LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • w96 2/1 map. 3-5
  • Ikumaninina Kwakulwana—Kuyooba Buti?

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Ikumaninina Kwakulwana—Kuyooba Buti?
  • Ngazi Yamulindizi—1996
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • Ncinzi Cinga Cacitwa?
  • Inguzu zya Jwi lya Leza
  • Mulimo Uumana Kulwana
  • Ciiyo Cipati Kapati
  • Sena Cilakonzyeka Kuba Anyika Iinyina Bugwebenga?
    Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakubuleya)—2016
  • Kulwana
    Sinsimuka!—2015
  • Lino Ikucenjela Kulayandika Kapati Kwiinda Lyoonse
    Ngazi Yamulindizi—2004
  • Manyongwe Aaletwa Abasimapolitikisi—Ino Bbaibbele Lyaamba Nzi?
    Twaambo Tumwi
Amubone Azimwi
Ngazi Yamulindizi—1996
w96 2/1 map. 3-5

Ikumaninina Kwakulwana—Kuyooba Buti?

IKUKASYA kuvwula kwabulwani, basimadolopo mapati aali mbwaabede mu United States bakasoleka muzeezo umwi uutanacitidwe—iwapa ntobolo yakwe, nkupegwa mali naa zintu kakwiina akubuzigwa mibuzyo pe. Ncinzi cakacitika? Nkujana mali aasika ku $341,000 mudolopo lya St. Louis, mucikozyanyo akayobolola ntobolo zili 8,500. Mulimo uli boobu mu Dolopo lya New York wakaleta zilwanyo ziinda kucuulu comwe.

Ino zyoonse ezi zyakakujatikizya buti kucita milandu? Mukubula coolwe, mpasyoonto loko. Ikujayana kujatikizya ntobolo kwakavwula kusika mpokutanasikide mu St. Louis imwaka wakatobela. Mu Dolopo lya New York, kuyeeyelwa kuba ntobolo zili 2, 000, 000 izyeendwa azyo. Mu United States, zilasika ndiza ku 200, 000, 000 intobolo izili mumaanza aabantu buyo, zitandila kuzulila yomwe-yomwe kumwaalumi, mukaintu amwana woonse. Mumanyika ambi kulwana ikujatikizya ntobolo kuyaabuvwula ciyoosya. Mu Britain, “akati kamwaka wa 1983 a 1993, mweelwe wamilandu iijatikizya ntobolo wakatanta cakuliindulula buya kusika ku 14,000,” mbuyakaamba magazini ya The Economist. Nokuba kuti kujayana kubaanga mbubo-mbubo mucisi ciya, zilasika ku 1,000,000 ntobolo zitazumizidwe amulawo.

Masimpe, kufwumbwa kucesya-cesya kwamyeelwe eyi iiyoosya nintaamu iitola kumbele. Pele ntaamu zili mbuli zeezi izyaluulwa waawa tazisiki eeni-eni ali zeezyo zileta kulwana pe. Nzintu nzi eezi izikuleta? Kwaambwa zintu zinji, pesi nzisyoonto izili kucisiko kwini-kwini. Kutakkala kabotu kwamikwasyi akubula lulayo lwakulilemeka kwasinikizya bakubusi banji kuti basangane zigwebenga kutegwa babe ankobabalilwa. Kunyomenena kujana mpindu inji kupa kuti bamwi batalike kwiilwanina buya. Zyatalulama zintu ibambi cibapa kuti bazilulamike kwiinda mukulwana. Kusumpula cisi cokwenu, mubala, naa buvwubi kupa kuti bantu batabikkili maanu kukupenga kwabamwi. Eezi nzintu zibanjide kapati bantu alimwi tacili cuuba kuzilulamika pe.

Ncinzi Cinga Cacitwa?

Ikuyungizya mapulisa, kuyumya ntolongo, kutalekela cilekele-lekele bantu kuula naa kubaa ntobolo, icisubulo cakujaigwa—zyoonse ezi nzila zyaambwa akusolwa kuti zilesye milandu abulwani. Zyagwasya munzila ziindene-indene, pesi masimpe ngakuti bulwani nkobucili kapati akati kesu. Nkaambo nzi? Nkaambo intaamu ezi ziide kugolela atala-tala kululamika.

Nokuba boobo, bahaazibwene banji bayeeya kuti kkii wakumana bulwani ndwiiyo. Pele nokuba kuti ooyu muzeezo uliluzi, tweelede kuziba kuti kulwana takugoleli buyo mumasi lwiiyo moluli lusyoonto. Mane inga kwategwa imasi amwi aainda kulwana ngaona ngaainda akukusumpuka mulwiiyo. Tacikatazyi pe kubona kuti taluli buyo lwiiyo luyandika, pele lwiiyo lwamusyobo uuluzi. Ino olo inga lwaba lwamusyobo nzi? Sena kuli umwi uukonzya kuyiisya bantu kuba basiluumuno alimwi balulami?

“Ndime Jehova Leza wako. Ndime uukwiiyisya kuti ugwasigwe. Ndime uukweenzya munzila njoelede kutola. Nicakabota niwakaswiilila milazyo yangu! Lino luumuno lwako nilwakaba mbuli mulonga abululami bwako nibwakaba mbuli mayuwe aalwizi.” (Isaya 48:17, 18) Mbuti Jehova Leza mbwayiisya bantu kuba basiluyando basiluumuno alimwi balulami? Ikapati nkwiinda mu Jwi lyakwe Bbaibbele.

Inguzu zya Jwi lya Leza

Ibbaibbele talili buyo lyatwaano atwaambyo twakaindi ituceede musule itutacibeleki pe. Lijisi njiisyo alimwi amizeezo iizwa ku Mulengi wamuntu, walo uusumpukide kapati cakuti ulizi muntu mbwabede kwiinda buzi umbi uli woonse. “Nkaambo mbubonya mbuli ijulu mbulisumpwidwe kwiinda nyika, mbubonya obo inzila zyangu zilisumpwidwe kwiinda inzila zyanu amiyeeyo yangu kwiinda miyeeyo yanu,” mbwaamba Jehova Leza.—Isaya 55:9.

Nkakaambo kaako mwaapostolo Paulo ulapa bumboni bwakuti “ijwi lya-Leza lili abuumi, lili anguzu, lilabosya kwiinda iceba ilijisi mabemba obile, lilayasa mane kukwaanzaanya buumi amuuya, aalo maswaanganino aazifuwa amooma, alimwi lilabeteka kuyeeya akuyanda kwamoyo.” (Ba-Hebrayo 4:12) Ee, Ijwi lya Leza lilaa nguzu zyakubanjila mumoyo bantu, kubusya-busya moyo alimwi akucinca kuyeeya abukkale bwabo. Sena eci enco ciyandika kucinca nzila zyabantu balwani sunu?

Bakamboni ba Jehova, ibatandila ku 5,000,000 mumasi aainda ku 230, nzitondezyo zini-zini zyakuti Ijwi lya Leza, ncobeni lilaa nguzu zyakubotya maumi aabantu. Akati kabo kuli bantu bazwa mumasi, milaka, alimwi amibala yiindene-indene. Alimwi balaa ziimo ziindene-indene alimwi bazwa mubukkale bwiindene-indene. Bamwi kaindi bakalaa bukkale bwakulwana-lwana ibwakupengana. Pesi muciindi cakulekela zintu ezi kuti zilete kukwelana-kwelana, kuzundana, kusalana, alimwi akusulana akati kabo, baiya kuzizunda zintu ezi izisinkilizya, akuba bantu bayanda luumuno ibakamantene nyika yoonse mbwiizulwa. Ncinzi capa kuti eci cikonzeke?

Mulimo Uumana Kulwana

Bakamboni ba Jehova balilyaabide kukugwasya bambi kujana luzibo lwa Leza lwini-lwini mbuli mbolutondezedwe mu Jwi lyakwe, Ibbaibbele. Kuzyooko zyoonse zyanyika, bayaabuyandaula baabo bayanda kwiiya nzila zya Jehova akuyiisigwa aanguwe. Kusola kwabo kuli mukuzwidilila. Icaletwaa mulimo ooyu walwiiyo ncakuti businsimi bumwi bubotu buli mukuzuzikizigwa.

Myaka iisika ku 2, 700 eyi yainda, musinsimi Isaya muuya uusalala wakamupa kulemba kuti: “Kumamanino aaciindi . . . misyobo minji inooya bwaamba kuti, Atwiinke tukaye kucilundu ca-Jehova, kuŋanda ya-Leza wa-Jakobo, elyo uyootwiisya inzila zyakwe, nkabela tuyooenda muziyanza zyakwe.”—Isaya 2:2, 3.

Kuyiisigwa a Jehova akweenda munzila zyakwe kulakonzya kupa buumi bwamuntu kucinca. Kumwi oku kucinca kwakaambilizigwa mubusinsimi mbubwena bwakuti: “Lino bayoofula mapanga aabo abe maamba aakulimya, amasumo aabo abe zizibyo zyamisamu. Cisi tacikooyoobweza ipanga lyakulwisya cisinyina. Tabakooyooiya inkondo limbi pe.” (Isaya 2:4) Mbanji bantu balubala lugwalo olu. Mane cibalo eci cilisimbidwe abwaanda mu Lubuwa lwa United Nations mu Dolopo lya New York. Cilatuyeezya United Nations nciisoleka kucita pele nciikakilidwe. Ooku kulesya nkondo abulwani takuli kwakucitwa aambunga imwi yamapolitikisi pe. Ncintu Jehova Leza alikke ncanga wakonzya kucita. Mbuti mbwayoocicita?

Aneeno tabali boonse bantu ibayoozumina kwiitwa kuti “twiinke tukaye kucilundu ca-Jehova” ‘ikuyooyiisigwa inzila zyakwe’ nokuba “[kwe]enda muziyanza zyakwe”; alimwi “[aku]yoofula mapanga aabo abe maamba aakulimya, amasumo aabo abe zizibyo zyamisamu.” Ncinzi Jehova ncayoocita kubantu bali boobu? Takazumanani kusikila kutamani ikubapa ciindi alimwi takabalindili pe kuti bacince. Kutegwa akulesezye limwi kulwana, Jehova uyoonyonyoona baabo bazumanana munzila zyabo zyabulwani.

Ciiyo Cipati Kapati

Icakacita Leza kuciindi ca Nowa nciiyo citucenjezya sunu. Imalembe aa Bbaibbele alatondezya inyika mbuyakabede kuciindeeco kaati: “Lino nyika yakabija kumeso aa-Leza, alimwi nyika yakazula luuni.” Nkakaambo kaako Leza wakazibya Nowa kuti: “Ndakanza kumanisya bantu boonse, nkaambo nyika ilizwide luuni nkaambo kabo. Ncobeni njoobanyonyoona anyika yoonse.”—Matalikilo 6:11, 13.

Aawa tweelede kukabona kaambo kamwi kapati. Ciindi naakaleta Zambangulwe kuli leelyo izyalani, Leza wakamubamba Nowa abamukwasyi wakwe. Nkaambo nzi? Ibbaibbele lilaingula ategwa: “Nowa kali muntu uululeme, katajisi kampenda, akati kabasaanyina. Nowa wakali kweenda a-Leza.” (Matalikilo 6:9; 7:1) Nokuba kuti tali muntu woonse wakali kupona ciindi eco iwakali mulwani, alikke Nowa abamukwasyi wakwe “[mbaba]kali kweenda a-Leza.” Aboobo bakafwutuka ciindi nyika yabulwani niyakanyonyoonwa.

Mbuli mbotubwene kuti nyika alimwi “ilizwide luuni,” tulakonzya kuba masimpe kuti tiiyubide pe kuli Leza. Mbubwena mbwaakacita mumazubaa Nowa, ino-ino uyootola ntaamu yakukulesezya limwi kulwana. Pesi kumwi uyoopa nzila yakufwutuka kulibaabo ibaiya lino “kweenda a-Leza,” aabo ibatola ntaamu kutobela ncolwaamba lwiiyo lupati lwaluumuno ilucitwa.

Kwiinda muli sintembauzyo, Jehova ulatusyomezya kuti: “Kaba kaindi kaniini sizibi takooyooba wo; unooyeeya nkwakabede, pele takooyooba nkuko. Pele babombemyoyo bayoovuba nyika, bayookondwa muluumuno lunji.”—Intembauzyo 37:10, 11.

Bakamboni ba Jehova bayookkomana kwiiya Bbaibbele andinywe kutegwa mukasangane akati kabaabo baamba kuti: “Atwiinke tukaye kucilundu ca-Jehova, kuŋanda ya-Leza wa-Jakobo, elyo uyootwiisya inzila zyakwe, nkabela tuyooenda muziyanza zyakwe.” (Isaya 2:3) Kwiinda mukucita boobu, mulakonzya kuyooba akati kabaabo ibayoobona mamanino aabubi boonse abulwani. Mulakonzya “[ku]yookondwa muluumuno lunji.”

[Nkotwakajana cifwanikiso icili apeeji 5]

Reuters/Bettmann

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi