-
Kuumbaala Akaambo KakufwidwaAmubuke!—2018 | No. 3
-
-
ZIKONZYA KUGWASYA BANTU BALI MUBUUMBA
Kuumbaala Akaambo Kakufwidwa
“Ime amukayintu wangu Sophiaa twakakwetene kwaminyaka yiinda ku39 naakazoofwa akaambo kabulwazi mbwaakachiswa kwachiindi chilamfu. Beenzuma bakali kundigwasya alubo ndakali azyiingi zyakuchita. Pesi kwamunyaka woonse ndakaba mubuumba bupati. Ndakali kukkala kandikataazikene chiindi choonse. Nikuba kuti kwayinda minyaka iitatu mukayintu wangu kafwide, chimwi chiindi zilandikataazya mumoyo nikuba kandilyiibide.”—Kostas.
Wakafwidwa na? Kuti kakuli boobo, kulakonzeka kuti ulimvwa mbuuli Kostas. Kufwidwa amuntu ngukwetenaawe, nzubo yako naakuti mweenzinyokwe nchiichintu chichisa kwiinda zyoonse. Basikulanga-langa makani atala abuumba bwakufwidwa balaazumina makani aaya kuti ngachoonzyo. Chibalo chakapupululwa mubbuku litegwa American Journal of Psychiatry chakati “kufwidwa nkusweekelwa kupati loko alubo kweeta machise aatamani pe.” Machise aayetwa abuumba bwakufwidwa alakonzya kupa kuti muntu uuli mupenzi eeli alibuzye kuti: ‘Kuchisigwa moyo ooku kuzoomana na? Kuli nindizoobotelwa lubo na? Ngandilakujana kuli kuumbulizigwa?’
Mibuzyo eeyi iyoosandulwa mumagazini eeyi yaAmubuke! Chiiyo chitobela, chiyoolanga-langa mbukonzya kulimvwa kuti kuli wakafwidwa lino-lino. Mpawo muzyiiyo zitobela chiiyo eecho, uyoobona nzila zikonzya kukugwasya kuti utakataazikani loko.
Tusyoma kuti makani aatobela ayookuumbulizya akukutondeezya nzila zikonzya kukugwasya kuti kuli mubuumba bweetwa akaambo kakufwidwa.
a Amwi mazina ngitwabelesya akachinchwa.
-
-
Nzukonzya KulangililaAmubuke!—2018 | No. 3
-
-
ZIKONZYA KUGWASYA BANTU BALI MUBUUMBA
Nzukonzya Kulangilila
Nikuba kuti basikulanga-langa makani baamba kuti kulila kweetwa akaambo kakufwidwa kuli muzipanzi zisiyene-siyene pesi umwi awumwi ulila munzila iisiyene. Kulila munzila iisiyene kwaamba kuti bamwi takubachisi na kufwidwa naakuti “balilila mukati,” kabatabbusyi mbubalimvwa? Teembukubede pe. Kuzumina kuti muntu wafwidwa akutondeezya mbalimvwa kulagwasya pesi nzila yakutondeezya kulila “teeyimwi” pe. Bantu balila busiyene akaambo kaziyanza, mbubabede, nzibakaswaana mubuumi naakuti kweendelana ambaafwa muntu ooyo.
ZINOOKUCHISA KUSIKA AALI?
Chimwi chiindi bantu ngatabazi pe kuti bazoolimvwa biyeni nibazoofwidwa. Pesi kuli bumwi buyumu-yumu mbubakonzya kuswaana alubo balakonzya kulimvwa munzila njibalimvwaayo bamwi bantu nibafwidwa. Atulange-lange zitobela.
Kulilya mumoyo. Kulila, kuyeeya muntu wakafwa akulimvwa busiyene, nzintu zikonzya kuchitika muntu naafwidwa. Kukataazikana kulakonzya kwiindilila akaambo kakuyeeya muntu ooyo naakuti kumulota. Kumasaangunino muntu naafwidwa zilakonzya kumugwisya moyo akutazisyoma zyachitika. Tiina uchiyeeyede mbaakalimvwa mulumaakwe naakafwa katayeeyeli pe. Wakati: “Nizyakachitika ndakamana manguzu. Kumasaangunino ndakakachilwa kulila. Ndakayoowa zyakuti chimwi chiindi ndakali kukachilwa kuyoya. Teendakali kusyoma pe kuti wafwa choonzyo.”
Kukataazikana, kunyema akulipa mulandu. Ivan wakati: “Kufwa kwamwaneesu Eric wakali aminyaka iili 24, kwakali kupa kuti ime amukayintu wangu Yolanda tunyeme chimwi chiindi. Eezi zyakatugambya nkaambo kuzwa chiindi teetwakazi pe kuti tuli bantu banyema. Twakali kulipa mulandu chiindi nitwakali kuyeeya kuti nikuli twakachita zyiingi kuti tugwasye mwaneesu kuti apone.” Alejandro wakafwidwa amukayintu wakali waba achiindi chilamfu kachiswa, wakati: “Kumatalikilo ndakali kuyeeya kuti Leza ulikundilekela kuti ndibe mumapenzi aali boobu nkaambo ndili sizibi. Mpawo ndakazoolipa mulandu wakuti ndilikusola Leza akaambo kazintu zyakachitika.” Alubo Kostas waambwa muchiiyo chayinda wakati: “Chimwi chiindi ndakali kunyemena kuti mukayintu wangu Sophia wakafwidaanzi. Mpawo ndakazoolipa mulandu akaambo kakulimvwa munzila iili boobu. Kumamanino ndakazoobona kuti wamukayintu wangu taakaliyandila pe kufwa.”
Kuyeeya zintu zipa kukataazikana. Mizeezo yamuntu wafwidwa chimwi chiindi ilakonzya kutabeleka kabotu. Muchikozyano, muntu wafwidwa ulakonzya kuyeeya kuti muntu wakafwa ulakonzya kumumvwa, kumubona naakuti kumuguma. Alubo kulakonzya kumuyumina kubikkila maanu akuyeeya zimwi zintu. Tiina wakaamba kuti: “Chimwi chiindi nindakali kuzuwa abamwi, mizeezo yangu yakali kuba kule! Ndakali kuyeeya zintu zyakapa kuti Timo afwe. Kulimvwa munzila eeyi, kwakali kupa kuti ndikataazikane.”
Kutayanda kuliswaanizya abamwi. Muntu wafwidwa ulakonzya kutaangunuka nali abamwi. Kostas wakati: “Ndakali kulendelelwa nindakali akati kabantu bakwetene. Alubo ndakali kulimvwa kanditeeleli pe kukkala abantu batakwete.” Mukayintu waIvan uutegwa Yolanda, uchiyeeyede mbaakali kulimvwa. Wakati: “Teezyakali kundijata kabotu pe chiindi bamwi nibakali kwaambuula atala abuyumu-yumu bubaanga mbuniini kuti twabukozyanisya ambutwakaswaana. Alubo bamwi bakali kutubuzya atala abana babo. Ndakali kuziyanda nzibakali kwaambuula pesi chimwi chiindi, kwakali kundiyumina kubaswiilila. Ime amulumaangu twakali kubona kuti buumi mbububede pesi teetwakali kutondeezya moyo mulamfu.”
Kuchiswa. Muntu naafwidwa, kumoyo kulakonzya kusiya alubo ulakonzya kukotela akuba achilabila. Aaron uchiyeeyede zyakachitika kakwiindide munyaka, wisi naakafwa. Wakati: “Ndakali kuba achilabila. Mazuba woonse ndakali kubuka mansiku achiindi chikozyenie, kandiyeeya kufwa kwandeende.”
Alejandro uchiyeeyede naakali kuchiswa-chiswa zitamvwisisiki. Wakati: “Ndakalangwa-langwa adokotela kwaziindi zyiingi pesi wakati teendakalikwe bulwazi pe. Ndakali kuyeeyela kuti kukataazikana nkuko kwakali kupa kuti ndibonekaanga ndilachiswa.” Zintu eezi zyakazoomana. Nikuba boobo, Alejandro wakachita kabotu nkaambo wakayeeya kuyoobona dokotela. Kukataazikana akaambo kakufwidwa, chimwi chiindi kupa kuti mubili utabeleki kabotu, bulwazi mbulaabo bwiindilile naakuti ube abumwi bulwazi.
Kukachilwa kuchita imwi milimu iiyandikana. Ivan wakati: “Mwanaangu Eric naakafwa, twakeelede kubuzya bamwi, kuswaanizya muntu ngwaakali kubelekela ankwaakali kukkala, kutali nzubo abeenzinyina luzutu. Alubo twakeelede kuzuzikizya mafoomu aasiyene-siyene akali kuyandwa amulawu. Kuyungizya waawo, twakeelede kulangania zintu Eric nzyaakalaazyo. Zyoonse eezi zyakali kuyanda kuti tube bantu babikkila maanu nikuba kuti twakali kukataazikana mumizeezo, mumubili ambutwakali kulimvwa.”
Bamwi balakonzya kuba abuyumu-yumu nikwayandikana kuti bachite imwi milimu yakali kuchitwa amuntu wafwa. Nzizyo zyakachitika kuli Tiina. Wakati: “Mulumaangu Timo nguwe wakali kulangana amakani aakubbenki abbizinesi. Pesi naakafwa, wakali waba mukuli wangu alubo zyakapa kuti ndikataazikane zyiindilide. Ndakali kulibuzya kuti ndizookonzya na kuchita zyoonse eezi kakutakwe nzindikachilwa?”
Buyumu-yumu bweetwa akaambo kakukataazikana mumizeezo, mbulimvwa akumubili bwaambwa ajulu, butondeezya kuti nkuyumu kulwana abuumba bwakufwidwa. Simpe ndyakuti, kufwidwa kulachisa pesi kuziba zikonzya kuchitika kakuchili chiindi, kulakonzya kubagwasya bantu bakafwidwa lino-lino. Tweelede kuziba kuti bantu bafwidwa tabaswaani buyumu-yumu boonse bweetwa akaambo kakufwidwa. Alubo bantu bafwidwa balakonzya kuumbulizigwa kuti baziba kuti kukataazikana akaambo kakufwidwa teekubi pe.
KULI NINDIZOOBOTELWA LUBO NA?
Nzitukonzya kulangilila: Kukataazikana akaambo kakufwidwa teekwalyoonse pe, kunooyabucheya mukuya chiindi. Pesi eezi tazyaambi kuti muntu ulakonzya kulimvwa kuti “waba kabotu” naakuti kutachimuyeeya muntu wakafwa. Kuchiswa moyo akaambo kakufwidwa kunooyabucheya mbichaani-mbichaani. Chimwi chiindi, ulakonzya kuumbaala akaambo kakumuyeeya naakuti akaambo kazintu zichitika mbuuli buzuba bwamuchado naakuti bwakufwa. Pesi nikwayinda chiindi, bantu biingi ngabazibila akusaanguna kuchita milimu yamazuba woonse. Eezi zilakonzeka kuti muntu wafwidwa wagwasigwa abamumpuli naakuti abeenzinyina akuchita zintu zipa kuti alwane abuyumu-yumu oobo.
Kuzootola chiindi chilamfu biyeni? Bamwi balakonzya kukataazikana kwamyeezi miche. Kuli bamwi kulakonzya kumana nikwayinda munyaka uumwi naakuti iibili. Pesi bamwi bayanda chiindi chiindaawo.a Alejandro wakati: “Ime zyakanditolela minyaka iitatu kuti kukataazikana kumane.”
Baamoyo mulamfu. Utalikataazyi alyajuunza, chita kweendelana ambukonzya alubo ziba kuti kukataazikana akaambo kakufwidwa teekwalyoonse pe. Nkinkaako, kuli zintu nzukonzya kuchita na zipa kuti utakataazikani lino akuti utakkali kukataazikene kwachiindi choonse?
Kukataazikana akaambo kakufwidwa teekubi pe
a Pesi bamwi kukataazikana kulakonzya kwiindilila akuba “kupati” naakuti “kutamani.” Bantu bali boobu balakonzya kuyanduula lugwasyo kuli basyaabusongo babona zyabusilisi.
-
-
Kulwana Penzi Lyabuumba—Nzukonzya KuchitaAmubuke!—2018 | No. 3
-
-
ZIKONZYA KUGWASYA BANTU BALI MUBUUMBA
Kulwana Penzi Lyabuumba Nzukonzya Kuchita
Ulakonzya kujana zintu zyiingi zikonzya kukugwasya kuti ulwane penzi lyabuumba kuti waziyanduula alubo zimwi zilakonzya kukugwasya kwiinda zimwi. Chimwi chiindi zilakonzya kuba oobo nkaambo umwi awumwi ulila munzila iisiyene mbuuli mbukwaambwa muchiiyo chayinda. Zigwasya umwi zilakonzya kutamugwasya umwi.
Nikuba boobo, kuli malayilile aalikugwasya bantu biingi mazubaano. Malayilile aaya akaambwa abasyaabusongo biingi mumakani aakufwidwa aleendelana amalayilile aasyomeka aajanika mubbuku lyachiindi lyabusongo, Bbayibbele.
1: ZUMINA KUGWASIGWA ABAMUMPULI ABEENZINYOKWE
Bamwi basyaabusongo bakaamba kuti kuzumina kugwasigwa abamwi kulagwasya chiindi nuli mubuumba. Pesi chimwi chiindi kulakonzeka kuti uyanda kuba awulikke. Chimwi chiindi ulakonzya kunyemena bantu balikukugwasya. Eezi zilachitika.
Utabonaanga toyelede kukkala abamwi alubo toyelede kubatantamuka chakumaninina. Chimwi chiindi, uzooyanda kuti bakugwasye. Babuzye nzuyanda anzutayandi munzila yalubomba.
Baachiindi chakukkala aabamwi achakuba awulikke, kweendelana azyiimo.
NZILYAAMBA BBAYIBBELE: “Bantu bobile, mbabotu kwiinda omwe . . . Na umwi wawa, mweenzinyina ulamubusya.”—Mukambausi 4:9, 10.
2: Langa-langa Chakulya Nchulya Alubo Ekisesayiza
Kulya chakulya chiyaka mubili kuyookugwasya kuti ulwane penzi lyabuumba. Yezya kulya michelo, zisyu azyakulya zitakwe mafuta miingi.
Nywa maanzi miingi azimwi zinywigwa zigwasya mumubili.
Kuti kumoyo kakusiya, yezya kulya chakulya chiche, kwaziindi zyiingi. Ulakonzya kukumbila dokotela kuti akubuzye chimwi chakulya chiyaka mubili nchukonzya kulya.a
Kweendesya akumwi ku-ekisesayiza, kulakonzya kupa kuti utakataazikani loko mumizeezo. Ku-ekisesayiza kulakonzya kupa kuti ulyiibe akuti utayeeyesesyi loko atala akufwidwa.
NZILYAAMBA BBAYIBBELE: “Taakwe muntu uusula mubili wakwe mwini, pe, ulausanina akuubamba kuti ubote.”—BaEfeso 5:29.
3: JANA CHIINDI CHIINGI CHAKOONA
Koona kulayandikana pesi kuyandikana loko kuli baabo bali mubuumba nkaambo ngabakataazikene zyiindilide.
Chenjelela zintu zili a-caffeine naakuti bukande bwiingi nkaambo zilakonzya kupa kuti ube achilabila.
NZILYAAMBA BBAYIBBELE: “Inkankamanza yomwe iili aluumuno nimbotu kwiinda maanza obile aazwide milimo iikataazya iitakutyi moyo.”—Mukambausi 4:6.
4: CHITA KWEENDELANA AZYIIMO ZYAKO
Weelede kuziba kuti bantu balila munzila zisiyene. Nkinkaako, weelede kuziba mbulimvwa nuli mubuumba.
Bamwi bakabona kuti kutondeezya mbubalimvwa nibali mubuumba kulagwasya pesi bamwi tabayandi kulitondeezya. Basyaabusongo bali amaboneno aasiyene aatondeezya kuti kulagwasya na kutondeezya mbalimvwa muntu naafwidwa. Kuti kuyanda kubuzya umwi mbulimvwa pesi kuyoowa, ulakonzya kusaanguna kwaamba zintu ziniini zili atala ambulimvwa kumuntu ngusyoma.
Bamwi bakabona kuti kulila kubagwasya kuti batakataazikani loko pesi bamwi balakonzya kulwana apenzi lyabuumba nikuba kabatalilisyi.
NZILYAAMBA BBAYIBBELE: “Moyo ulizi macise aawo.”—Tusimpi 14:10.
5: TANTAMUKA ZIYANZA ZIBI
Chiindi bamwi nibafwidwa, bayeeya kuti balakonzya kumaninsya kukataazikana nkubalaako kwiinda mukunywa bukande naakuti kubelesya ma-drugs. Kubelesya nzila eeyi nkulijaya. Kulakonzya kupa kuti muntu alyiibe kwachiindi chifwiifwi pesi mukuya kwachiindi kumunjizya mumapenzi mapati. Yezya kubelesya nzila zitakweeteli mapenzi kuti umaninsye kukataazikana.
NZILYAAMBA BBAYIBBELE: ‘Atulisonzole kubusofwaazi boonse.’—2 BaKorinto 7:1.
6: CHIBELESYE KABOTU CHIINDI CHAKO
Bamwi bakabona kuti kulagwasya kulibikkila ziindi zyakulila (chiindi nukataazikene achiindi nulikulwana akukataazikana) kwiinda mukubeleka imwi milimu kwachiindi chifwiifwi (milimu iipa kuti batayeeyesesyi penzi ndibalaalyo).
Ulakonzya kuumbulizigwa kwiinda mukusimya bweenzinyokwe, kwiiya kuchita chintu chipya akuba achiindi chakulikondelezya.
Mukuya kwachiindi kukataazikana kunooyabucheya. Mazuba ngutanookataazikane anooyabucheya alubo eezi ziyoopa kuti moyo wako ubatame.
NZILYAAMBA BBAYIBBELE: “Zintu zyoonse zilijisi ciindi cazyo, . . . ciindi cakulila aciindi cakuseka, ciindi cakoomoka aciindi cakuzyana.”—Mukambausi 3:1, 4.
7: CHITA ZINTU NZWAAKALI KUCHITA
Kuti wabona kuti wasima, chita zintu nzwaakali kuchita.
Kuti wakonzya kuchita zintu nzwaakali kuchita chiindi ziswaanizya chiindi nchwaakali koona, milimu azimwi, zitondeezya kuti waba kabotu.
Kuchita zintu zikugwasya kuti ukkale kuli amaboneno aali kabotu, kuyookugwasya kuti ulyiibe.
NZILYAAMBA BBAYIBBELE: “Oyo muntu takonzyi kulikataazya loko nkaambo kakuceya kwamazuba aakwe, nkaambo Leza ulamupa kukondwa kwamoyo wakwe.”—Mukambausi 5:20.
8: UTAFWAMBAANI KUSALA ZINTU ZIPATI NWAAFWIDWA
Bantu bafwambaana kusala zintu zipati nibafwidwa ngabazoolisola atala akusala nkubakachita.
Kuti kazichita, utafwambaani kulonga, kuchincha mulimu naakuti kusowa zintu zyamuntu wakafwa.
NZILYAAMBA BBAYIBBELE: “Makanze aabasungu alaleta zilyo zinji, pele uufwanzya makani ulajana bucete buyo.”—Tusimpi 21:5.
9: CHITA ZINTU ZIKUYEEZYA MUNTU WAKAFWA
Bamwi bakafwidwa bakabona kuti kulagwasya kuchita zintu zipa kuti kabayeeya nzubo yabo yakafwa.
Kuba amapikicha naakuti kabbuku kalembedwe nzimwakali kuchitaamwi amuntu wakafwa, kulakonzya kukuumbulizya.
Bamba zintu zinookugwasya kuyeeya zintu zilikabotu nzimwakali kuchita amuntu wakafwa akuzilanga-langa nwaasima.
NZILYAAMBA BBAYIBBELE: “Amwiibaluke mazuba aaciindi.”—Deuteronomo 32:7.
10: YINKA KULI BUMWI BUSENA
Kuya kuli bumwi busena kulakonzya kukugwasya.
Kuti zyiimo zyako kazitakuzumizyi kuswaya bumwi busena, ulakonzya kuchita zimwi zintu zikunoneezya mbuuli kuswaya bumwi busena, kwiinka ku-museum naakuti kweendeenda.
Kuchita zintu munzila iisiyene ambuwakali kuchita chiindi, akulako kulakonzya kukugwasya.
NZILYAAMBA BBAYIBBELE: “Amuboole nywebo nubeni kumbali kunkanda, mukalyokezye buniini.”—Marko 6:31.
11: GWASYA BAMWI
Weelede kuziba kuti kugwasya bamwi kupa kuti anduwe ugwasikane akuti ulimvwe kabotu.
Ulakonzya kuchita oobo kwiinda mukugwasya bajatikizigwa akufwa kwanzubo yako baswaanizya nzubo zyakwe abeenzinyina bayanda kuumbulizigwa.
Kugwasya bamwi akubawumbulizya kulakonzya kupa kuti ujane kubotelwa mbuuli mbuwakali kuchita.
NZILYAAMBA BBAYIBBELE: ‘Kupa kulabotezya kapati kwiinda kupegwa.’—Incito 20:35.
12: LANGA-LANGA ZINTU NZUBIKKA MUBUSENA BWAKUSAANGUNA
Kukataazikana akaambo kakufwidwa kulakonzya kukugwasya kuti uzibe zintu ziyandikana mubuumi.
Belesya chiindi eecho kubona nzulikuchita mubuumi.
Libambile kuchincha zintu nzubikka mubusena bwakusaanguna mubuumi.
NZILYAAMBA BBAYIBBELE: “Kuya kung’anda yadilwe nkubotu kwiinda kuya kung’anda yakusekelela, nkaambo kufwa ngemamanino aabantu boonse, nkabela baumi baleelede kubika moyo kuliceeci.”—Mukambausi 7:2.
Kwaamba choonzyo, taakwe chintu chikonzya kumaninsya buumba mbulaabo chakumaninina. Nikuba boobo, bantu biingi bakafwidwa balazumina kuti kubelesya malayilile aali muchiiyo eechi kwakabagwasya kuti bawumbulizigwe. Nikuba boobo, eezi teenzizyo pe azilikke nzila zikonzya kukugwasya kulwana penzi lyabuumba. Pesi kubelesya zimwi nzila zyaambwa aawa, kulakonzya kukugwasya kuti uumbulizikane.
a Amubuke! tayitubikkili milawu iili atala anzila zyabusilisi.
-
-
Makani Aayandikana Aagwasya Bali MubuumbaAmubuke!—2018 | No. 3
-
-
ZIKONZYA KUGWASYA BANTU BALI MUBUUMBA
Makani Aayandikana Aagwasya Bali Mubuumba
BANTU BIINGI MAZUBAANO BALIKUYANDUULISISYA MAKANI AALI ATALA AMACHISE AAYETWA AKUFWIDWA. Nikuba boobo, makani aagwasya ngibaamba basyaabusongo biingi aleendelana amakani aamuBbayibbele mbuuli mbutwabona muzyiiyo zyayinda. Eezi zitondeezya kuti makani aamuBbayibbele alabeleka chiindi choonse. Alubo Bbayibbele lili amalayilile ngitukonzya kusyoma chakumaninina. Lili amalayilile aawumbulizya bantu bali mubuumba, aatakonzyi kujanika kumbi.
Choonzyo chakuti nzubo zyesu zyakafwa tazilikupenzegwa pe
Muli Mukambausi 9:5, Bbayibbele lyaamba kuti “bafwide tabezi cintu niciba comwe.” ‘Makanze aabo oonse alamana.’ (Intembauzyo 146:4) Kweendelana amakani aaya, Bbayibbele likozyanisya kufwa mbuuli koona ng’onzi.—Johane 11:11.
Kusyoma Leza siluyando, kulawumbulizya
Muli Intembauzyo 34:15, Bbayibbele lyaamba kuti: “Meso aa-Jehovaa alalangisya baluleme, amatwi aakwe alaswiilila kukwiila kwabo.” Kubuzya Jehova mbutulimvwa munkombyo, kulawumbulizya kwiinda luumbulizyo ndutukonzya kujana kumuntu. Kukomba kutugwasya kuti tube abweenzuma buli afwiifwi aMulengi wesu, uukonzya kutuumbulizya.
Bulangilizi bwabuumi bubotu buli kunembo
Yeeya mbukuyoobotezya chiindi bantu bali mutubanda nibaakubusigwa akupona aanyika aano! Kwaziindi zyiingi, Bbayibbele lyaamba atala achiindi eecho. Kalipandulula mbukunoobede aanyika, Bbayibbele lyaamba kuti Leza “uyoosindula misozi yoonse kumeso aabo, takukooyooba limbi lufu, nikuba kuomoka nikuba kulila nikuba kuciswa, nkaambo zintu zyakale zyamaninina.”—Ciyubunuzyo 21:3, 4.
Bantu biingi basyoma Jehova Leza mwini Bbayibbele, balawumbulizigwa abulangilizi bwakuti bazoozibona lubo nzubo zyabo zyakafwa. Muchikozyano, muchizi Ann wakafwidwa mulumi ngwaakakwetenaawe kwaminyaka iili 65 wakati: “Bbayibbele lyakandigwasya kuziba kuti nzubo zyesu zyakafwa tazilikupenzegwa pe akuti Leza uzoobabusya boonse bali mumizeezo yakwe. Makani aaya alanduumbulizya chiindi nindiyeeya mulumaangu alubo eezi zipa kuti ndilisimye kufumbwa chintu chikonzya kundimana manguzu.”
Tiina waambwa muzyiiyo zyayinda wakati: “Kuzwa buzuba mulumaangu Timo naakafwa, ndilikubona Leza mbalikundigwasya. Ndabona kuboko kwaJehova mbukwakandigwasya muchiindi chamapenzi. Alubo chisyomezyo chamuBbayibbele chakuti bantu bayoobusigwa nchachoonzyo kuli ndime. Chindigwasya kuti ndilisimye kusika buzuba mbundiyoomubona lubo mulumaangu Timo.”
Makani aaya akaambwa abamwi ayendelana alusyomo ndubalaalo bantu biingi muzisyomezyo zili muBbayibbele. Nikuba kutazisyomi chachoonzyo nzilyaamba Bbayibbele, ulakonzya kulanga-langa akubona kuti zisyomezyo amalayilile aalyo alagwasya. Alubo uyoobona kuti Bbayibbele ndilyo likonzya kugwasya bantu bali mubuumba.
YIYA ZYIINGI KUBULANGILIZI MBUTULAABO ATALA ABANTU BAKAFWA
Yebela mavidiyo ajanika aawebbusayiti yesu iitegwa jw.org
Bbayibbele litusyomezya kuti kuyooba chiindi nituyootambula nzubo zyesu zyakafwa
WHAT IS THE CONDITION OF THE DEAD?
Niinzi chichitika kuti muntu wafwa? Bbayibbele litupa nsandulo iimvwisisika, iiwumbulizya alubo iipa bulangilizi
Langa aalembedwe kuti LIBRARY > VIDEOS (Kavidiyo aaka kajanika aalembedwe kuti: The Bible)
ULAYANDA NA KUMVWA MAKANI MABOTU?
Nkuukuli nkutukonzya kujana makani mabotu mbukunga makani mabi alajanika koonse-koonse?
Langa alembedwe kuti BIBLE TEACHINGS > PEACE & HAPPINESS
a Jehova ndizina lyaLeza limupeleme mbuuli mbukulembedwe muBbayibbele.
-