Cilandikkomanisya Kubelekela Jehova
Akaluulwa aba Fred Rusk
Ndakaasyoma mubuumi bwangu bwakubwana majwi aa Davida aajanika mulugwalo lwa Intembauzyo 27:10 aakuti: “Taata abama nebandisia, Jehova ulandibamba.” Andiluule mbocakacitika eeci kulindime.
NDAKAKOMENENA ampulazi yabasyaanene mpobakali kulima buluba mucooko ca Georgia mu U.S.A., ciindi nikwakali kuwa kwamakwebo mumyaka yakuma 1930. Bataata ibakali mubuumba akaambo kakufwidwa bamaama amusyoonto wangu muvwanda bakandisiya abasyaanene ibakafwidwa akuunka kudolopo limwi kulamfwu kuyooyandaula mulimo. Nikwakainda ciindi bakali kuyanda kuti ndibatobele kutegwa katukkala antoomwe pele eeci kunyina nicakacitika.
Bacizyi babataata mbibakali kutulanganya. Nokuba kuti basyaanene tiibakali kukomba, bana babo basimbi bakali kuyanda kuti kandiccilila nzyobakali kwiiya kucikombelo cabo. Akaambo kakuyoowa kuumwa ndakasinikizyigwa kuunka kucikombelo mu Nsondo lyoonse. Aboobo, kuzwa kubwana tiindakali kubikkila maano kubukombi. Nokuba boobo, ndakali kukkomana kapati kuunka kucikolo akucita zisobano.
Kuswaya Kwakacinca Buumi Bwangu
Bumwi buzuba kumazuba mu 1941 nindakajisi myaka yakuzyalwa iili 15, mwaalumi umwi wakacembeede wakaboola amukaintu wakwe kuŋanda yesu. Bakandaambila kuti “aaba mbaaisyanyoko ba Talmadge Rusk.” Tiindakalibazyi pele bakandaambila kuti balo abakaintu babo bakali Bakamboni ba Jehova. Bupanduluzi mbubakapa kujatikizya makanze aa Leza aakuti bantu bayoopona aano anyika kukabe kutamani, bwakaindana kapati anzyondakaiya kucikombelo. Bunji bwa banamukwasyi bakakaka akunyansya nzyobakaamba. Kunyina nibakabazumizya kuboola kuŋanda alimwi. Nokuba boobo, bacizyi babataata ba Mary ibakali bapati amyaka yotatwe kulindime bakatambula Bbaibbele alimwi amabbuku aapandulula Bbaibbele.
Ba Mary kunyina nibakatola ciindi kuzumina kuti aaka kakali kasimpe alimwi bakabbapatizyigwa mu1942 kuba Kamboni wa Jehova. Ba Mary bakalijana mubukkale mbwaakasinsima Jesu bwakuti: “Bantu bamuŋanda yakwe mbabayooba basinkondo bakwe.” (Mt. 10:34-36) Kukazyigwa abanamukwasyi kwakakomena. Bapati baba Mary balo bakazyibidwe kapati mutwaambo twacisi bakamvwana kumbali amweendelezi wadolopo kuti baange baacisya ba Talmadge. Bakabapa mulandu kakunyina kuzumizyigwa ankuta. Kumane boobo bakaangwa.
Muteende wamudolopo lyesu wakaamba kuti mweendelezi wadolopo walo wakali mubetesi wakaambila bakali munkuta yamudolopo kuti: “Mabbuku ngaakali kumwaya mwaalumi ooyu . . . ali mbuli musamu uujaya.” Baaisya bakalomba kuti mulandu wiindulukwe kumane bakazunda. Nokuba boobo, bakakkala mazuba aali kkumi muntolongo.
Bacizyi Babataata ba Mary Mbobakandigwasya
Kuyungizya aakundiyiisya zyintu zipya nzyobakatalika kusyoma, ba Mary bakatalika kukambaukila basimukobonyina. Ndakaunka ambabo kuciiyo ca Bbaibbele nkobakali kuyiisya mwaalumi wakatambwide bbuku lyakuti The New World.a Bakaintu bamwaalumi ooyu bakaamba kuti balumi babo bakalibala bbuku eeli busiku boonse. Nokuba kuti tiindakali kuyanda kufwaambana kujatikizyigwa abukombi, zyintu nzyondakali kwiiya zyakali kundikkomanisya. Nokuba boobo, tazyili buyo njiisyo zyamu Bbaibbele zilikke zyakapa kuti ndizumine kuti Bakamboni bakali bantu ba Leza. Mbobakali kukazyigwa ncecakapa kuti ndizumine.
Mucikozyanyo, bumwi buzuba nitwakali kuya kuŋanda kuzwa kukulimina madeede, mebo aba Mary twakajana bumboni mpotwakali kuumpila tombe, alo bapati babo botatwe mpobakaumpila mabbuku aaba Mary, kubikkilizya amuncini uubelesya malekkoodi alimwi amalekkoodi aajisi makani aamu Bbaibbele. Ndakanyema kapati pele bapati baba Mary bakandifwubaazya kabati: “Muyootulumba aakale akaambo kacintu ncotwacita.”
Ba Mary bakatandwa aŋanda mu 1943 akaambo kakuti tiibakazumina kuleka kusyoma zyintu nzyobakaiya alimwi akucileka kukambaukila basimukobonyina. Aciindi eeco ndakalikkomene kuzyiba kuti Leza ulijisi zyina lyakuti Jehova alimwi ngu Leza siluyando, sibuuya alimwi taumpi bantu mumulilo wahelo. Alimwi ndakaiya kuti Jehova ulijisi mbunga, nokuba kuti tiindakaningajanika kumuswaangano.
Bumwi buzuba kandikwapa bwizu, kwakaboola mootokala kaweenda asyoonto-syoonto, mpoonya umwi wabaalumi bobilo bakali mumootokala wakandibuzya kuti: “Sena nduwe Fred?” Ciindi nindakazyiba kuti bakali Bakamboni, ndakabaambila kuti, “Atuunke limwi kubusena buli kabotu kutegwa tukaakubandike.” Ba Mary mbebakabatuma kuti baboole kundiswaya. Umwi wabaalumi wakali Shield Toutjian, mulangizi weendeenda walo wakandiyumya-yumya akundipa busolozi bwakumuuya mbondakali kuyandika kapati aciindi eeco. Kukazyigwa abanamukwasyi lino kwakaboola kulindime akaambo kakusyoma nzyobakali kuyiisya Bakamboni ba Jehova.
Ba Mary bakandilembela lugwalo kuzwa ku Virginia, nkobakalongela akwaamba kuti, ikuti naa ndakalikanzide kubelekela Jehova ndakeelede kuunka kuyookkala ambabo. Cakutawayawaya ndakasala kuunka. Mangolezya muli Bwasanu mu October 1943, ndakabikka zyintu ziyandika mucibbokesi akucaangilila mucisamu cakali alaale aŋanda. Mu Mujibelo, ndakabweza cibbokesi, akwiinda kunze aŋanda yabasimukoboma, akuunka kudolopo. Nindakaunka kudolopo lya Roanoke, ndakaakubajana ba Mary muŋanda yaba Edna Fowlkes.
Kuyaambele Kumuuya, Kubbapatizyigwa Alimwi Akubelekela ku Bbeteli
Ba Edna bakali Bakamboni bananike basiluzyalo, bakali mbuli Ludiya wakaindi, bakali kukkala muŋanda mpati njobakali kubbadelela. Bacizyi babataata ba Mary, mulamu waba Edna mukaintu abana bakwe basimbi bobilo boonse mpobakali kukkala. Basimbi aaba, Gladys a Grace Gregory bakazooba bamisyinali. Ba Gladys ibajisi myaka iili kuma 90, bacibeleka cakusyomeka kumutabi waku Japan.
Ciindi nindakali kukkala aŋanda yaba Edna, ndakali kujanika kumiswaangano lyoonse alimwi ndakali kuyiisyigwa mulimo wakukambauka. Lwaanguluko lwakwiiya Jwi lya Leza alimwi akujanika kumiswaangano lwakapa kuti ndiyaambele kumuuya. Mu June 14, 1944, ndakabbapatizyigwa. Ba Mary antoomwe abacizyi bobilo ba Gladys aba Grace Gregory bakatalika mulimo wabupainiya alimwi bakazumina kuyoobelekela ku Virginia nkoili kunyika. Kubusena ooku bakagwasyilizya kutalisya mbungano ku Leesburg. Kumatalikilo amwaka wa 1946, ndakatalika mulimo wabupainiya afwaafwi akubusena nkobakali kubelekela. Mumwaka nguwenya ooyu, ciindi cacilimo twakaunka antoomwe kumuswaangano wacooko wamasi uutakalubwi iwakacitikila ku Cleveland, Ohio, mu August 4-11.
Amuswaangano ooyu, ba Nathan Knorr, ibakali kusololela mbunga, bakaamba makanze aakukomezya Bbeteli yaku Brooklyn. Makanze aaya akali kubikkilizya kuyaka maanda aambi aakukkala alimwi aŋanda yakusimbila mabbuku. Bakwesu banji bakubusi bakali kuyandika. Ndakasala kuti ooku nkonkuko nkondakeelede kuyoobelekela Jehova. Aboobo, ndakalembela kutegwa ndikabelekele nkuko. Nikwakainda buyo myezi misyoonto mu December 1, 1946, ndakatambwa kuyoobelekela ku Bbeteli.
Nikwakainda mwaka omwe, mukwesu Max Larson iwakali mulangizi kucibeela cakusimba wakaboola nkondakali kubelekela ku Dipatimenti Iilanganya Magwalo Aatumwa. Wakandaambila kuti ndacincigwa lino ndinoobelekela ku Dipatimenti Iilanganya Mulimo. Mudipatimenti eeyi, ndakaiya zyintu zinji kujatikizya mbondikonzya kubelesya njiisyo zyamu Bbaibbele alimwi amboibeleka mbunga ya Leza, kwaambisya ciindi nindakali kubeleka aba T. J. (Bud) Sullivan, ibakali balangizi ba dipatimenti eeyi.
Bataata bakandiswaya ziindi zinji ku Bbeteli. Mukuya kwaciindi mubuumi bwabo bakatalika kuyanda bukombi. Mukuswaya kwabo kwamamanino mu 1965, bakaamba kuti, “Ulakonzya kundiswaya, pele mebo kunyina nendiyakukuswaya alimwi.” Ndakabaswaya ziindi zisyoonto kabatanafwa. Bakali masimpe kuti bayooinka kujulu. Bulangizi bwangu mbwakuti Jehova ulabayeeya alimwi kuti kacili boobo, ciindi cabubuke bayooba anyika akuba abulangizi bwakupona kukabe kutamani mu Paradaiso kutali kujulu.
Aimwi Miswaangano Amayake Zitakalubwi
Miswaangano yacooko eeyi mipati yakali kutondezya kuyaambele kwambunga kumuuya. Miswaangano yamasi iili boobo yakacitika ku Yankee Stadium mucooko ca New York mumyaka yakuma 1950. Acibeela comwe capulogilamu mu 1958, bbuwa lyazisobano liitwa kuti Yankee Stadium alya Polo Grounds akalizwide bantu basika ku 253,922 kuzwa muzisi zili 123. Kuli cintu comwe cakacitika kumuswaangano ooyu ncenditakalubi. Nindakali kubeleka muofesi yaamuswaangano, Mukwesu Knorr wakaboola kulindime kabindide. Wakaamba kuti: “Fred, ndaluba kwaambila mukwesu kuyoobandika abapainiya ibabungene muŋanda yakulida iili aafwaafwi. Kofwambaana ukaambe makani kufwumbwa ngotiyeeye noceenda.” Kanditanasika, ndakapaila ziindi zinji kumwi kandifwundilide.
Akaambo kakuvwula kwambungano mudolopo lya New York muma 1950 a 1960, maanda aakali kubbadelelwa kutegwa abelesyegwe mbuli Maanda aa Bwami akaceya. Aboobo kuzwa mu 1970 kusika mu 1990 maanda otatwe akaulwa mu Manhattan akubambululwa kutegwa kaabelesyegwa kucitila miswaangano. Ndakali sicuuno mumakkomiti aamayake aaya alimwi kuli zyintu zinji nzyondiciyeeyede zikkomanisya. Ndakabona Jehova mbwaakalongezya mbungano zyakali kugwasyilizya kwiinda mukupa mali akutola lubazu mukuyaka maanda aaya aacibelesyegwa asunu kaali masena aabukombi bwakasimpe.
Kucinca Kwabuumi
Bumwi buzuba mu 1957, nindakali kuunka kumulimo akati ka Bbeteli alimwi aŋanda yakusimbila, mvwula yakatalika kuwa. Ndakabona musimbi mubotu kumbele lyangu iwakali mupya aa Bbeteli. Kunyina naakajisi ambulela, aboobo ndakamwaambila kuti anjile mwaambulela yangu. Oobu mbotwakazyibana aba Marjorie. Kuzwa mu nitwakacita bwiinga 1960, twalikubelekela antoomwe mumulimo wa Jehova. Mu September 2010 twakakkwanya myaka iili 50 mucikwati.
Nikwakainda buyo ciindi cisyoonto kuzwa nitwakakwatana, Mukwesu Knorr wakandaambila kuti bakandicinca cibeela nkondakali kubelekela, ndakali kuyooba mwiiyi wa Cikolo ca Gileadi. Eelo kaka eeci cakali coolwe cilibedelede! Kuzwa mu 1961 kusika mu 1965, kwakabambwa makkilasi aali musanu aatola ciindi cilamfwu, aakabambilidwe kuyiisya baabo bakajisi mikuli yakweendelezya mulimo mumitabi. Kumamanino aamwaka wa 1965, makkilasi aakuyiisya bamisyinali akatalika alimwi akali kutola myezi iili musanu.
Kumane mu 1972, ndakalonzyegwa ku Cikolo ca Gileadi mpoonya akutalika kubelekela ku Dipatimenti Iilanganya Mibuzyo Njobabuzya Bantu kandili mulangizi. Kuvwuntauzya kujatikizya twaambo tusiyene-siyene twamibuzyo candigwasya kuteelela njiisyo zijanika mu Jwi lya Leza alimwi ambozikonzya kubelesyegwa kugwasya bamwi.
Kumane mu 1987, ndakacincigwa mulimo ndakaunka kudipatimenti mpya ca Hospital Information Services. Zikolo zyakabambwa kutegwa baalu bayiisigwe mbobakonzya kubeleka mu Hospital Liaison Committee kuswaya bamadokota, babetesi alimwi ababelesi bagwasya banamaleya kutegwa babandike mbotububona bulowa kweelana a Magwalo. Penzi lipati lyakaliko ndyakuti bamadokota bakali kubikka bana ba Bakamboni bulowa kakunyina kuzumizyigwa abazyali alimwi kanji-kanji bakali kubweza cipepa kunkuta cibazumizya kubikka bulowa.
Nobakali kulombwa kubelesya nzila zimwi zitabelesyi bulowa, kanji-kanji bamadokota bakali kwaamba kuti nzila zili boobo taziko naa kuti ziladula kapati. Kuti dokota waamba boobo ndakali kumuvwiila kuti, “Kolindila kaka.” Kuti wacita oobo ndakali kwaamba kuti, “Ulijisi nzila imwi iinda kugwasya iitabelesyi bulowa.” Majwi aali boobo akali kumuyeezya cintu ncaakazyi kabotu—kubelesya kabotu zibelesyo zyakwaandula kutegwa bulowa butazwi kapati.
Mumyaka iili makumi obilo yainda, Jehova waulongezya mulimo ooyu kuyiisya bamadokota ababetesi. Nibakazyiba mbotububona bulowa, bakacinca kapati. Bakaiya kuti buvwuntauzyi mubusilisi butondezya kuti nzila zitabelesyi bulowa zilagwasya kapati alimwi kuli bamadokota banji bayanda kubelesya nzila eezyo alimwi kuli zibbadela kwalo mulwazi nkwakonzya kutolwa.
Kuzwa mu 1996, mebo aba Marjorie twali kubelekela ku Watchtower Educational Center ku Patterson, mudolopo lya New York makkilomita aali 110 Brooklyn nkoili kunyika. Ooku ndakabeleka kwaciindi cisyoonto mu Dipatimenti Iilanganya Mulimo, mpoonya kwaciindi cili mbocibede ndakabeleka kuyiisya baabo bakajisi mikuli yakweendelezya mulimo mumitabi alimwi abalangizi beendeenda. Kwamyaka iili 12 yainda, ndabeleka alimwi kandili mulangizi wa Dipatimenti Iilanganya Mibuzyo Njobabuzya Bantu yalo yakalonzyegwa kuzwa ku Brooklyn kuya ku Patterson.
Mapenzi Aabucembele
Kulanganya mikuli yangu aa Bbeteli kwatalika kukatazya kapati mbwaanga lino ndijisi myaka yakuzyalwa iibalilwa kuma 85. Kwamyaka iinda kukkumi ndali kuciswa bulwazi bwakkansa. Ndilimvwa mbuli Hezekiya, walo Jehova ngwaakayungizyila mazuba aakupona. (Is. 38:5) Bakaintu bangu abalo balaciswa-ciswa, nokuba boobo, ndilabagwasya kuti baliyumye kubulwazi bwabo bwakuluba. Ba Marjorie mbabelesi babotu ba Jehova, balapa lulayo kubakubusi, mbagwasyi alimwi mbalongwe basyomeka. Ba Marjorie bakali basikwiiya Bbaibbele basungu alimwi bakali kuyiisya kabotu Bbaibbele, bunji bwabaabo mbotwakagwasya kwiiya kasimpe bacituyeeya.
Bacizyi babataata ba Mary bakafwa mu March 2010 kabali amyaka iili 87. Bakali bayi babotu ba Jwi lya Leza alimwi bakagwasya bamwi kukakatila kubukombi bwakasimpe. Bakabeleka kwamyaka minji mumulimo waciindi coonse. Ndilikkomene kuti bakandigwasya kwiiya kasimpe kamu Jwi lya Leza kutegwa ndibe mbuli mbabo, mubelesi wa Jehova Leza siluyando. Ba Mary bakazikkwa kumbali aabalumi babo bakali bamisyinali kucisi ca Israel. Ndilaalusyomo lwakuti Jehova ucibayeeyede alimwi balindila bubuke.
Ndayeeya myaka iinda ku 67 njindabelekela Jehova, ndilalumba akaambo kazilongezyo zinji nzyondajana. Eelo kaka ndilikkomene kucita kuyanda kwa Jehova! Akaambo kakusyoma muluzyalo lwakwe lupati, ndilangila kumbele kucisyomezyo ncaakaamba Jesu cakuti: “Kufwumbwa wakasiya maanda naa banabokwabo naa bacizyi naa bausyi naa banyina naa bana naa myuunda akaambo kazyina lyangu, uyootambula zyintu azimwi zinji alimwi akujana buumi butamani.”—Mt. 19:29.
[Bupanduluzi buyungizidwe]
a Lyakamwaigwa mu 1942 pele lino talicisimbwi pe.
[Cifwnikiso apeeji 19]
Kumpulazi yabasyaanene yabuluba ku Georgia, U.S.A., mu 1928
[Cifwanikiso apeeji 19]
Bacizyi babataata ba Mary abaaisya ba Talmadge
[Cifwanikiso apeeji 20]
Ba Mary, ba Gladys aba Grace
[Cifwanikiso apeeji 20]
Ciindi nindakabbapatizyigwa mu June 14, 1944
[Cifwanikiso apeeji 20]
Mu Dipatimenti Iilanganya Mulimo ku Bbeteli
[Cifwanikiso apeeji 21]
Mebo aba Mary mu 1958 kumuswaangano wacooko wamasi ku Yankee Stadium
[Cifwanikiso apeeji 21]
Mebo aba Marjorie buzuba mbotwakakwatana
[Cifwanikiso apeeji 21]
Antoomwe mu 2008