CHIIYO 51
Ba Aaluumuno Nwaaba Muchiimo Chiyumu
“Myoyo yanu itakataazikani alubo itayoowi pe.”—JOH. 14:27.
LWIIMBO 112 Jehova, Leza Waluumuno
ZITAYIIGWEa
1. “Luumuno lwaLeza” niinzi alubo lutugwasya biyeni? (Bafilipi 4:6, 7.)
KULI luumuno ndubatazi pe bantu bali munyika. ‘Nduumuno lwaLeza’ naakuti nkukkalikana nkutubaako akaambo kakuba aabweenzuma busimide aTaateesu wakujulu. Chiindi nituba “aaluumuno lwaLeza,” tulimvwa katukkalikene. (Bala Bafilipi 4:6, 7.) Luumuno oolu lutugwasya kuti tuyandane abaabo bayanda Leza. Alubo lupa kuti tube aabweenzuma busimide ‘aLeza waluumuno.’ (1 Tes. 5:23) Chiindi nitumuziba Taateesu, nitumusyoma akumuswiilila, luumuno lwaLeza lulatugwasya kuti tubatame chiindi nitwaswaana chiimo chiyumu.
2. Nkamboonzi nituli aachoonzyo chakuti zilachita kuba aaluumuno lwaLeza?
2 Zilachita kuti tube aaluumuno lwaLeza chiindi nitwaswaana aachiimo chiyumu mbuli kubbuka kwabulwazi, nikwachitika mapenzi aalichitikila, nikwaba nkondo anitwapenzegwa. Zyoonse eezi zipa kuti tuyoowe. Pesi Jesu wakabuzya batobeli bakwe kuti: “Myoyo yanu itakataazikani alubo itayoowi pe.” (Joh. 14:27) Bakwesu abachizi balabotelwa kutobela malayilile aaJesu. Kabagwasigwa aaJehova balakonzya kuba aaluumuno chiindi nibali kuswaana masunko mayumu.
KUBA AALUUMUNO NIKWABBUKA BULWAZI
3. Niinzi zikonzya kuchitika kuti kwabbuka bulwazi?
3 Bulwazi bulakonzya kuchincha buumi bwabantu mukulaba kwaliso. Muchikozyano, tulakonzya kuyeeya zyakachitika chiindi nikwakaba bulwazi bwakkorona. Kumwi kuyanduulisisya kwakachitwa, kwakajanika kuti bantu biingi bakali kuba aachilabila akaambo kabulwazi oobu. Bulwazi oobu bwakapa kuti bantu bakataazikane loko, bamane manguzu, babelesye misamu iikola, batakkazikani kabotu mumaanda akuti bamwi bayande kulijaya. Kuti kakuli kwabbuka bulwazi nkukkala, niinzi nzukonzya kuchita kuti utakataazikani loko akuti ube aaluumuno lwaLeza?
4. Nkamboonzi bupolofita bwaJesu buli atala amazuba aakumamanino nibupa kuti tube aaluumuno?
4 Jesu wakaamba kuti kumazuba aakumamanino kuzooba malwazi “mundawu zisiyene-siyene.” (Lk. 21:11) Kuziba eezi kutugwasya biyeni kuti tube aaluumuno? Taatugambyi pe malwazi aalikubbuka. Zintu eezi zilikuchitika kweendelana anzyaakaamba Jesu. Nkinkaako, kuli kaambo kapa kuti aabo bapona kumazuba aakumamanino baswiilile majwi ngaakaamba Jesu aakuti: “Mutazooyoowi pe.”—Mt. 24:6.
Kuswiilila mavesi aaBbayibbili aakalekkoodwa kulakonzya kutugwasya kuti tube aaluumuno lwamumizeezo nikwabbuka bulwazi (Langa fuka 5)
5. (a) Kweendelana alugwalo lwa Bafilipi 4:8, 9, niinzi nzitweelede kukombela kuti kwabbuka bulwazi nkutukkala? (b) Kuswiilizya mavesi aamuBbayibbili aakalekkoodwa kujana kwatugwasya biyeni?
5 Kubbuku kwabulwazi kulakonzya kupa kuti tukataazikane akuti tuyoowe. Eezi nzizyo zyakachitikila muchizi uutegwa Desi.b Chiindi ndeendaakwe muniini, munyaandumi wakwe adokotela nibakajayigwa abulwazi bwakkorona, Desi wakayoowela kuti anguwe wakali kuzoojatwa bulwazi oobu akuti wakali kuzootabukizya banyina bakali bachembaala. Alubo wakali kuyoowela kuti mulimu wakali kukonzya kumana akaambo kabulwazi oobu. Nkinkaako, wakali kukataazikana kuti wakali kuzooyijana kuli mali yakuula chakulya akubbadala renti. Eezi zyakali kumukataazya muchizi ooyu alubo zyakali kupa kuti abe aachilabila. Pesi Desi wakazooba aaluumuno. Niinzi chakamugwasya? Desi wakali kukomba kuli Jehova kakumbila kuti amugwasye kuti abatame akuti abe aamaboneno aalikabotu. (Bala Bafilipi 4:8, 9.) Wakaswiilila Jehova kalikwaambuula aanguwe kwiinda mumavesi aamuBbayibbili aakalekkoodwa. Wakaamba kuti, “Jwi lyamuntu wakali kubala mavesi aayo lyakali beteme, lyakapa kuti ndibatame alubo zyakandigwasya kubona kuti Jehova wakali aandaba andime.”—Int. 94:19.
6. Kubala Bbayibbili awulikke akunjila miswaangano kukugwasya biyeni?
6 Kuti kwabbuka bulwazi tulakonzya kukachilwa kuchita zimwi zintu nzitwakajayide kuchita. Pesi tatweelede kukulekela pe kuti kutukachizye kujana chiindi chakubala katuli aatulikke naakuti kunjila miswaangano. Zyakachitikila bamwi zilembedwe mumabbuku eesu amavidiyo zitondeezya kuti bakwesu abachizi bakazumanana kusyomeka nikuba nibakaswaanana aabuyumu-yumu. (1 Pet. 5:9) Kunjila miswaangano kutugwasya kuti tuzuzye mizeezo yesu azintu zigwasya zizwa muMagwalo. Alubo kunjila miswaangano kutupa myeenya yakuti tusungwaazyanie. (Rom. 1:11, 12) Kuti wayeeyesesya atala anzila Jehova njaakabagwasyaayo bakombi bakwe bakali kuchiswa, bakali kuyoowa naakuti bakalendeleledwe, lusyomo lwako lulasima alubo ulaba aachoonzyo chakuti anduwe uyookugwasya.
7. Twiiyaanzi kuchikozyano chamwaapostolo Johane?
7 Bweza ntaamu yakuti waambuuzyanie aabakombinyokwe. Kuti kwabbuka bulwazi, chimwi chiindi nga kwayandikana kuti tantamukane abamwi. Muchiindi chili boobo, tulakonzya kulimvwa mbuli mbaakalimvwa mwaapostolo Johane. Wakali kuyanda kubonana aaGayo chantongola meso. (3 Joh. 13, 14) Nikuba oobo, Johane wakabona kuti aachiindi eecho, teezyakali kuchita pe kuti babonane. Nkinkaako, Johane wakasala kuti amulembele lugwalo Gayo. Chimwi chiindi, tulakonzya kukachilwa kuswaya bakwesu abachizi pesi tulakonzya kwaambuula aabo kwiinda mukubafoonena, kuchita mavidiyo kkoolu naakuti kubalembela mamaseji. Kuti twakkala katwaambuuzyania aabakombima, tuyoolimvwa katukwabililidwe alubo katuli aaluumuno lwamumizeezo. Ulakonzya kwaambuula aabaalu kuti walimvwa kukataazikene kuchitila kuti bakusungwaazye.—Is. 32:1, 2.
KUBA AALUUMUNO NIKWACHITIKA PENZI LILICHITIKILA
8. Penzi lilichitikila kujana lyalumaninsya biyeni luumuno lwesu?
8 Kuti kulindinywe kakuli kwakachitika zambangulwe, muzuzumo wanyika naakuti mulilo, kulakonzeka kuti wakakataazikana kwachiindi chilamfu. Kuti kakuli wakafwidwa babbululu bako naakuti kunyonyookelwa zintu ulakonzya kuusa, kubula bulangilizi naakuti kunyema. Eezi tazyaambi kuti uyandisya bunoti pe naakuti tukwe lusyomo. Chiimo eechi nchiyumu loko alubo bamwi nga balangilila kuti ube aamaboneno atali kabotu. (Job. 1:11) Nikuba muzyiimo eezi ziyumu, ulakonzya kuba aaluumuno. Biyeni?
9. Niinzi Jesu nzyaakaamba atala amapenzi aalichitikila?
9 Tweelede kuyeeya nzyaakaamba Jesu. Kusiyana abantu bali munyika, batayeeyeli pe kuti mapenzi aalichitikila alakonzya kubachitikila. Iswebo tulangilila kuti mapenzi aali boobu alayungizya akuti alatuchitikila andiswe. Jesu wakabuzya batobeli bakwe kuti, “mizuzumo yanyika mipati” aamwi mapenzi aalichitikila akali kuyoochitika kumamanino aanyika. (Lk. 21:11) Alubo Jesu wakaamba kuti bubi bwakali kuyooyungizya kuvula. Eezi tulikuzibona akaambo kamilandu, kulwana akubukila mfulumende. (Mt. 24:12) Jesu wakatondeezya kuti zintu eezi, tazikachitikili bantu batakombi Jehova luzutu pe pesi abatobeli bakwe bakali kuyooziswaana. Bakombi baJehova basyomeka balikuchitikilwa aamapenzi aaya. (Is. 57:1; 2 Kor. 11:25) Alubo Jehova tatukwabilili chachigambyo pe kuzwa kumapenzi aaya. Pesi utupa zintu zyoonse zikonzya kutugwasya kuti tubatame akuti tube aaluumuno.
10. Kulibambila kakuchili chiindi penzi kalitanachitika kutondeezya biyeni kuti tulaalusyomo? (Tusimpi 22:3)
10 Kulakonzya kutuubila kuti tukkale katubeteme chiindi nikwachitika penzi lilichitikila kuti kakuli twakalibambila kakuchili chiindi. Kulibambila kakuchili chiindi kutondeezya kuti tatumusyomi na Jehova? Teembukwaamba pe. Pesi kubukaakulibambila kutondeezya kuti tulaalusyomo lwakuti Jehova ulakonzya kutukwabilila. Biyeni? Jwi lyaLeza litubuzya kuti tulibambile kakuchili chiindi kakutanachitika penzi lilichitikila. (Bala Tusimpi 22:3.) Alubo zyiiyo zili mumamagazini, miswaangano yambungano amuzyaambilizyo nzitupegwa aambunga yaJehova, zitusungwaazya kuti tulibambile kakuchili chiindi.c Ulamusyoma na Jehova? Kuti katumusyoma, tuyootobela malayilile ngatupa kakutanachitika penzi lilichitikila.
Kulibambila kakuchili chiindi kulakonzya kutufutula nikwachitika penzi lilichitikila (Langa fuka 11)d
11. Twiiyaanzi kulizyakachitwa aaMargaret?
11 Atubone chikozyano chawumwi muchizi uutegwa Margaret. Muchizi ooyu wakalayililwa aabalupati-pati bamfulumende kuti achije aang’anda yakwe akaambo kakuti kwakali kuza mulilo. Akaambo kakuti bantu biingi bakali kweezya kuchija aachiindi eecho, mumugwagwa mwakazula moota alubo teemwakachili kweendeka pe. Kwakaba busi busiya alubo Margaret wakakachilwa kweenda amoota yakwe kwachiindi chilamfu. Nikuba oobo, wakafutuka akaambo kakuti wakalilibambilide. Mukakwama kakwe wakabikkide mepu yakali kukonzya kumugwasya kuti akaakusike kundawu nkubakategwa bachijile. Wakakonzya kudilayiva kalikutobelezya mepu eeyo kuyoosika kundawu eeyo. Kulibambila nkwaakachita Margaret kwakamugwasya kuti afutuke.
12. Nkamboonzi nitweelede kutobelezya malayilile aali atala akulikwabilila?
12 Kuti tukkale katukwabililidwe akuti tukwabilile bamwi, balupati-pati balakonzya kutubuzya kuti tutobele milawu njibabikka, kuti tuchijile kundawu nkubatubuzya naakuti kuchita zimwi zintu. Bamwi balakonzya kuwaya-waya kuswiilila akaambo kakuti nga tabayandi pe kusiya zintu nzibalaazyo. MaKkristu bachita biyeni kunkani eeyi? Bbayibbili litubuzya kuti: “Amulibombye kumabambe woonse aamuntu, kufumbwa kuti nkuumwaami, mbukunga mupati naakuti nkuubeendelezi, mbukunga bakatumwa aanguwe.” (1 Pet. 2:13, 14) Alubo mbunga yaLeza itupa malayilile aatugwasya kuti tukkale katukwabililidwe. Tukkala katusungwaazigwa kuti tupe baalu manamba ngibakonzya kutujataawo kuti kwachitika penzi lilichitikila. Wakabapa kale na? Alubo nga twapegwa malayilile aankutukonzya kuchijila, mbutukonzya kujana chakulya naakuti mbutukonzya kugwasya achiindi nitweelede kugwasya bamwi. Kuti teetwaswiilila tulakonzya kunjila mupenzi naakuti kubikka buumi bwabaalu mupenzi. Tatweelede kuluba pe kuti baalumi aaba basyomeka mbabo batulangania. (Heb. 13:17) Margaret wakaamba kuti, “Ndilaachoonzyo chakuti kutobelezya malayilile aazwa kubaalu akumbunga yaJehova, nzizyo zyakandifutula.”
13. Niinzi zilikugwasya maKkristu banga babula aakukkala kuti babotelwe akuti babe aaluumuno?
13 Bakwesu abachizi biingi bakabula aakukkala akaambo kapenzi lilichitikila naakuti nkondo, bakachincha kweendelana azyiimo zipya alubo bakaba aazyakuchita zyiingi mubukombi. Mbuli mbaakachita maKkristu aachiindi, bakamwayikizyania akaambo kakupenzegwa bakazumanana “kwaambilizya makani mabotu aajwi.” (Mil. 8:4) Kukambawuka kwakabagwasya kuti babikkile maanu kuBwaami kutali kuzyiimo zyabo ziyumu. Eezi zyakapa kuti babotelwe akuti babe aaluumuno.
KUBA AALUUMUNO NITUPENZEGWA
14. Kupenzegwa kujana kwalupambanisya biyeni luumuno lwesu?
14 Kupenzegwa kulakonzya kupa kuti tusweekelwe aazintu zyiingi loko zipa kuti tube aaluumuno. Kubunganaamwi abamwi, kukambawuka katwaangunukide akuchita milimu yesu yabuzuba abuzuba katutayooweli kuti tulasungwa kupa kuti tubotelwe akuti tukkutisikane. Kuti lwaangunuko oolu kalutachiwo pe, tulakonzya kukataazikana katuyoowela kuti niinzi zikonzya kuchitika kunembo. Kulimvwa munzila eeyi teekubi pe. Pesi tweelede kuchenjelela. Jesu wakatondeezya kuti kupenzegwa kwakali kukonzya kupa kuti batobeli bakwe balebwe. (Joh. 16:1, 2) Nkinkaako, niinzi nzitweelede kuchita kuti tukkale katuli aaluumuno nikuba katuli kupenzegwa?
15. Nkamboonzi nituteelede kuyoowa kupenzegwa? (Johane 15:20; 16:33)
15 Jwi lyaLeza litubuzya kuti: “Aabo boonse bayanda kupona kweendelana akulipeda kwabo kuli Leza kabalaamwi aKkristu Jesu, ambabo bazoopenzegwa.” (2 Tim. 3:12) Mukwesu uutegwa Andrei kwakali kumuyumina kuti azuminane aamakani aaya chiindi mulimu wesu nwaakakasigwa kunyika nkwakkala. Wakaamba kuti: ‘Oomuno muli Bakamboni biingi loko. Balupati-pati kujana batusunga na toonse?’ Kwiinda kuti Andrei abe aaluumuno, mayeeyelo aaya akapa kuti akkale kakataazikana. Bamwi bakwesu bakasiila makani aaya mumaboko aaJehova alubo taakwe nibakalibuzya kuti tabazoosungwi pe. Bakalizi kuti bakali kukonzya kusungwa, eezi zyakapa kuti batakataazikani loko pe mbuli Andrei. Mukuya kwachiindi, Andrei wakasala kuti abe aamaboneno aali mbuli aabakwesu aaba, mpawo wakasyoma Leza. Eezi zyakapa kuti Andrei abe aaluumuno alubo lino ulikubotelwa nikuba kaswaanana aabuyumu-yumu. Eezi nzizyo zikonzya kuchitika akulindiswe. Nikuba kuti Jesu wakaamba kuti tulangilile kupenzegwa pesi wakatusyomezya kuti zilachita kuti tukkale katusyomeka nikuba katupenzegwa.—Bala Johane 15:20; 16:33.
16. Ngaali malayilile ngitweelede kuswiilila chiindi nituli kupenzegwa?
16 Chiindi mulimu wesu nwaakasigwa, tulakonzya kupegwa malayilile kuzwa kuwofesi yamutabi akubaalu. Malayilile aaya ngakutugwasya kuti tuzumanane kujana chakulya chamubukombi akutugwasya kuti twiinkilile kunembo katuli kukambawuka kusikila mputugolela. Tweelede kuyezya kusikila mputugolela kuti tuswiilile malayilile ngitupegwa nikuba katutamvwisisisyi pe kuti nkamboonzi nitwapegwa malayilile aayo. (Jak. 3:17) Alubo tatweelede kubbulula makani aali atala abakwesu abachizi naakuti atala amilimu iichitwa mumbunga kubantu bateelede kuziba makani aayo.—Muk. 3:7.
Niinzi chikonzya kupa kuti tube aaluumuno nikuba muziindi ziyumu? (Langa fuka 17)e
17. Mbuli baapostolo bamumwaanda wakusaanguna, tukanzide kuchitaanzi?
17 Kamwi kaambo kapati kapa kuti Saatani alwane bakombi baLeza nkakuti “bali aamulimu wakupa bukamboni atala aJesu.” (Chi. 12:17) Tatweelede kulekela Saatani abantu mbayendelezya kuti batuyoosezye. Kukambawuka akuyiisya bantu nikuba katulikukazigwa kupa kuti tubotelwe akuti tube aaluumuno. Mumwaanda wamunyaka wakusaanguna, chiindi balupati-pati bachiJuda nibakabuzya baapostolo kuti baleke kukambawuka, baalumi aaba basyomeka bakasala kuswiilila Leza. Bakayinkilila kunembo kabakambawuka alubo mulimu ooyu wakapa kuti babotelwe. (Mil. 5:27-29, 41, 42) Nikuba kuti mulimu wesu ulikasidwe, pesi tulakonzya kukambawuka katubelesya bupampu. (Mt. 10:16) Kuti twabeleka kusikila mputugolela, tulaba aaluumuno lweetwa aakaambo kakubotezya Jehova akutola lubazu mumulimu wakufutula mawumi aabantu.
“LEZA WALUUMUNO UUZOOBA AANDINYWE”
18. Ngwani uukonzya kutupa luumuno lwachoonzyo?
18 Tweelede kubaachoonzyo chakuti, nikuba muziindi ziyumu loko, tulakonzya kuba aaluumuno. Muziindi zili boobo, tweelede kuyeeya kuti luumuno ndutuyandikana, nduumuno lwaLeza. Luumuno oolo tulupegwa aaJehova. Tweelede kumusyoma Jehova, chiindi nikwabbuka bulwazi, nikwaba penzi lilichitikila naakuti nitwapenzegwa. Tweelede kukkala katuli mumbunga yakwe. Tugamike meso eesu kubuumi bubotu mbutulangilila kunembo. Kuti twachita oobo, ‘luumuno lwaLeza luzooba aandiswe.’ (Flp. 4:9) Muchiiyo chitobela, tuzoobona mbutukonzya kugwasya bakombima baswaanana aamapenzi kuti babe aaluumuno lwamumizeezo.
LWIIMBO 38 Uyoomuyumya
a Jehova usyomezya kubapa luumuno aabo bamuyanda. Luumuno ndwatupa Leza niinzi alubo nga tulalujana biyeni? Kuba “aaluumuno lwaLeza” kutugwasya biyeni chiindi nikwabbuka bulwazi, nikwachitika mapenzi aalichitikila anitwapenzegwa? Mibuzyo eeyi ilasandulwa muchiiyo eechi.
b Amwi mazina akachinchwa.
c Langa chiiyo chitii, “Ciindi Nokwacitika Ntenda—Nzila Zikonzya Kugwasya Kufwutula Bantu” muli Sinsimuka! No. 5 2017.
d BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Muchizi wakalibambila kakuchili chiindi kuti achije aamuunzi wakwe.
e BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Mukwesu uukkala kunyika mulimu wesu wakukambawuka nkuukasigwa, ulikwiinkilila kunembo kalikukambawuka munzila yabupampu.