LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • kr cibalo. 15 map. 157-167
  • Kulwanina Lwaanguluko Lwakukomba

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Kulwanina Lwaanguluko Lwakukomba
  • Bwami bwa Leza Bulalela!
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • Kulwanina Lwaanguluko Alimwi Akuzumizyigwa Amulawo
  • Lwaanguluko Lwakulisalila Busilisi Bweendelana Anzyotusyoma
  • Lwaanguluko Lwakukomezya Bana Kweelana Azyeelelo zya Jehova
  • Amube Alusyomo Lwakuti Jehova Ulabugwasyilizya Bukombi Bwakasimpe
  • Bakambausi ba Bwami Balatola Milandu Yabo Kunkuta
    Bwami bwa Leza Bulalela!
  • Lipooti Yaamba Zyalubeta
    Bbuku Lyaamwaka lya Bakamboni ba Jehova Lyamu 2016
  • Kugwasyilizya Mfwulumende ya Leza Ilikke Cakusyomeka
    Bwami bwa Leza Bulalela!
  • Bantu Ba Jehova Mbobakazunda Munkuta
    Ngazi Yamulindizi—2011
Amubone Azimwi
Bwami bwa Leza Bulalela!
kr cibalo. 15 map. 157-167

CIBALO 15

Kulwanina Lwaanguluko Lwakukomba

MAKANI AALI MUCIBALO

Kristo mbwaabagwasya basikumutobela kulwanina kuzumizyigwa amulawo alimwi akutobela mulawo wakumvwida milawo ya Leza

1, 2. (a) Ncinzi cisinizya kuti muli balelwa ba Bwami bwa Leza? (b) Nkaambo nzi zimwi ziindi Bakamboni ba Jehova ncobayandika kulwanina lwaanguluko lwakukomba?

SENA muli balelwa ba Bwami bwa Leza? Mbomuli Kamboni wa Jehova, masimpe muli balelwa ba Bwami! Alimwi ncinzi cisinizya kuti muli balelwa ba Bwami? Tacili cinyongole camutwe, naa cipepa cimwi cizwa kumfwulumende. Muciindi caboobo, bumboni bulajanika kwiinda munzila njomukomba Jehova Leza. Bukombi bwakasimpe tabujatikizyi buyo kuba alusyomo. Bulajatikizya ancomucita—kumvwida milawo ya Bwami bwa Leza. Kulindiswe toonse buyo, bukombi bwesu bujatikizya zibeela zyoonse zyabuumi, kubikkilizya anzyotucita kutegwa mukwasyi wesu uunke ambele alimwi ambotucita mutwaambo tumwi tujatikizya makani aabuumi.

2 Nokuba boobo, munyika motukkede, bantu tababikkili maano kuzyeelelo nzyotuyandisya izitondezya kuti tuli balelwa ba Bwami. Mfwulumende zimwi zyasola kusinkila bukombi bwesu naa kubulesyela limwi buya. Zimwi ziindi, balelwa ba Kristo bakeelede kulwanina lwaanguluko lwakupona kweelana amilawo ya Mwami Mesiya. Sena eeci ceelede kutugambya? Peepe. Bantu ba Jehova bakaindi kanji-kanji bakeelede kulwanina lwaanguluko lwakukomba Jehova.

3. Ncinzi ncobakeelede kulwanina bantu ba Leza mumazuba aa Namalelo Esita?

3 Mucikozyanyo, mumazuba aa Namalelo Esita, bantu ba Jehova bakeelede kulwanina kuti batajaigwi. Ino nkaambo nzi? Hamani, Mweendelezi wabili mubyaabi mu Bwami bwa Persia, wakapa muzeezo ku Mwami Ahasuera wakuti ba Juda ibakali kukkala mucisi camwami bakeelede kujaigwa nkaambo ‘milao yabo yakalaandeene ayeeyo yamikowa yoonse imwi.’ (Es. 3:8, 9, 13) Sena Jehova wakabalekelezya babelesi bakwe? Peepe, wakakulongezya kusoleka kwa Esita a Moodekai ciindi nobakaambila mwami wa Persia kuti bakwabilile bantu ba Leza.—Es. 9:20-22.

4. Ncinzi ncotutiilange-lange mucibalo eeci?

4 Mbuti kujatikizya mazuba aano? Mbubwenya mbotwakabona mucibalo cainda, beendelezi bamunyika zimwi ziindi bali kubakazya Bakamboni ba Jehova. Mucibalo eeci, tulalanga-langa nzila zimwi mfwulumende mozyasola kusinkila bukombi bwesu. Tulabikkila kapati maano kutwaambo ootu totatwe tutobela: (1) lwaanguluko ndotujisi lwakuba ambunga alimwi akukomba munzila njotuyanda, (2) lwaanguluko lwakulisalila busilisi kweelana anjiisyo zyamu Bbaibbele, alimwi (3) anguzu nzyobajisi bazyali kukomezya bana babo kweelana azyeelelo zya Jehova. Mukaambo kamwi akamwi, tulabona balelwa ba Bwami bwa Mesiya ibasyomeka mbobazumanana kulwanina kukwabilila coolwe cabo cibotu cakuba balelwa alimwi akusoleka kwabo mbokwalongezyegwa.

Kulwanina Lwaanguluko Alimwi Akuzumizyigwa Amulawo

5. Mbubotu nzi mbobajana Banakristo bakasimpe kwiinda mukuzumizyigwa amulawo?

5 Sena tuyandika kuzumizyigwa amulawo wamfwulumende zyabantu kutegwa tukombe Jehova? Peepe, pele kuzumizyigwa amulawo kupa kuti cuubaube kukomba—mucikozyanyo, ikutegwa katuswaangana cakulikwaya mu Maanda eesu aa Bwami alimwi amu Maanda Mapati Aakucitila Miswaangano, kusimba akutambula mabbuku aapandulula Bbaibbele, alimwi akutola lubazu mumulimo wakukambauka makani mabotu, kuyiisya bantu cakuliiba, kakunyina cisinkilila. Muzisi zinji, Bakamboni ba Jehova balizyibidwe amfwulumende alimwi balakkomana kuba aalwaanguluko lwakukomba mbuli basizikombelo bamwi bazulilwa muzikombelo zizyibidwe amfwulumende. Nokuba boobo, ncinzi cicitika ikuti mfwulumende tiiyazumizya naa ikuti yasola kusinkila lwaanguluko lwesu?

6. Mbuyumuyumu nzi mbobakayaanya Bakamboni ba Jehova mucisi ca Australia kumatalikilo aamyaka yamuma 1940?

6 Australia. Kumatalikilo aamyaka yamuma 1940, mweendelezi umwi mupati waku Australia wakali kuzidooneka nzyotusyoma akubona kuti “zyakali kukulwaizya” nkondo. Bukombi bwesu bwakalesyegwa. Bakamboni tiibakali kucikonzya kuswaangana naa kukambauka cakuliiba, mulimo a Bbeteli wakalesyegwa, alimwi Maanda aa Bwami bakaabweza. Nokuba buyo kujanika abbuku lyesu limwi ilyaamba zyamu Bbaibbele, kwakali kukasyigwa. Nokwakainda myaka iili mbwiibede kabakomba cakusisikizya, Bakamboni baku Australia bakaba aalwaanguluko. Mu June 14, 1943, Nkuta Mpati Yabili yamucisi ca Australia yakapa lwaanguluko lwakukomba.

7, 8. Amupandulule bakwesu mucisi ca Russia mbobalikulwanina lwaanguluko lwakukomba kwamyaka minji.

7 Russia. Bakamboni ba Jehova bakali mubweendelezi ibwakali kweendelezyegwa amfwulumende iyatakali kuzumizya Bakamboni, pele kumamanino bakazumizyigwa amulawo mumwaka wa 1991. Nobwakawa bweendelezi bwa Soviet Union, twakazumizyigwa amulawo amfwulumende ya Russia mumwaka wa 1992. Nokuba boobo, tiikwakainda ciindi cilamfwu, bamwi basikukazya—kwaambisya aabo ibakali kuzulilwa mu Cikombelo caku Russia ca Orthodox—bakatalika kulibilika akaambo kakuti twakali kuyaabuvwula cakufwambaana. Akati kamwaka wa 1995 a 1998, basikukazya bakatongookela nkuta kujatikizya milandu yosanwe yakubejekezya Bakamboni ba Jehova. Ciindi cimwi acimwi calubeta sinkuta wakali kujana kuti taakwe bumboni bwakuti twakalijisi mulandu. Mpoonya basikukazya aaba ibakatukanzide bakatongookela nkuta imwi mumwaka wa 1998. Akusaanguna Bakamboni bakazunda, pele basikukazya bakakaka mbwaakakosolwa makani ankuta akucita apilu, mpoonya mu May 2001, Bakamboni bakazundwa. Bakatalika alimwi kubeteka mumwezi wa October mwaka nguwenya ooyo, calo cakapa kuti Bakamboni bakazyigwe amulawo akukasya tubunga tuzumizyidwe amulawo ntobakali kubelesya Bakamboni mudolopo lya Moscow mumwaka wa 2004.

8 Kuzwa waawo, kwakali kupenzyegwa kapati. (Amubale 2 Timoteo 3:12.) Bakamboni bakapenzyegwa kapati abasinkondonyina. Bakali kunyangwa mabbuku eesu aabukombi nokuba kubbadelela maanda kuti bakombe cakali kukatazya kapati. Amuyeeyele buyo mbobakali kulimvwa bakwesu abacizyi ibakali mubukkale oobu bukatazya kapati! Bakamboni bakalembela nkuta mpati ya European Court of Human Rights (ECHR) mumwaka wa 2001 alimwi akupa Nkuta twaambo tumwi tuyandika mu 2004. Mumwaka wa 2010, nkuta ya ECHR yakaakosola makani. Nkuta yakakabona kaambo keni ikakali kupa kuti cisi ca Russia citabazumizyi Bakamboni kuba aalwaanguluko lwakukomba, mpoonya yakakosola kuti taakwe kaambo ikakonzya kupa kutobela mbwaakakosolwa makani ankuta zisyoonto-syoonto, nkaambo taakwe bumboni buliko bwakuti Bakamboni balijisi mulandu. Alimwi Nkuta yakabona kuti kukasyigwa kwakali kwakuyanda buyo kubanyanga lwaanguluko Bakamboni. Kusala kwa Nkuta kwakapa kuti Bakamboni babe alwaanguluko lwakukomba. Nokuba kuti basimilawo baku Russia bamwi bawayawaya kutobela ncoyakaamba nkuta ya ECHR, bantu ba Leza mucilawo eeci baba basicamba akaambo kakuzunda kuli boobu.

Ba Titos Manoussakis

Ba Titos Manoussakis (Amubone muncali 9)

9-11. Mbuti bantu ba Jehova mbobakalwanina lwaanguluko lwakukomba mucisi ca Greece, alimwi ncinzi cacitika?

9 Greece. Mumwaka wa 1983, ba Titos Manoussakis bakali kubbadelela ŋanda imwi mu Crete kutegwa kakamu kasyoonto ka Bakamboni ba Jehova kakakombela mumo. (Heb. 10:24, 25) Nokuba boobo, tiilyakalampa pe, mupaizi umwi wacikombelo ca Orthodox wakatongookela beendelezi bamfwulumende akwaamba kuti Bakamboni bacileke kukombela muŋanda eeyo. Ino nkaambo nzi? Akaambo buyo kakuti nzyobasyoma Bakamboni ziliindene anzyobasyoma ba Cikombelo ca Orthodox! Beendelezi bakatola mulandu kunkuta mpoonya ba Titos Manoussakis a Bakamboni bamwi botatwe bamubusena oobo bakapegwa mulandu. Bakabbadelesyegwa akwaangwa myezi yobilo. Mbuli balelwa ba Bwami bwa Leza basyomeka, Bakamboni bakabona kuti mbwaakakosolwa makani ankuta kwakali kutyola mulawo wabo wakuba alwaanguluko lwakukomba, aboobo bakatola kaambo aaka kunkuta zimwi zyamucisi mpoonya mukuya kwaciindi bakalembela nkuta ya ECHR.

10 Mpoonya mumwaka wa 1996, nkuta ya ECHR yakakosola makani munzila njobatakali kuyeeyela basikukazya bukombi busalala. Nkuta yakabona kuti “Bakamboni ba Jehova bali akati ‘kazikombelo zizyibidwe’ kweelana amulawo wacisi ca Greece” alimwi akuti mbwaakakosolwa makani ankuta zisyoonto-syoonto kwakali “kutyola mulawo walwaanguluko lwakukomba.” Alimwi Nkuta yakaamba kuti mfwulumende ya Greece taijisi nguzu “zyakuzyiba nzyocisyoma cikombelo naa nzila zibelesyegwa mukukomba kuti zili mumulawo.” Mulandu ngobakapedwe Bakamboni wakamana, mpoonya bakaba alwaanguluko lwakukomba!

11 Sena kuzunda ooku kwakapa kuti zintu zibe kabotu mucisi ca Greece? Peepe. Mumwaka wa 2012, kaambo kakozyenye akaaka kakamana mu Kassandreia, mucisi ca Greece, nokwakainda myaka iili 12 yakulwanina kuzumizyigwa amulawo. Mukaambo aaka, kukazyigwa kwakatalisyigwa amupati wacikombelo ca Orthodox. Nkuta Mpati yamucisi ca Greece, njiyakakamana kaambo aaka kwiiminina bantu ba Leza. Mbwaakakosolwa makani kwakatondezya kuti mulawo wacisi ca Greece ulalukwabilila lwaanguluko lwakukomba alimwi nkuta yakaikaka milandu njobakali kupegwa kanji-kanji Bakamboni ba Jehova yakuti tacili cikombelo cizyibidwe. Nkuta yakaamba kuti: “Njiisyo zya ‘Bakamboni ba Jehova’ zilizyibidwe, aboobo cikombelo cabo cilizyibidwe.” Basimbungano eeyi nsyoonto yamu Kassandreia balikkomene kuti lino balacikonzya kucita miswaangano yakukomba mu Ŋanda ya Bwami yabo.

12, 13. Mbuti basikukazya mucisi ca France mbobakasola ‘kubika milawo yakupenzya,’ alimwi ncinzi cakacitika?

12 France. Basikukazya bamwi babelesya nzila yabucenjezu kwiinda ‘mukubikka milao yakupenzya.’ (Amubale Intembauzyo 94:20.) Mucikozyanyo, akati-kati kamyaka yamuma 1990, basimutelo bakucisi ca France bakatalika kulingaula bweende bwamali aambunga iibelesyegwa a Bakamboni ba Jehova mucisi ca France iitegwa Association Les Témoins de Jéhovah (ATJ). Mweendelezi wankomwe yamali aacisi wakayubununa makanze aakulanga-langa bweende bwamali, wakaamba kuti: “Kulingaula ooku kulakonzya kupa kuti balesyegwe mucisi naa kupegwa mulandu ankuta  . . , calo icilangilwa kunyonganya milimo yambunga naa kulesyela limwi milimo eeyi mucisi cesu.” Nokuba kuti kulingaula ooku taakwe nokwakayubununa mulandu uuli woonse, basimutelo bakabbadelesya mbunga ya ATJ mali manji aamutelo. Ikuti naakazwidilila makanze aaya, bucenjezu oobu bwakali kukonzya kusinikizya bakwesu kujala mutabi alimwi akusambala maofesi aabo kutegwa babbadele mutelo ooyu mupati. Lyakali penzi lipati kapati, pele bantu ba Leza tiibakajoka munsi pe. Bakamboni bakatongooka kapati kujatikizya mulawo ooyu uutali wabululami, calo cakapa kuti balembele nkuta ya ECHR mumwaka wa 2005.

13 Nkuta yakakosola makani mu June 30, 2011. Yakaamba kuti mulawo uujatikizya lwaanguluko lwacikombelo tauzumizyi cisi kulanga-langa kweelela kwanjiisyo zyacikombelo naa nzila nzyocibelesya kutondezya nzyocisyoma. Kuyungizya waawo, Nkuta yakaamba kuti: “Mutelo ooyu . . . ulakonzya kunyonganya lubono ndoijisi mbunga, calo cikonzya kupa kuti bantu ibazulilwa mucikombelo eeci batabi alwaanguluko lwakukomba munzila zikonzya kubagwasya.” Nkuta yakakosola makani munzila iigwasya Bakamboni ba Jehova. Bantu ba Jehova bakakkomana ciindi mfwulumende yaku France noyakajola mali oonse ngoyakatelesya mbunga ya ATJ akupa cinyonamucila, ikutobela ncoyakaamba nkuta akugwisya mutelo iwakabikkidwe amakanze aakunyonganya lubono lwamutabi.

Mulakonzya kuzumanana kupailila bakwesu abacizyi bakumuuya ibapengede akaambo kakupegwa milandu munzila iitaluleme

14. Mbuti mbomukonzya kutola lubazu mukulwanina lwaanguluko lwakukomba?

14 Mbubwenya mbuli Esita a Moodekai bakaindi, bantu ba Jehova mazuba aano balalwanina lwaanguluko lwakukomba Jehova munzila njaakaamba. (Es. 4:13-16) Sena inga mwatola lubazu? Inzya. Mulakonzya kuzumanana kubapailila bakwesu abacizyi bakumuuya ibapengede akaambo kakupegwa milandu munzila iitaluleme. Mipailo iili boobu ilakonzya kubagwasya kapati bakwesu abacizyi ibali mubukkale oobu bukatazya. (Amubale Jakobo 5:16.) Sena Jehova ulayiingula mipailo iili boobo? Kuzunda kwesu munkuta kutondezya kuti ulayiingula!—Heb. 13:18, 19.

Lwaanguluko Lwakulisalila Busilisi Bweendelana Anzyotusyoma

15. Ntwaambo nzi ntobabikkila maano bantu ba Leza caboola kumakani aakubelesya bulowa?

15 Mbubwenya mbotwakabona mucibalo 11, balelwa ba Bwami bwa Leza balatambula busolozi bwamu Magwalo kutegwa batabelesyi bulowa munzila iitali kabotu mbuli mbocidumide mazuba aano. (Matl. 9:5, 6; Lev. 17:11; amubale Milimo 15:28, 29.) Nokuba kuti tulakaka kubikkwa bulowa, tulayanda busilisi bubotu kapati swebo alimwi abayandwa besu kuti busilisi oobo kabweendelana amilawo ya Leza. Muzisi zinji nkuta zipati-pati zilizi kuti bantu balijisi nguzu zyakulisalila naa kukaka busilisi bumwi kweelana amanjezyeezya aabo anzyobasyoma. Nokuba boobo, mumasi aambi, bantu ba Jehova bajana buyumuyumu mumakani aaya. Amubone zikozyanyo zimwi.

16, 17. Mbusilisi nzi mbwaakapegwa mucizyi umwi mucisi ca Japan ibwakapa kuti abijilwe, alimwi mbuti mipailo yakwe mboyakaingulwa?

16 Japan. Mucizyi umwi mucisi ca Japan iwakakwetwe uutegwa Misae Takeda iwakajisi myaka yakuzyalwa iili 63, wakali kuyandika kwaandulwa. Akaambo kakuti wakali mulelwa wa Bwami bwa Leza basyomeka, bakamwaambila dokota cakutainda mumbali kuti bakali kuyanda busilisi butajatikizyi kubikkwa bulowa. Nokuba boobo, nokwakainda myezi iili mbwiibede, bakagambwa kuzyiba kuti bakabikkwa bulowa ciindi naakali kwaandulwa. Akaambo kakubijilwa alimwi akulimvwa kweenwa, mu June 1993 mucizyi Takeda wakalembela nkuta kujatikizya mulandu ngobakapanga bamadokota alimwi acibbadela eeci. Mucizyi ooyu uulibombya, alimwi waambaula munzila iili kabotu wakajisi lusyomo lutazungaani. Wakapa bumboni cabusicamba munkuta yakazwide bantu, kaimvwi kwawoola lyomwe mukabbokesi kamunkuta nokuba kuti wakalicembeede. Wakalibonya munkuta ciindi camamanino mwezi omwe katanafwa. Cakutadooneka, tulabulombozya busicamba alimwi alusyomo lwakwe! Mucizyi Takeda wakaamba kuti wakali kumulomba Jehova kuti amulongezye mukusoleka kwakwe mumakani aaya ngaakali kulwanina. Wakalijisi lusyomo lwakuti mipailo yakwe yakali kuyakwiingulwa. Sena yakaingulwa?

17 Nokwakainda myaka yotatwe kuzwa ciindi naakafwa Mucizyi Takeda, Nkuta Mpati yamucisi ca Japan yakamwiiminina—akuzumina kuti cakalilubide kumubikka bulowa nkaambo kwakali kusotoka nzyaakali kuyanda. Mbwaakakosolwa makani mu February 29, 2000 kwakatondezya kuti “lwaanguluko lwakulisalila” mutwaambo tuli boobu, “lweelede kutobelwa.” Tulamulumba Mucizyi Takeda akaambo kamakanze ngaakajisi aakulwanina lwaanguluko lwakulisalila busilisi bweendelana amanjezyeezya aayiisyidwe njiisyo zyamu Bbaibbele, Bakamboni lino mu Japan balakonzya kusilikwa kakunyina kulibilika kujatikizya kusinikizyigwa kubikkwa bulowa.

Ba Pablo Albarracini

Ba Pablo Albarracini (Amubone muncali 18 kusikila ku 20)

18-20. (a) Mbuti kucita apilu kunkuta mucisi ca Argentina mbokwakasumpula nguzu muntu nzyajisi zyakukaka kubikkwa bulowa kwiinda mukubelesya kkaadi iijisi malailile aabusilisi? (b) Mbuti mbotukonzya kutondezya kuti tulalibombya kubweendelezi bwa Kristo caboola kumakani aakubelesya bulowa?

18 Argentina. Mbuti balelwa ba Bwami mbobakonzya kulibambila makani aajatikizya busilisi buyandika ciindi nobacisidwe cakuti tabazyi cicitika? Tulakonzya kunyamuna kkaadi yesu iikonzya kutukwabilila iitondezya busilisi mbotulombozya mbuli mbobakacita ba Pablo Albarracini. Mu May 2012, babbi ibakali kuyanda kubba bakadubula ba Pablo antobolo cakwiinduluka-induluka. Bakajatwa kucibbadela kabatazyi acakali kucitika alimwi tiibakali kukonzya kwaamba mbobaabona makani aajatikizya kubikkwa bulowa. Nokuba boobo, bakalijisi pepa lijisi malailile aabusilisi mbobayanda ilyakasainidwe myaka iinda kuli yone yakaindide. Nokuba kuti bakalicisidwe kapati alimwi bamadokota bakalimvwa kuti bakali kuyandika kubabikka bulowa kutegwa batafwi, basilisi bakalilibambilide kutobela malailile aabusilisi aakalembedwe akkaadi. Nokuba boobo, bausyi baba Pablo balo ibatakali Bakamboni ba Jehova bakazumizyigwa ankuta kucinca nzyaakali kuyanda mwanaabo.

19 Loya iwakali kwiiminina bakaintu baba Pablo wakacita apilu kunkuta mpoonya-mpoonya. Mumawoola buyo masyoonto, nkuta yakaingula akwaamba kuti inkuta nsyoonto tiiyakeelede kuzumizya alimwi yakaamba kuti nzyayanda muntu uucisidwe izilembedwe mupepa lijisi malailile aabusilisi muntu ngalombozya, zyeelede kutobelwa. Bausyi baba Pablo bakacita apilu ku Nkuta Mpati yamu Argentina. Nokuba boobo, Nkuta Mpati tiiyakali kukonzya kujana ‘kaambo kakudooneka malailile aabusilisi aaba Pablo aakukaka kubikkwa bulowa aakalembedwe kweelana ambobakasala, nzyobakali kuyanda alimwi alwaanguluko ndobakajisi.’ Nkuta yakaamba kuti: “Muntu mupati ulijisi nguzu zyakulisalila busilisi mbwayanda lwakwe mwini, aboobo ulakonzya kukaka naa kuzumina busilisi bumwi  . . Malailile aaya beelede kwaatobela bamadokota.”

Mukwesu ulavwuntauzya kubelesya mabbuku aa Bakamboni ba Jehova

Sena mwakalemba kale kkaadi yanu ya DPA?

20 Mukwesu Albarracini wakapona lino. Balo abakaintu babo balikkomene kuti bakalilembede kkaadi yamalailile aabusilisi mbobayanda. Kwiinda mukubweza ntaamu eeyi ngubauba—pele iiyandika kapati—bakatondezya kulibombya kubweendelezi bwa Kristo mu Bwami bwa Leza. Sena nywebo amukwasyi wanu mwakacita kale oobo?

Ba April Cadoreth

Ba April Cadoreth (Amubone muncali 21 kusikila ku 24)

21-24. (a) Mbuti Nkuta Mpati yamucisi ca Canada mboyakakosola makani munzila iikkomanisya kapati kujatikizya bana alimwi akubelesya bulowa? (b) Mbuti kaambo aaka mbokakonzya kubayumyayumya babelesi ba Jehova bakubusi?

21 Canada. Kanji-kanji, nkuta zilizi nguzu nzyobajisi bazyali zyakusala nzila zibotu kapati zyabusilisi bwabana babo. Zimwi ziindi, nkuta zilaamba kuti nzila zyabusilisi nzyasala mwana zyeelede kutobelwa. Eeci ncencico ncaakacita April Cadoreth. Naakajisi myaka yakuzyalwa iili 14, April wakajatwa kucibbadela akaambo kakupasuka nsinga zyabulowa. Mumyezi misyoonto yakaindide wakalilembede kkaadi iijisi malailile aabusilisi kuti tanaakali kuyanda kubikkwa bulowa nokuba kuti kwaba cintu cacitika cacibukilambuta. Dokota iwakali kumusilika wakasala kusotoka malailile aa April aakali kulimvwisya kabotu-kabotu kujatikizya busilisi mbwaakali kuyanda cakuti wakalomba nkuta kuti izumizye kumubikka bulowa. Wakabikkwa mabbodela otatwe abulowa cakusinikizyigwa. Nokwakainda ciindi April wakakozyanisya cakacitika eeci kukoonwa cakusinikizyigwa.

22 April abazyali bakwe bakatola kaambo aaka kunkuta kutegwa bululami bucitwe. Nokwakainda myaka yobilo, kaambo aaka kakatolwa ku Nkuta Mpati yamu Canada. Nokuba kuti April wakabikkwa bulowa, wakaamba kuti kubikkwa bulowa kwakwe kwakali kusotoka mulawo wamucisi ca Canada uupa bana bajisi myaka yakuzyalwa iitasiki ku 16 lwaanguluko lwakukomba, alimwi akuba aabuumi mbobalombozya. Aboobo, Nkuta yakamulumbula alimwi yakakosola makani munzila iyakali kugwasya nguwe abana bambi ibayanda kubelesya lwaanguluko lwabo mumakani aabusilisi. Nkuta yakaamba kuti: “Kujatikizya makani aabusilisi, bana ibajisi myaka yakuzyalwa iitasiki ku 16 beelede kuzumizyigwa kwaamba nzyobayanda kujatikizya busilisi bumwi mbobayanda, ikutondezya kuti balijisi lwaanguluko lwakutobela mizeezo yabo akutondezya kuti balisimide mumizeezo.”

23 Kaambo aaka kalayandika kapati mukuti Nkuta Mpati yakakwabilila lwaanguluko iluli mumulawo wacisi ndobajisi bana. Kaitanakosola nkuta, nkuta yamucisi ca Canada yakali kukonzya kuzumizya kuti mwana uujisi myaka iitasiki ku 16 abikkwe bulowa kufwumbwa ikuti nkuta yazyiba kuti busilisi oobo bulamugwasya mwana. Pele kuzwa ciindi naakakosolwa makani munzila eeyi, nkuta taikonzyi kuzumizya kuti mwana uuliwoonse uujisi myaka yakuzyalwa iitasiki ku 16 asilikwe munzila njatayandi kakunyina kumupa ciindi cakutondezya kuti ulisimide mumizeezo akuti ulakonzya kulisalila nzyayanda.

“Kuzyiba kuti ndakalijisi cibeela cakusola kulemeka Leza akutondezya kuti Saatani mubeji cindipa kukkomana ncobeni”

24 Sena kuli bubotu bwakajanika nokwakainda myaka yotatwe yakulwanina lwaanguluko lwabana lwakulisalila busilisi? April wakaamba kuti, “Inzya nkobuli!” Lino walo uuli mupainiya waciindi coonse alimwi uujisi buumi buli kabotu wakaamba kuti: “Kuzyiba kuti ndakalijisi cibeela cakusola kulemeka Leza akutondezya kuti Saatani mubeji cindipa kukkomana ncobeni.” Cakacitikila April citondezya kuti bana balakonzya kutondezya busicamba, kutondezya kuti mbalelwa beni-beni ba Bwami bwa Leza.—Mt. 21:16.

Lwaanguluko Lwakukomezya Bana Kweelana Azyeelelo zya Jehova

25, 26. Mbukkale buli buti ibukonzya kubuka ciindi cikwati nocamana?

25 Jehova wapa bazyali mukuli wakukomezya bana babo kweelana azyeelelo zyakwe. (Dt. 6:6-8; Ef. 6:4) Mulimo ooyu ulakatazya, pele ulakonzya kukatazya kapati kwaambisya cikwati nocamana. Bazyali balakonzya kuba amizeezo iindene kujatikizya mbobeelede kukomezya bana babo. Mucikozyanyo, muzyali Kamboni ulimvwa kuti bana bakwe beelede kukomezyegwa kweelana azyeelelo zya Bunakristo, kulubazu lumwi muzyali uutali Kamboni ulakonzya kukaka. Masimpe, muzyali Kamboni weelede kuzyiba kuti nokuba kuti kulekana kulakonzya kunyonganya cilongwe ncobakajisi nobakakwetene, pele cilongwe ncobajisi abana babo tacimani.

26 Muzyali uutali Kamboni ulakonzya kulomba nkuta kuti alele nguwe mwana naa bana kutegwa keendelezya nguwe bana mumakani aabukombi. Bamwi baamba kuti kukomezyegwa koli Kamboni wa Jehova tacili kabotu. Balakonzya kwaamba kuti bana balakonzya kulesyegwa kusekelela mazuba aabo aakuzyalwa, kutola lubazu mumapobwe alimwi kuti baciswa kapati balakonzya kukasyigwa “kubikkwa bulowa” bukonzya kufwutula buumi bwabo. Cikkomanisya ncakuti nkuta zinji zilanga cikonzya kugwasya mwana muciindi cakwaamba kuti cikombelo camuzyali umwi tacili kabotu. Atulange-lange zikozyanyo zimwi.

27, 28. Ino Nkuta Mpati yaku Ohio yakacita buti kujatikizya mulandu wakuti kukomezya mwana kali Kamboni wa Jehova kulakonzya kupa kuti anyongane?

27 United States. Mumwaka wa 1992, Nkuta Mpati mu Ohio, U.S.A., yakalanga-langa kaambo kamwi kajatikizya muzyali musankwa uutali Kamboni nkaakali kukaka kakukomezya mwanaakwe kali Kamboni wa Jehova akwaamba kuti tacili kabotu. Nkuta nsyoonto yakapa bausyi mwana nguzu zyakumulela. Banyina mwana ba Jennifer Pater, bakazumizyigwa kunakuswaya mwana, pele bakaambilwa kuti “tiibakeelede kumuyiisya mwanaabo munzila iili yoonse kujatikizya nzyobasyoma Bakamboni ba Jehova.” Mulawo ooyu iwakazwa kunkuta wakali kukasya zinji nkaambo wakali kupandulula kuti Mucizyi Pater tanaakeelede naaceya kubandika amwanaakwe Bobby makani aamu Bbaibbele naa zyeelelo zyakulilemeka zyamu Bbaibbele! Sena inga mweezyeezya mbobakalimvwa? Ba Jennifer bakanyongana mumizeezo, pele bakaamba kuti bakaiya kukkazika moyo akulindila Jehova kuti abweze ntaamu. Bakaamba kuti: “Jehova lyoonse wakali andime.” Loya wabo, kwiinda mukugwasyigwa ambunga ya Jehova, wakacita apilu ku Nkuta Mpati yamu Ohio.

28 Nkuta yakalukaka lubeta lwankuta nsyoonto, akwaamba kuti “bazyali balijisi nguzu zyakuyiisya bana babo, kubikkilizya akuyiisya bana babo zyeelelo zyakulilemeka zyacikombelo cabo.” Nkuta alimwi yakaamba kuti taijisi nguzu zyakukasya nguzu nzyajisi muzyali kubana bakwe kujatikizya makani aakukomba ccita kuti kakuli bumboni butondezya kuti zyeelelo ziyiisyigwa a Bakamboni ba Jehova zilakonzya kubikka mwana muntenda yakumubili naa kupa kuti anyongane mumizeezo. Nkuta yakajana kuti kunyina bumboni butondezya kuti njiisyo nzyobasyoma Bakamboni zilakonzya kunyonganya mwana mumizeezo naa kumubili.

Mucizyi uyiisya mwanaakwe kuŋanda

Nkuta zinji zyakosola kuti bazyali Banakristo balijisi nguzu zyakuyiisya bana babo

29-31. Nkaambo nzi mucizyi umwi mucisi ca Denmark ncaakakasyigwa kulela mwanaakwe musimbi, alimwi ino Nkuta Mpati yamu Denmark yakaakosola buti makani aaya?

29 Denmark. Ba Anita Hansen abalo bakalijana mubukkale buli boobu ciindi mwaalumi ngobakakwetene limwi naakaambila nkuta kuti wakali kuyanda kuti alele nguwe mwanaakwe wamyaka yakuzyalwa iili ciloba wazina lya Amanda. Nokuba kuti nkuta yamucooko eeco yakapa Mucizyi Hansen milawo yamwanaakwe mumwaka wa 2000, bausyi Amanda bakalembela bankuta mpati yabili alimwi, yalo yatakatobela mbwaakakosolwa makani ankuta nsyoonto mpoonya akubapa milawo iijatikizya mwanaabo. Nkuta eeyi yakabona kuti akaambo kakuti kwakali kwiindana kujatikizya umwi aumwi ncaakali kuyeeya kujatikizya nzyasyoma umwi kucikombelo, usyi mwana nguwakali kukonzya kumana penzi eeli lyakuzwangana. Aboobo, Mucizyi Hansen wakanyangwa nguzu zyakulela mwanaakwe Amanda akaambo kakuba Kamboni wa Jehova!

30 Muciindi eeci cikatazya, Mucizyi Hansen zimwi ziindi wakali kutyompwa cakuti tanaakazyi nzyaakali kukonzya kupailila. Wakaamba kuti: “Pele kaambo kajanika mulugwalo lwa Baloma 8:26 a 27 kakali kunduumbulizya kapati. Lyoonse ndakali kulimvwa kuti Jehova wakalizyi mbondakali kulimvwa. Wakali kundibikkila maano lyoonse alimwi wakali andime ciindi coonse.”—Amubale Intembauzyo 32:8; Isaya 41:10.

31 Mucizyi Hansen wakacita apilu ku Nkuta Mpati yamucisi ca Denmark. Mukukosola kaambo, Nkuta yakaamba kuti: “Kukosolwa kwamakani aaya kunakuyeeme aakulanga-langa twaambo tukonzya kugwasya mwana.” Kuyungizya waawo, Nkuta yakaamba kuti kusala ikujatikizya utiipegwe nguzu zyakulela mwana kweelede kuyaama amuzyali umwi aumwi mbwayendelezya mazwanga, ikutali “anjiisyo naa nzyobasyoma” Bakamboni ba Jehova. Nkuta yakabona kuti Mucizyi Hansen nguwakali muzyali wakali kweelela alimwi yakamupa nguzu zyakulela mwanaakwe Amanda, eeci cakamuumbulizya.

32. Mbuti nkuta ya European Court of Human Rights mboyabakwabilila bazyali Bakamboni kukudyaamininwa?

32 Zisi ziindene-indene zyaku Europe. Ziindi zimwi, twaambo tujatikizya weelede kulela bana twatolwa kunkuta mpati kwiinda zyeezyo zyamucisi. Nkuta ya European Court of Human Rights (ECHR) yakakalanga-langa kaambo aaka ayalo. Mutwaambo tumwi tobilo, nkuta ya ECHR yakazyiba kuti nkuta zisyoonto-syoonto ankuta zimwi zyacisi zilasalulula mbozilanganya Bakamboni abantu ibatali Bakamboni akaambo buyo kacikombelo cabo. Nkuta ya ECHR yakaamba kuti kucita boobu nkudyaaminina, mpoonya yakakosola akwaamba kuti “kwiindana mukukosola makani ikuyeeme buyo akwiindana zikombelo takuyandiki pe.” Muzyali umwi Kamboni iwakagwasyigwa akukosolwa kwamakani ankuta ya ECHR, wakaamba kuti, “Cilandicima kwaambwa kuti ndiyanda kunyonganya bana bangu, kakuli ncondisola kucita nkubayiisya nzila yiinda kubota alimwi iikonzya kubagwasya kuba Banakristo.”

33. Mbuti bazyali Bakamboni mbobakonzya kutobela njiisyo iili mulugwalo lwa Bafilipi 4:5?

33 Masimpe, bazyali Bakamboni balayaanya twaambo tukatazya nobayiisya bana babo zyeelelo zyamu Bbaibbele kutegwa kabacita zintu munzila iiluzi. (Amubale Bafilipi 4:5.) Mbubwenya buyo mbobatondezya kuti balalumba kuba aanguzu zyakuyiisya bana babo nzila zya Leza, balizyi kuti muzyali uutali Kamboni ikuti wayanda kugwasya, ulaangulukide kucita boobo kuzuzikizya mukuli wakwe wabuzyali. Ino mukuli wakuyiisya mwana uyandika kapati buti kumuzyali Kamboni?

34. Ino bazyali Banakristo inga bagwasyigwa buti acikozyanyo caba Juda bamumazuba aa Nehemiya?

34 Cikozyanyo camumazuba aa Nehemiya cilagwasya. Ba Juda bakabeleka canguzu kuyakulula bwaanda bwa Jerusalemu. Bakalizyi kuti kucita boobo kwakali kuyakubakwabilila amikwasyi yabo kuzwa kuli basinkondo ibakabazingulukide. Akaambo kaceeci, Nehemiya wakabakulwaizya kuti: “Amulwide bakwanu abana banu balombe abana banu basimbi abanakazi banu amaanda aanu.” (Neh. 4:14) Ba Juda aabo bakalizyi kuti bakeelede kulwana canguzu. Mbubwenya buyo amazuba aano, bazyali Bakamboni ba Jehova balabeleka canguzu kukomezya bana babo munzila yakasimpe. Balizyi kuti bana babo balalwanwa amuuya mubi kucikolo amucilawo mobakkala. Muuya mubyaabi uuli boobo ulakonzya kunjila muŋanda kwiinda muzintu zyakuswiilila naa zyakweebelela. Nobazyali, mutalubi kuti cilagwasya kusoleka canguzu kukwabilila bana banu kutegwa bakomene kumuuya.

Amube Alusyomo Lwakuti Jehova Ulabugwasyilizya Bukombi Bwakasimpe

35, 36. Mbubotu nzi mbobajana Bakamboni ba Jehova akaambo kakulwanina kuzumizyigwa amulawo, alimwi ino mukanzide kucita nzi?

35 Cakutadooneka, Jehova wakulongezya kusoleka kwambunga yakwe yamazuba aano mukulwanina lwaanguluko lwakukomba cakulikwaya. Kwiinda mukulwanina lwaanguluko lwabo, bantu ba Leza bacikonzya kupa bumboni bupati munkuta akuli banamaleya. (Lom. 1:8) Bubotu bumwi bwajanika mbwakuti bantu ibatali Bakamboni bagwasyigwa kapati caboola kulwaanguluko lwabo abalo. Nokuba boobo, mbotuli bantu ba Jehova, tatuli basikupanga milawo naa kuyandaula buyo kupegwa bulemu pe. Kwiinda zyoonse, Bakamboni ba Jehova bazumanana kulwanina lwaanguluko lwabo munkuta mukusola kusimpikizya akusumpula bukombi busalala.—Amubale Bafilipi 1:7.

36 Aboobo, atubikkile kapati maano kuziiyo nzyotwiiya kuzwa kuzikozyanyo eezyi zitondezya lusyomo kuzwa kuli baabo ibakali kulwanina lwaanguluko lwakukomba Jehova! Atuzumanane kusyomeka, katujisi lusyomo muli Jehova lwakuti ulatugwasya mumulimo wesu akuzumanana kutuyumyayumya kucita kuyanda kwakwe.—Is. 54:17.

Sena Bwami Mububona Kuba Bwancobeni?

  • Mbuti mfwulumende zimwi mbozyasola kudyaaminina lwaanguluko lwa Banakristo, alimwi ncinzi cacitika?

  • Muunzila nzi Bakamboni ba Jehova mobalwanina lwaanguluko lwakukaka kubikkwa bulowa, alimwi ino Leza wakulongezya buti kusoleka kwabo?

  • Ncinzi basikukazya zimwi ziindi ncobasola kucita kujatikizya bana ba Bakamboni ciindi bazyali nobalekana?

  • Ncinzi cimupa kusyoma kuti kuzunda kwesu munkuta kulacitika akaambo kakugwasyigwa a Bwami bwa Leza?

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi