandaba abamwi?

  • Ngaali malayilile Pawulu ngaakaamba aakonzya kugwasya mukwesu wachiniini kuti akomene mubukombi?

LWIIMBO 80 “Amulabile Mubone Kuti Jehova Mubotu”

a Petro wakali mwaalumi wakaangunukide kwaamba mbalimvwa. Nkinkaako, kulakonzeka kuti kwakamuubila kuti apandulwide Makko zintu Jesu nzyaakali kuchita ambaakali kulimvwa. Amwi nzizyo zyakapa kuti Makko naakalemba atala abuumi bwaJesu aambe mbaakali kulimvwa Jesu azintu nzyaakachita.—Mk. 3:5; 7:34; 8:12.

b BUPANDULUZI BWACHIFANIKISYO: Makko ulikupa Pawulu aBbanabbasi chakulya nibali mulweendo lwabo lwabumishinali. Timoti walipeda kuswaya mbungano kuti abasimye akubasungwaazya bakwesu.

    Mabbuku Ajanika MuChitonga (Zimbabwe) (2013-2025)
    Zwa
    Njila
    • Chitonga (Zimbabwe)
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Njila
    Share