ZYAKACHITIKA MUBUUMI
Twakayiya Zyiingi kuMuyiisi Wesu Mupati
MARODI bbulokku aakali aamasooja bakali aantobolo, kutentwa kwazintu zyakali kubelesegwa kujala migwagwa yakatali kuzumizigwa, mvula mpati ilaaguwo, nkondo akusiya muunzi wesu, eezi nziizimwi zintu nzitwakaswaana ime amwanakazi wangu nitwakali kupayona anitwakali kuchita mulimu wabumishinali. Nikuba kuti twakaswaana buyumu-yumu bwiingi mubuumi bwesu, pesi tulabotelwa anzitwakasala kuchita. Muzintu zyoonse zyakatuchitikila, Jehova wakatulangania akutulongezya akaambo kakuti Muyiisi wesu Mupati, wakatuyiisya zyiiyo ziyandikana loko.—Job. 36:22; Is. 30:20.
CHIKOZYANO CHABAZYALI BANGU
Kumamanino aamunyaka wa 1950, bazyali bangu bakalonga ku-Italy kabaya kuKindersley iili muSaskatchewan kuCanada. Kakutanayinda chiindi, bakayiya kasimpe alubo kasimpe twakakabikka mubusena bwakusaanguna mubuumi bwesu. Ndichiyeeyede kandichili muniini, ndakali kumaninsya chiindi chilamfu kandili mumulimu wakukambawuka abamumpuli yesu. Nkinkaako, chimwi chiindi nga ndaamba kuti ndakasaanguna kubweza “bupayona bwakugwasilizya” kandichili aaminyaka iili 8! Pesi nga tandilikwaambisya pe.
Kandili aabamumpuli yangu kuma 1966
Bazyali bangu bakali kufwaba, pesi bakali chikozyano chibotu mukulipeda kubelekela Jehova. Muchikozyano, mu 1963 bakawuzya zintu zyabo zyiingi kuchitila kuti bajane mali yakuti tukanjile muswaangano wazisi kuPasadena muCalifornia ku-U.S.A. Mu 1972 twakeenda musinzo mulamfu uulampa makkilomita aasika kuli 1 000 katuya kudolopo lyaTrail lili muBritish Columbia kuCanada, kuti tukakambawukile bantu baambuula mulaka wachi-Italian. Mundawu eeyo, ndeende wakali kubeleka mulimu wakulangania chintoolo mwakali kuuzigwa zyakulya. Wakali kukaka kupulomotwa kuchitila kuti abikkile maanu kuzintu zyabukombi.
Ndilachilumba chikozyano chibotu chabazyali bangu nchibakatubikkila tubana. Chikozyano chabazyali bangu chakandigwasya kuti ndibelekele Jehova. Bakandiyiisya chimwi chintu nchindatakaluba pe mubuumi bwangu. Chintu eecho, nkubikka Bwaami mubusena bwakusaanguna akuti Jehova wakali kuyoondilangania.—Mt. 6:33.
MBUTWAKASAANGUNA MULIMU WACHIINDI CHOONSE
Mu 1980, ndakachada amuchizi mubotu wakali kubikkila maanu kukubelekela Jehova uutegwa Debbie. Twakali kuyanda kunjila mumulimu wachiindi choonse, nkinkaako, Debbie wakasaanguna kupayona nikwakayinda myeezi iitatu katuchadide. Nikwakayinda munyaka katuchadide, twakalongela kumbungano niini kwakali kuyandikana basikupupulula biingi. Andime ndakasaanguna kupayona.
Buzuba nitwakachada mu 1980
Nikwakayinda chiindi, twakamana manguzu alubo twakali kuyanda kuzwa mumbungano eeyo. Twakaambuula aamulangizi wabbazu. Mulangizi wabbazu wakali kutuyanda alubo taakatusisila pe mputwakeelede kubambulula. Wakatubuzya kuti: “Andinywe mulaapenzi. Mulikubikkila maanu kuzintu zibi zilikumumana manguzu. Pesi kuti mwabikkila maanu kuzintu zibotu, mulazijana.” Majwi aaya akasika aachiindi cheelede. (Int. 141:5) Twakazibelesya nzitwakabuzigwa alubo kakutanayinda chiindi, twakasaanguna kubona zintu zibotu zyiingi. Mumbungano eeyi, kwakali bantu biingi bakali kuyanda kuchita zyiingi mukubelekela Jehova kuswaanizya abachikula abamwi bakakwetwe aabantu bakatali Bakamboni. Twakayiya chiiyo chiyandikana loko. Twakayiya kubikkila maanu kuzintu zibotu akulindila kuti Jehova abambulule zyiimo ziyumu nzitwakali kuswaana. (Mik. 7:7) Eezi zyakapa kuti tusaangune lubo kubotelwa alubo zintu zyakachincha.
Nitwakanjila chikolo chamapayona kakusaanguna, bantu bakali kutuyiisya bakali babelekela kulizimwi nyika. Nibakali kututondeezya zifanikisyo akwaamba buyumu-yumu mbubakali kuswaana azilongezyo nzibakajana, zyakapa kuti tube aachiyandisyo chakuba mamishinali. Nkinkaako, twakalibikkila chipeekezyo chakuti tube mamishinali.
Katuli aaNg’anda yaBwaami kuBritish Columbia mu 1983
Kuti tukonzye kuba mamishinali, mu 1984 twakalongela kundawu yaambuulwa mulaka wachiFrench iili kuQuebec. Ndawu eeyi yakali kule aBritish Columbia kwamakkilomita aayinda ku 4 000. Eezi zyaamba kuti twakeelede kwiiya ziyanza zipya amulaka mupya. Bumwi buyumu-yumu mbutwakali kukkala katuswaana, nkubula mali. Aali chimwi chiindi, twakali kuvululwida magwili mumuunda wawumwi mwaalumi. Debbie wakayiya kwaajika munzila zisiyene-siyene magwili aayo. Nikuba kuti twakali kuswaana buyumu-yumu, twakali kulisimya katubotelwa. Mukuyungizya, twakabona kuti Jehova wakali kutulangania.—Int. 64:10.
Limwi zuba, twakafoonenwa katulyiibide. Twakabuzigwa kuti tukabelekele kuBbeteli yakuCanada. Twakali twa-apulayila kuti tunjile chikolo chaGiliyadi. Nitwakatambwa kuBbeteli, twakabotelwa pesi twakachili kuyeeya zyakuGiliyadi. Twakazumina kuya kuBbeteli. Nitwakasika, twakabuzya Mukwesu Kenneth Little uuli muKkomiti yaMutabi kuti, “Tulachita biyeni kuti twatambwa kuGiliyadi?” Wakasandula kuti, “Tuzoobona kuti tuzoochita biyeni kuti mwatambwa.”
Nikwakayinda mviki, ime aDebbie, twakatambwa kuti tukanjile chikolo chaGiliyadi. Twakeelede kusala kuti tuyanda kuchitaanzi. Mukwesu Little wakatubuzya kuti: “Kufumbwa nzimutasale, limwi zuba muzooziyeeya kuti kaansinga twakasalide eeziya nzitwakasiya. Jehova ulakonzya kumulongezya kufumbwa nzimunooli mwasala.” Twakasala kuya kuGiliyadi alubo kwaminyaka myiingi, zintu nzyaakatubuzya Mukwesu Little nzizyo zyakachitika. Tukkala katubuzya bamwi majwi ngaakatubuzya Mukwesu Little chiindi nibayanda kusala iimwi milimu yamubukombi.
BUUMI BWABUMISHINALI
(Kuchimweensi) Ulysses Glass
(Kuchilisyo) Jack Redford
Twakabotelwa kuba aakati kabasichikolo bali 24 bakkilasi yaGiliyadi yachi 83. Chikolo eechi chakachitilwa kuBrooklyn muNew York, mu-April 1987. Mukwesu Ulysses Glass aJack Redford mbabo bakali kutuyiisya. Myeezi iili 5 yachikolo yakalaba biya mpawo twakagilajuweta mu 6 September 1987. Twakakumbilwa kuti tukabelekele kuHaiti katulaamwi aJohn aMarie Goode.
KuHaiti mu 1988
Kuzwa mu 1962, taakwe mamishinali aakachili kutumwa kuHaiti pe nkaambo bakali nkuko bakali baandwa. Nikwakayinda mviki zitatu katuli twagilajuweta, twakaakubelekela kuHaiti, kuliimwi mbungano niini yakali aabasikupupulula bali 35. Alubo ndawu eeyi yakali aantinti yazilundu. Twakali baniini, twakali aaluzibo luche alubo twakali kukkala aatulikke aang’anda yamamishinali. Bantu bakundawu eeyo bakali kufwaba alubo biingi teebakali kukonzya pe kubala. Nitwakali nkuko, kwakali nkondo, kwakali bantu bakali kupapila mfulumende alubo kwakali mvula mpati ilaaguwo.
Twakayiya zyiingi loko kubakwesu abachizi bakuHaiti. Biingi babo bakali kuswaana buyumu-yumu mubuumi bwabo, pesi bakali kumuyanda Jehova amulimu wakukambawuka. Umwi muchizi taakali kukonzya pe kubala pesi wakazi mavesi aasika ku 150 amutwe. Buzuba abuzuba twakali kuswaana zyiimo zyakali kupa kuti tubuzye bantu kuti Bwaami bwaLeza mbubo abulikke bwakali kuzoomaninsya mapenzi ngibakali kuswaana bantu. Zilatubotezya kubona bantu mbitwakasaanguna kwiiyaabo Bbayibbili kabali kuba mapayona aachiindi choonse, mapayona aayandikana akuba baalu.
Nindakali kuHaiti, ndakaswaanana aawumwi mulombe uutegwa Trevor wakali mumishinali wachiMormon. Alubo chimwi chiindi twakali kwaambuuzyania makani aamuBbayibbili. Minyaka yakatobela wakandilembela lugwalo kalikundibuzya kuti: “Ndili kubbabbatizigwa kumuswaangano uutobela. Ndiyanda kubweeda kuHaiti kuti ndikabeleke kandili payona uuyandikana muchilawu mundakali mumishinali wachiMormon.” Wakabeleka muchilawu eecho kwaminyaka myiingi kali aamwanakazi wakwe.
TWAKAZWA KU-EUROPE MPAWO TWAYA KU-AFRICA
Kandili kubelekela kuSlovenia mu 1994
Mweenya wakukambawuka ku-Europe wakali wajulika alubo twakakumbilwa kuti tukabelekele nkuko. Mu 1992 twakasika kuLjubljana muSlovenia, aafwiifwi ankubakakomenena bazyali bangu kabatanalongela ku-Italy. Nkondo yakachili kupya mundawu yakali kwiitwa kuti Yugoslavia muchiindi eecho. Mutabi wakuVienna mu-Austria amawofesi aakuZagreb muCroatia amuBelgrade muSerbia, njiyo yakali kulanga-langa mulimu wakukambawuka mundawu eeyo. Aachiindi eecho, nyika imwi ayimwi yakeelede kuba aamutabi wayo.
Twakeelede kwiiya mulaka mupya aziyanza zipya. Bantu bankuko bakali kutubuzya kuti, “mulaka ooyu muyumu.” Bakali kwaamba choonzyo, mulaka ooyu muyumu! Bakali chikozyano chibotu bakwesu abachizi aaba akaambo kakuti bakali kusyomeka alubo bakalilibambilide kuchincha kuti zimwi zintu zyachincha mumbunga. Alubo twakabona Jehova mbaakabalongezya. Twakabona Jehova mbabambulula zintu munzila yaluyando aachiindi chakwe cheelede. Zyiiyo nzitwakajana katutanasika kuSlovenia azyiiyo nzitwakajana kuSlovenia zyakatugwasya kuti tulisimye mubuyumu-yumu mbutwakali kuswaana.
Zintu zyakali kuyobwiinkilila kunembo kuchincha mubuumi bwesu. Mu 2000, twakakumbilwa kuti tukabelekele kuCôte d’Ivoire ku-Africa. Akaambo kankondo, muNovember 2002, twakachijila kuSiera Leone. MuSiera Leone nkondo yakali yatola minyaka iili 11 yakali yamana. Kwakali kuyumu loko kuti tufwambaane kuzwa muCôte d’Ivoire. Nikuba oobo, zyiiyo nzitwakayiya zyakatugwasya kuti twiinkilile kunembo katubotelwa.
Twakabikkila maanu kubantu bakali kuyanda kwiiya Bbayibbili akubakwesu abachizi bakali balisimya kunkondo kwaminyaka myiingi. Bantu aaba bakali kufwaba, pesi bakali aachiyandisyo chakupa bamwi nzibakalaazyo. Umwi muchizi wakapa Debbie zigogo. Debbie naakasiyande kukaka zigogo eezyo, muchizi ooyo wakamubuzya kuti: “Muchiindi chankondo, bakwesu bakuli zimwi nyika bakali kutugwasya, lino ndiswe nituyanda kugwasya bamwi.” Nkinkaako, twakalibikkila chipeekezyo chakuti tutobelezye chikozyano chabo.
Twakazoobweeda kuCôte d’Ivoire, pesi kutamvwanana kwabasipolitikisi kwakapa kuti kube nkondo lubo. MuNovember 2004, twakabwezegwa aandeke katuli kuchija nkondo. Ndakali aachikwama chimwi kupela anguwe Debbie wakali aachikwama chimwi. Twakalala aansi kukkeempu yamasooja aachiFrench. Mpawo mubuzuba bwakatobela, twakagada ndeke mpawo twakaya kuSwitzerland. Nitwakasika kumutabi aakati kabo, bamuKkomiti yaMutabi abayiisi baChikolo Chamulimu kabalaamwi abanakazi babo bakatutambula munzila iilikabotu, bakatukumbata, bakatujikila akutupa machokkoleti. Zyakapa kuti tulimvwe katuyandwa loko.
Ulikwaambuula aabantu bakachija kunyika zyabo kuCôte d’Ivoire mu 2005
Twakakumbilwa kuti tukabeleke kuGhana kwachiindi chifwiifwi mpawo twakazoobweeda kuCôte d’Ivoire nkondo niyakatontola-tontola. Luzyalo ndubakatutondeezya bakombima, lwakatugwasya kuti tulisimye chiindi nitwakali muzyiimo ziyumu anitwakali kupegwa milimu kwachiindi chifwiifwi. Ime aDebbie tulizi kuti bakombi baJehova batondeezyania luyando, pesi twakazuminana kuti tutaluubaansyi pe luyando oolo. Twakazoobona kuti zyiimo ziyumu nzitwakali kuswaana zyakatugwasya kuti tujane chiiyo chiyandikana.
TWAKABELEKELA KUMIDDLE EAST
Katuli kuMiddle East mu 2007
Mu 2006, twakatambula lugwalo lwakazwa kumawofesi mapati. Lwakali kwaamba kuti tukabelekele kuMiddle East. Akaambo kakulongela kundawu mpya, zintu zyoonse nga nzipya, buyumu-yumu bupya, kwiiya milaka mipya aziyanza zipya. Kuli zintu zyiingi nzitwakayiya kundawu eeyi yakabbide mulizyapolitikisi azyabukombi. Mbungano nzitwakali kuswaya zyakali mundawu eeyo zyakali aabantu bakali kwaambuula milaka iisiyene-siyene, nikuba kuti bakalisiyene pesi twakabona kuti bakwesu abachizi aaba bakalijisini akaambo kakuti bakali kutobela malayilile aazwa kumbunga. Twakali kusungwaazigwa loko abakombima aaba. Nkaambo biingi babo bakali kulisimya nibakali kukazigwa abamumpuli, basichikolonyina, babelesinyina abasimayakilane babo.
Mu 2012, twakanjila muswaangano wabbooma uuyandikana kuTel Aviv ku-Israel. Mundawu eeyi, muswaangano ulaabantu biingi bali oobu wakajinka kuchitwa muPentekkoste 33 C.E. Tawulubiki pe muswaangano ooyu!
Muminyaka eeyo, twakakumbilwa kuti tuswaye kuliimwi nyika mulimu wesu nkuukasigwa. Twakayinka aamabbuku aakubelesya mumulimu wakukambawuka. Twakayinka mumulimu wakukambawuka akunjila miswaangano yabbazu miniini. Masooja aakali aantobolo aamarodi bbulokku, akalizwide ndawu yoonse. Pesi twakali kulimvwa katukwabililidwe nitwakali kweenda aabasikupupulula bache.
TWAKABWEEDA KU-AFRICA
Kandili kulibambila nkani kuCongo mu 2014
Mu 2013, twakapegwa mulimu mupya, twakabuzigwa kuti tukabelekele kumutabi wakuKinshasa kuCongo. Nyika eeyi nimbotu, pesi bantu bankuko chiindi bakali kufwaba loko alubo kwakali nkondo. Nitwakabuzigwa kuti tuye ku-Africa, twakaamba kuti, “Tulilibambilide, nkaambo twakayinkide kale ku-Africa.” Pesi kuli zintu zyiingi nzitwakeelede kwiiya ziswaanizya kubelesya migwagwa yakatali kabotu. Twakabikkila maanu kuzintu zibotu zyakali kuchitwa aabakwesu, ziswaanizya kulisimya akubotelwa nkubakalaako bakwesu nikuba kuti bakali aapenzi lyamali, mbubakali kuuyanda mulimu wakukambawuka akubeleka changuzu nkubakali kuchita kuti banjile miswaangano yambungano amiswaangano mipati. Twakabona Jehova mbaakagwasilizya akulongezya mulimu waBwaami kuti uzwidilile. Minyaka njitwakali mumulimu wachiindi choonse kuCongo, yakatuyiisya zintu zyiingi alubo twakaba aabeenzuma biingi bakaba mpuli yesu.
Katuli mumulimu wakukambawuka kuSouth Africa mu 2023
Kumamanino aamunyaka wa 2017, twakachinchilwa kuSouth Africa. Ooyu nguumutabi mupati kumitabi yoonse njitwakabelekela. Nikuba milimu njitwakapegwa kuBbeteli yakali mipya kulindiswe, kuli zintu zyiingi nzitwakeelede kwiiya. Pesi zyiiyo nzitwakayiya chiindi zyakatugwasya. Tulabayanda bakwesu abachizi baba aaminyaka myiingi kabali kulisimya kuti bakkale kabasyomekede kuli Jehova. Alubo zilatusungwaazya kubona bamumpuli yaBbeteli kababeleka kabajisini kazitakwe ndaba kuti mbamisyobo iisiyene-siyene aziyanza zisiyene-siyene. Zilaantanganana kuti Jehova ulikulongezya bakombi bakwe kuti babe aaluumuno akaambo kakuti balikuzwaata buntu bupya akubelesya malayilile aamuBbayibbili.
Kwaminyaka myiingi, ime aDebbie twakapegwa milimu iisiyene-siyene. Twakayiya ziyanza zipya amilaka mipya. Teekwakali kuuba pe kuchita oobo, pesi twakali kukkala katubona luyando lwaJehova lutamani kabelesya mbunga yakwe abakombima. (Int. 144:2) Tulaachoonzyo chakuti zyiiyo nzitwakayiya mumulimu wachiindi choonse, zyakatugwasya kuti tube bakombi baJehova balikabotu.
Ndibalumba loko bazyali bangu anzibakandiyiisya, mbaakandigwasilizya ambachindigwasilizya mwanakazi wangu Debbie azikozyano zibotu zyabakombima bamunyika yoonse. Mbukunga tulangilila nyika mpya, tukanzide kwiinkilila kunembo katwiiya zyiiyo zyiingi kuzwa kuMuyiisi wesu Mupati.