Bwaanda bwaku Itchan Kala mu Khiva
ZISI ALIMWI ABANTU
Kuswaya ku Uzbekistan
TRANSOXANIA. The Land Between the Rivers (Icisi Icili Akati ka Milonga). Tartary. Turkistan. Kuli mazina manji aabelesyegwa ikwaamba cisi lino icibikkilizya a Uzbekistan, “Land of Uzbeks.” Kuzwa kumatalikilo aamwaanda wamyaka wa 15, madolopo aacisi ca Uzbekistan akali kuyandika kapati kubasambazi ibakali kwiinda mumigwagwa yakali kwiitwa kuti Silk Road, imigwagwa iyakali kuswaanganya cisi ca China kumasena aaku Mediterranean. Butonje ncecintu cisambalwa kapati mumakwebo aazintu zyakuluka ku Uzbek. Makkapeti mabotu aapangwa kubelesya butonje, boya, naa silk alasambalwa aalo amusika ooyu.
Bantu baku Uzbek baiya bantu bamisyobo iimwi caboola kuzilengwa. Basikuzunda ibadumide alimwi ampi zyabo zyanguzu bakainda mumalundu alimwi amuzimpayuma zyaku Uzbekistan. Basikuzunda aaba balabikkilizya a Alexander the Great, walo iwakazibana amuyandwa wakwe Roxane abusena oobu, Genghis Khan, kuzwa ku Mongolia alimwi a Timur (alimwi iwiitwa kuti Tamerlane), sicisi iwakalela cibeela cimwi icakali cipati kapati kaindi.
Zisani nzyobasama
Mayake aaboneka kabotu aajisi ziluli zibulungene zyamubala wacikambwe ngaapa madolopo aacisi ca Uzbekistan kweebeka. Bunji bwamayake aaya nzikolo.
Silk Road. Migwagwa eeyi yakali kubelesyegwa kale kaitanasika myaka yakuma C.E. kusikila nokwakatalika kubelesyegwa lwizi kuya ku India kumamanino aamwaanda wamyaka wa 15 C.E. Yakali kubelesyegwa mumakwebo, alimwi yakali kwiinda amucisi lino iciitwa kuti Uzbekistan.
Kupanga makkapeti aa silk
Aral Sea. Akaambo kamaanzi aakanyonwa kutegwa kaabelesyegwa mukutilaila, ilwizi lwiitwa kuti Aral Sea—ciindi cimwi ilwakali lwane kukomena munyika—luyaabuyuminina. Kwiinda mukubelekela antoomwe azisi zimwi zyamu Central Asia, cisi ca Uzbekistan cili mukusola kubona mbolikonzya kumana penzi eeli.
Kucinca-cinca kwaalufabbeti mu Uzbekistan. Mucisi eeci kwakali kubelesyegwa myaambo iindene-indene, mpoonya ba Muslim nobakazunda munkondo nzyobakali kulwana mumwaanda wamyaka walusele, mwaambo waci Arabic ngowakatalika kubelesyegwa. Cisi eeci nocakaba cibeela ca Soviet Union, alufabbeti yaci Latin njiyakasaanguna kubelesyegwa mpoonya yakanjililwa mubusena ayaci Cyrillic kumamanino aamyaka yakuma 1930. Mu 1993 mulawo mupya wakapa kuti kutalike alufabbeti yaci Uzbek, yalo iiyeeme amalembo aaci Latin.
Micelo yakayuma ilitantikidwe amusika