CHIIYO 27
LWIIMBO 79 Amubayiisye Kwiima Nji
Atugwasye Zyiiyo zyaBbayibbili Kuti Zisale Kukomba Jehova
“Amukkale kamulangide, mujatisisye mulusyomo . . . Musime.”—1 KOR. 16:13 amakani aamunsi.
NZITUTAYIYE
Tulabona mbutukonzya kugwasya bantu mbitwiiyaabo Bbayibbili kuti babe aalusyomo akuti basale kukomba Jehova.
1-2. (a) Niinzi zipa kuti bamwi bantu bayiya Bbayibbili bawaye-waye kusala kubelekela Jehova? (b) Tulalanga-langaanzi muchiiyo eechi?
KULI zintu na zyakali kupa kuti uwaye-waye kuba Kamboni waJehova? Kulakonzeka kuti wakali kuyoowa babelesinyokwe, beenzinyokwe naakuti bamumpuli yako kuti balakonzya kukukazya kuti waba Kamboni. Naakuti wakali kubonaanga tuzookonzyi pe kupona kweendelana azyeelelo zyaLeza. Kuti kakuli oobo, kulakonzya kukuubila kuti ugwasye bantu balikwiiya Bbayibbili balikuwaya-waya kuti babe Bakamboni.
2 Jesu wakalizi kuti zintu zili mbuli eezi zilakonzya kupa kuti umwi muntu aleke kusala kukomba Jehova. (Mt. 13:20-22) Pesi Jesu taakalengwaana pe kubagwasya bantu bakali kuwaya-waya kumutobela. Wakatondeezya basikwiiya bakwe mbubakonzya kugwasya bantu bali oobo kuti (1) babone zilikubakachizya kuti bayinkilile kunembo, (2) bayungizye kuyanda Jehova, (3) babikke Jehova mubusena bwakusaanguna akuti (4) bazunde buyumu-yumu mbubakali kuswaana. Kujana twazibelesya biyeni zintu Jesu nzyaakabuzya basikwiiya bakwe chiindi nitugwasya bantu kuti basale kukomba Jehova katubelesya bbuku lyaMbukonzya Kubotelwa Mubuumi Kukabe Kutamani!?
GWASYA MUNTU NGULIKWIIYAAWE BBAYIBBILI KUTI ABONE ZINTU ZILIKUMUKACHIZYA KUTI AKOMBE JEHOVA
3. Kweelede kuti niinzi zyakali kukachizya Nikkodimasi kuti abe sikwiiya waJesu?
3 Nikkodimasi wakali mweendelezi wachiJuda wakazibinkene loko, pesi kuli chintu chakali kumukachizya kuti abe sikwiiya waJesu. Nikwakayinda myeezi iisika ku 6 Jesu kalikuchita mulimu wakwe, mpiimpawo Nikkodimasi mpaakazoobona kuti Jesu wakali mwiiminini waLeza. (Joh. 3:1, 2) Nikuba oobo, Nikkodimasi wakasala kuti akabone Jesu kalikusisikizya akaambo kakuti wakali “kuyoowa maJuda.” (Joh. 7:13; 12:42) Kulakonzeka kuti wakali kuyoowa kuti kuli zintu zyiingi loko nzyatasweekelwe kuti waba sikwiiya waJesu.a
4. Jesu wakamugwasya biyeni Nikkodimasi kuti amvwisisisye zintu Leza nzyaakali kuyanda kuti achite?
4 Nikkodimasi wakali aaluzibo atala aMulawu, pesi wakali kuyanda kugwasigwa kuti amvwisisisye kuti Jehova wakali kulangililaanzi kulinguwe. Jesu wakamugwasya biyeni Nikkodimasi? Jesu wakabelesya chiindi chakwe alubo wakalipeda kuti akabonane aaNikkodimasi mansiku. Alubo Jesu wakamuzwida aantanganana Nikkodimasi kuzintu nzyaakeelede kuchita kuti abe sikwiiya wakwe ziswaanizya: kusanduka kuzibi zyakwe, kubbabbatizigwa mumaanzi akuba aalusyomo muMwana waLeza.—Joh. 3:5, 14-21.
5. Kujana wamugwasya biyeni muntu ngulikwiiyaawe Bbayibbili kuti abone zintu zilikumukachizya kuti ayinkilile kunembo mubukombi?
5 Nikuba kuti muntu nguyiyaawe Bbayibbili ulafwambaana kujata magwalo, pesi kulakonzeka kuti uyanda kugwasigwa kuti amvwisisisye kuti niinzi zilikumukachizya kuti ayinkilile kunembo mubukombi. Mulimu naakuti kukazigwa abamumpuli zilakonzya kumukachizya kuti abe Kamboni waJehova. Belesya chiindi chako kuti umugwasye muntu nguyiyaawe Bbayibbili. Ulakonzya kumutamba kung’anda naakuti mweendeende. Kuti wachita oobo, muntu ooyo ulakonzya kwaangunuka kuti akubuzye buyumu-yumu mbwalikuswaana. Sungwaazya muntu ngulikwiiyaawe Bbayibbili kuti abambulule mpayelede kubambulula kutali kuti abotezye nduwe pe, pesi abambulule akaambo kakuti uyanda Jehova.
6. Kujana wamugwasya biyeni muntu nguyiyaawe kuti abe aachibindi chakuti asale kubelekela Jehova? (1 Bakkorinte 16:13)
6 Kuti muntu ngulikwiiyaawe Bbayibbili kali aachoonzyo chakuti Jehova ulakonzya kumugwasya kuti apone kweendelana azyeelelo zyakwe zyamuBbayibbili, ulakonzya kuba aachibindi chakuti abelesye nzyalikwiiya. (Bala 1 Bakkorinte 16:13.) Mulimu wesu ulikozyenie amulimu wamuyiisi. Tulakonzya kuyeeya zyakali kuchitika nitwakachili kuchikolo, nguuli muyiisi ngutwakali kuyandisya loko? Amwi nguulya wakatugwasya kali aamoyo mulamfu kuti tube aachibindi chakuchita zintu nzitwakali kubonaanga tatukoozikonzya pe. Munzila iikozyenie, muntu uuyiisya Bbayibbili munzila iilikabotu, tagwasyi muntu ngwayiyaawe kuti azibe zintu Leza nzyayanda kupela pe, pesi ulamugwasya kuti abe aachoonzyo chakuti ulakonzya kuzichita akaambo kakuti Leza ulamugwasya. Kujana wazichita biyeni eezi?
GWASYA MUNTU NGUYIYAAWE BBAYIBBILI KUTI AYUNGIZYE KUYANDA JEHOVA
7. Jesu wakabagwasya biyeni bantu bakali kumuswiilila kuti bayungizye kuyanda Jehova?
7 Jesu wakalizi kuti kuyanda Leza kwakali kupa kuti basikwiiya bakwe babelesye zintu nzibakali kwiiya. Wakali kukkala kayiisya basikwiiya bakwe zintu zyakali kukonzya kubagwasya kuti bayungizye kuyanda Wisi wakujulu. Muchikozyano, wakakozyanisya Jehova amwaalumi uupa bana bakwe zintu zibotu. (Mt. 7:9-11) Kulakonzeka kuti bamwi baswiilizi baJesu teebakalikwe mawisi bakali aaluyando pe. Yeeyela mbubakalimvwa chiindi nibakamvwa chikozyano chaJesu chawisi uulaaluyando wakeetelela mwanaakwe kwiinda mukumutambula lubo nikuba kuti mwana ooyo wakali wachita zibi zyiingi. Jesu wakagwasya bantu kuti babone kuti Jehova ubayanda loko akuti uyanda kubagwasya.—Lk. 15:20-24.
8. Kujana wamugwasya biyeni muntu nguyiyaawe Bbayibbili kuti ayungizye kuyanda Jehova?
8 Anduwe ulakonzya kugwasya muntu ngulikwiiyaawe Bbayibbili kuti ayungizye kuyanda Jehova kwiinda mukumutondeezya buntu mbwalaabo Jehova chiindi nimulikwiiya. Muchiiyo chimwi achimwi, mugwasye kuti abone kuti nzyalikwiiya zitondeezya biyeni kuti Jehova ulatuyanda. Chiindi nimwaambuuzyania atala achinunuzyo, tondeezya kuti chimugwasya biyeni lwakwe kumugama. (Rom. 5:8; 1 Joh. 4:10) Muntu nguyiyaawe Bbayibbili ulakonzya kuyungizya kuyanda Jehova kuti waziziba kuti Jehova ulamuyanda lwakwe kumugama.—Gal. 2:20.
9. Niinzi chakagwasya Michael kuti achinche maponeno aakwe?
9 Atubone zyakachitikila Michael waku-Indonesia. Kuzwa naakachili mulombe wakalikazi kasimpe pesi taakwe naakabbabbatizigwa pe. Naakaba aaminyaka iili 18, wakaya kuliimwi nyika kuti akabeleke kali dilayiva wamaloli. Mukuya kwachiindi, wakazooba aampuli pesi wakayisiya mpuli eeyo ku-Indonesia kuchitila kuti ayinkilile kunembo kabelekela kunze aanyika. Mwanakazi wakwe amwana wakwe musimbi bakasaanguna kwiiya Bbayibbili alubo bakayinkilila kunembo kubelesya nzibakali kwiiya. Nibakafwa bayina, Michael wakasala kuti abweede kulimbabo kuchitila kuti akalanganie wisi alubo wakazumina kwiiya Bbayibbili. Nibakali kulanga-langa chipanzi chiti, “Yiya Zyiingi” muchiiyo 27 mubbuku lyaMbukonzya Kubotelwa Mubuumi Kukabe Kutamani!, nzibakali kulanga-langa zyakamusika aamoyo Michael. Chiindi naakali kuyeeyesesya atala aJehova mbaakamvwa chiindi naakabona Mwanaakwe kalikupenzegwa, Michael yakamweenda misozi. Wakasaanguna kuchilumba chipo chachinunuzyo alubo wakachincha maponeno aakwe mpawo wakabbabbatizigwa.
GWASYA MUNTU NGUYIYAAWE KUTI ABIKKE JEHOVA MUBUSENA BWAKUSAANGUNA
10. Jesu wakabagwasya biyeni basikwiiya bakwe kuti babikke kubelekela Jehova mubusena bwakusaanguna? (Lukka 5:5-11) (Langa chifanikisyo.)
10 Bantu bakasaanguna-saanguna kuba basikwiiya baJesu bakazumina kuti Jesu wakali Mesiya wakasyomezedwe, pesi bakeelede kugwasigwa kuti babikke mulimu wakukambawuka mubusena bwakusaanguna. Petro a-Andreya bakali baba basikwiiya baJesu kale chiindi naakabatamba kuti babelekaamwi mumulimu wachiindi choonse. (Mt. 4:18, 19) Bakali kubelekaamwi aJakkobo aJohane mubbizinesi yakuteya baswi alubo bbizinesi yabo yakali kubapa mali. (Mk. 1:16-20) Chiindi Petro a-Andreya ‘nibakasiya tunyandi twabo,’ kulakonzeka kuti bakachita mabambe aakuti mpuli zyabo kazijana chakulya nibakatobela Jesu. Niinzi zyakapa kuti basale kusiya bbizinesi yabo? Zilembedwe mubbuku lyaLukka zitondeezya kuti Jesu wakachita chigambyo chakapa kuti babe aachoonzyo chakuti Jehova wakali kukonzya kubalangania.—Bala Lukka 5:5-11.
Twiiyaanzi kunzila Jesu njaakabagwasyaayo basikwiiya bakwe kuti babikke Jehova mubusena bwakusaanguna mubuumi bwabo? (Langa fuka 10)b
11. Niinzi nzitukonzya kubuzya bantu mbitwiiyaabo Bbayibbili kuchitila kuti basimye lusyomo lwabo?
11 Tatukonzyi pe kuchita zigambyo mbuli mbaakachita Jesu, pesi tulakonzya kubuzya bantu mbitwiiyaabo zintu zyakatuchitikila zitondeezya Jehova mbabagwasya aabo bamubikka mubusena bwakusaanguna mubuumi bwabo. Muchikozyano, uchiyeeyede na kuti Jehova wakakugwasya biyeni nwaakasaanguna kunjila miswaangano? Kulakonzeka kuti wakaambuula aabbosi wako alubo wakamupandulwida kuti nkamboonzi nutachiyandi kubeleka ovatayimu kuti ovatayimu eeyo yakali kukukachizya kuti unjile miswaangano. Chiindi nubuzya muntu nguyiyaawe Bbayibbili zyakakuchitikila, mupandulwide lusyomo lwako mbulwakasima chiindi nwaakabona Jehova mbaakakugwasya nwaakabikka bukombi bwakwe mubusena bwakusaanguna.
12. (a) Nkamboonzi nitweelede kutamba basikupupulula basiyene-siyene kuchiiyo chaBbayibbili? (b) Kujana waabelesya biyeni mavidiyo kuti uyiisye muntu nguyiyaawe Bbayibbili munzila iizwidilila? Amba chikozyano.
12 Alubo muntu nguyiyaawe Bbayibbili ulakonzya kusungwaazigwa kuti wamvwa nzibakasala kuchita bamwi maKkristu kuti babikke Jehova mubusena bwakusaanguna. Tamba bakombima bakakomezegwa munzila zisiyene-siyene kuti kabanooliwo nimwanooyiya. Babuzye kuti bapandulule kuti bakakajana biyeni kasimpe akuti niinzi nzibakachita kuti babikke Jehova mubusena bwakusaanguna mubuumi bwabo. Kuyungizya aali zeezi, jana chiindi chakuti mweebele mavidiyo aali muchipanzi chiti, “Yiya Zyiingi” naakuti “Yanduulisisya” aali mubbuku lyaMbukonzya Kubotelwa Mubuumi Kukabe Kutamani! Muchikozyano, chiindi nimulikwiiya chiiyo 37, ulakonzya kwaamba malayilile aali muvidiyo itii, Jehova Uyootulangania.
GWASYA MUNTU NGUYIYAAWE BBAYIBBILI KUTI AZUNDE BUYUMU-YUMU
13. Jesu wakabagwasya biyeni basikwiiya bakwe kuti balibambile kukazigwa?
13 Jesu wakali kukkala kabuzya basikwiiya bakwe kuti bakali kuzookazigwa abamwi nikuba ababbululu babo. (Mt. 5:11; 10:22, 36) Kali waba aafwiifwi kufwa, Jesu wakabuzya basikwiiya bakwe kuti bakali kukonzya kujayigwa akaambo kakukomba Jehova. (Mt. 24:9; Joh. 15:20; 16:2) Wakabasungwaazya kuti babelesye bupampu mumulimu wabo. Wakabasungwaazya kuti batakazyani aabantu bakali kubakazya alubo bakeelede kuchenjelela muzintu nzibakali kwaamba akuchita kuchitila kuti bayinkilile kunembo kabali kukambawuka.
14. Kujana twabagwasya biyeni bantu mbitwiiyaabo Bbayibbili kuti balibambile kukazigwa? (2 Timoti 3:12)
14 Tulakonzya kugwasya bantu mbitwiiyaabo Bbayibbili kuti balibambile kukazigwa kwiinda mukubapandulwida zintu nzibakonzya kulangilila kubuzigwa ababelesinyina, beenzinyina azibbululu zyabo. (Bala 2 Timoti 3:12.) Bamwi babelesinyina balakonzya kwaambuula zintu zitali kabotu pe akaambo kakuti banooli bapona kweendelana anjiisyo zyamuBbayibbili. Bamwi nikuba babbululu babo baafwiifwi, balakonzya kukazyania aazintu nzibalikwiiya muBbayibbili. Kuti twafwambaana kugwasya bantu mbitwiiyaabo Bbayibbili kuti bakkale kabazi kuti bazookazigwa, zilakonzya kubagwasya kuti nibazookazigwa bazookonzye kulisimya.
15. Niinzi chikonzya kugwasya muntu ngulikwiiyaawe Bbayibbili kuti alisimye naakazigwa abamumpuli?
15 Kuti muntu ngulikwiiyawe Bbayibbili wakazigwa abamumpuli yakwe, mugwasye kuti abone kuti niinzi chapa kuti bamumpuli yakwe naakuti babbululu bakwe bamunyemene. Babbululu bamuntu ngulikwiiyaawe balakonzya kubonaanga wakeenwa naakuti babbululu aabo tababayandi biya pe Bakamboni baJehova. Nikuba Jesu, bakamunyemena babbululu bakwe. (Mk. 3:21; Joh. 7:5) Gwasya muntu ngulikwiiyaawe kuti abe aamoyo mulamfu akuti abelesye bupampu chiindi naambuula aabamwi kuswaanizya abamumpuli yakwe.
16. Kujana wamugwasya biyeni muntu nguyiyaawe Bbayibbili kuti apandulwide bamwi nzyasyoma munzila yabupampu?
16 Nikuba chiindi babbululu bakwe nibaba aachiyandisyo chakwiiya, muntu nguyiyaawe Bbayibbili teelede kubapandulwida zintu zyoonse pe aachiindi chimwi. Kuti wababuzya zyiingi, zilakonzya kubavulila zyakuti chilamana chiyandisyo nchibalaacho alubo eezi zilakonzya kupa kuti batazooyandi kwaambuulaawe atala azintu nzyasyoma. Nkinkaako, sungwaazya muntu nguyiyaawe kuti aambuule zintu nzyasyoma munzila iipa kuti bazooyande kwiiya zyiingi atala aBbayibbili muchiindi chilikunembo. (Kol. 4:6) Muntu nguyiyaawe Bbayibbili ulakonzya kubuzya babbululu bakwe kuti banjile aawebbusayiti ya jw.org. Eezi zilakonzya kugwasya babbululu bakwe kuti bayiye zyiingi atala aBakamboni baJehova aachiindi mpubaangunukide.
17. Kujana wamugwasya biyeni muntu nguyiyaawe Bbayibbili kuti asandule bantu bali aamaboneno aasiyene-siyene atala aBakamboni baJehova? (Langa chifanikisyo.)
17 Ulakonzya kubelesya chipanzi chiti, “Mibuzyo Iikkala Kayibuzigwa Aatala aBakamboni baJehova” chili aa jw.org kuti ugwasye muntu nguyiyaawe Bbayibbili kuti alibambile nsandulo zyamibuzyo njibakonzya kubaayo babbululu bakwe naakuti babelesinyina. (2 Tim. 2:24, 25) Kumamanino aachiiyo chimwi achimwi, amulange-lange chipanzi chiti, “Bamwi Baamba Kuti” chili mubbuku lyaMbukonzya Kubotelwa Mubuumi Kukabe Kutamani! Sungwaazya muntu nguyiyaawe Bbayibbili kuti abelesye majwi aakwe chiindi nalikupandulwida bamwi zintu nzyaabusyoma. Kuti kakuyandikana, mugwasye kuti ajane iimwi nzila nguba yakupandulula zintu nzyasyoma. Kuchita oobo kulakonzya kumugwasya kuti ayiminine nzyasyoma kali aachibindi.
Sungwaazya muntu nguyiyaawe Bbayibbili kuti akambawuke kwiinda mukupulakatizya kukambawuka kamulaamwi chiindi nimuli kwiiya (Langa fuka 17)c
18. Kujana wamusungwaazya biyeni muntu nguyiyaawe Bbayibbili kuti asaangune kukambawuka? (Mateyo 10:27)
18 Jesu wakasungwaazya basikwiiya bakwe kuti baambilizye makani mabotu kubantu. (Bala Mateyo 10:27.) Kuti muntu wiiya Bbayibbili wafwambaana kubuzya bamwi nzyasyoma, ulafwambaana kusyoma Jehova. Kujana twabagwasya biyeni bantu mbitwiiyaabo Bbayibbili kuti bazichite eezi? Kuti mumbungano yanu kwaambilizigwa limwi bbelekelaamwi, sungwaazya muntu nguyiyaawe Bbayibbili kuti abone kuti niinzi nzyayelede kuchita kuti ayelele kuba sikupupulula. Pandulula kuti mabbelekelaamwi akabagwasya biyeni basikupupulula biingi kuti basaangune kukambawuka. Chimwi chipeekezyo nchakonzya kulibikkila nchakutola lubazu kuzitondeezyo zichitwa kumiswaangano yaakati kamviki. Kuti walibikkila chipeekezyo eechi, ulakonzya kwiiya mbakonzya kupandulula nzyasyoma kali aachibindi.
TONDEEZYA KUTI ULAMUSYOMA MUNTU NGUYIYAAWE BBAYIBBILI
19. Jesu wakatondeezya biyeni kuti wakali kubasyoma basikwiiya bakwe alubo kujana twamutobelezya biyeni?
19 Katanabweeda kujulu Jesu, wakabuzya basikwiiya bakwe kuti bakali kuzoobonana lubo anguwe. Basikwiiya baJesu teebakazimvwisisisya pe kuti Jesu wakali kwaamba kuti bakali kuzooya kujulu. Nikuba oobo, Jesu wakabikkila maanu kukusyomeka kwabo kutali kukuzumbuuzya nkubakalaako. (Joh. 14:1-5, 8) Wakalizi kuti zyakali kuzoobatolela chiindi chilamfu kuti bamvwisisisye zimwi zintu, zili mbuli bulangilizi bwakujulu. (Joh. 16:12) Andiswe tulakonzya kutondeezya kuti tulabasyoma bantu mbitwiiyaabo Bbayibbili kuti balakonzya kubotezya Jehova.
Kuti muntu wiiya Bbayibbili wafwambaana kubuzya bamwi nzyasyoma, ulafwambaana kusyoma Jehova
20. Chifundo wakatondeezya biyeni kuti ulamusyoma Alinafe?
20 Tulakonzya kubasyoma bantu mbitwiiyaabo Bbayibbili kuti bayanda kuchita zintu zilikabotu. Eezi nzizyo zyakachitika kuluumwi muchizi wakuMalawi uutegwa Chifundo. Wakasaanguna chiiyo chaBbayibbili kabelesya bbuku lyaMbukonzya Kubotelwa Mubuumi Kukabe Kutamani! awumwi mwanakazi wakali kunjila Roma uutegwa Alinafe. Nibakamaninsya kwiiya chiiyo 14, Chifundo wakabuzya Alinafe kuti wakali kwiibona biyeni nkani yakukomba kakubelesegwa zifanikisyo. Alinafe wakanyema loko alubo wakasandula kuti, “Umwi awumwi ulalisalila kunkani eeyi!” Chifundo wakali kubonaanga Alinafe ulakonzya kuleka kwiiya Bbayibbili. Pesi wakatondeezya moyo mulamfu alubo wakayinkilila kunembo kwiiya aa-Alinafe kali aachoonzyo chakuti mukuya kwachiindi uzooyimvwisisisya nkani eeyi. Nikwakayinda myeezi miche, Chifundo wakabuzya mubuzyo uuli muchiiyo 34 utii: “Kwiiya Bbayibbele akuziba Leza wakasimpe Jehova, kulikukugwasya biyeni?” Chifundo wakaamba nzyaakaswaanizya Alinafe, wakati, “Wakaamba zintu zyiingi loko zibotu alubo chimwi chazintu eezyo nchakuti Bakamboni tabachiti zintu pe zikazyania aaBbayibbili.” Kakutanayinda chiindi pe, Alinafe wakaleka kubelesya zifanikisyo alubo wakeelela kubbabbatizigwa.
21. Kujana twamusungwaazya biyeni muntu ngutwiiyaawe Bbayibbili kuti ayiminine kasimpe?
21 Nikuba kuti Jehova nguwe “uupa kuti zikomene,” tuli aamulimu wakugwasya muntu ngutwiiyaawe Bbayibbili kuti ayinkilile kunembo mubukombi. (1 Kor. 3:7) Tatugoleli aakumuyiisya zintu Leza nzyayanda kupela pe, pesi tulamugwasya kuti ayiye zintu zyiingi. Tulamugwasya kuti ayungizye kuyanda Jehova. Alubo tulamusungwaazya kuti atondeezye kuti ulamuyanda Jehova kwiinda mukumubikka mubusena bwakusaanguna mubuumi bwakwe. Alubo tulamuyiisya mbakonzya kusyoma Jehova chiindi naaswaana buyumu-yumu. Kwiinda mukutondeezya kuti tulamusyoma, nga tulikupa kuti anguwe abone kuti ulakonzya kupona kweendelana azyeelelo zyaJehova akuti akonzye kwiiminina kasimpe.
LWIIMBO 55 Mutabayoowi Pe!
a Kwaminyaka iibili ahafu, Nikkodimasi kali waambuula aaJesu, wakachili aachuuno munkuta mpati yamaJuda. (Joh. 7:45-52) Bamwi basikulanga-langa makani aamuBbayibbili bayeeyela kuti, Nikkodimasi wakazooba sikwiiya, Jesu kali wafwa.—Joh. 19:38-40.
b BUPANDULUZI BWACHIFANIKISYO: Petro abeenzinyina basiya bbizinesi yabo yakuteya baswi mpawo batobela Jesu.
c BUPANDULUZI BWACHIFANIKISYO: Muchizi ulikugwasya muntu ngwayiyaawe Bbayibbili kuti alibambile kuyookambawuka.