MIBUZYO IIBUZIGWA AABACHIKULA
Kubikka Chizo Chakuzyazya Kumulomo Naakuti Kujata Zizo Zyamubili Zyakuzyazya Nkoonana Na?
Kweendelana alipoti yakapegwa aaU.S. Centers for Disease Control and Prevention, aakati kabantu boonse bakabuzigwa-buzigwa bali aaminyaka iili 15 kusika ku19, bantu basika kuhafu bakajatikizigwa mukoonana kwakumyonta chizo chawumwi chakuzyazya. Sharlene Azam, wakalemba bbuku litegwa Oral Sex Is the New Goodnight Kiss, wakaamba kuti: “Kuti mwaambuula aabachikula, [atala akoonana kwakumyonta chizo chawumwi chakuzyazya] balamubuzya kuti teenkani mpati pe eeyi. Eezi zibikka aantanganana kuti tabakuboni kakuli koonana pe.”
Uzibona biyeni?
Sandula mibuzyo eeyi kwiinda mukusandula kuti iiyi naakuti inee.
Kujana musimbi waminta na kuti mulombe wamunjizya chizo chakwe chakuzyazya munkanwa?
Iiyi
Inee
Koonana kwakunjizyania zizo zyakuzyazya mumulomo kupa kuti utabukilwe bulwazi na?
Iiyi
Inee
Kumyonta chinswe chawumwi nkoonana na?
Iiyi
Inee
Ndiilili simpe?
Yezyanisya nsandulo zyako ansandulo zitobela.
Kujana musimbi waminta na kuti mulombe wamunjizya chizo chakwe chakuzyazya munkanwa?
Nsandulo: Inee. Eezi nzizyo zipa kuti bantu biingi babonaanga koonana kwakunjizyania zizo zyakuzyazya mumulomo teekubisya pe.
Koonana kwakunjizyania zizo zyakuzyazya mumulomo kupa kuti utabukilwe bulwazi na?
Nsandulo: Iiyi. Muntu ulaachiyanza chakuchita muchito ooyu, ulakonzya kujana bulwazi buli mbuli hepatitis (A naakuti B), kubaazilonda kubwaalumi naakuti kubwanakazi, gonorrhea, kuyabuluka lukanda (herpes), HIV ansiki.
Kumyonta chinswe chawumwi nkoonana na?
Nsandulo: Iiyi. Muchito woonse uuswaanizya chizo chamuntu chakuzyazya mbuli kumyonta chizo chawumwi chakuzyazya, kunjizya chizo chawumwi chakuzyazya kumatako naakuti kusaanisya chizo chawumwi chakuzyazya nkoonana.
Nkamboonzi nikuyandikana?
Bona magwalo aamuBbayibbele aatobela nzyaawamba atala ankani yakumyonta chizo chawumwi chakuzyazya.
Bbayibbele lyaamba kuti: ‘Leza ncayanda nceeci cakuti kamulilesya kubwaamu.’—1 Batesalonika 4:3.
Bbala lyakusaanguna lyakasandululwa kuti “bwaamu” lyaamba nzila zyoonse zyakutalilemeka kuchitwa aabantu batakwetene, kubikkilizya akoonana, kumyonta chizo chawumwi chakuzyazya, kunjizya chizo chawumwi chakuzyazya kumatako naakuti kusaanisya chizo chawumwi chakuzyazya. Muntu uuchita bwaamu ulakonzya kulinjizya mumapenzi mapati, penzi pati kwiinda woonse nkupambanisya bweenzinyina mbwalaabo aLeza.—1 Petro 3:12.
Bbayibbele lyaamba kuti: “Kufwumbwa ooyo uucita bwaamu ubisizya mubili wakwe mwini.”—1 Bakorinto 6:18.
Kumyonta chizo chawumwi chakuzyazya kulakonzya kukweetela penzi kumubili amubukombi. Alubo kulakonzya kupambanisya mizeezo yamuntu. Bbuku litegwa Talking Sex With Your Kids lyaamba kuti: “Teekoonana kwakunjizya chizo chamwaalumi muchizo chamwanakazi luzutu pe kukonzya kupa kuti muntu alimvwe mbuli kuti walikubelesegwa, kuusa naakuti kulimvwa katachigwasyi. Koonana koonse kuchitwa munzila iitali kabotu kulakonzya kupa muntu kuti alimvwe munzila iitali kabotu. Koonana nkoonana.”
Bbayibbele lyaamba kuti: “Mebo, nde Jehova ndime Leza wako, ndime ndikuyiisya kuti ugwasyigwe.”—Isaya 48:17.
Ulasyoma na kuti milawu yaLeza iiswaanizya koonana ilakonzya kukugwasya? Naakuti uyeeya kuti tayipi kuti ubaalwaangunuko pe? Kuti usandule mibuzyo eeyi, yeeyela mumugwagwa mwiinda moota nyingi loko nga mubikkidwe zibbaakani zitondeezya mbuzyelede kuchijaba moota, zitondeezyo zyamumugwagwa azibbaakani zitondeezya mpuzyeelede kwiimikila moota. Zitondeezyo azibbaakani eezi uzibona kazikwabilila na naakuti zipa kuti tutabi aalwaangunuko? Niinzi chikonzya kuchitika kuti webo amadilayiva bamwi teemwachita kweendelana azimbedwe aazibbakani naakuti zitondeezyo zili mumugwagwa?
Milawu yamumugwagwa ipa kuti tutabi aalwaangunuko, pesi ilatukwabilila. Munzila iikozyenie, milawu yaLeza ipa kuti tutabi aalwaangunuko lwakuchita zimwi zintu pesi ilatukwabilila
Mbuzibede zyeelelo zyaLeza. Kuti teewazitobela, uyootebula nchwaabyala. (Bagalatiya 6:7) Bbuku litegwa Sex Smart lyaamba kuti: “Mwaleka kubikkila maanu kuzintu nzimusyoma azyeelelo nzimutobela, akutalika kuchita michito njimubona kuti tayili kabotu, muyoolimvwa kamutagwasyi pe.” Kusiyana azeezi, kuti kamupona kweendelana azyeelelo zyaLeza, muyootondezya kuti mulalilemeka chachoonzyo. Kwiinda zyoonse, muyooba aamoyo uutamupi mulandu.—1 Petro 3:16.