LAYIBBULALI IJANIKA A-INTANETI yaWatchtower
LAYIBBULALI IJANIKA A-INTANETI
yaWatchtower
Chitonga (Zimbabwe)
  • BBAYIBBELE
  • MABBUKU
  • MISWAANGANO
  • ol chipaanzi 5 map. 15-18
  • Kasimpe Kalaatala Amasalamusi, Kusonda Abulozi

Vidiyo njulikuyanda tiijaniki pe

Utulekelele, kulizyachitika vidiyo niyalikuyanda kujula

  • Kasimpe Kalaatala Amasalamusi, Kusonda Abulozi
  • Wakiijana Kale Na Nzila Iitola Kubuumi Butamani?
  • Tutwe tuniini
  • Makani Ayendelana
  • Manwa Alweeno
  • Gwasigwa aaJehova Kuti Utantamuke Myuuya Mibi
    Ngaziyakulinda Yaambilizya Bwaami BwaJehova (Yakwiiya)—2019
Wakiijana Kale Na Nzila Iitola Kubuumi Butamani?
ol chipaanzi 5 map. 15-18

CHIPAANZI 5

Kasimpe Kalaatala Amasalamusi, Kusonda Abulozi

Mwaalumi ulikumulozi

1. Kusyoma masalamusi, kusonda abulozi kuvulide biyeni muAfrica?

BBUKU litegwa African Traditional Religion lyakaamba kuti: “Nkusaana achiindi kubuzya bantu bakkala muAfrica kuti bulozi mpubuli nkaambo bantu biingi bamuAfrica basyoma kuti bulozi mpubuli.” Bantu basyoma masalamusi abulozi baswaanizya bayiide abatayiide. Nikuba bapati bazikombelo zyachiMozilemu abazikombelo zyakubeja balasyoma kuti kuli masalamusi abulozi.

2. Bantu biingi basyoma kuti manguzu akuchita masalamusi azwa kuli?

2 Bantu bakkala muAfrica basyoma njiisyo iizibinkene yakuti kuli manguzu aamuuya atamvwisisiki. Leza nguwe weendelezya manguzu aaya. Myuuya mibi amizimu zilakonzya kwaabelesya. Alimwi bamwi bantu balizi mbaajanwa akwaabelesya kukuchita masalamusi aakonzya kugwasya bantu naa kubachisa.

3. Bamwi bantu basyoma kuti masalamusi alakonzya kubelesegwa biyeni, alimwi bantu basyoma kuti apa kuti bantu bachiteenzi?

3 Bamwi bantu basyoma kuti masalamusi naa kusonda zilakonzya kubelesegwa kuchita zintu zibi kuli basinkondonyina. Bantu bachita zyamasalamusi basyomwa kuti balakonzya kutumina bapenyene, tuyuni, nzinini abamwi banyama kuti zichise bantu. Masalamusi aaya asyomwa kuti alakonzya kupa kuti bantu balwane, bachiswe, bafwe naa kupa kuti umwi muntu atazyali.

4. Bantu biingi basyomaanzi atala abalozi, alimwi bamwi bakaleka bulozi bakatyeni atala abulozi?

4 Masalamusi aleendelana abulozi. Bantu basyoma kuti balozi balazwa mansiku mpawo basiye mibili yabo mumaanda aabo akuuluka kuti bakaswaangane abalozinyina naa kuti bakajaye basinkondonyina. Mbukunga balozi tabakonzyi kusiya mibili yabo, bumboni bwatwaano ootu buzwa kubantu bakaleka bulozi. Muchikozyano, limwi bbuku lyamuAfrica lyaambuula atala abamwi bakaleka bulozi (biingi babo mbasimbi bachikomena) lyakaamba kuti: “Ndakajaya bantu bali 150 kandibelesya ngozi zyamugwagwa.” “Ndakajaya bana bali musanu kwiinda mukuswimpa bulowa bwabo.” “Ndakajaya balombe batatu mbindakali kuyandanaabo nkaambo bakandikaka.”

5. Bamwi bantu basyoma kuti masalamusi alakonzya kubelesegwa biyeni kukuchita zintu zili kabotu?

5 Bamwi bantu basyoma kuti amwi masalamusi alakonzya kubakwabilila kuzintu zichisa akuli basinkondonyina. Bantu bachita masalamusi bazwaata bulungu. Banywa minsamu yakulikwabilila akunana minsamu yakubakwabilila. Basyidila aansi zintu nzibasyoma kuti zilakonzya kukwabilila myuunzi yabo. Basyoma zintu nzibakonzya kuzwaata kumaboko zilembedwe makani aazwa muBbayibbele naa muKoran (bbuku lisalala lyamaMozilemu).

Manwa Alweeno

6. Niinzi chakachitwaa Saatani amadimoni aakwe chiindi, alimwi tweelede kwaabona biyeni manguzu ngibalaawo?

6 Nisimpe kuti Saatani amadimoni aakwe balakonzya kupenzya bantu. Balakonzya kweena bantu. Chiindi, madimoni aakwe akanjila mubantu akubanyama. (Matayo 12:43-45) Tulizi kuti Saatani amadimoni aakwe balaamanguzu, pesi tatweelede kuyeeya kuti balaamanguzu miingi kwiinda ngibalaawo.

7. Saatani uyanda kuti tusyomeenzi, alimwi kujana eezi twazikozyanisya biyeni?

7 Saatani ngusilweeno mupati. Weena bantu kuti bayeeye kuti ulaamanguzu miingi kwiinda ngalaawo. Muchikozyano, chiindi nikwakali nkondo muli chimwi chisi chili muAfrica, imwi mpi yabasilumamba yakabelesya munchina wakukomezya musindo kuchitila kuti iyoosye basinkondonyina. Kabatanalwana, mpi eeyi yakabelesya munchina ooyu kulizya musindo wantobolo azimwi zilwanisyo zyankondo zyakalekkodwa. Yakali kuyanda kuti basinkondonyina bayeeye kuti baliikulwana abasilumamba balazilwanisyo zyiingi alimwi ziyoosya. Munzila iikozyenie ayeyi, Saatani uyanda kuti bantu basyome kuti ulaamanguzu miingi loko. Uyanda kuyoosya bantu kuti bachite zintu nzyayanda kutali zintu ziyandwaa Jehova. Lino, atulange-lange manwa aatatu Saatani ngayanda kuti bantu baasyome.

8. Ngaali manwa aakusaanguna Saatani ngayanda kuti bantu baasyome?

8 Manwa aakusaanguna Saatani ngayanda kuti bantu baasyome ngakuti: Taakwe chintu chibi chikonzya kuchitika achilikke akuti kufumbwa chintu chibi chitachitidwaa muntu nga chachitika kwiinda mumasalamusi. Muchikozyano, atuti mwana wafwa akaambo kabulwazi bwamalangazuba. Banyina balakonzya kuziba kuti malangazuba mbulwazi bweetwaa mansenya. Pesi balakonzya kusyoma kuti kuli mulozi wakatuma mansenya kuti alume mwanaabo.

Muntu ulikuchijaana

Chimwi chiindi, zintu zibi zilalichitikila azilikke

9. Bbayibbele litondeezya biyeni kuti amwi mapenzi taayetwaa Saatani pe?

9 Nikuba kuti Saatani ulaamanguzu aakweeta amwi mapenzi, pesi tatweelede kuyeeya kuti ulaamanguzu aakweeta mapenzi woonse, bantu ngibaswaana. Bbayibbele lyaamba kuti: “Teensi basiluno bazunda mukusiyana, teensi basintaze bazunda munkondo, teensi basongo bajana zyakulya, teensi bacenjede bavuba imbono, teensi basimaanu bafwidwa luzyalo, pe. Bantu boonse buyo balasikilwa ziindi zyalufu azyamapenzi.” (Mukambausi 9:11) Umwi sikuchijaana ulakonzya kubaa luno kwiinda bamwi pesi ulakonzya kukachilwa kuzunda. Ulakonzya kusikilwaa ‘penzi’ likonzya kupa kuti atazundi. Chimwi chiindi ulakonzya kulebwa akuwa naa kubaa chinwe. Zintu eezi zilakonzya kuchitika kumuntu woonse. Tazyaambi kuti Saatani nguwe wazipanga naa kuti mbalozi pesi zilachitika azilikke.

10. Ngaali makani aambuulwa atala abalozi, alimwi tuzizi biyeni kuti ooku nkubeja?

10 Manwa achibili Saatani ngayanda kuti bantu baasyome ngakuti: Balozi basiya mibili yabo akweenda mansiku kuti bakaswaananaa balozinyina naa kuti bakajaye basinkondonyina. Libuzye kuti: ‘Ikuti balozi kabakonzya kuchita oobo, niinzi loko chikonzya kusiya mubili wamuntu?’ Mbukunga twakiiya kuti taakwe chintu chipona chakabikkwa mumuntu, nkinkaako taakwe chintu chipona chikonzya kuzwa akusiya mubili wakwe. Alubo, muuya manguzu aabuumi aagwasya mubili kuti uchite zimwi zintu, pesi muuya tukonzyi pe kuchita zimwi zintu, ikuti mubili kuutawo.

Mwanakazi ulilede

Balozi tabakonzyi pe kusiya mibili yabo

11. Tuzizi biyeni kuti balozi tabakonzyi pe kusiya mibili yabo, alimwi ulazisyoma na eezi?

11 Taakwe muuya naa chimwi chintu chipona chikonzya kusiya mubili wamuntu akuyoochita zintu zili kabotu naa zibi. Nkinkaako, balozi tabakonzyi pe kusiya mibili yabo. Alubo tabachiti zintu nzibaamba kuti balakonzya kuzichita naa nzibaamba kuti bakazichita.

12. Saatani ubelesyaanzi kuti bantu basyome kuti bakachita zintu nzibakatachita pe?

12 Kujana twatyeni atalaa twaambo twaambwa abantu bakali kulowa? Saatani ulakonzya kupa bantu kusyoma kuti bakabona zimwi zintu nzibakatabona pe. Saatani ulakonzya kubelesya zilengano kuti bantu babone, bamvwe naa bachite zintu nzibakatachita pe. Saatani ubelesya nzila eeyi kayanda kuti bantu baleke kutobela nzila zyaJehova akuti babonaanga ziyiisigwaa Bbayibbele nzyakubeja.

13. (a) Masalamusi abelesegwa kulikwabilila alikabotu na? (b) Bbayibbele lityeni atala akuchita zyamasalamusi?

13 Manwa achitatu ngakuti: Masalamusi abelesegwa kulikwabilila alikabotu. Bbayibbele talisungwaazyi bantu kuti babelesye masalamusi. Atulange-lange milawu Jehova njaakapa maIsrayeli iili atala amasalamusi abantu bakali kuchita zyamasalamusi:

  • ‘Mutasondi.’—Levitiko 19:26.

  • “Kufumbwa muntu, naba mwaalumi naba mwanakazi, uujisi muuya wabusangu na wabusondi, ncobeni uleelede kujayigwa.”—Levitiko 20:27.

  • “Kutajanwi akati kanu muntu . . . uusonda, naba mun’anga, naba mulozi, naba mucape, naba simabibo, naba sibusangu, naba sibamooba, naba muntu uubuzya makani kubafu.”—Deuteronomo 18:10-14.

14. Nkamboonzi Jehova naakapa bantu bakwe milawu iili atala amasalamusi?

14 Milawu eeyi yakazibikka atuba kuti Leza taakali kuyanda kuti bantu bakwe bachite zyamasalamusi. Jehova wakapa bantu bakwe milawu eeyi nkaambo wakali kubayanda alimwi taakali kuyanda kuti bachite zintu zyamasalamusi akuziyoowa. Taakali kuyanda kuti babe bazike bamadimoni pe.

15. Bbayibbele litondeezya biyeni kuti Jehova ulaamanguzu miingi loko kwiinda Saatani?

15 Nikuba kuti Bbayibbele talitubuzyi zintu zyoonse madimoni nzyaakonzya anzyaatakonzyi kuchita, pesi litondeezya kuti Jehova Leza ulaamanguzu miingi loko kwiinda Saatani amadimoni aakwe. Jehova wakaanda Saatani kujulu. (Ciyubunuzyo 12:9) Alubo, Saatani wakiinka kuli Leza kuti akakumbile kusunka Jobu alimwi wakaswiilila mulawo waLeza wakuti atamujayi.—Jobu 2:4-6.

16. Nkuulini nkutweelede kulangilila kuti tujane lukwabililo?

16 Lugwalo lwa Tusimpi 18:10 lwaamba kuti: “Izina lya-Jehova ningazi injumu, mululami ulacijila kulinjiyo, aboobo ulafutuka.” Nkinkaako, tweelede kulangilila kuli Jehova kuti tujane lukwabililo. Babelesi baLeza tabazwaati bulungu naa zimwi zintu zyakulikwabilila naa kunana minsamu yakulikwabilila kuzwa kuli Saatani amadimoni aakwe, alimwi tabayoowi kuti balakonzya kutuminwa ziposo. Babelesi baJehova basyoma makani aalembedwe muBbayibbele aakuti: “Meso aakwe [Jehova] alalanga-langa moonse munyika, kuti aliyumye kukugwasya abo balulama mumoyo kumeso aakwe.”—2 Makani 16:9.

17. Lugwalo lwa Jakobo 4:7 lutusyomezyaanzi, pesi tweelede kuchitaanzi?

17 Ikuti wakomba Jehova anduwe ulakonzya kwaasyoma majwi aaya. Lugwalo lwa Jakobo 4:7 lwaamba kuti: “Amulibombye kuli-Leza. Amumukazye Saatani, uyoomucija.” Ikuti wakomba Leza wakasimpe alimwi kulibombya kuli nguwe ulakonzya kubaachoonzyo chakuti Jehova uyookukwabilila.

Balozi Balakonzya Na Kweendelezya Tulabi?

Kalabi

Mumunyaka wa 1977, kwakajayigwa bantu bali 14 bakali kuyeeyelwa kuti mbalozi kwiinda mukutentwa mumulilo kudolopo lyaku Pietersburg lili kuSouth Africa. Magazini yakuSouth Africa iitegwa Drum yakati: “Inzubo zyabo abanakazi balikuyoowa. Bayoowa kulowegwa akuumwa tulabi . . .

“Kuli chimwi chintu cheelede kuchitwa . . . Nkinkaako magazini iitegwa DRUM ilaachikumbilo chitobela kubang’anza boonse: Kuli mali isika kuR5 000 [$5,750 (U.S.) kuchiindi nchicheecho] njitukonzya kupa umwi wanu utajaye Stanley Motjuwadi kabelesya kalabi mumweezi waMarch 1977. Ikuti mwakachilwa kuchita oobo, bantu boonse beelede kuziba kuti taakwe muntu uukonzya kweendelezya kalabi alimwi kuzisyoma eezi mbufuba-fuba.

“Nywebo nobalozi bakubeja azisaangune kukwasa noongo zyanu tubone.”

Balozi bakakonzya na kubelesya tulabi kuti bachite nzibakakumbilwa? Bakakachilwa. Bakakachilwa kujaya Stanley Motjuwadi mulembi wamagazini iitegwa Drum alimwi wakazwidilila mpawo wakazooba mweendelezi mupati wamagazini eeyi.

Kabbokesi: Umwi sikulemba magazini waku South Africa wakakumbila balozi kuti bachiteenzi alimwi niinzi chakachitika?

    Mabbuku Ajanika MuChitonga (Zimbabwe) (2013-2025)
    Zwa
    Njila
    • Chitonga (Zimbabwe)
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Njila
    Share