MIBUZYO IIBUZIGWA AABACHIKULA
Niinzi Nzindeelede Kuchita Kuti Bantu Kabalikundivwiya?
Nkamboonzi nikuchisa?
Bamwi bantu balakonzya kwaambuula zintu zibi atala anduwe kabayanda kukuchisa, muchikozyano, balakonzya kukubejelezya kabayanda kupambanisya mpuwo yako. Pesi nikuba kuti zyaambwa teezibi loko pe, zilakonzya kukuchisa kuti zyaambwa aamuntu ngumvwananaawe loko!—Intembauzyo 55:12-14.
“Ndakazooziba kuti mweenzuma wakali kwaambuula zintu zibi atala andime, wakaamba kuti tandikwe ndaba pe abamwi bantu. Zyakandichisa loko! Teendakamvwisisisya pe kuti nkamboonzi naakaamba oobo.”—Ashley.
Kasimpe: Tazinoneezyi pe kuziba kuti bantu balikwaambuula zintu zibi atala anduwe kazitakwe ndaba kuti muntu wali kukuvwiya mweenzinyokwe naakuti pe.
Penzi ndyakuti tukonzyi pe kukachizya bantu kuti baambuule zintu zibi atala anduwe
Bantu balakonzya kukwaambuula akaambo katwaambo tusiyene-siyene, tuswaanizya:
Kuba aandaba anduwe. Bantu bakalengwa kabali aachiyandisyo chakumvwanana aabamwi. Nkinkaako, zili mulindiswe biya kwaambuuzyania akwaambuula atala abamwi. Nzizyo zipa kuti Bbayibbili litusungwaazye kuti tuyeeye “nzibayanda bamwi.”—Bafilipi 2:4.
“Kulanoneezya kwaambuula atala abamwi bantu!”—Bianca.
“Kwaamba choonzyo, ndilayanda kuziba zilikuchitika mubuumi bwabamwi akubuzya bamwi atala anzizyo. Tandizi pe kuti nkamboonzi nindichita oobo, pesi zilandinoneezya.”—Katie.
Kubula zyakuchita. Muchiindi chaBbayibbili, kwakali bantu bakali kunoonga bayinka “kuti bakaambe naakuti bakaswiilile zintu zipya aachiindi nibatakwe zyakuchita.” (Milimu 17:21) Mbukubede amazubaano!
“Chimwi chiindi kuti kakutakwe zyakwaambuula zinoneezya, bantu balayanduula zyaambo kuti bajane chakwaambuula.”—Joanna.
Kuyoowela zimwi zintu. Kuli kaambo kabotu kapa kuti Bbayibbili litusungwaazye kuti tutalyeezyanisyi aabamwi. (Bagalatiya 6:4) Chuusisya nchakuti, kuti bamwi kakuli zimwi zintu nzibalikuyoowela, ngabasaanguna kuvwiya.
“Kwaambuula makani mabi atala awumwi muntu, kutondeezya mbabede sikuvwiya. Chiindi chiingi kutondeezya kuti nga ulikumuchitila bbivwe muntu ngwalikuvwiya. Ngawamwaya makani mabi atala awumwi muntu kuchitila kuti we abonekaanga muntu uulikabotu.”—Phil.
Kasimpe: Ziyume zitete, bantu tabaleki pe kwaambuula bamwi bantu kuswaanizya anduwe.
Chibotu nchakuti, nikuba kuti bantu bakwaambuula biyeni taakwe nchibajana pe
Tukwe nguzu pe zyakulesya bantu kukuvwiya pesi ulakonzya kusala nzukonzya kuchita kuti bakuvwiya. Kuti wamvwa kuti bantu balikwaambuula atala anduwe, kuli zintu zibili nzukonzya kuchita.
CHAKUSAANGUNA: Siyanaazyo. Chiindi chiingi mbusongo kusala kusiyanaazyo, ikapati kuti kayili nkani niini. Belesya malayilile aamuBbayibbili aakuti: “Utafwambaani kunyema pe.”—Mukambausi 7:9.
“Bantu bakasaanguna kumwaya makani aakuti ndakali kuyandana aawumwi mulombe, pesi mulombe ooyo teendakamuzi pe! Nindakazimvwa, ndakaseka mpawo ndasiyanaazyo nkaambo teezyakalikwe mutwe pe.”—Elise.
“Kuba aampuwo mbotu kulagwasya kuti kulikubejelezegwa. Nikuba kuti bantu bamwaya makani mabi atala anduwe, kuti kulaampuwo mbotu, mbache loko batazisyome. Kasimpe kalazwa aantanganana.”—Allison.
Chita eezi: Lemba (1) zintu zyakaambwa atala anduwe alubo (2) mbwaakalimvwa. Kuti ‘walyaambuuzya mumoyo wako’ zilapa kuti usiyanaazyo.—Intembauzyo 4:4.
CHABILI: Wambuula aamuntu ulikumwaya makani aakubeja. Chimwi chiindi, ulakonzya kubona kuti nkani ilikwaambuulwa ninkani mpati zyakuti weelede kwaambula aasikumwaya makani.
“Kuti waambuula aabantu balikukuvwiya, balakonzya kuziba kuti nzibakali kwaambuula wakazimvwa. Alubo ulakonzya kubambulula zintu akupa kuti nkani imane.”—Elise.
Kutanayinka kuyoowambuula aamuntu ulikukuvwiya, langa-langa malayilile aamuBbayibbili aatobela akulibuzya mibuzyo iibikkidwe.
“Kuti muntu wavwiila katanaamvwisya kabotu makani,mbufwubafwuba.” (Tusimpi 18:13) ‘Ndilaamakani woonse na? Zilachita na kuti muntu wandibuzya nkani eeyi amwi nguwe wakatamvwisisisya kabotu?’
“Muntu woonse weelede kufwambaana kuswiilila, anonoke kwaambuula, anonoke kunyema.” (Jakkobo 1:19) ‘Eechi nchichiindi chilikabotu na chakwaambuula asikundivwiya? Nkani eeyi ndiyanda kwiibambulula munzila iili njiyo na? Naakuti ndeelede kwiimikila saansi ndizoowambuule nkani eeyi kanditachinyemede pe?’
“Zintu zyoonse nzimuyanda kuti bantu bamuchitile, andinywe mweelede kubachitila mbuboobo.” (Mateyo 7:12) ‘Kaansinga ndime sikuvwiya, ndalikunooyanda kujatwa munzila iilibiyeni? Ndalikunooyanda kuti nkani eeyi ibambululwe biyeni? Ngaali majwi ngindeelede kwaambuula alubo ndeelede kwaambuula munzila iilibiyeni?’
Chita eezi: Kutanayinka kuyoowambuula aasikukuvwiya, lemba nzuyanda kuyoowambuula. Mpawo uyimikile kwamviki iimwi naakuti zibili, bala lubo nzwaakalemba mpawo ubone kuti kuli nzweelede kubambulula na. Alubo buzya muzyali wako naakuti umwi muKkristu uusimide mubukombi nzulikuyeeya mpawo ukumbile kugwasigwa.
Kasimpe: Mbuli mbutakwe nguzu atala azintu zyoonse zichitika mubuumi, tukonzyi pe kulesya bantu kuvwiya. Pesi eezi tazyaambi kuti weelede kubula ng’onzi akaambo kakuvwiigwa!